(ဗညာရာံ) – အကြာဏအ် မၞိဟ်စိုတ်လုပ်စဂၠိုၚ်ဂှ် ပေဲါရုဲမာဲ- ၂၀၁၀ ဟွံသေၚ်ရ။ ပေဲါရုဲမာဲဏအ်တုဲမ္ဂး မုဒှ်ကၠုၚ် မာန်ရော စိုတ်မိက်ဂွံတီဂှ်ဏောၚ် ဂၠိုၚ်ရ။ ရံၚ်ကေတ်ဗော်ရပ်လွဟ်တအ်မ္ဂးလေဝ် ဗီုညးတအ် ပလီု ပေဲါရုဲမာဲဏအ် ဟွံသေၚ်ရ။ ရဲဒဳမဝ်ကရေဇြဳတအ်ဂှ်လေဝ် ညံၚ်ကဵုညးတအ် ပလီုဟွံမာန်ကီု တုပ်ရ။ ညးဂမၠိုၚ်တီလဝ်မွဲသာ်ဂှ် ပေဲါရုဲမာဲဝွံ ၜဵုၜဵုခရံက်ခရံက် တုဲဒှ်အာ အတိုၚ်ဂှ်ဏောၚ် မဒှ်ရ။
ပေဲါရုဲမာဲဏအ်တုဲမ္ဂး မုဒှ်မာန်ရော ယဝ်သသၟာန်မ္ဂး သှ်ဝါတ်ရ။ ဂွံသှ်ကဵုဂှ် သွာၚ်ဍေံဂၠိုၚ်ကွေံဏောၚ်။ နူလဵု ဂွံစသှ်ရော။ ဗီုညးဂမၠိုၚ် တော်လဝ်ဂှ်ရ ပေဲါရုဲမာဲတုဲ အလဵုအသဳတိုန်ကၠုၚ်တၟိဂှ် ဒးဒှ်အလဵုအသဳပၞာန်ဏအ်ဟေၚ်ရ။ အလဵုအသဳပၞာန်တံဏံဂှ် ယဝ်ရဍေံတအ် ဒှ်မံၚ်ရဲဗက်သၞောဝ်တှေ် ဗှ်ရံၚ်သၞောဝ်ဍေံတံတုဲ ဆိၚ်ဆစဒးမံၚ်ညိဏီရ။ ဆဂးမၞိဟ်စဏအ်ဂှ် ရဲရံၚ်မုက်သၞောဝ်ဟွံသေၚ်။ သၞောဝ်ဍေံတအ် ဓဇက်လဝ်ဂှ် ဍေံတအ်လေဝ် ရှေ်သှေ်ဟွံသေၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂွံဆိၚ်ဆ ဟွံလောဲပုဟ်။ ညးတၞဟ်ဆိၚ်ဆဝါတ်က္ဍၚ် ဗၟာတအ် ဒးကအ်က္ဍၚ်ရ။ ဍေံတအ်ဒးစိုတ် ဗီုတအ်ဏအ်ရဏောၚ်။
ဆိၚ်ဆဟွံဒးဂှ် မိက်ဂွံဆိၚ်စမ်ရံၚ် မွဲတဲ။ စိုတ်အဲတှေ် ပေဲါရုဲမာဲတုဲမ္ဂး ဒှ်ပၞာန်ပၠန်ဏောၚ်။ ဣဏအ်ဂှ် ညးဂလိုၚ် ဟီုစမံၚ်တုဲတုဲရ။ စပ်ကဵုဒပ်ပၞာန်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ကေုာံ ဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် အလဵုအသဳတအ် ဓရတ်လဝ်ကွေံကွေံရ။ အခေါၚ်မွဲသာ်လေဝ် ဟွံကဵုညးသ္ကအ် ပယျာတ်ကေတ်အတေၚ်တှေ် ပဲါနူပန်ညးသ္ကအ်တုဲ သ္ဇက်ဂွံရုဲဟွံမွဲ ဒးပန်ညးသ္ကအ် တီကၠးရ။ ပန်အလန်ဏအ်ဂှ် ဟွံတုပ်ကဵု ဗီုကၠာတေံရဏး။ ပၞာန်ဗၟာတအ်ဂှ် ဒ္ဂေတ်မံၚ်ဒ္ဂေတ်ကၠဵုတုဲ ဍေံသ္ပဆဆဵုပၠန်ဏောၚ်။ ဘိုအ်ဂွံယအ်စှေ် နူကၠာတေအ်ဟွံမွဲ ဘိုအ်ဂွံဂၠိုၚ်တိုန်ုရနွံ။ သၞောဝ်ဍုၚ်ဂှ်လေဝ် စဵုဒၞာကဵုဇကု ဟွံမွဲ၊ ပၞာန်တအ်ဂှ်လေဝ် ဒှ်မၚ်ပၞာန်အရိုၚ်တုဲ ဒဒိုက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် ဍာ်စိုပ်ကအ်ဏောၚ်။
တုဲပၠန် ဆၜိုတ်ဒဒိုက်ပၞာန်ဗၟာကီုဓဝ် လ္ပခယျဏး။ ဒဒိုက်ဂကူဇကုကဵုဂှ်လေဝ် နွံကီုဏောၚ်။ ရဲနွံမံၚ် ပ္ဍဲဗော်ကျဖုတ်တအ်ဂှ်၊ ရဲနွံမံၚ် ပ္ဍဲဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တအ်ဂှ်၊ ရဲဒးပံၚ်မံၚ်ကဵု ဗၟာတအ်ဂှ် ကလေၚ်ဒှ် အန္တရာယ်ကဵု ဂကူဇကု မာန်မံၚ်ဏီ။ ဆဂး သီုဖအိုတ်ဂှ် အဲဟွံဟီု။ ပ္ဍဲဂကူကရေၚ်တအ်ဂှ် ဟွံဒးမံၚ် ဒဵုကဵုပေဲါရုဲမာဲတုဲ လၟုဟ်ရဂှ် ဒှ်မံၚ်ညးသ္ကအ်ဣယျ။ ဗီုဂှ်ကီု ပ္ဍဲဂကူမန်ပိုဲလေဝ် အခိၚ်ဟွံရုဲ ဒှ်ဗီုဂှ် မာန်မံၚ်ရ။ အစဳအဇန် ပါ်ဒကးဆီ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂှ် ဗၟာတအ် ဓမံက်အာရုပ်ရဴဟေၚ်ရ။
ရဲရုဲမာဲတံဂှ်ကီု၊ ရဲသၟာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တအ်ကီု၊ ရဲဒးကဵုကေတ်မံၚ်ကဵု ဗၟာတအ်ကီု ဟွံဒှ်သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဟွံသေၚ်။ ညးတအ်လေဝ် ညးတအ်စၟတ်သမ္တီလဝ် ဇကုညးတအ် နဒဒှ်သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟေၚ်ရ။ သွက်ဂွံသ္ပစၞးဂကူမန်တုဲ လုပ်ဒုၚ်ရုဲမာဲဏောၚ် ဂးလဝ်ကီုလေဝ် ကာလဒးကေတ်စကွေံကွေံ ဖေက်ညးတအ် ဒးချာံ ဖေက်ရမျာၚ်ညးတအ်လုပ်၊ ဖေက်ညးတံ ဟီုဟွံတိတ်ရ။ လ္တူနူဂှ် သၞောဝ်အက်ဥပဒေ မပ္ဍဵုပ္ဍိုက်ဂကူဇကု လ္ၚဵုတအ်ဂှ်လေဝ် ညးတအ် ဒးထ္ပက်ကဵုစၟတ်တဲဟေၚ်ရ။ ယဝ်ရညးတအ် ဟွံထပက်စၟတ်တဲ ဟွံဗက်အလိုက်ဗၟာတအ်မ္ဂး နဒဒှ်ညးမစှေ်စးကဵု အလဵုအသဳ၊ နဒဒှ်ညးမဖံက်ပကဝ်သၞောဝ်၊ နဒဒှ်ညးမဆက်ဆောံကဵု ရဲဂြိုပ် ဍေံစောတ်စောဲဂွံ နာနာသာ်ရ။ ဟွံဒးဗီုတှေ် သီုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဍေံရိုဟ်ထောံ ဂွံမံၚ်ရ။ အခေါၚ်ဟွံမွဲ ပ္ဍဲသၞောဝ်ဂှ် ဍေံကဵုဇကုဂွံတှေ် အခေါၚ်မၞုံ ပ္ဍဲသၞောဝ်ဂှ်လေဝ် ဍေံရုပ်သီကၠေံ ဂွံမံၚ်ကီုဏောၚ်ဂှ် ဝိုတ်စဟွံဂွံရ။
ညးလ္ၚဵုဟီုဂှ် သၞောဝ်ဍေံလၟုဟ်ဏအ်ဂှ် ဟွံခိုဟ်ပုဟ် ပိုဲတီ၊ ဆဂး ပလေဝ်အာသိုက်က် ဂွံမံၚ်ဏောၚ် ဂးရ။ ဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ အလုံးရမန်ကီု၊ ဗော်ပံၚ်ကောံဇြဟတ် ဒဳမဝ်ကရေဇြဳကီု၊ ဗော်ဗၟာ ကေုာံ ကောန်ဍုၚ်အရၚ် တၞဟ်သၟာၚ်ဂမၠိုၚ်ကီု ဂွံပလေဝ်သၞောဝ်လ္ပာ်ခိုဟ် ဍေံဒှ်ဟွံမာန်ရ။ ပ္ဍဲစၠတ်ထဝ်ဂှ်လေဝ် ဒၞဲါဒးဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ် ဇၞော်ဇၞော်တအ်ဂှ် လုပ်ၜေတ်မာန် ဟွံသေၚ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုမၞိဟ် (၁၀၀) ဂှ် ဍေံဂွံလဝ် (၂၅) တုဲယျ။ အကြာဗော်ဗၟာလ္ၚဵု ကေုာံ ဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ်လေဝ် အမာတ်ဍေံတအ် လုပ်ကေတ်လဝ်ဒၞာဲ နွံမံၚ်။ ဗော်ဒပ်ပၞာန်အပိုၚ် ညံၚ်ကဵုဗော်ကျဖုတ်ဂှ်လေဝ် လၟုဟ်ဇြဟတ်ဇၞော်အိုတ်ရဏောၚ်။ တုဲပၠန် ဂွံပလေဝ်သၞောဝ်ဂှ် ဒးကေတ်ဇြဟတ်မၞိဟ် (၇၅) ပြၚ်မှဏး။ အကြာစဂှ် မၞိဟ်ဇကုရ ရဲဒးစိုတ်ကဵုသြန် ရဲဒးစိုတ်ကဵုဗြဴ ပါကၠုၚ်တှေ် ကပှ်စောၚ် ဒးအိက်ကၞိ၊ အဝဲါခၟဳအောန် အာနာန်ရာံ၊ အမာတ်တအ်ဏအ် ဂွံပလေဝ်ဗိုက်ဂၠိက်မွဲတဲ ဂးတုဲ ဖေက်ဂၠိက်သၠောတ် ပ္ဍဲပါလဳမာန်ကွေံရ။
ရဲဗော် မံၚ်ပ္ဍဲပါလဳမာန်တအ်ဂှ်ကီု၊ ရဲဗော်သၟဝ်တိတအ်ဂှ်ကီု၊ ရဲဗော်ရပ်လွဟ်တအ်ဂှ်ကီု ဒှ်မွဲကသပ် မွဲဂၞန်ဏောၚ် ယဝ်ရဒှ်မ္ဂး၊ ပ္ဍဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ပရေၚ်ပၞာန် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ပရေၚ်မၞိဟ် ပရေၚ်နာနာသာ်တအ်ဂှ် ဗၟာတအ် ကျမံၚ်ညးတၞဟ်ဣရ ယဝ်ရဍေံတအ် တော်စိုပ်မ္ဂး ရဲကံၚ်သဳဂီုကၠီုဍုၚ်တအ် ကဵုမတ်ကဵု ဒပ်ပၞာန်တုဲ အခိၚ်ဟွံရုဲ သီထောံအဝဵုမာန်ပၠန်ရ။ ဍာံဍာံဂှ် ရဲကံၚ်သဳဏအ်ဏောၚ် အဝဵုနွံမံၚ်ဏး။ အလဵုအသဳ မအုပ်ဓုပ်မံၚ်တအ်ဂှ်လေဝ် အဝဵုဟွံမွဲကွေံကွေံ၊ အမာတ် ပ္ဍဲပါလဳမာန်လေဝ် အဝဵုဟွံမွဲ ကွေံကွေံ၊ အဝဵုဇေတ်တ်ဂှ် အာနွံမံၚ် ပ္ဍဲကံၚ်သဳတေအ်ဏောၚ်။ ပေဲါရုဲမာဲဂှ် ဍေံရုဲစာၚ်ဗဇဵု၊ စၠတ်ထဝ်ဂှ် ဒှ်ဖလာတ်ဗဇဵုစာၚ်၊ စာၚ်တအ်ဂှ် ဇဵုဗီုဒးစိုတ် စာၚ်ဍေံ ဒးဇၞးဏောၚ်။ စာၚ်ဍေံ ဟွံဇၞးမ္ဂး ဟွံသေၚ်တှေ် စာၚ်လဵုဇဵုဟွံခိုဟ် ဟွံသေၚ်တှေ် ဇဵုဍေံဟွံဒးစိုတ်တှေ် လုပ်ထၟာဲသွရ။ သီုစာၚ်သီုဒေၚ် ဟွံကလၚ်ပၟိၚ်ဍေံတှေ် ဍေံပလီုထောံဝိုၚ်ရ။ သီထောံအဝဵုရောၚ်။ သီအဝဵုဂွံဟာ လ္ပသၟာန်ဏး။ ပ္ဍဲသၞောဝ်ဍေံရဂှ် ဟီုလဝ်တုဲတုဲ ချူလဝ်တုဲတုဲ အခိၚ်ဒးစိုတ်ဂှ် ကလေၚ်သီုထောံအဝဵု ဂွံမံၚ်။
ဟးမၞိဟ်ဏအ် ဟီုလ္ပာ်ကြေပ်ကၠးကၠး လ္ပဗျိပြဟ်။ ကြေပ်နူဏအ် လဴကဵုညိဏီ။ အလဵုအသဳပၞာန်ဝွံ ပ္ဍဲကာလပေဲါရုဲမာဲတုဲမ္ဂး အစဳအဇန်ဍေံတအ် သွက်ဂွံကၠောန်ဂှ် ဖျေံဖျောန်လဝ်တုဲတုဲရ။ လ္ပာ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဗော်ကျဖုတ် ဗော်ညဳသၟဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် နွံမံၚ်ရ။ လ္ပာ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ် ကုမ္ပဏဳနာဲတေဇတအ် ကုမ္ပဏဳဇြေကပါတအ် နွံမံၚ်ရ၊ ပရေၚ်မၞိဟ်ဂှ် ဂကောံမၞိဟ်ဗြဴဍေံတအ်၊ ဂကောံပလိုတ်ပၟတ်ဍေံတအ်၊ ဂကောံသ္ဂံၚ်ဒေါအ်ဇူဍေံတအ် နွံမံၚ်ရ။ သွာၚ်နာနာ ဍေံတအ် ပလေဝ်ပလေတ်တုဲရ။
အကြာတအ်ဏအ် ကုမ္ပဏဳကွဳစက်တၠမန် ဒးခ္ဍိုက်ဂရိုက်ဂှ် ရံၚ်ကေတ်ရ။ အာဂတနူဏအ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ် မုလေဝ် ချဳဟွံဂွံရ။ ပြဟ်ဟ်ဏအ် ကဆံၚ်ဂကူဗၟာ သဝ်မံၚ်ဏီရ။ အတိုၚ်ပိုဲ ဆဵုမံၚ်တှေ် ဂကူဗၟာဇေတ်တ်တအ်ဂှ် ကဆံၚ်သဝ်မံၚ် ကွေံကွေံဏောၚ်။ အာဂတနူဏအ် ဒေသကောန်ဍုၚ်အရၚ် ညံၚ်ဂွံဇၞော်မောဝ် ဍေံဟွံကၠောန်ရ။ ညံၚ်ဒေသဗၟာ ဂွံဇၞော်မောဝ်ရ ဍေံကၠောန်။ ရံၚ်ကေတ်သၞေဟ်က္ၜၚ်ဍေံ။ စၞးဒးကၠောန် ပ္ဍဲကအ်လ္ဂုတ်ဂှ် ဍေံအာကၠောန်ထောံ ပ္ဍဲဓဝဲါရ။ လၟုဟ်ဗၟာတအ် တော်တိုန်ဗီုဏအ်ဣယျ။ ဂကူဗၟာ ကဆံၚ်ညံၚ်ဂွံလှုၚ်ဂှ် ကၠောန်ကၠာ၊ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်ဂှ် ကၠုၚ်သ္ပကောန်ရဲဗၟာညိရ၊ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် ဒှ်ကၠုၚ်ကောန်ရဲဗၟာတုဲ ဆီနှဴအာမ္ဂး ရဲပၠန်ဂတးတအ် ဍာ်သိုၚ်ဒလာဲဇတ်ရ။ အာဂတနူဏအ် သွက်ဗုၚ်ဂၞဴဂွံဖဲ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် ညံၚ်ဂွံသွံစဇကု၊ ညံၚ်ဂွံဒးဂစာန်ကတ်လိက်ဗၟာ၊ ညံၚ်ဂွံဒးလုပ်ဇိက် ပ္ဍဲရုၚ်ကမၠောန်ဗၟာ၊ ညံၚ်ဂွံဒှ်အာ ဂကူဗၟာဂှ် အစဳအဇန်ဍေံတအ် နွံမံၚ်ရ။
ပရေအ်အိုတ်မွဲသာ်ဂှ် ဗၟာတံ ဇြောတ်ကေတ်သယံဇာတ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် မဒှ်ရ။ အတိုၚ်ညးလ္ၚတ်တံ ဆိၚ်ဆလဝ်မ္ဂး ဍေံတအ်ဘိုအ်ဂွံ တက်ကၟိုန်ဇဵုမွဲလ္ပာ် (၇၂) မ နွံရ။ ကၟာဇဵုမွဲလ္ပာ်ဝွံ နွံပ္ဍဲဒေသကောန်ဍုၚ်အရၚ် သီုဖအိုတ်ရ။ ဍေံတအ်ပံၚ်ကဵု ကုမ္ပဏဳကြုက်တုဲ ဆိၚ်လဝ် သီုတန်ကၟိုန်ၜဳသြၚ်လောန်ဏီရ။ ပ္ဍဲရးတၞၚ်သဳဂှ် ပံၚ်ကဵုကုမ္ပဏဳဍုၚ်သေံတုဲ ဘိုအ်ဂွံတန် ကၟိုန်ၜဳတၞၚ်သဳ နွံရ။ လ္ပာ်ဗၟံက်ဏအ် ဗီုဒးဖေက်မံၚ် ကုမ္ပဏဳကြုက်ကဵု သေံတအ်ကီု၊ လ္ပာ်ပလိုတ်တေံလေဝ် ချေၚ်တံ၊ ကချေၚ်တံ၊ ရခေၚ်တံ ဒးဖေက်မံၚ် သီုကြုက် သီုဂလာရ။ ပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲဏံ မပ္တံ ၜဳမေခ မလိခ ၜဳယှိုယ်လဳတအ်ဂှ်လေဝ် ဘိုအ်ဂွံစိုပ် သၟဝ်တဲကြုက်ဖအိုတ်ရ။ ဍုၚ်တအ်ဏအ်ဂှ် ရဲစွံၚုဟ်မးကဵု အခေါၚ်မၞိဟ်ဟွံသေၚ်။ ဒှ်အာရဲစွံၚုဟ်မးကဵု သြန်ဟေၚ်ရ။ ဂွံစဵုဒၞာဗၟာဂှ် လောဲမံၚ်ညိဏီ၊ ဂွံစဵုဒၞာ ဍုၚ်တအ်ဏအ်ဏောၚ် ဝါတ်ဂါတ်မံၚ်။ ဍုၚ်တအ်ဏအ် ဆက်ဆောံမံၚ်ကဵု ဗၟာဏောၚ်တှေ် အမေရိကာန်တအ်၊ ဍုၚ်ယူရောတအ် ဗီုလဵုကရေဲကရေဲ ဗၟာတအ် ကၟာတ်ထောံကတောဝ် နကဵုတောဝ်ချဵုတုဲ တိက်ၜိုဟ်ဟ်ရ။
ဆဂှ်ဓဝ်ဟာ။ ဟွံသေၚ်ဏီ၊ တိဗ္ၚကၠအ်သွဝ်တအ်ဂှ်လေဝ် ဒးလေၚ်ဒိုက်မံၚ်ဏီ။ အလဵုအသဳပၞာန်ဝွံကီု၊ အလဵုအသဳ မတိုန်ကၠုၚ်တၟိကီု နကဵုသၞောဝ်ဍေံတအ် မချူဓဇက်လဝ်ဂှ် ကဵုလဝ်အခေါၚ်ကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်တအ် ပိုၚ်တိပိုၚ်ဍာ် ဟွံမွဲရ။ ကဵုလဝ်အခေါၚ် ဆၜိုတ်ဂွံအာတ်ကၠောန်ဓဝ်ရ။ ကဵုလဝ်အခေါန်ကဵုအလဵုအသဳညိ၊ လိၚ်ကေတ်လဝ် ပွိုၚ်မူစိသၞာံရော။ အာယုက်အိုတ်အာယျဟာ။ အာယုက်အိုတ်မ္ဂး ထပ်လိၚ်ပၠန် အာမံၚ်အတိုၚ်ဏံဏောၚ်။ မၞိဟ်ကၠောန်ဗ္ၚ ဂွံပိုၚ်တိဗ္ၚ ဟွံသေၚ်၊ မၞိဟ်ကၠောန်ဗ္ၚ ဆၜိုတ်ဂွံထဲတိဓဝ်ရ။ တုဲပၠန် ပ္ဍဲကာလဂကူဗၟာတအ်ဂှ် ဇၞော်မောဝ်တိုန်မ္ဂး တိဗ္ၚကၠအ်သွဝ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ဍေံတံကၠုၚ်သီကေတ်လောဲလောဲ၊ ဍေံတံကၠုၚ်ဇိက်ဇကုလောဲလောဲရ။ ကာလ ဗၟာကဵုဗၟာကေတ်မ္ဂး တိတအ်ဂှ် ဒှ်မံၚ်ဒြပ်ဍေံပၠန်ရ။ ဍေံမှ ဟွံဗက်သၞောဝ် မုဂွံပကဵုဍေံ ဂွံရော။ တုဲပၠန် သၞောဝ်ဍေံဂှ်ပၠန် ချူလဝ် သွက်ဍေံဖအိုတ်၊ ချိုတ်ရပိုဲမွဲသ္ကအ်။ နူလၟုဟ်ဏံရဂှ် တိဗ္ၚပ္ဍဲဍုၚ်မန်ကီု၊ ပ္ဍဲရးတၞၚ်သဳကီု၊ ပ္ဍဲချေၚ်၊ ကချေၚ်တေံကီု ဗၟာတအ် သီကေတ်လဝ် ကဵုလက်ဨက ကဵုကိုဋ်ဨကတုဲရ။ အာဂတနူဏအ် ၜိုတ် (၃၀) သၞာံပၠန်မ္ဂး ဂကူဗၟာဂှ် ဒှ်အာဗီုဂကူသေံ ပ္ဍဲဍုၚ်သေံတုဲ ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်ဂှ် ဒှ်အာဗီုကောန်ပယျဵု ပ္ဍဲဍုၚ်သေံလၟုဟ်ဝွံရ။
စပ်ကဵုသာသနာပၠန် ဂိုဏ်သုဓမ္မာဂှ်လေဝ် ဂိုဏ်ဗၟာ၊ ဂိုဏ်ယှိုယ်ကျေန်ဂှ်လေဝ် ဂိုဏ်ဗၟာ၊ ဂိုဏ်မဟာယျေန်ဂှ် ကၠုၚ်နူသေံမန်၊ ညးပိဂိုဏ်ဝွံ ဂွံပံၚ်ကောံ ညးသကအ်ဂှ် ဟွံလောဲရ။ ဟိုတ်နူအစောဲအလာံဇၞော်တုဲ ဂွံဒှ်ရာမညနိကာယဍာံဍာံဂှ် ဟွံမွဲဏီရ။ ပြဟ်ဟ်ဝွံ ရာမညနိကာယဟီုဂှ် ညးဂလိုၚ်တီလဝ် ဂိုဏ်သုဓမ္မာရ။ ပိုယ်ရံၚ်ဝၚ်မ္ဂး ဂိုဏ်သုဓမ္မာမန်လၟုဟ်ဝွံ ဂိုဏ်သုဓမ္မာဗၟာ ဟွံသေၚ်။ ပိုဲကော်စ ဂိုဏ်ဇၞော်ရ။ ဂိုဏ်ဇၞော်ဟီုဂှ် ဒှ်ဂိုဏ်မဟာဝိဟာရ။ ဂိုဏ်မဟာဝိဟာရဂှ် အတိုၚ်အဲလ္ၚတ်လဝ်မ္ဂး စနူခေတ်ဓမ္မစေတဳဏောၚ်၊ မုဒှ်ရောဟီုတှေ် ကၠာနူသၟိၚ်ဓမ္မစေတဳဂှ် ဂိုဏ်မန်ပိုဲ ထုဲထံၚ်မံၚ်၊ စိုပ်လက်ထက်ညး ညးပထောံ မွဲဂိုဏ် ဒှ်အာဂိုဏ်မဟာဝိဟာရ။ ပ္ဍဲဍုၚ်ဗဂေါ ညးသိုၚ်လဝ်ဘာမွဲ မၞုံယၟုမဟာဝိဟာရ။ ဘာဏအ်ဂှ် သၚ်ကတ်လိက် နွံကဵုလ္ၚီရ၊ သၚ်တအ်ဏအ်ဂှ် ဒ္ဂေတ်ပဋိပတ် ခိုဟ်ကွေံကွေံရ။ အဆက်သၚ်တအ်ဏအ်ရ ဒှ်အာဂိုဏ်ဇၞော်လၟုဟ်၊ ဒှ်အာသၚ်ရာမညနိကာယ ပ္ဍဲကအ်သိၚ်ဃိုဠ်၊ ဒှ်အာဓမ္မယုတ္တိကနိကာယ ပ္ဍဲဍုၚ်သေံ၊ တုဲပၠန် ကၠုၚ်ဒှ်သၚ်ဂိုဏ်မဟာယျေန် ပ္ဍဲဍုၚ်မန်၊ ဒှ်အာသၚ်ဝနဝါသဳ (ယှိုယ်ကျေန်လၟုဟ်၊ အဆက်မှာထေရ်သဳလ ကောန်ညးဗဂေါ) ကီုရ။
လၟေၚ်ဒဒှ်ဏံဂှ် ပိုဲဟွံတီတုဲ ပိုဲကဵုပိုဲ ဒးပါ်ခြာမံၚ် ညးသကအ်ရ။ ပ္ဍဲဗၟာတအ်ဂှ် ဍေံတအ်ပါ်လဝ်ဂိုဏ်တုဲ ဍေံတအ်ကဵုဍေံတအ် အာညးကအ် ဂွံမံၚ်ဖိုဟ်၊ ပိုဲမွဲရဲ မုပအာဟွံဂွံရော။ အတိုၚ်အစဳအဇန်ဗၟာတအ် ဖန်လဝ် အဲဂွံမိၚ်လဝ်ဂှ် အာဂတနူဏအ်မ္ဂး လိက်မန်ဂှ် ဍေံခ္ဍန်ဖျေံဏောၚ်။ ကၠာတေံဏအ် ဍေံခ္ဍန်ဖျေံကဵုဘာသာရ။ ကသပ်ဂှ် ဟွံအံၚ်ဇၞးတုဲ လၟုဟ်ဍေံဆိၚ်လဝ် သွက်ဂွံခ္ဍန်ဖျေံကဵုဒေသဏောၚ်။ ဥပမာ ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန်ရ သှ်လိက်မန်ဂွံ၊ မ္ၚးနူတွဵုရးဍုၚ်မန် အခေါၚ်သှ်လိက်မန် ဟွံမွဲ မဒှ်ရ။ တုဲပၠန် ဍေံခ္ဍန်ဖျေံကဵုတန်၊ ၜိုတ်တန်ဇၞော်ရ သှ်လိက်မန်ဂွံ၊ စိုပ်တန်ဓမ္မာစရိယမ္ဂး သှ်ဗီုဗၟာ။ ဟွံသေၚ်တှေ် တန်ဓမ္မာစရိယဂှ် ဍေံဟွံကၟာတ်လိက်မန်၊ ဆဂး ညံၚ်အာယုက်တန်ဓမ္မာစရိယ ဂွံအိုတ်ဂှ် ဍေံဖ္ဍိုန်ဖျေံတုဲ စၞးဂှ် ဍေံဆိၚ်လဝ် သိုၚ်တက္ကသိုလ်တအ်ဏောၚ်။ ဇၟာပ်တွဵုရး ဇၟာပ်ရးဒေသတအ်ဂှ် ဍေံတံ ပံက်ဘာတက္ကသိုလ်သၚ်ဏောၚ်။ အံၚ်တန်ဇၞော်တုဲမ္ဂး တိုန်တက္ကသိုလ်သၚ်ညိ။ တက္ကသိုလ်တုဲမှ ဍေံကဵုဂ္ဇံဘာဏောၚ်။ ဂွံဂ္ဇံဘာဂှ် ဒးကေတ်အခေါၚ်ကဵု ညးဇၞော်သၚ်ဗၟာတအ်ဏောၚ်။ ဍေံတံဒှ်အာ ဗီုဍုၚ်သေံရ။ စိုပ်အခိၚ်ဂှ်မ္ဂး သၚ်မန်တအ်ဂှ် တဲအောန်အိုတ် ဂွံဂ္ဇံဘာ ပ္ဍဲကွာန်ဇကုဂွံဂှ် ဒးလေပ်လဝ် လိက်ဗၟာရ။ ဂွံဒှ်ကျာ်ဇၞော်ဂွံဂှ် ဒးဗ္ဒလဝ် အ္စာတၠဗၟာတအ်ရ၊ မန်ကဵုမန် ညံၚ်ဂွံပၠံၚ်ဘာညးသကအ်၊ မန်ကဵုမန် ပၠံၚ်ဘာမ္ဂး ဗၟာညံၚ်ဂွံလုပ်ကေတ်ဒၞာဲ ပ္ဍဲဘာမန်တအ်ဂွံဂှ် ဍေံတအ်ဖန်ဖက်လဝ်ရ။
လ္ပာ်ပရေၚ်ဘာသာဂှ် ညံၚ်သၚ်တအ် ပါ်ဒကးမံၚ်ကီု ပ္ဍဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လေဝ် ညံၚ်ဂွံဒှ် ၜါပိလွာ်ဂှ် လၟုဟ်ဍေံဖန်မံၚ်ရ။ လ္တူအကာဲအရာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် က္တဵုဒှ်မံၚ်လၟုဟ်ဏအ် ယဝ်ရဖန်ဇန် ဟွံဒးမ္ဂး မန်ကဵုမန်ရ ထုဲထံၚ် ကေတ်မေတ်ညးကအ် ဟွံမာန်ရ၊ ဥပမာ- ကောန်မန် မပတှေ်လွဟ်တံဂှ် ညံၚ်ဂွံသ္ၚောဲတိတ်အာ နူဗွိုၚ်ကောန်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဍေံကၠောန်ဏောၚ်။ ကောန်မန်မပတှေ် ဝါဒၜိုဟ်ဟ်တံဂှ် ညံၚ်ဂွံဒှ်ဇြံုဍာ်ဂှ် ဍေံစကာလၟာဲတအ် ကဵုဒဂိုဟ်ကလောတ်ဏောၚ်။ ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်တအ်ဂှ် ပ္ဍဲဗော်ရပ်လွဟ်တအ်ကီု၊ ပ္ဍဲဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တအ်ကီု ညံၚ်ဓဝ်ပတှေ် ဂွံအောန်စှေ် ဍေံဖန်ဏောၚ်။ ဗော်ရပ်လွဟ်မန်၊ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန် ကေုာံ ကောန်ဍုၚ်ကွာန်မန် ပကောံညးသကအ် ဟွံဂွံမ္ဂး ဂၠဴပြးကၠကိတ်ရ။ နူပက္ကတိဂှ် ဇကုမၞိဟ်အောန်မံၚ်ရ။ ဟီုတပ်ပ်တှေ် ဟွံမာန်မံၚ်ဍေံရ။ ဟွံညဳပၠန်တှေ် အသီၜံက်စပၠန်ရ။ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီု၊ ပရေၚ်ပၞာန်ကီု၊ ပရေၚ်ပညာကီု၊ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကီု ဂွံပြိုၚ်ပ္ကာန်ကဵု သၞတအ်ဂှ် ဟွံလောဲသွာရ။
နကဵုဥက္ကဌ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နာဲထဝ်မန် ဟီုပၟိၚ်လဝ်ဂှ် ညံၚ်ဗၟာတအ် ဂွံထုဲဂှ် ဒးပထုဲဏောၚ်၊ ဍေံတံထုဲမှ တိုၚ်ပ္ကဴရန်တၟံပိုဲ ဂွံအံၚ်ဇၞးရ။ ဣဏအ်ဂှ် ဒှ်မံၚ်လက်သဏ် မဟာဗျူဟာ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ သွက်ဂွံလုပ်ပေဲါဗတိုက် အလဵုအသဳပၞာန်ဗၟာတအ်ရ။ မဟာဗျူဟာဏအ်ဂှ် တန်ဒှ်မဟာဗျူဟာ ဗွဲကြဴပေဲါရုဲဒှ်မာဲတေံကီုရ။ ဟီုသာ်ဂှ်တှေ် ညံၚ်အလဵုအသဳဗၟာတအ် ဂွံထုဲဂှ် ပိုဲဒးပထုဲဏောၚ်။ ဂွံပထုဲဗၟာဂှ် မန်တံ ကၠေမ်သ္ၚောဲဒးဇြိုဟ်ရ။ ကၠေမ်ဇကုသ္ၚောဲ ဇကုကျဍေံမ္ဂး ဇကုရဏောၚ် ကလေၚ်ထုဲ။ ဟီုသာ်ဂှ်တှေ် လ္တူအကာဲအရာတ္ၚဲဏအ် မုပိုဲပထုဲဍေံမာန်ကီုရော၊ ဗွဲကြဴပေဲါရုဲမာဲဏံတုဲမ္ဂး မုဆိၚ်လဝ် ဘိုအ်ဂွံပထုဲဍေံရော။ ဂလာန်ဏံ ပိုဲကောန်ဍုၚ်ကွာန်တံ ဒးစဳစောတ်ဏောၚ်။ နကဵုအလဵုဇကု ဥက္ကဌမွဲ ညးကဵုစၞောန်ပၟိၚ် ဗီုဏအ်မ္ဂး သှေ်နူဂှ် ပိုယ်ညးဂမၠိုၚ် ဒးလ္ၚတ် ဒးပၠၚ်က္ဍဟ် ဒးပ္တိတ်ကသပ်ဏောၚ်။
လၟုဟ်ပိုဲဂွံလဝ် ဂကောံ MAU ရ။ ပ္ဍဲဂကောံ MAU ဂှ် NMSP, MNDF, MUL ကေုာံ OMCC တအ် လုပ်လၟိဟ်ရ။ ဣဏအ်ဂှ် ဒှ်လက်သဏ်ခိုဟ်မွဲရ။ ညးပန်က္ဍိုပ်ဏံ ဒှ်မွဲကသပ်မ္ဂး အဲဂံၚ်ဂးလေဝ် ပထုဲဗမာ ဂွံခိုဟ်ဟ်ရ။ ၜိုတ်ပိုဲဆဵုညာတ်မံၚ် လၟုဟ်တှေ် ဂကောံက္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ်ဝွံ ရီုဗၚ်ကောန်ထံၚ်၊ ရီုဗၚ်သၟာဒဒိုက်၊ ပ္တိတ်လိက်လလောၚ်တြး၊ သ္ၚဳဂၠိပ်သၞောဝ်ဍုၚ်၊ ပသ္ဘၚ်သဳကၠဳ၊ တိုန်ကောံဓရီုအန်လာၚ် ပြဟ်ဟ်ဏအ် ဆၜိုတ်ဏအ်ရ။ ဒၞာဲပိုဲတီကေတ် ဟွံမာန်တအ်ဂှ်လေဝ် ကာလနွံတှေ် နွံကီုဏောၚ်။ တုဲပၠန် ပဲါနူဂကောံ MAU တုဲ ဂကောံမပ္တံ MYPO တအ်၊ ဂကောံမပ္တံကဵု PMNS-JAPAN တအ် ပ္တိတ်လိက်လလောၚ်တြး တၞဟ်ခြာဂှ်လေဝ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ ညးဂမၠိုၚ် စွံအာရီုဂၠိုၚ်အိုတ်ဂှ် ဒှ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တၟိ AMRDP ရ။ ဗော်ဏအ်ဂှ် နာဲၚိုယ်သိၚ် က္ဍိုက်ပ်တုဲ ပ္တိုန်လဝ်ယၟု ဒုၚ်ရုဲမာဲ ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ပါဂတဏအ်ရ။ ဗော်ညးတံဂှ် ဒုၚ်လဝ်သဇိုၚ်ကဵု ဂကူမန် ညးဒုၚ်ကာ သၟိၚ်မဆလ၊ နဝတ၊ နအဖ တအ်ရ။ စပ်ကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ ဗော်တၟိၜံၚ်တိတ်ကၠုၚ် ကောန်လံက်ဗၠိုက်မွဲဣယျ ညးဂမၠိုၚ် ဂးစအိုတ်ရ။
စပ်ကဵု ကိစ္စဗော်ဝွံတုဲ နကဵုပူဂဵု ဟီုဂးစှေ်စး နွံကီုလေဝ် နကဵုလိက်တၞးတိုက်ရိုက် ဟီုဂးပါ်ပဲါလဝ်ဂှ် ဟွံဂွံဆဵုဏီရ။ သွက်ဂွံစှေ်စးကဵု ပေဲါရုဲမာဲဂှ် ဂကောံ MAU တအ် ပ္တိတ်လဝ်လိက်လလောၚ်တြးမွဲရ။ တုဲပၠန် ဂကောံ MYPO လေဝ် ညံၚ်သၟတ်မန်တအ် ဟွံဂွံစုတ်မာဲဂှ် ဖတိုက်ဖအောဝ်လဝ်ကီုရ။ အတိုၚ်အဲ စွံရံၚ်သတိမ္ဂး ကိစ္စစပ်ကဵုဗော် AMRDP ဏအ်ဂှ် ညးဇၞော်ဇၞော်တအ် သ္ပတမ်နူ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ စဵုကဵုစိုပ် ဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ကောန်ဂကူမန် ဗ္ၜမ်မံၚ်ဍာ်ညိညိကီုရောၚ် မဒှ်ရ။
သီုဖအိုတ် ခ္ဍန်ကၠေံမ္ဂး ပေဲါရုဲစှ်မာဲတုဲမ္ဂး (၁) ပၞာန်အပ္ဍဲဍုၚ်ဒှ်တုဲ ကောန်မန်ပိုဲ ဒှ်ဒဒိုက်ပၠန်ဏောၚ်။ သွက်ဏအ်ဂှ် မုပလေဝ်ပလေတ်လဝ် နွံကီုရော။
(၂) တိဍာ်ကၠအ်သွဝ်တအ်ဂှ် ဗၟာတံ သဳကေတ် ဗွဲအဓမ္မဏောၚ်။ ညံၚ်ဗၟာတအ် ဟွံဂွံသီကေတ်ဂှ် ညးဂှ် သ္ဂောံစဵုဒၞာကဵုရော။ MAU ဟာ၊ ဟွံသေၚ်တှေ် AMRDP ဟာ။ ညးဂှ် စဵုဒၞာကဵုမာန်ရော။ သွက်ကိစ္စဏံ ညးဂှ်မွဲ မုပြုပြေၚ်ကဵုမာန်ရော။
(၃) ကြုက်တံ ဂလာတံ သေံတံ ကၠုၚ်တက်ကၟိုန် ကၟာတ်ၜဳကြုၚ်ဂှ် ဒှ်ဟိုတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဂွံဒှ်ဒဒိုက်ဏောၚ် တီလဝ်မ္ဂး ဒဒိုက်သၞာဏအ် ညံၚ်ဂွံသာစှေ် မုသောၚ်ကလးလဝ်ကဵု ဍုၚ်တအ်ဂှ် နွံကီုရော။ နကဵုအလုံဂကူမန် လုပ်ပေဲါဗတိုက် စှေ်စးဗကပ်ဗဗေၚ်ကဵု ကပေါတ်ဍုၚ်တအ်ဏအ်မ္ဂး ဟွံခိုဟ်ဟာ။
(၄) ဒးစွံသတိမွဲသာ်ဂှ် ဍုၚ်တအ်ဏအ် ကၠုၚ်ၜံက် ကမၠိုၚ်ကၠေၚ်ဓါတ် ခၟုဟ်ဓါတ် ကၠုၚ်ခဲါထဝ် ခဲါဗကောဝ်ရ။ ဟိုတ်နူပွဍေံတအ်တုဲ ဥတုရာသဳဖံက်ပၠန်ကၠုၚ်ဏောၚ်။ ဟိုတ်နူဒးဓါတ်ပရေံပရေံတံဂှ်တုဲ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဂိယဲဒးဘဲအန္တရာယ် အာယုက်လေဝ်ဂၠေံစှေ်ဏောၚ်။ ပရေၚ်ထတ်ယုက်မွဲ ပရေံစှေ်ဍာံဍာံဏောၚ်ဂှ် တီိကေတ်တုဲ သွက်ဏအ်လေဝ် မုပိုဲဖန်ဇန်လဝ် နွံကီုရော။ ဟွံသေၚ်တှေ် မၚ်ကဵုဍေံဒှ်ကၠာဟာ။
(၅) ပရေံအိုတ်ဂှ် ကပေါတ်ဇကုရ၊ တိတ်နူတွဵုရးဇကုရ၊ ဇကုဟွံဂွံစကာ၊ ဇကုဟွံဂွံစသုၚ် ဗၟာတအ် ကြုက်တအ် ဂလာတအ် သေံတအ် ကၠုၚ်အုဲကေတ် ကၠုၚ်သူကေတ် ကၠုၚ်ဂွးကေတ် ကၠုၚ်ၜံက် ကၠုၚ်ခဲါကေတ် ညံၚ်ကဵုကမၠတ်ဒမၠဂှ် ပိုဲပၠန်ရ ဒးမၚ်ကဵုကၚ် ပိုဲပၠန်ရ ဒးဖံက်ကဵုဂၠံၚ် ပိုဲပၠန်ရ ဒးဘိုၚ်ကၠောန်ကဵု။ ညံၚ်ဟွံဂွံဒှ် ဗီုဏအ်ဂှ် မုပိုဲဖျေံလဝ်အစဳအဇန် နွံကီုရော။
(၆) တုဲပၠန် ဂကူပိုဲ ညံၚ်ဂွံဟိုတ်မာဲဝိဝိၚ် မပ္တံကဵု ဘိၚ် ဘၚ် အရက် ဍာ်တာ သုရာမေရဲတအ်ဂှ်လေဝ် ညံၚ်ဂွံဂွံလောဲလောဲ ဍေံတအ်ဖျေံလဝ်ကဵုပၠန်ဟေၚ်ရ။ လိက်ပတ် ဘာသာသာသနာတအ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဂဵုလဟဵု အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ် ကၠောန်ဟွံဂွံဂှ် မွဲသာ်၊ မၞိဟ်မချဳဒရာၚ် ပရေၚ်လိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်တအ်လေဝ် ဍေံတအ် နှဴစုတ် ပ္ဍဲစရၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ ညံၚ်ညးဂလိုၚ် ဂွံဖေက် ညံၚ်ဟွံဂွံဒှ်ဗ္တောန်လိက်မန် ညံၚ်ညးတအ်ဏအ် ဂွံလုပ်ထံၚ်ဂှ် ဍေံတအ်ဗဒှ်ဂဗုတ် စုတ်ဂလာန်ဂှ်လေဝ် မွဲသာ်၊ ဘိုအ်ကောန်ၚာ်တအ် ဂွံလီုဖအိုတ်ရ။ တုဲပၠန်ကောန်ကွးဘာပိုဲ ကောန်ဇာတ်ပိုဲ ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်ပိုဲ ဒးဒုၚ်ပလီုဘဝ ဒးဒုၚ်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက် ဒးဒုၚ်ထောံဂွဂလေံ ဒးအောပ် ဒးဇူ ဒးပေက် ဒးဒဴ ဒးၜုၚ် ဒးတက် ဒးအိုတ်မံၚ်လမျီုဏီဏောၚ်ဂှ်လေဝ် ဟွံဒးဒှ်သၠေဟ်ပၟာရ။ အရၚ်တအ်ဏအ်လေဝ် မုပိုဲ ပြုပြေၚ်လေဝ် နွံရော။
ကာလဒးမှ ဆၜိုတ်ပိုဲ ကညာၚ်ကရေဲဝေၚ်ဓဝ်ရဟာ။ ယဝ်သဒှ် ဗီုဂှ်မ္ဂး ဝိပက်မန် ဟွံအိုတ်ဏီ ဒးဟီုရ။ ဟီုမံၚ်ဣတဏအ်ဂှ် မုဟွံဆေၚ်ကဵု အခေါၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဏီ။ မုဟွံဆေၚ်ကဵု ပရေၚ်ပၞာန်ဏီ။ ဟီုမံၚ်ဆၜိုတ်ဒဒိုက်သၞာ ကောန်ဂကူ လ္တူကျာဗဳလာညိဓဝ်ဏီ။ ယဝ်သဂွံအခိၚ်မ္ဂး အာဂတနူဏအ် ဗီုလဵုဂွံဆက်အာ ပၠန်ဂတးမန်၊ ဗီုလဵုဂွံစဵုဒၞာ ကောန်ဂကူမန်၊ ဗီုလဵုဂွံစွံစိုတ် လ္တူဗော် AMRDP၊ ဗီုလဵုဂွံပထုဲဗၟာတအ်ဂှ်လေဝ် ဆက်သဳကၠဳအာညိပၠန်ဏောၚ်။ လိက်ပရေၚ်ဏံဂှ် ဟိုတ်နူဂၠိၚ်အာညိတုဲ ဇူလဝ်ၜိုတ်ဏအ်ကၠာရ။