ဗညာဟံသာ – ပေဲါရုဲမာဲအလီတုဲအာရ။ မိသုကျဳ ဗၠးတိတ်ကၠုၚ်တုဲယျ။ သၞာံ ၂၀၁၀ မဒှ်သၞာံ ပ္ၚံက်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဍုၚ်ပိုဲ မပြံၚ်သၠာဲလေဝ် ၜက်အာဣရ။ မုပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်ရော ညးဂှ်ဇၞးတုဲ ညးဂှ်ကျရော၊ ဂကောံဇၞော်ဇၞော် ဂကောံဍောတ်တ် သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တြေံတြေံ ကေုာံ တၟိတၟိတအ် မုဆက်ဂၠာဲ ပၞော်တိတ်ရော၊ မုပၞော်ဂၠာဲမံၚ်ရော၊ ကော်ပေဲါသဳကၠဳဓရ်ညဳသာကောန်ဂကူ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ပၠန်ဟာ သာ်ဝွံ ကောန်ဍုၚ်ပိုဲ မၚ်ဗဵု မၚ်ကလၚ်မံၚ်အိုတ်ရ။ သွက်ဂကူမန် မၞိဟ်ကၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳအလုံရးမန် (တၟိ) တအ် အမာတ်မန် ဇၞးလဝ်မာဲတအ် ဂကောံသၟတ်မန်အပ္ဋဲဍုၚ်တအ် ကေုာံ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ မုဂၠာဲမံၚ်ပၞော် သာ်လဵုရော ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်မန်တအ် မိက်ဂွံတီရ။ ဗၞတ်ၜါစှော်သၞာံပြၚ်ၚ် ဟီုဂးမံၚ် “ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ”၊ ဟီုဂးမံၚ် “အခေါၚ်မၞိဟ်”၊ ဟီုဂးမံၚ် “အခေါၚ်ကောန်ဂကူ”၊ ဟီုဂးမံၚ် “ဍုၚ်ဖက်ဒရဴ” တအ်ဂှ် မုဍေံမံက်ကၠုၚ်၊ မုဒှ်သာ်မွဲ ဂွံကၠုၚ်တုဲ မုသၞောတ်ဗ္ၜတ်ဗီုလဵု ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်တအ် စၟဳကေတ်တုဲ တော်ဆအာ သွက်သၞာံ ၂၀၁၁ ဏအ်ရော။
သွက်ဂွံတော်ဆ ဆိၚ်ဆ ဗ္စာရဏာ သ္ၚေဝ်မၠာ်ကေုာံ တက်အာကျာ အကြာသ္ၚိ၊ အကြာဂကောံ၊ အကြာဘာလကျာ်၊ အကြာဒပ်ပၞာန်မန်ကေုာံ အပ္ဋဲခုၚ် ဍာ်လက်ဖက်တုဲ ကဵုဏာတၚ်နၚ်သရုပ် အတိုၚ်သၟဝ်ဂမၠိုၚ် ဗွဲကိုပ်ကၠာရော
(၁) အလဵုအသဳပၞာန် (နအဖ) ကၠောန်မံၚ် လွဟ်လက်ကၠိုက်နူကလီယျာဂှ် သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်တအ် ဆက်ထၜိုတ်မတ်ဂွံဟာ
(၂) အလဵုအသဳပၞာန် (နအဖ) ကၠောန်ကၠေၚ်သၟုဟ်ဓာတ် ဒပ်သၞေဟ်က္ၜၚ်၊ ကၠောန်မံၚ်ပရေၚ်ပိုန်ဂြပ် နူကဵုသြန်ဗာန်ဒဵုကဵုစိုပ် ပံက်လဝ်ကာမ်ပဏီနာနာတုဲ သြန်လုပ်မံၚ် ကဵုလ္ၚီဠက် ပြကောဋိကိုဋ်ဂှ် သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်တအ် ကၠိုဟ်လဝ် ဗီုလဵုရော
(၃) အလဵုအသဳပၞာန် (နအဖ) ကေတ်အခေါၚ်အဝဵုတၟေၚ် အပ္ဋဲသၞောဝ် အပ္ဋဲပေဲါရုဲမာဲ ကေုာံ အပ္ဋဲဒက်ခၞံ အလဵုအသဳတုဲ ဗၞတ်လၟိဟ်မၞိဟ် ၂၅% ကေုာံ ခါန်ကၞက်သကိုပ်သကပၞာန် အပ္ဋဲဗွိုၚ် အလဵုအသဳတွဵုရး (ပြည်နယ်+ တိုၚ်းလႊတ်တော်) ဂှ် သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်တအ် ကော်ချဴ (စိန်ခေါ်) ကဵုဍေံတအ်တုဲ ဟီုဂး ဒစဵုဒစးအာ အပ္ဋဲသၞောဝ်ဂွံဟာ
(၄) တိဍာ်ဒေသဍုၚ်မန် ကေုာံ အပ္ဋဲဍုၚ်မန် (တွဵုရးဍုၚ်မန်) ဂှ် အဝဵုသြဇာပၞာန် ဇၞော်သၠုၚ်ကၠုၚ်လၟေၚ်သၞာံတုဲ ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်ဂမၠိုၚ် စိုတ်ဖေက်လုပ်ကၠုၚ်မံၚ်ဂှ် က္ဋိုပ်သ္ကိုပ်ဂကူမန်ကေုာံ သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် အမာတ်မန်ဂမၠိုၚ် သာ်လဵု ဂွံပၠာံဗဇးအာရော
တၚ်နၚ်သၟာန်သရုပ်ဝွံ သ္ပဇြိုဟ်နက်တုဲ စပ်ကဵုဂၠာဲမံၚ်ပၞော်တိတ်ဂှ် ကြက်ဆဵုသွဟ်ဍေံမာန်ရောၚ်။
အပ္ဋဲဂကူမန်ဂှ် ဂကောံဇၞော်အိုတ် ကော်ဂး ဂကောံပရေၚ်ဂကူမန် မံက်ကၠုၚ် သၞာံ ၂၀၀၆ တေံတုဲ ဂၠံၚ်တရဴဂကူမန်ဂှ် စှေ်သၞောတ် နကဵုသဘဴဓရ် ဂၠံၚ်တရဴဂကူမွဲရ။ ဆဂးဂှ် ဂကောံဇၞော် ဂကောံပၠတရဴမွဲမွဲဝွံ ယဝ်ရ ဂကောံလစှေ် ဂကောံဒေသကေုာံ ဂကောံသၞာၚ်ဗာၚ်ဂမၠိုၚ် ဟွံကြံၚ်မ္ၚိုဟ် ဟွံမွဲကဵုသၞောတ်ဝ်၊ ဟွံမွဲကဵု ပရေၚ်အာက္ဋိုပ် ခိုၚ်ၚ်ကၠိုက်က်မ္ဂး ဂကောံဇၞော်၊ ဂကောံပၠတရဴ ညံၚ်ရဴ ဂကောံပရေၚ်ဂကူမန် (MAU) ဂှ် ဂွံဗမံက်ရုပ်ရဴ နကဵုဗွိုၚ်မွဲအလုံဂကူဂှ် ခက်ခုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ စပ်ကဵုပေဲါရုဲမာဲကီု စပ်ကဵုအလဵုအသဳပၞာန် လှေံလှန်မံၚ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကီု လတူပ္ၚံက်ၜါပ္ၚံက်ဏအ်ဂှ် ဂကောံပၠတရဴ “မံၚ်လဒေါဝ်” တုဲ ဟီုဂး ဆက်ဆောံမံၚ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ ဂကောံပၠတရဴ (MAU) ဂှ် ဒှ်ဂကောံရပ်ဂၠံၚ်တရဴဂကူမွဲတုဲ ဂၠံၚ်တရဴဂကူ ဒစေၚ်မံၚ်သာ်လဵုဂှ် ဒးတော်ဆဒးရောၚ်။ ဂကောံပၠတရဴ (ဝါ) ဂကောံတိုၚ်ခဳဂှ် မံၚ်လဒေါဝ်လၟိုန်ကာလမ္ဂး ကာလဗမံက်ရုပ်ရုဴ နဲကဲကၠောန် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်အပ္ဋဲဍုၚ်ဂှ် လညာတ်ထကးကၠုၚ်မာန်ရ။ ဥပမာ အပ္ဋဲသၞာံ ၂၀၁၀ ဏအ် ယဝ်ရ ဟွံဒုၚ်ရုဲမာဲမ္ဂး မုကျအာ နကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရော၊ တုဲပၠန် ဒုၚ်ရုဲမာဲတုဲ အမာတ်မန်တအ် မုအဝဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကလိဂွံတုဲ ပတဝ်ဏာက္ဋိုပ် သွက်ဂွံ ဒက်ခၞံအလဵုအသဳတွဵုရးဍုၚ်မန်မာန်ရော သာ်ဝွံ ဂကောံပၠတရဴ ဒးသောၚ်ကလးကဵု ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်တအ်ရောၚ်။
အပ္ဋဲအရာ ဂၠာဲပၞော်တိတ်ဝွံ ဂကောံတိုၚ်ခဳ၊ ဂကောံပၠတရဴ ဂကောံဇၞော်ဇၞော်ဂှ် နကဵုဂၠံၚ်တရဴ ဒးခိုၚ်ကၠိုက်ဗိုန်ဗတ် နကဵုသဘဴဓရ် ဒးဂံၚ်ဒုၚ်စမ်ၜတ်၊ နကဵုနဲကဲ ဗမံက်ရုပ်ရဴပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဒးကိတ်ညီကဵုအကာဲအရာဂကူဇကု ကေုာံ ဍုၚ်ဇကုရောၚ်။ အပ္ဋဲသၞာံ ၂၀၁၀ တုဲကၠုၚ်ဝွံ ဂကောံတိုၚ်ခဳဂှ် မၚ်ဗဵုကေတ် အကာဲအရာဍေံဂၠိုၚ်၊ ထပက်လုပ် အကြာအကာဲအရာတုဲ ဇီုကပိုက် နကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်အောန်တုဲ အဃောဂၠာဲမံၚ်ပၞော်တိတ်ဂှ် ပၞော်ကြေပ်ကၠုၚ်ရ။ မုဟိုတ်ရော နအဖ ကၠောန်ပေဲါရုဲမာဲတုဲ ဍေံထကးထောံ ဒြဟတ်အပ္ဋဲဍုၚ်မာန်တုဲ ဂကောံပၠန်ဂတးဂမၠိုၚ် ဒှ်ညံၚ်ရဴ မၞိဟ်ဒစဵုဒစးကဵု ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်၊ ဒှ်ညံၚ်ရဴ မၞိဟ်ထကးကၟိန်ဍုၚ် သာ်ဂှ် ဍေံတြးကၠုၚ် ဝါဒရ။ မွဲအခိၚ်ဓရ် ဍေံလှေံလှန် ဂကောံရုဲမာဲဂမၠိုၚ် ဂကောံဒေံါပန်ပှော်တုဲ ကၠောန်စပရေၚ်ဗုၚ်ဂၞဴ ပရေၚ်ပိုန်ဂြပ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ဍေံပခိုၚ်ကၠုၚ်ဒြဟတ် ဘုံသၟဝ်ဍေံပၠန်ရ။ မွဲအခိၚ်ဓရ် ဍေံပကောံဒြဟတ် သၟာပရေၚ်ပိုန်ဂြပ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ဍေံဆက်ဆောံ ညံၚ်ဂွံကၠောံက္ဋကဵုဍေံတုဲ မွဲတ္ၚဲ ဂွံညာတ် ဂကောံပၠန်ဂတးတအ် ဒှ်ဂကောံပလီုဍုၚ်ရ။ ကၠေမ်သာ်ဏအ် ကၠာဲသာ်ဏအ်ဂှ် ဗိုလ်ဇၞော်တာန်ယှိုဲ တော်ဆလဝ်တုဲမှ ကၠောန်ပေဲါရုဲမာဲဏောၚ် ကၠးကေတ်မာန်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂကူမန်တအ် ဂွံဆက်ဂၠာဲပၞော်တိတ်ဂှ် ဒးကလေၚ်သ္ၚေဝ်မၠာ်တၚ်ဍိုန်လျဇကု ဂကောံဇကု ကေုာံ က္ဋိုပ်သ္ကိုပ်တအ် ဒးကလေၚ်ဂဇံကောံဓရီုတုဲ ဒးဂၠာဲအာ တၚ်ဍိုန်လျလတူဂၠံၚ်တရဴ ဂကောံ ကေုာံ ဂၠံၚ်တရဴဂကူဇကုရောၚ်။
- သၞာံ ၂၀၁၁ ဏအ်မ္ဂး ဍေံဒက်ပတန် အလဵုအသဳဏောၚ်
- မိသုကျဳ ဂၠာဲပၞော်တိတ်တုဲ ပကောံဒြဟတ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်ဏောၚ်
- ဂကောံရပ်လွဟ် ဂကောံပၠန်ဂတး ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံစဵုဒၞာ ဒေသဇကု တိဍာ်ဇကုဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာကၠုၚ်တှေ် ဒှ်ပေဲါဗတိုက်ဟေၚ်ဏောၚ်
- အမာတ်ဇၞးမာဲဂမၠိုၚ် စးဂလာန် အဝဵုပၞာန်မ္ဂး မွဲတ္ၚဲကဵုမွဲတ္ၚဲ ဒးဒုၚ်ရုပ်ထောံ အခေါၚ်အဝဵု ကေုာံ ဒးဒုၚ်ဖျေံထံၚ်မာန်ဏောၚ်
- ဂကူမန်တအ် ဂၠာဲပၞော်တိတ်မ္ဂး
(၁) ဒပ်ပၞာန်ဂကူမန် ဒးဇၞော်၊ ဒးသၠုၚ်ကဆံၚ်
(၂) ဗော်ပၠတရဴဂကူမန် (ဂကောံတိုၚ်ခဳ ဒးနွံကဵုသြဇာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကေုာံ ဂၠံၚ်တရဴတၟိ
(၃) သြန်ဂအုံဂကူမန် ဝါ အကံက်ဂကူမန်ဂှ် ဂကောံဇၞော်ဇၞော်တအ် ဒးကေတ်တာလျိုၚ်
(၄) က္ဋိုပ်သ္ကိုပ်မန် ပ္ဋဲဍုၚ် မ္ၚးဍုၚ်တအ် ဒးဟီုပတိတ် လညာတ်မွဲပလောံ – ဣဝွံ ပၞော်တိတ်ရောၚ်။