ပ္ဍဲဂကောံအာဇြဳယာန် ဍုၚ်မပါလုပ် (၁၁) ဍုၚ်ဂှ် ဍုၚ်ဗၟာလေဝ် ပါလုပ်မွဲဍုၚ်ကီုရ။ ခြာဟွံလအ် ပ္ဍဲကဵုဂိတုနဝ်ဝေမ်ပါဏအ် ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ဒုၚ်သဇိုၚ်ကဵု သၞောတ်ဝ်ဥပဒေ (၂၀၀၈) ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတအ် ချူဇန်လဝ်တုဲ သွက်ဂွံကၠောန်သ္ပ ပေဲါရုဲမာဲနွံရ။ လ္တူဍုၚ်ဗၟာ ဖန်ဇန်ကၠုၚ် ပရေၚ်ပေဲါရုဲမာဲ သာ်ဏံဂှ် ဍုၚ်လ္ၚဵုတံ ထံက်ဂလာန်၊ ဍုၚ်လ္ၚဵုတအ် သ္ၚိတ်ဇြဒၟံၚ်ရ။
ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ သွက်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် သွက်ဒေသအာဇြဳယာန်တအ် ပၟိက်ဇၞော်ဒၟံၚ်ဟာ။ လ္တူဆန္ဒကောန်ဍုၚ်ဗၟာတအ်ဂှ် နူဂကောံအာဇြဳယာန်ဏံ စွံစိုတ်သာ်လဵုရော။ ဇြိုဟ်နက်ဗၞတ်လဵုရော။
လညာတ်ဆန္ဒ ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်ဍုၚ်ဗၟာတအ် လ္တူသၞောတ်ဒဳ မဝ်ကရေဇြဳဂှ် ညးတအ် ကေၚ်ထ္ၜးပျးကၠုၚ် နူကဵုသက္ကရာဇ် (၁၉၈၈) တေံရ။ လက္ကရဴခမဳသၚ်ကီု ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်တအ်ကီု ဆက်တုဲ ထ္ၜးလညာတ်ညးတအ်၊ အာတ်မိက် သွက်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဇေတ်တ်ရ။ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတအ် ကေတ်လဝ်အဝဵု မွဲသ္ကုတ်မွဲသကဴတုဲ ကေတ်လဝ်အဝဵုဂှ် ညးတအ် ဟွံမွဲပၟိက်ရ။ လ္တူပၟိက်ဆန္ဒ ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ဍုၚ်အာဇြဳယာန် ဟွံဖဍိုက်ဗပေၚ်ကဵုရ။
ပၞောဝ်ရံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်အာဇြဳယာန်ဂမၠိုၚ်လေဝ် ပရေၚ်တဴတက် ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ မွဲဍုၚ်ကဵုမွဲဍုၚ်ဂှ် ဟွံတုပ်သၟဟ်ညးသ္ကအ်ရ။ ဍုၚ်လ္ၚဵု (ဍုၚ်လဴကဵု ဍုၚ်ဗဳယေက်နာမ်) တအ်ဂှ် ဆက်တုဲစကာဒၟံၚ် သၞောတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဝါဒကောန်မျူနေတ်တုဲ လ္တူဆန္ဒညးဍုၚ်ကွာန်တအ် နွံပၟိက်ကဵု ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ် ဟွံဇြိုဟ်နက်ကီုရ။
ဍုၚ်အေန်ဒဝ်နဳယှာဂှ် ပ္ဍဲကဵုမွဲအခိၚ်တေံစကာလဝ် သၞောတ်ပၞာန်မွဲသ္ကုတ် သၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳမွဲသကုတ်ရ။ လက္ကရဴ ယှအ်ဖျေံ ညးစၞးပၞာန်တအ်တုဲ၊ သၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဇေတ်တ် သွက်ဂွံမံက်ဂှ် ရုန်ဂစာန်ကၠုၚ်ရ။ ဥပမာ ဍုၚ်ဏံဂှ် သွက်ဍုၚ်ဗၟာ ဒှ်ဥပမာခိုဟ်ကီုလေဝ်၊ ကာလကလေၚ်ကျောဝ်ရံၚ် သၞောတ်ဝ်ဥပဒေ ၂၀၀၈ မ္ဂး ဗီုပြၚ်ဒပ်ပၞာန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် သွက်ဂွံဗလးအဝဵုဟွံမွဲရ။
ဍုၚ်သေံပၠန်လေဝ် လောန်ကၠုၚ်ပိသၞာံတေံ ပၞာန်ကေၚ်သီလဝ်အဝဵုတုဲ ခြာဟွံလအ်ကၠုၚ်တေံ ပါလုပ်ဒစဵုဒစးကၠုၚ် ညးမထ္ၜးဆန္ဒ ပဠောံဗကေတ်တံနွံရ။ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတအ် ပါလုပ်ပထုဲဒၟံၚ် ပရေၚ်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် အလဵုအသဳသေံတအ် မုလေဝ်ဟွံမိက်ဟီုရ။
ပ္ဍဲဍုၚ်ဂမၠိုၚ်မ္ဂး ဍုၚ်ဖိလေတ်ပါၚ်ဂှ် သၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ စှေ်ဗီုအိုတ်တုဲ ရမျာၚ်ထတ်အိုတ် ပ္ဍဲအရာဒစဵုဒစး ပေဲါရုဲမာဲဏအ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုပေဲါရုဲမာဲဏံ ယဝ်ရ ဗော်ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳတအ် ဟွံပါလုပ်မ္ဂး ပေဲါရုဲမာဲဏအ် ဟွံဍာံ ပြတုဲ တပ်တးဟွံသေၚ်၊ ဗော်ဂမၠိုၚ်တအ် ပါလုပ်ဟွံသေၚ် ရဴဝွံ ကေၚ်ပါ် ပဲါကၠုၚ်နွံရ။
ပ္ဍဲကဵုသၞောတ်ဝ် ဒက်ပတန်ဂကောံအာဇြဳယာန်မ္ဂး အပ္ဍဲကိစ္စဍုၚ်မွဲဍုၚ်ဂှ် ဍုၚ်ဂမၠိုၚ်တအ် ညံၚ်ဟွံဂွံယှုက် ဖျေံမူဝါဒသာ်ဝွံတုဲ ပရူဍုၚ်မွဲမွဲဂှ် ဍုၚ်တၞဟ်ဟ်ပါ်ပဲါ အောန်ရ။
ပ္ဍဲအရာဆက်ဆောံ ညးသ္ကအ် ဍုၚ်ဂမၠိုၚ်ပၠန်လေဝ် ဍုၚ်ဂကောံ အာဇြဳ ယာန်တအ် မွဲဍုၚ်ကဵုမွဲဍုၚ်ဂှ် အဓိက ကဵုဖျုန်ကဵု ပရေၚ်ဍုၚ်ကူသာန်သွံရာန်၊ ဓလိုက်တမ်ရိုဟ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တုဲ ဟိုတ်နူကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဍုၚ်မွဲကဵုမွဲ မုက်မတ် ညံၚ်ဟွံဂွံလီုဂှ် ထိၚ်ဒၟံၚ် ညးသကအ်ရ။ ဟိုတ်နူသာ်ဝွံတုဲ လ္တူလ ညာတ် ဆန္ဒကောန်ဍုၚ်ဗၟာတအ် အိုဿီုဂှ် ဂကောံဍုၚ်အာဇြဳယာန်တအ် ဗပေၚ်ကဵုဟွံမာန်ဂှ် ကၠးဒၟံၚ်ရ။