နာဲမာန်
ပ္ဍဲခေတ်လိုက်တ္ၚဲဏံဝွံ ပရေၚ်ဆက်စၠောံလေဝ်မြက်ပြဟ် ပရေၚ်သၟတ်တအ်လေဝ် ဆက်ဆောံညးသကအ် ဗက်ကဵုခေတ်အလိုက်ဂၠးကဝ် ဍုၚ်သၟာၚ်ကီုတုဲ နကဵုအခိုက်လေံမိမဂကူမန်တအ် ဒှ်ဓဝိၚ်ကဵု ပရေၚ်ဆက်ဆောံသၟတ်တအ်တ္ၚဲဏံတုဲ ဇီုကဗိုက်ကၠုၚ်ကဵု သၟတ်ကွးဘာဝုတ်မန်တအ် ပရေၚ်ကတ်ပညာ နွံကၠုၚ်ကီုရ။
ဘာတန်အလဵုအသဳကီု ဘာတန်ကောန်ဂကူကီု ဂျောန်မံက်ဏံမ္ဂး ဒှ်တ္ၚဲတိုန်ဘာရ။ သၟတ်ကွးဘာဝုတ်မန်လ္ၚဵု ဟိုတ်နူမိမဗလးဟွံၜိုဟ်တုဲ ဂွံဆက်တိုန်ဘာကဆံၚ်သၠုၚ် ဌာန်တၞဟ်ဂှ် ဒးဆဵုထ္ဗဒၟံၚ်ကဵု တၚ်အခက်အခုဲနွံရ။
သၟတ်ကွးဘာဝုတ်မန်တအ်ဝွံ လ္ၚဵုကတ်ဒၟံၚ်ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန် ကဆံၚ်သၠုၚ်ဌာန်တၞဟ်ခြာ သ္ၚောဲနူမုက်မတ်မိမလေဝ်နွံ၊ သၟတ်ကွးဘာဝုတ်လ္ၚဵု ကတ်လ္ၚတ်ဘာတန် ပ္ဍဲဒေသဇကုတုဲ သွက် ဂွံတိုန်ဘာတက္ကသဵု လ္တူဍုၚ်ဇၞော်ဂှ်လေဝ်နွံတုဲ ပ္ဍဲကဵုအခေတ်ဂၠးတိမြက်ပြဟ်ပြေဟ်တ္ၚဲဏံ မိမကောန်ကွး ဘာတအ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဒှ်ညးထိၚ်ဒဝ်ယေန်သၞာၚ် မဗဳဇအခိုက်အလေံဂကူတုဲ သၟတ်ကွးဘာခေတ်တၟိတ္ၚဲဏံကဵု မိမကွးဘာခေတ်ကၠာတေံ ဒှ်ပရေၚ်ခက်ခုဲ မတ်ကတောဝ်နွံကၠုၚ်ရ။
လ္ပာ်ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန်ပိုဲမ္ဂး သၟတ်ကွးဘာမန်တအ် ကတ်ပညာတန်လဒေါဝ်တုဲ ဂွံအာဆက်တိုန်ဘာကဆံၚ်သၠုၚ်ဂှ် ဒေသခရိုၚ်မတ်မလီုမ္ဂး ဒးအာတိုန် ပ္ဍဲကဵုဒေသပွိုၚ်ဍုၚ်လှာဒကှ် ကွာန်ဝၚ်သ္ပဝ်တုဲ သၟတ်ကွးဘာတအ် ယဝ်ဒှ်ဒေသခရိုၚ်ဓဝဲါမ္ဂး ဒးဆက်တိုန် ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ် ကွာန်အၚ်ဒၚ် ဟွံသေၚ် ဒးဆက်တိုန်ပ္ဍဲကဵုဌာန်ပွဳပွူဗဟဵု ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဗဒိုပ်ညဳသာရ။ နူဂှ်မွဲကဆံၚ် သၟတ်ကွးဘာတအ် ပညာစုၚ်တုဲ ဒးဆက်တိုန်ဘာ (Post-ten) ပ္ဍဲကွာန်ဝၚ်္က ဌာန်သေံပၠန်ရ။
သွက်သၟတ်ကွးဘာဗၠာဲတအ် မုဟွံခက်ခုဲကဵုပရေၚ်မိမကၠာလေဝ် သၟတ်ကွးဘာဝုတ်တ်တအ်မ္ဂး ဒးဗၠးတိတ် နူမုက်မတ်မိမတုဲ ဂွံဗလးဏာကောန်ဝုတ်ညးတအ် ပ္ဍဲကဵုဌာန်ဇမ္ၚောဲ ဂွံအာကတ်လ္ၚတ်ပရေၚ်ပညာ ဌာန်သ္ၚောဲဂှ် ဒှ်ပရေၚ်ဆိုအ်ဂဗကဵု မိမကောန်ကွးဘာတအ်နွံရ။
တုဲကၠုၚ်ခြာတ္ၚဲဟွံလအ်ဏီဂှ် သၟတ်ကွးဘာဝုတ်မန် ရဲကွာန်ပ္ၚ မိ မၞုံအာယုက် ဗၞတ် (၁၆) သၞာံမွဲတၠဂှ် ဘာကဆံၚ်သၠုၚ်ပ္ဍဲဗဒိုပ်ညဳသာတုဲအာတုဲ ခြာဟွံလအ် ဒးဆက်တိုန်ဘာပ္ဍဲဝၚ်ကတေံပၠန်ရ။ ကၠာဟွံဂွံဆက်တိုန်ဘာ အဃောဗက်ကေတ်ဒၟံၚ်အဆက် သွက်ဂွံဆက်တိုန်ဘာဂှ် ကဵုသ္ကအ်ရဲသၟတ် တြုံဗြဴဝုတ်တ်ဗၠာဲဗၠာဲဂမၠိုၚ် ကောံအာကောံကၠုၚ်ဒၟံၚ်ညးသကအ် သဳကၠဳဒၟံၚ်ညးသကအ် ပရေၚ်သၟတ် ပရေၚ်ကွးဘာနာနာတုဲ မိမကွးဘာဂှ် ဗဵုဟွံဆာဲ မုက်မတ်လီုဒၟံၚ်ရ ချိုန်ခဏဂှ် ကၟုဲသၟတ်ဂမၠိုၚ်တအ် ကေၚ်ကာတုဲကလေၚ်စဴအာဌာန်ညးကဵုညးအိုတ်ရ။ ကၟုဲဂမၠိုၚ်စဴအာတုဲ ဟီုဗျိဒေါန်ကောန်ဝုတ်ညး “အဝဲအခိၚ်မံၚ်ဒၟံၚ်ဘာဂှ် ပရေၚ်ဝုတ်ဗၠာဲလ္ပပယှုက်ညိ ဗီုဏံအဲဟွံဒးစိုတ်ပုဟ် ဗှေ်တအ်ဘာတုဲတှေ် သွက်ဘဝဗှေ်တအ် ဂွံမိပ်အီဂြိုၚ်ဂှ် အခိၚ်သှေ်မံၚ်တၟာဂလိုၚ်ဏီ လုပ်ထုဲဒၟံၚ်ကဵု မၞိဟ်တြုံဗီုဏံ အဲဟွံဒးစိုတ်ပုဟ်” ဗီုဏံအပါဂှ် ဂးကဵုကောန်ဝုတ် ပါၚ်ဝေက်တိုန် ဝေက်စှေ် ဒဵုကဵု မိဂှ်ဗဵုဟွံမိပ် စိုတ်လီုအာ ကရောံကောန်ဝုတ်ဂှ်ကီုရ။
ပရေၚ်ဒဒှ်ဗီုဏံဂှ် ၜိုတ်ဆသၟတ်ကွးဘာဝုတ်ကွာန်ပ္ၚဂှ်သၟးဟွံသေၚ်ရ သၟတ်ကွးဘာတၞဟ်ဟ် စပ္တံနူ သၟတ်ကွးဘာတက္ကသဵုဍုၚ်မတ်မလီုလေဝ် ဂွံမိၚ်နွံဂၠိုၚ်ကွေံကွေံရ။ ကောန်ဇာတ်မိမမန်ပိုဲ ဂွံကတ်ပရေၚ် ပညာကဆံၚ်သၠုၚ်ဂှ် ကဵုဇြဟတ်ဒုၚ်တဲမာန်ကၠာလေဝ် စပ်ကဵုပရေၚ်ဆက်ဆောံသၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲခေတ်တ္ၚဲဏံ ဂှ် မိမပိုဲပ္ဍဲခေတ်တ္ၚဲဏံကဵု သၟတ်ကွးဘာတ္ၚဲဏံ ဒှ်ဒၟံၚ်ပရေၚ်ဒစဵုဒစး တၟာဂလိုၚ်ရ။
“ကောန်ဝုတ်အဲဂွိၚ်ဖေက်ထုဲနှဴကဵု မၞိဟ်တြုံတအ်ရ အဲဟွံမိက်ကဵုတိုန်ဘာတက္ကသဵု ဍုၚ်ဇၞော်တေံ ဍေံတအ်စိုပ်အတေံတုဲတှေ် သၠးပွးဏောၚ် ဗီုပၟိက်စိုတ်ဍေံတအ်ကဵု ဍေံတအ်ရ ခိုဟ်လေဝ်ဇကုဟွံတီပုဟ် ပရေံလေဝ်ဇကုဟွံဂွံဆဵုပုဟ် တုဲတှေ် သၟတ်တအ်လၟုဟ်ပၠန် မြက်ညိဟွံသေၚ်ပုဟ် ဒးဖေက်တဲ” သာ်ဏံ လညာတ်ညးတၠကောန်ဝုတ် သၟတ်ကွးဘာစှ်တန်တုဲလဝ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ဇြပ်ဗုမွဲတၠ ဟီုသၚ်ရိုဟ်ဒၟံၚ် ဂတမုက် ကောန်ဝုတ်ညး ဂွံမိၚ်မံၚ်ရ။
ညးထိၚ်ဒဝ်ကောပ်ကာဲ သၟတ်ကွးဘာတအ် ပ္ဍဲဘာလေဝ်ကီု ပ္ဍဲဗဒမ်လေဝ်ကီု ဂွိၚ်ဖေက်ထုဲနှဴသာ်ဂှ်ရ ဓဇက်လဝ်စေဝ်ပၞောန် တာဒၞာလဝ် နကဵုအခိၚ် ကၟာတ်လဒဵုလဝ် နကဵုပၞောန်နွံရ။ ပရေၚ်ပညာပ္ဍဲကဵုဘာတန်သၠုၚ် ပွဳပွိုၚ်ဌာနပရေၚ်ပညာမန်ဂှ် ဂွံဒှ်ဋိပက္ခဇၞော်ဇၞော် စပ်ကဵုပရေၚ်သၟတ်တအ် မုဟွံမွဲကၠာလေဝ် ပ္ဍဲဗွိုၚ်ဘာတက္ကသဵုမတ်မလီုဂှ် ဇၟာပ်ပ်သၞာံ ဒှ်ပရေၚ် ပရူပလီုပလာ်ကောန်ဗြဴတုဲ သီုဂစိုတ်ထောံဂှ် မိၚ်ဒၟံၚ်မွဲဏှေအ် မွဲဏှေအ်ကီုရ။
“စပ်ကဵုပရေၚ်ထုဲနှဴကဵု သၟတ်တြုံတအ်ဟီုဂှ် တန်တဴကဵုဇကုဇကုရ၊ ဇကုလုပ်ထုဲတှေ် ဍေံထုဲတွဵုရ ဇကုဟွံဒှ်တှေ် မုဍေံဂွံဒှ်ရော အခေတ်တ္ၚဲဏံ မိမတအ်လုပ်တာဒၞာ၊ လုပ်ကရေပ်ဓရတ်တှေ် လညာတ်အဲတှေ် ဟွံဒးပုဟ် ညံၚ်ဟွံဂွံ ဇီုကဗိုက်ဒးကဵုပရေၚ်လ္ၚတ်ပညာဂှ် ဒးကဵုအခေါၚ်ထေက်သၟးဟွံက သီုဒးကဵုဇြဟတ်ဏီ” သာ်ဏံ သၟတ်ကွးဘာဝုတ်မန် ကလိဂွံတဆိပ်အကြာ သၞာံတုဲကၠုၚ်တေံမွဲတၠ ဓ မံက်လညာတ်ရ။
ဂိတုဂျောန်မံက်ဏံမ္ဂး ဘာတန်အလဵုအသဳကီု ဘာကောန်ဂကူကီု ဒှ်တ္ၚဲတိုန်ဘာ သၞာံဗ္တောန်ပညာ (၂၀၁၀-၂၀၁၁) ရ။ သၟတ်ကွးဘာဝုတ်မန်လ္ၚဵု ဟိုတ်နူဟွံဂွံဓဝ်ပလိုဟ်ကဵုမိမဏီတုဲ ဒှ်ဒၟံၚ်ပရေၚ်ဆိုအ်ဗ ဟွံကၠး သွက်ဂွံဆက်တိုန်ဘာဏီဖိုဟ်ရ။
သၟတ်ကွးဘာဆက်တိုန်ဘာကဆံၚ်သၠုၚ်အလဵုအသဳကဵု ရဲဆက်တိုန်ဘာတက္ကသဵုဍုၚ်ဇၞော်တအ်ဂှ် ဂွံဓဝ်ပလိုဟ်ကဵုမိမတုဲ မုလေဝ်ပရေၚ်ခက်ခုဲဟွံမွဲကီုလေဝ် ညးစိုတ်လုပ်စကဵု ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူ ရဲလ္ၚတ်ဒၟံၚ်ဘာတန်သၠုၚ်ကောန်ဂကူဂှ် သ္ဂောံဂွံလ္ၚတ်ပရေၚ်ပညာတန်သၠုၚ် ပ္ဍဲကဵုဘာဂကူဇကုဂှ် ဟိုတ်နူဒှ် ဌာန်သ္ၚောဲကီု၊ ဒှ်ဌာန်ရး (ဂြိုပ်) ကီု၊ ခက်ခုဲကဵုပရေၚ်ဆက်စၠောံအာကၠုၚ်ကီု ဒးဆဵုထ္ဗကဵု ပရေၚ်ခက်ခုဲနွံနာနာသာ်တုဲ အကြာဂှ် ဒးကေတ်ဓဝ်ပလိုဟ် ဓဝ်ပတှေ်လ္တူမိမတုဲမှ ဂွံအခေါၚ်လ္ၚတ်ကတ်ပညာရ။
စပ်ကဵုပရေၚ်ကတ်လ္ၚတ်ပညာဂှ်ဝွံ မိမကောန်ဂကူပိုဲ ရဲလ္တူဍုၚ်ကဵု ညးမညောန်ကြပ်ကဵုဍုၚ်ဇၞော်ဂှ် ပရေၚ်ကဵုဇြဟတ် စိုတ်ထတ်နွံကၠာလေဝ် ရဲညးမၞုံဌာန်ကွာန်ရး သ္ၚောဲခြာနူကဵုဍုၚ်ဇၞော်ဂှ်မ္ဂး ကောန်ဇါတ် ဇကုအဝဲစိုပ်တုဲ လ္ၚဵုဗလးဏါဍုၚ်သေံ ကဵုအာကၠောန်စလေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုလ္ပာ်စိုတ်ပရေၚ်ကတ်လ္ၚတ်ပညာဂှ် အောန်တုဲ ရပ်စကာ ပ္ဍဲအရာပရေၚ်ကမၠောန်သ္ၚိလေဝ်နွံရ။
“ဂွံပမံၚ်ကဵုဘာ ဂွံၜိုတ်ဆလေပ်လိက်ညိည ဗှ်ဒးညိညကေတ်ရ ဂွံပအစာညးတၞဟ်လေဝ် ဍေံဟွံဒှ် မံၚ်ရဂွံၜိုတ် (၆) တန် (၇) တန်ကေတ်ရ” သာ်ဏံ ရမျှာၚ်နူမိမကောန်ကွးဘာ ဒေသကွာန်ရးဂမၠိုၚ်တအ် ဂွံမိၚ်ဒၟံၚ်လၟိုန်ရ။
သၟတ်မန်ပိုဲတ္ၚဲဏံဝွံ လ္ပာ်ပရေၚ်ပညာကီု ပရေၚ်မၞိဟ်ကီု ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီု ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကီု ချပ် ဗ္စာဒးကၠုၚ် ဗၞတ်ထေက်ကြိုက်နွံကၠုၚ်ကီုရ။ ဆဂး လ္ၚဵုဒှ်ပရေၚ်အခက်အခုဲကဵု မိမပရေၚ်သ္ၚိဌာန်တုဲ ဂွံကတ် လ္ၚတ်ပရေၚ်ပညာဂှ် ဒးဆိုအ်ဗကၠုၚ်နွံ ဒးဒေံါဇူထောံ ပ္ဍဲကဵုကဝက်ဂၠံၚ်ဍာန်တုဲ လ္ပာ်ပရေၚ်ကတ်ပညာနွံဒၟံၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ရောၚ်။