Categories
လညာတ်ပါ်ပါဲ

သဘၚ်တ္ၚဲညးဗြဴ ကဵု ပရေၚ်သၠုၚ်လ္ညာတ်

နာဲရတ်ရတ်-ဇၟာပ်စိုပ် ဂိတုမာချ် (၈) မ္ဂး ညးဂၠးတိတအ် ကၠောန်ဗဒှ် တ္ၚဲညးဗြဴဂၠးကဝ်ရ။ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၁၁ ဂိတုမာချ် (၁၉) ဂှ် သ္ပဒတန် တ္ၚဲညးဗြဴဂၠးကဝ် ပ္ဍဲကောံဓရီု ညးဂၠးကဝ် ဍုၚ်ဂျာမနဳတုဲ နူကဵုဂကောံ Socialist Party of America လလောၚ်တြး သ္ပဒ္တန် တ္ၚဲညးဗြဴဂၠးကဝ်ရ။ ဍုၚ် Austria ဍုၚ် Denmark ဍုၚ်Germany ကေုာံ Switzerland တံ က္တဵုကၠောန်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲဂိတုမာချ် (၁၉) ဂှ်ရ။ စိုပ်သၞာံ ၁၉၁၃ ဂှ် က္လေၚ်သ္ဂုတ်သွာတ် ကၠောန်ဗဒှ် တ္ၚဲညးဗြဴဂၠးကဝ် ပ္ဍဲဂိတုမာချ် (၈) ဂှ်ရ။

တ္ၚဲညးဗြဴမန် ကၠောန်ဗဒှ် တိဍာ်ဗၠးၜး ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ မွဲဒၞဲါ
တ္ၚဲညးဗြဴမန် ကၠောန်ဗဒှ် တိဍာ်ဗၠးၜး ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ မွဲဒၞဲါ

ဂကူမန်ပိုဲလေဝ် ဒက်ပတန်လဝ် တ္ၚဲညးဗြဴမန် နွံကီုရ။ ပ္ဍဲဂိတုမေ ၂၃၊ သၞာံ ၂၀၀၂ ဂှ် နူဍုၚ်အမေရိကာန် နာဲပညာမန် မိစရာဲမန် ကေုာံ မန်ဍုၚ်ခါနေဍာ မပ္တံမိအံၚ်မန်ဆာန် မိကောန်ထဝ်တံ သဳကၠဳညးသကအ် ပ္ဍဲသ္ၚိနာဲခိုၚ်ဝၚ် (ခါနေဍာ) ဗီုလဵုသ္ဂောံဒက်ပတန် တ္ၚဲညးဗြဴမန်ရ။ နာဲပညာမန် ပ္တိုန်ထ္ၜး တ္ၚဲဨကရာဇ်ဗြဴ ဗညာထော မိစဴဗု ဒှ်မၞိဟ်ဂှ် မဂပ်ဝ်ကဵု သ္ပတ္ၚဲညးဗြဴမန်ရ။ နာဲခိုၚ်ဝၚ် (ကျာ်ဇၞော်ကွာန်လှာ) ဟီု ဖဝ်ရဂိုဏ် (၁၂) မံက်ဂှ် ဒှ်တ္ၚဲညး ဆဵုမုက္ခဝါ ဂကူမန်ကိုပ်ကၠာအိုတ်ရ။ မိစရာဲမန် သ္ပစၞးမန် North Amarica တုဲ ကေတ်အဆက်ကဵု မန်ပ္ဍဲဍုၚ် မပ္တံ မိကောန်ဆာန်နန် (ညးအုပ်ကာ ဂကောံညးဗြဴမန်)၊ မိခၟောံထဝ် (ညးက္ဍိုက်က္ဍိုပ် ဂကောံရေၚ်တၠုၚ် အခေါၚ်အရာညးဗြဴ ကေုာံ ကောန်ၚာ် (ပယျဵု)) တုဲ ညံၚ်ဂွံကေတ် ကသပ်ညာဏ်ကဵု တၠပညာမန် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်၊ သၚ်မန်၊ ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် “သ္ဂောံကၠောန်သ္ပ တ္ၚဲညးဗြဴမန် တ္ၚဲလဵုထေက်ရော” တုဲ မၞိဟ်ဗွဲမဂၠိုၚ် တုပ်စိုတ် ကၠောန်တ္ၚဲမိစဴဗုရ။

ဍုၚ်အမေရိကာန်ကဵု ဍုၚ်ခါနေဍာ ကၠောန်ဗဒှ်ကိုပ်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၄ ပ္တိတ်ဏာလိက်လလောၚ်တြး ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲ မာချ် ၁၃/၂၀၀၄ နကဵုဂကောံညးဗြဴမန် ဍုၚ်အမေရိကာန်၊ ဂကောံညးဗြဴမန် ခါနေဍာ၊ ဂကောံရေၚ်တၠုၚ် အခေါၚ်အရးညးဗြဴ ကေုာံ ကောန်ၚာ်မန် ဒေသဍုၚ်ဗၟာသၠုၚ်ကျာ၊ ပိဂကောံရ။ ဟိုတ်နူဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဒေါံလဝ်ပန်ပှော်ကဵု ပၞာန်ဗၟာတုဲ ဂကောံညးဗြဴမန် (သၟဝ်အုပ်ဓုပ်ဗော်) တံ ဟွံစုတ် ပ္ဍဲလိက်လလောၚ်တြးဂှ်ရ။

သၞာံ ၂၀၀၅ ဂှ် ဂကောံရေၚ်တၠုၚ် အခေါၚ်အရာညးဗြဴ ကေုာံ ကောန်ၚာ်မန် ဒေသဍုၚ်ဗၟာသၠုၚ်ကျာ က္ဍိုက်က္ဍိုပ်တုဲ ကၠောန်သသၚ် တ္ၚဲညးဗြဴမန် ပ္ဍဲဒေသပယျဵုရ။ ဟိုတ်နူဂကောံညးဗြဴမန် (သၟဝ်အုပ်ဓုပ်ဗော်) အာတ်မံၚ် အခေါၚ်ဗဟဵု ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နူသၞာံ ၂၀၀၄ ကီုလေဝ် စိုပ်သၞာံ ၂၀၀၆ ဂှ်ဟေၚ် သ္ဂောံကၠောန်ပတိုန် အလန်ပထမ၊ ဂကောံညးဗြဴမန် (၄) ဂကောံဏံဂှ် သဳကၠဳတုပ်စိုတ် နူသၞာံ ၂၀၀၄ ကီုလေဝ် သၞာံသ္ဂောံက္တဵုကၠောန်ဂှ် ဟွံတုပ်ညးသ္ကံရ။ လၟုဟ် လိက်လ္ၚဵု လိက်ပရိုၚ်လ္ၚဵု ချူလဝ်ဂှ် တ္ၚဲညးဗြဴမန် တုပ်မံၚ်ရ။ ဆဂး အလန်ကၠောန်ဗဒှ် ဟွံတုပ်တုဲ ဂကူမန်ပိုဲ ဟွံဒှ်မွဲရမျှာၚ် ညးဂမၠိုၚ် ဂြိုၚ်သ္ပစရဵုဒၟံၚ်အိုတ်ရ။

သၞာံဏံမ္ဂး တ္ၚဲညးဗြဴမန် ပ္ဍဲဍုၚ်မန် မရနုက်ကဵု (၆) ဝါ၊ တ္ၚဲညးဗြဴမန် ဍုၚ်မ္ၚး မရနုက်ကဵု (၈) ဝါ။ ဣဏံဂှ် ဒှ်ဟွံထေက်ရ။ ညးဗြဴမန် ကေုာံ ညးက္ဍိုပ်ဂကောံညးဗြဴမန်တံ ထေက်ကဵု ဒးသ္ပသ္ဘၚ်သဳကၠဳ ပဠေဝ်ပဠေတ်ထောံရ။ ဟိုတ်နူသြန်ဂဥုံဂကူမန် အောန်တုဲ မန်ဍုၚ်မ္ၚးတံ သ္ဂောံအာသဳကၠဳ ပ္ဍဲဍုၚ်မန် ဝါတ်ဂါတ်မံၚ်တုဲ ဂကောံညးဗြဴမန် (သၟဝ်အုပ်ဓုပ်ဗော်) တံလေဝ် ပ္ဍဲသၞာံဏံ ထေက်ကဵုဒးစွံ မရနုက်ကဵု (၈) ဝါ ထေက်ကီုရ။ နူစချဳဒရာၚ် နူသၞာံ ၂၀၀၄ ဂှ်လေဝ် ညးစၞးဂကောံညးဗြဴမန် (သၟဝ်အုပ်ဓုပ်ဗော်) ပါမံၚ်ကီုရ။ ယဝ်ရ ပိုဲဗက်စ မရနုက်ကဵု (၆) ဝါမ္ဂး ဂကူမန်ပိုဲ ကၠောန်လ္ဇုဲအာၜါဝါ ဟွံသေၚ်ဟာ။ ညးဂၠးကဝ်တံ ကၠောန်ဂွံၜိုတ် ၉၃ သၞာံတုဲ ဂကူမန်ပိုဲ ဂွံကၠောန်ရ။ ယဝ်ရ ကေတ်မရနုက်ကဵု (၆) ဝါမ္ဂး ပိုဲလ္ဇုဲအာ ညးဂၠးကဝ် (၉၅) သၞာံ။

ဂကောံညးဗြဴမန် (သၟဝ်အုပ်ဓုပ်ဗော်) ဂှ် ဒြဟတ်နာနာ ဇၞော်နူဂကောံညးဗြဴမန်တၞဟ်ဏီ အဲထေၚ်ကေတ်ရ။ ၜိုန်ဒြဟတ်ဇၞော်ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူလညာတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် နွံတုဲ ဟွံသုၚ်စောဲဒြဟတ် ဟွံကေတ်စေဝ်လ္တူ အဲပတှေ်ကေတ်လဝ်ရ။ ယဝ်ရပိုဲ ဒုၚ်ပဠေဝ်ညးသ္ကံမ္ဂး ဒှ်ညံၚ်ရဴ လစိန်ထဝ်ဂှ် ထပ်စုတ်မတ်မၞိက်ရောၚ်။ ဣဏံဂှ် ဒှ်အသဝ် ပ္ဍဲဝၚ်ဂကူပိုဲမန်ရောၚ်။

ပ္ဍဲသ္ဘၚ်ကၠောန်ဗဒှ် တ္ၚဲညးဗြဴဏံဂှ် ဟိုတ်နူဒှ် တ္ၚဲဨကရာဇ်ဗြဴ ဗညာထော (မိစဴဗု) ဆဵုမုက်ဂကူမန် ကိုပ်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုၚ် ရ၅၅ ဂိတုဖဝ်ရဂိုဏ် (၁၂) မံက်ဂှ်တုဲ ဒးကယျိုၚ်ကယျဝ် ကၠောန်အာ သ္ဘၚ်တ္ၚဲညးဗြဴမန် ညံၚ်သ္ဘၚ် ပ္ဍဲဝၚ်နန်ကီုရ။ ဒွက်တာလျိုၚ်မွဲဂှ် ဒှ်ဒွက်မလှေ်ကွာဲ ပ္ဍဲဝၚ်နန်တုဲ ဇၟာပ်မကၠောန်သ္ပ တ္ၚဲညးဗြဴမန်ဂှ် ဒးလှေ်ဒယှေ် ဒွက်ဝွံရ။ ဣဏံဂှ် ဒှ်စရာဲကျာ်သြဳဂကူ ဆီရာဇာမန်ရ။ ပ္ဍဲသ္ဘၚ်တ္ၚဲညးဗြဴမန်တံဂှ် သ္ဂောံပ္တိုန်လညာတ် ပရေၚ်မၞိဟ်ဗြဴ နူကဵုလညာတ်ညးဂမၠိုၚ်တုဲ မၞိဟ်ဗွဲမဂၠိုၚ် သ္ဂောံတီကေတ် အစောံစရာဲ မၞိဟ်ဗြဴတံရ။ အဲလေဝ် ကဵုဏာလညာတ် ပ္ဍဲသ္ဘၚ်တ္ၚဲညးဗြဴမန် ဂၠိုၚ်ကဵုအလန်တုဲ လၟုဟ်ကဵုဏာလညာတ် နကဵုလိက်ပရေၚ် ဗွဲမအခိၚ်မအောန် အတိုၚ်ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ။

ပရေၚ်ညးဗြဴတံ မဒးဒုၚ်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက်

မၞိဟ်ဗြဴကဵု ကောန်ၚာ် ဟိုတ်နူ ဒးဒုၚ်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက် ဂၠိုၚ်အိုတ်တုဲ ဂကောံညးဂၠးကဝ် (UN) ခၞံဗဒှ်လဝ် ပရေၚ်အခေါၚ်မၞိဟ်ဗြဴ ကဵု ကောန်ၚာ် ဗွဲတၟေၚ်ရ။ ဥပဒေ ပ္ဍဲဍုၚ်အမေရိကာန်လေဝ် ခၞံကဵုလေဝ် သွက်ညးဗြဴကောန်ၚာ် ဗွဲတၟေၚ်ကီုရ။ ဥပဒေဟီုဂှ် သွက်ဂွံစဵုဒၞာနာနာသာ်ရ။ ဟိုတ်နူအန္တရာဲ မက္တဵုဒှ် ပ္ဍဲညးဗြဴကဵု ကောန်ၚာ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဒးခၞံဗဒှ် ဥပဒေ ကေုာံ အခေါၚ်အရာညးတံ ဗွဲတၟေၚ်ဂှ် အဲဒုၚ်မံၚ်တဲရ။ ဆဂး ညးဗြဴလ္ၚဵု ဟိုတ်နူပညာ ဗဟုသုတ ဍိုန်လျတုဲ ဂွံအခေါၚ်တၟေၚ်ဂးတုဲ ဖံက်ဖကဝ် ပရေၚ်အိန်ထံၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ ဒှ်သေက်ဇဵုညးသ္ကံ ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ ဗီုဏံလေဝ် က္တဵုဒှ်ဟွံထေက်ရ။ ညံၚ်ဂွံဒုၚ်စသိုၚ် ဥပဒေခိုဟ်ဟ်လေပ်ဂှ် မၞိဟ်ဗြဴတံ ဒးသၠုၚ်ပ္တိုန်လညာတ်ဇကု ထေက်ကီုရ။

တ္ၚဲညးဗြဴမန် ကၠောန်ဗဒှ် တိဍာ်ဗၠးၜး ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ မွဲဒၞဲါ
တ္ၚဲညးဗြဴမန် ကၠောန်ဗဒှ် တိဍာ်ဗၠးၜး ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ မွဲဒၞဲါ

ပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲတေံ မၞိဟ်ဗြဴလ္ၚဵုတံ ကတ်လ္ၚတ် ပရေၚ်အခေါၚ်အရာမၞိဟ်ညိညတုဲ ထေၚ်ဂးတၟာကလှေ်ရတုဲ ဟွံသ္ပကာကဵု ပရေၚ်ဝေါဟာ အခိုက်ကၞာ ဘာသာဇကုလေဝ် နွံလေပ်မံၚ်ရ။ နကဵုပရေၚ်အခိုက်ကၞာ ဘာသာ ညးစဵုဒၞာလဝ်တုဲ ဇကုဟွံသ္ပကာ လုပ်ကၠောန်ဒးအာဂှ်လေဝ် သ္ပဟွံထေက်ရ။ ဟိုတ်နူပူဂဵုဣဓိဇၞော်တံ သ္ပလဝ်အဓိဌာန်ဟာ၊ ဟိုတ်နူမစှေ်စးကဵု ပရေၚ်ဥပဒေ အခိုက်ကၞာဘာသာညး နွံတုဲ ယဝ်ရကၠောန်ဒးအာမ္ဂး နွံအန္တရာဲမာန်ရောၚ်။ ဣဏံဂှ်လေဝ် မၞိဟ်ဗြဴတံ ထေက်ကဵု ဒးမၚ်လေပ် ထေက်ကဵုဒးဍိုဟ်ကေက်ရ။

ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲ ၀၂/၁၉/၂၀၀၁ မၞိဟ်ဗြဴ နူဂကောံ NGOs တံ ကၠုၚ်ကဵုကွတ်ဗ္တောန် ကဵုပိုဲ ပ္ဍဲဍုၚ်သေံတုဲ ညးတံ ဟီုစှေ်စးတိုန် နာသာ်ဝွံရ။ “ဟိုတ်နူဝါဒမဟာမၞိဟ်တြံုတံတုဲ မၞိဟ်ဗြဴတံ ဒးဒုၚ်သုၚ်စောဲ ညံၚ်ရဴကပေါတ်မွဲမွဲသာ်ရ။ မၞိဟ်တြံု ပ္ဍဲတိုက်အေရှတံ ဗွဲမဂၠိုၚ် မဂိုၚ်ကေတ်လဝ်ဂှ် မၞိဟ်တြံုတံ သ္ပခမဳသၚ် ဂွံတုဲ ဒှ်မၞိဟ်ပရဲ။ ဟိုတ်နူဏံတုဲ ဒှ်ပြသၞာ ပ္ဍဲတိုက်အေရှ ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ” သာ်ဝွံ မၞိဟ်ဗြဴနူ NGOs ဟီုတုဲ အဲချပ်တိုန် ဓဝ်ကျာ်တြဲရ။ မၞိဟ်တြံုကီု မၞိဟ်ဗြဴကီု ဒက်ပ္တန်လဝ် နကဵုရုပ်နာံ မဒှ် ဒှ်၊ တန်၊ လီု၊ ဖအိုတ်ရ။ ညးတေံပြဲ၊ ညးဏံယုတ်ဂှ် ကျာ်တြဲ ဟွံပါ်စွံလဝ်ရ။ ဓဝ်သၚ်္ခါရ ဖအိုတ်ရ။ မၞိဟ်တြံု မၞိဟ်ဗြဴဟီုဂှ် ဒှ်သတ်ဓမ္မတာမွဲရ။ သွက်ဂွံပါ်ခြာ က္ဆံၚ်သၠုၚ် က္ဆံၚ်သဝ် ဟွံမွဲရ။ မံၚ်အခေါၚ်အရာတုပ်ပ်တှေ် ဂၠးတိဏံ ၜိုဟ်သြိုဟ်အာမာန်ရ။

အဲဂွံဗှ်ကေတ် လိက်ပန်ဘာသာ ကျာ်ဇၞော်ကေတုမတဳ မပ္တိတ်လဝ်ဂှ် “မၞိဟ်ဗြဴကဵုဂၠဴ ဟဒဴတက်က္ဍၚ် ခိုဟ်က္ဍၚ်” ညးတြံု ဗွဲမဂၠိုၚ် ဗှ်လိက် ညးမချူလဝ်ဂှ်တုဲ မၞိဟ်ဗြဴတံ ဒးလရိုအ်မံၚ် ကြပ်ဇၟာပ်သ္ၚိ ပ္ဍဲဍုၚ်မန်ပိုဲတေံရ။ ဣဏအ်ဂှ် ဒှ်ဝါဒကျာ်တြဲ ဗုဒ္ဓဘာသာပိုဲ ဟွံသေၚ်ရ။ ပ္ဍဲဍုၚ်မဿလေန်လ္ၚဵု မပ္တံ ဍုၚ် Afghanistan တံ ဗၠာဲသၟိၚ်သာသနာ မဿလေန် တက်မၞိဟ်ဗြဴ နကဵုလေံဒုက် ညံၚ်တက်ဂၠဴဂှ် သ္ဂောံဆဵုကေတ်ရ။ မၞိဟ်ဗြဴဇကုဗၠေတ်မ္ဂး ဝေတ်ဗ္တောန်ကေတ် နကဵုပရေၚ်သဳကၠဳညးသ္ကံ ပ္ဍဲဒၞာဲသၞာသတိက်ဂှ် ခိုဟ်အိုတ်ရ။ မၞိဟ်တြံုဂှ်ကီု သီုမၞိဟ်ဗြဴတံဂှ် ပညာဟွံမွဲတုဲ သောၚ်ပြသၞာအိန်ထံၚ် ဟွံလေပ်တုဲ ဒှ်မံၚ်သၞညးသ္ကံရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ မၞိဟ်တြံုကီု သီုမၞိဟ်ဗြဴ ထေက်ကဵုဒးသၠုၚ်ပ္တိုန် လညာတ်အိုတ်ရ။

ပ္ဍဲလိက်တြေံတြဟ်ဟီုလဝ်ဂှ် “ဂြပ်မၞိဟ်ဗြဴဂှ် ရုပ်သာ်၊ ဂြပ်မၞိဟ်တြံုဂှ် ပညာ” ဣဏံဂှ် ကျာ်တြဲတွံလဝ် ဟွံသေၚ်ရ။ ပိုဲဟွံဒးဒ္ဂေတ်ဗက်ရ။ ရုပ်သာ်ကျေဝ်ကီု ပရေံကီုဂှ် ပိုဲပဠေဝ်ကေတ် ဟွံဂွံရ။ ပညာဂှ် ပိုဲကတ်မ္ဂး ဒးဂွံဍာံရ။ မၞိဟ်တြံုကီု မၞိဟ်ဗြဴကီု လေပ်ပညာဂၠိုၚ်က္ဍၚ် ဂၠးတိဏံ ၜိုဟ်သြိုဟ်က္ဍၚ်ရ။ အခိၚ်တ္ၚဲဏံ ပ္ဍဲဍုၚ်ဇၞော်မောဝ်တံ မၞိဟ်ဗြဴတံဂှ် လေပ်ပညာဂၠိုၚ်နူ မၞိဟ်တြံုဏီရ။ မၞိဟ်တြံုဂှ် ဟိုတ်နူဒးအာပၞာန်၊ ဒးဂၠာဲဗုၚ်ဂၞဴတုဲ ပရေၚ်ပညာ ဟုတ်ယုတ်စှေ်အာရ။ ပ္ဍဲဍုၚ်ဝါတ်ဂါတ်တံဂှ် မၞိဟ်ဗြဴ ဟွံလေပ်လိက် နွံဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ ဗွဲတၟေၚ် မၞိဟ်ဝါတ်ဂါတ် မဇၞော်ဂေါဝ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူဝါတ်ဂါတ်လောန်တုဲ နူဍောတ်တ် ဒးဂၠာဲကၠောန်စရ။

မၞိဟ်ဍိုဟ်ကေက်တံ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ပရေၚ်ပညာဂှ် ကိစ္စဇၞော် နူပရေၚ်ရုပ်သာ်ဏီရ။ ဍုၚ်လ္ၚဵုမပ္တံ ဍုၚ် Afghanistan ကီု ပ္ဍဲခေတ် Nazi ဟေတ်တလာတံဂှ်ကီု မၞိဟ်ဗြဴတံ ကၠောန်ဇၟာပ်ကမၠောန် ဟွံထေက်၊ ဒးဒုၚ်စဵုဒၞာ ပိုၚ်ခြာလဝ် နွံရ။ မၞိဟ်ဗြဴတံ ကၠောန်ဆ ပ္ဍဲသ္ၚိ မပ္တံသၟးဇ္ၚးဍုန်တိုပ်ဟေၚ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဍုၚ်တံဂှ် ဟွံဇၞော်မောဝ် ဟိုတ်နူ မၞိဟ်တြံုမွဲဓဝ် ကၠောန်မံၚ်ရ။ ပ္ဍဲခေတ်လၟုဟ် ဍုၚ်လ္ၚဵုမပ္တံ ဍုၚ်အမေရိကာန်၊ ခါနေဍာ၊ ဍုၚ်အဳယူတံ ဟိုတ်နူမၞိဟ်တြံု မၞိဟ်ဗြဴ ဟွံပါ်ကဆံၚ် အခေါၚ်အရာတုပ်သၟဟ်တုဲ ကၠောန်ပရေၚ်ဇၞော်မောဝ်ဍုၚ်၊ ပရေၚ်မၞိဟ်၊ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တုပ်ပ်တုဲ ဍုၚ်ညးတံ ဇၞော်မောဝ်တိုန် ရိုဟ်တ္ၚဲရ။

တၠအဝဵုပၞာန်ဗၟာ ကေတ်လဝ်နဲကဲ ဝါဒနာဇဳ (Nazi) ဟေတ်တလာတုဲ ပ္ဍဵုပ္ဍိုက်မံၚ် ညးဗြဴမန် ကေုာံ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ညံၚ်ကဵုသ္ဂောံကၠေံကၠက်စှေ် ရိုဟ်တ္ၚဲရ။ ပ္ဍဲဍုၚ်အာဖရိက ကွာန်ရးနိဂီုတံဂှ် ဟိုတ်နူ ပါ်ကဆံၚ် မၞိဟ်ဗြဴ ကဵု မၞိဟ်တြံု ပ္ဍဲပွမကၠောန်ကမၠောန်ကီု ဟိုတ်နူစဵုဒၞာ အခေါၚ်အရာမၞိဟ်ဗြဴ ကတ်ပညာ က္ဆံၚ်သၠုၚ်ၚ်ကီုတုဲ ၜိုန်ရဍုၚ်အာဖရိက မၞိက်ထဝ်သြန် သယံဇာတ တိတ်ဂၠိုၚ်မံၚ်ကီုလေဝ် ဍုၚ်ဝါတ်ဂါတ်စှေ် ရိုဟ်တ္ၚဲရ။ တၚ်ဍိုန်လျ ပ္ဍဲဂကူမန် မွဲသာ်ပၠန်ဂှ် ကာလကောန်လရိုအ်ယာံဂှ် ဟီုဘပဠ ကောန်ၚာ် “သ္ၚိတ်သ္ၚိတ် ပၞာန်ဗၟာကၠုၚ်ယျ” ဗီုဗီုဏံ ဟီုဘပဠ ကောန်ၚာ်တံ ဟွံထေက်ရ။

ပ္ဍဲဍုၚ်ဗဳရနာန် ဟီုကဵုကောန်ၚာ် ပၞာန်ကၠုၚ်ဣယျ “ဂစိုတ် ဂစိုတ်” ညးတံ ပ္တိုန်ကၠုၚ်စိုတ်ဓါတ်ရ။ ဟိုတ်နူစိုတ်ဓါတ်ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်၊ နဲကဲဂၠံၚ်တရဴဍာံပြတုဲ ၜိုန်ဍုၚ်အမေရိကာန် ဒြဟတ်ဇၞော်ကီုလေဝ် ဒးကျပၞာန် ဗဳရနာန်ဏီရ။ “ပၞာန်ဟီုဂှ် ဒြဟတ်ဇၞော်တုဲ ဇၞးတွဵုဟွံသေၚ် ပရေၚ်စိုတ်ဓါတ်ခိုၚ်၊ ပရေၚ်ပံၚ်ကောံ မဟာမိတ်ခိုၚ်မ္ဂး ဒးအံၚ်ဇၞးဟေၚ်ရ” သာ်ဝွံ လိက်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂၠးကဝ် ဟီုလဝ်ရ။ ပ္ဍဲဂကူမန်ပိုဲ အာဂတနူဏံ ယဝ်ရကောန်ၚာ်လရိုဟ် ဟီုဘကောန်ပၞာန်ကၠုၚ်မ္ဂး “ကောန်ပၞာန်” “ကောန်ပၞာန်” “ဍိက်ပိုဲ” “ဍိက်ပိုဲ” ဂှ် ဟီုညိ။ သဘာဝကောန်ပၞာန်ဟီုဂှ် သ္ပဍိက်ညးဍုၚ်ကွာန် စဵုဒၞာညးဍုၚ်ကွာန်တအ်မ္ဂး ဒှ်ကောန်ပၞာန်က္ဆံၚ်သၠုၚ်ရ။ ကောန်ပၞာန်အုပ်ဓုပ်သ္ပသၟိၚ်မ္ဂး တုပ်တဴ တာန်ယိှဲု လၟုဟ် ဍုၚ်လီုလာ်စှေ် ရိုဟ်တ္ၚဲရ။ မိမကောန်ၚာ်တံ ကၠိုဟ်ကေတ်သာ်ဝွံတုဲ လ္ပပ္ဍဵုပ္ဍိုက်လဝ် စိုတ်ဓါတ် ဂကူပိုဲ နူဍောတ်တ်ညိ။

ပရေၚ်အာက္ဍိုပ်

မၞိဟ်ဗြဴတံလေဝ် ထေက်ကဵု ဒးယိုက်ဂၠေၚ် ညံၚ်သ္ဂောံဇၞော်မောဝ် သၠုၚ်ပ္တိုန် မပ္တံ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်မၞိဟ်ကီုရ။ ပ္ဍဲဂၠးတိဏံ ဇၟာပ်ဇၟာပ်ဍုၚ် မၞိဟ်ဗြဴတံဂှ် ဂၠိုၚ်နူမၞိဟ်တြံုတုဲ ပ္ဍဲအရာပွမဇၞော်မောဝ်ပတိုန် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ် ဒှ်ပရေၚ်ဆိုအ်ဗ ပ္ဍဲဍုၚ်ဝါတ်ဂါတ်တံ မွဲသာ်ကီုရ။ ယဝ်ရမၞိဟ်ဗြဴ မၞံုလၟိဟ်ပြကောဋိကိုဋ်တံ သၠုၚ်ပ္တိုန် ပရေၚ်ပညာနာနာ၊ ကတ်ကွတ်ဗ္တောန် မပ္တံ ပရေၚ်ထတ်ယုက်၊ ပရေၚ်မၚ်မွဲကောန်ၚာ် ကေုာံ ပရေၚ်ဥပဒေမ္ဂး ဂွံတိတ်ဗၠး နူဘဲဍုၚ်ဝါတ်ဂါတ်တံမာန်ရ။ သာ်ဝွံ Global Politics မဟီုလဝ်ရ။ အဲလေဝ် ဒုၚ်တဲ လညာတ် ပ္ဍဲလိက်ဏံကီုရ။ အဲဂွံဗှ်ကၠုၚ် ပရူအစောံစရာဲ မၞိဟ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ကီုတုဲ အဲဂိုၚ်ကေတ်လဝ် ဒၞာဲလ္ၚဵု အစောံစရာဲ မၞိဟ်ဗြဴ သုၚ်စောဲဂွံ ဂၠိုၚ်နူမၞိဟ်တြံုဏီရ။ ဟိုတ်နူအစောံစရာဲ မၞိဟ်ဗြဴတုဲ ပ္ဍဲပရေၚ်ပၞာန်ကီု၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီု စိုပ်တရဴ ဗွဲမဂၠိုၚ် သ္ဂောံဆဵုကေတ်ရ။

ပ္ဍဲလညာတ်မၞိဟ်ဗြဴလ္ၚဵုတံဂှ်လေဝ် လညာတ်တၟေၚ်တၟဟ် နူမၞိဟ်တြံု နွံမံၚ်ကီုရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲအရာရုဲစှ် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် မၞိဟ်ဗြဴတံ ထေက်ကဵု ဒးပါလုပ်ကီုရ။ ပြသၞာမၞိဟ်ဗြဴမ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴ ညံၚ်ဂွံပါလုပ် သောၚ်မာန်ကီုဂှ် ကိစ္စဇၞော်မံၚ်ရ။ ဗီုလဵုညးဗြဴတံ ဒုၚ်စသိုၚ်ဂှ် မၞိဟ်ဗြဴကဵု မၞိဟ်ဗြဴ တီကေတ်ညးသ္ကံမာန်ရ။ မၞိဟ်တြံုတံ ဟွံကၠိုဟ်လဝ် ပြယာဲမၞိဟ်ဗြဴတုဲ ပသောၚ်ပြသၞာမၞိဟ်ဗြဴမ္ဂး ဟွံစိုပ်တရဴ ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ မၞိဟ်ဗြဴတံ ဒးပါလုပ် ပ္ဍဲအရာပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ဍုၚ်ကွာန် ထေက်ရ။

ဒံက်တာမိစရာဲမန်ဟီုလဝ် ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲမာချ် ၅၊ ၂၀၁၁ သာ်ဝွံရ။ “မၞိဟ်ဗြဴပိုဲမန် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဒးဒုၚ်ဓလီု ညံၚ်ရဴပရေၚ်အခိုက်ကၞာမွဲမွဲ၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ညံၚ်ကမၠောန်မၞိဟ်ဗြဴ ဟွံသေၚ်၊ စိုတ်ဓါတ်ဏံဂှ် ဒးဖအိုတ်ထောံဂွံရ။ မၞိဟ်ဗြဴတံ ညံၚ်ဂွံကၠောန်တိုန် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ် ကရောံမၞိဟ်တြံုတံ ထေက်ရောၚ်” ဂလာန်ဒံက်တာမိစရာဲမန် မဟီုဂှ် အဲလေဝ် ဒုၚ်တဲမာန်ရ။ ဍုၚ်မဗၠးၜးတံဂှ် ဟွံကၟာတ်လဒဵုလဝ် လညာတ်မၞိဟ်ဗြဴတံရ။ ပါ်ဏာဆီ မၞိဟ်ဗြဴကဵုမၞိဟ်တြံုဂှ် ဒှ်နဲကဲ ဝါဒကမၠက်ဂကူ မွဲသာ်ကီု၊ ရံၚ်အာ ပ္ဍဲလိက်ဝၚ်ဂၠးကဝ် Western Civilization မ္ဂး “ပ္ဍဲ ၂ ဗွဝ်ကၠံသၞာံ (ၜိုတ် ၁၈၀၀ သၞာံ) တေံ မၞိဟ်ဗြဴတံဂှ် ဂွံဒုၚ်စသိုၚ် အခေါၚ်အဝဵုညးတံအပိုၚ် မပ္တံ ဒုၚ်စသိုၚ်အာဲကၟာဲ၊ အခေါၚ်သွံပိုန်ဟာန် ယဿပတ် ဗၠးဗၠးၜးၜးမာန်ရ။ မၞိဟ်ဗြဴကဆံၚ်သၠုၚ်တံ ပံၚ်ကဵု မၞိဟ်ဗြဴဂြောဝ်ဍိက်တံတုဲ ဂေတ်ကြေဝ်ဝေၚ်မွဲစွံလေပ်ရ။ မၞိဟ်ဗြဴလ္ၚဵုတံ က္ဍိုက်က္ဍိုပ် ပ္ဍဲပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် မပ္တံ ကုမ္ပဏဳသွံဖျာတံရ။ ၜိုန်ရညးဗြဴ ပ္ဍဲခေတ် ၂ ဗွဝ်ကၠံ ဟွံကၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီုလေဝ် အဝဵုညးကၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကရောံတြံုတၠသ္ၚိညးတံ နွံမံၚ်ကီုရ။ မပ္တံ Livia မဒှ်သမ္ဘာ Augustus, Agrippina မဒှ်မိအံက် Nero, Plotina မဒှ်သမ္ဘာ Trajan ပ္ဍဲ ၁ ဗွဝ်ကၠံ (ၜိုတ် ၁၉၀၀) သၞာံတေံဂှ် ပ္ဍဲဂကောံဘာသာခရေတ်တံ ဂွံအခေါၚ် သွက်အခေါၚ်အရာမၞိဟ်တြံု ကဵု မၞိဟ်ဗြဴ ပ္ဍဲအရာမယိုက်ဂၠေၚ် တာလျိုၚ်ဇၞော်မွဲစွံ ကဆံၚ်တုပ်ရ။

ဆဂး ၜိုတ်ၜါဗွဝ်ကၠံဂှ် မၞိဟ်တြံု ဂွံအခေါၚ်အုပ်ဓုပ် ဂကောံဘာသာခရေတ်တုဲ မၞိဟ်ဗြဴတံ စွံလဝ် ကဆံၚ်ယိုက်ဂၠေၚ် အုပ်ဓုပ်မရနုက်ကဵု ကဆံၚ်ၜါဓဝ်ရ။ မပ္တံမၞိဟ်ဗြဴ မၞံုယၟု Paul စှေ်စးကဵုမၞိဟ်တြံု ဟိုတ်နူပါ်ကဆံၚ်ဂှ်ရ။ ပ္ဍဲစှ်မွဲဗွဝ်ကၠံ မၞိဟ်ဗြဴဍုၚ်အဳယူတံဂှ် မၞိဟ်ဗြဴတံ ဂွံဖန်ဇန် အုပ်ဓုပ်ဗၠးဗၠးၜးၜးရ။ ဟိုတ်နူဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ် ဝေၚ်ပၞာန်ညးသ္ကံတုဲ မၞိဟ်ဗြဴတံ ဒးဖန်ဇန်အုပ်ဓုပ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် တိသွဝ်ဇကုကီု သီုယိုက်ဂၠေၚ်တာလျိုၚ် မၞိဟ်မၞံုကဵုက္ဆံၚ်သၞာဲဒါ ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ ရန်ကဵုလိက်ဝၚ်ဂၠးကဝ်ဏံတုဲ နူလက်ထက်တမၠာတေံဂှ် ညးတံ ဟွံပ္ဍဵုပ္ဍိုက်လဝ် မၞိဟ်ဗြဴရ။ ဟိုတ်နူဝါဒ မိက်ဂွံပဠက်ဂကူ ဘာသာနွံတုဲ မၞိဟ်တံ ဖန်ဇန်လဝ်ရောၚ် သ္ဂောံကၠိုဟ်ကေတ်ရ။

သၟတ်ဗြဴတံ အဃောဝေၚ်စမ်ၜိုတ်မံၚ် သၞေတ်သၞေဝ်အခေါၚ်အရာညးဗြဴ
သၟတ်ဗြဴတံ အဃောဝေၚ်စမ်ၜိုတ်မံၚ် သၞေတ်သၞေဝ်အခေါၚ်အရာညးဗြဴ

ယဝ်ရဂကူမန်ပိုဲ နူတမၠာ လညာတ်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက် ညးဗြဴနွံမ္ဂး မိစဴဗု၊ ဨကရာဇ်ဗြဴ ဍုၚ်ဟရိဘုဉ္ဇယျ မိစာမ္မဒေဝဳတံ ဟွံဒှ်ကၠုၚ် ဨကရာဇ်ဗြဴရ။ လ္ၚဵုဂိုၚ်ကေတ်ဂှ် ဍုၚ်မန်ပိုဲ ဟိုတ်ဨကရာဇ်ဗြဴ ပိုၚ်ပြဳကၠုၚ်တုဲ ဍုၚ်ပိုဲ ဒးကျအာ ဂကူညးတၞဟ်ရ။ ပ္ဍဲဍုၚ်အေန်ဂလာန် ဒှ်ဨကရာဇ်ဗြဴ နူသၞာံ ၁၅၅၈ (သၞာံခရေတ်) ဗဒဲါထပှ်ကၠံသၞာံရ။ မူဟိုတ်ဍုၚ်အေန်ဂလာန် ဟွံကျဟောံဗြံအာဏီရော။ လညာတ်ဝွံလေဝ် ဟွံဒးရ။ ညးဂၠးတိတံ စၟတ်သမ္တီလဝ် ဨကရာဇ်ဗြဴ ကိုပ်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲဂၠးကဝ်ဏံ ဨကရာဇ်ဗြဴ ပ္ဍဲဍုၚ်အေန်ဂလာန် မၞံုယၟု Elizabeth I (1558- 1603AD) မဒှ်ရ။ ပ္ဍဲဂကူမန်ပိုဲ ဨကရာဇ်ဗြဴ မိစာမ္မဒေဝဳ ပ္ဍဲဍုၚ်ဟရိဘုဉ္ဇ (လၟုဟ်ဍုၚ်သေံ) ဂှ် အစောံစရာဲ သတ္တိ ဗျတ္တိလေဝ်ဇၞော်၊ ဨကရာဇ်ဗြဴ ပ္တန်ဍုၚ်ဟရိဘုဉ္ဇယျလေဝ် ဒှ်၊ က္တဵုဒှ်ကၠာ နူဨကရာဇ်ဗြဴအေန်ဂလာန် ၜိုန်ပန်ကၠံသၞာံ (စှ်မွဲဗွဝ်ကၠံ) လေဝ်ဒှ်တုဲ ညးဂၠးတိတံ ဟွံတီအိုတ်ရ။ ဣဏံဂှ် ပိုဲဒးတီကေတ်လဝ်ထေက်ရ။

ညးဗြဴကဵု ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ဍုၚ်

ညးဗြဴမန်ပိုဲဂှ် အစောံသတ္တိဇၞော်၊ လညာတ်နာနာသာ်လေဝ်သၠုၚ်၊ ၜိုန်မဗဳဇ ခိုဟ်မံၚ်ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူ ဒးဒုၚ်ဓလီုဖဍိုက် သၞာံဗွဲမလံလတုဲ ဇကုဇကုထေၚ် ဇကုသုၚ်စောဲဟွံဂွံရ။ ဍာံဍာံတေံဂှ် ဟိုတ်နူပရေၚ် ဒစုက်ဇလ မတွံဂး သၞတံ စဵုဒၞာအခေါၚ်အရာနာနာတုဲ နာနာသာ် ဟောံဗြမ်ကၠုၚ်ရ။ သ္ဂောံဇၞော်မောဝ် လ္ပဟီုဏီ သ္ဂောံဗၠးၜး ဒးဂၠာဲဂၠံၚ်ကၠာရ။ ဂကူမန်ပိုဲ ကေုာံ ဂကူအေန်ဂလာန်တံ နူသၞာံ ၁၇၆၀ တေံ ကၠောန်ပ္တိတ်ကပေါတ် ဗွိုက်လ္တက် နကဵုမှုၚ်ယန် တုတ်ဂၠိက်ယာတ် နကဵုတဲရ။ ဍုၚ်အေန်ဂလာန်ဂှ် နူပရေၚ်မှုၚ်ယန်တုတ်ဂၠိက်ယာတ် နကဵုတဲဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်နကဵုစက် နူစသၞာံ ၁၈၅၀ တေံရ။ ပ္ဍဲဂကူမန်ပိုဲ နကဵုစက် သုၚ်စောဲဟွံမာန်ဏီ ဒဵုလၟုဟ်ရ။

ယဝ်ရဂကူပိုဲ ဟွံဂွံဗၠးၜးမ္ဂး ပရေၚ်ဇၞော်မောဝ်နာနာဂှ် ကၠောန်ဟွံလောဲရ။ မၞိဟ်ဗြဴတံ သ္ဂောံဒှ်သမ္မတ အုပ်ဓုပ်ဍုၚ်မန်လေဝ် ဟွံလောဲရ။ အခေါၚ်အရာဗၠးၜးပိုဲ ပိုဲသ္ဂောံက္လေၚ်ဂွံမာန်ဂှ် မၞိဟ်ဗြဴကီု သီုမၞိဟ်တြံု လုပ်ကၠောန် ပေဲါဗတိုက်ပရေၚ်ဗၠးၜး စၞေဟ်ပလန်မဂး ကလိဂွံမာန်ရောၚ်။ ကလိဂွံဗၠးၜးမ္ဂး အခေါၚ်အရာပိုဲ ပိုၚ်ပြဳအုပ်ဓုပ်ဍုၚ်မာန်ရ။ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၆၀ မၞိဟ်ဗြဴဒှ် သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲဂၠးတိဏံဂှ် ဍုၚ်သိရိလၚ်္ကာ မၞံုယၟု Sirivamo Banduranike ရ။ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၇၄ မၞိဟ်ဗြဴဒှ်သမ္မတကၠာအိုတ် ပ္ဍဲဂၠးတိ ဍုၚ် Argentina မၞံုယၟု Isabel Peron။ ပ္ဍဲအာရှ မၞိဟ်ဗြဴဒှ်သမ္မတကိုပ်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၆ သမ္မတဍုၚ်ဖိလေတ်ပေန် မရနုက်ကဵု (၁၁) မနွံယၟု Gloria MACAPAGAL-ARROYO။ ပ္ဍဲ Africa မၞိဟ်ဗြဴ ဒှ်သမ္မတကိုပ်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၆၊ သမ္မတဍုၚ် Liberia မၞံုယၟု Ellen Johnson-Sirleaf ။ ပ္ဍဲဂကူမန်ပိုဲ မၞိဟ်ဗြဴ ဒှ်ဨကရာဇ် ကိုပ်ကၠာအိုတ်ဂှ် ဨကရာဇ်ဗြဴ မိစာမ္မဒေဝဳရ။ ညးဗြဴမန်တံ မိက်ဂွံဒှ် သမ္မတဍုၚ်မန် ကိုပ်ကၠာအိုတ်ကီုဟာ။ ယဝ်ရမိက်ဂွံဒှ် မၞိဟ်ဗြဴအာက္ဍိုပ် ဂွံဗၠးၜးဂကူကၠာအိုတ် ပ္ဍဲဂၠးတိဏံဂှ် အခေါၚ်အရာညးဗြဴ ဂကူမန်ပိုဲ နွံမံၚ်ဏီရ။ တြံုအာဇာနဲ ဗြဴအာဇာနဲ ညးမဟံၚ်ပြာ် ပရေၚ်ဗၠးၜးဂကူမန်ဂှ် အခေါၚ်အရာပိုဲ နွံမံၚ်ဏီရ။ နူကဵုပၞာန်ဂၠးတိဒုတိယတုဲအာတုဲ ဍုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ကလိဂွံအာ ပရေၚ်ဗၠးၜးအိုတ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အခေါၚ်အရာညးတံ သ္ဂောံသ္ပတြံုအာဇာနဲ ဗြဴအာဇာနဲကေတ်ဍုၚ်ဂှ် ဟွံမွဲရ။

ပ္ဍဲသ္ဘၚ်တ္ၚဲညးဗြဴမန် ပေၚ် (၈) ဝါဏံ အဲဂွံပံက်သြိုဟ် ကဵုဏာလညာတ်ညိညဇြိုၚ်သာဏံဂှ် မိပ်စိုတ် ဗွဲမလောန်ရ။ သ္ဂောံဗှ်ကေတ် လိက်ပရေၚ်ဏံတုဲ ညးဗြဴမန်ပိုဲ စိုတ်ဓါတ်သဘာဝမဗဳဇ ဆီရာဇမဍာံပြဂှ် ကဵုဂွံမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်တုဲ ဗြဴအာဇာနဲမန် ကဵုဂွံကၠုတ်ပါ်ဍတ်ကၠုၚ်ဂၠိုၚ်ၚ်ညိဂှ် မ္ဒးရာဏာဒၞာ ပ္ဍဲသဘၚ်တ္ၚဲညးဗြဴမန်ဏံရ။

ဍုၚ်မန်ဟွံဂွံ ပိုဲဟွံထောံညးသ္ကံ၊ ဒဵုကဵုကံကုသဵုမန် မန်တံ ဒးဖန်ကေတ်၊ သၞောဝ်ဥပဒေဍုၚ်မန် မန်တံ ဒးဓဇက်ကေတ်၊ မန်ပိုဲသီုဖအိုတ် ထေက်ကဵု သ္ဒးသ္ပသစ္စအဓိဌာန်ညးသ္ကံရ။

ပ္ဍဲဂကူမန်ပိုဲ တာလျိုၚ်သွက်ဂွံ ဓမံက်ကၠောန်ဗဒှ်ပ္တိုန် မပ္တံတ္ၚဲဗၠးၜးမန်၊ တ္ၚဲအစာကဝိမန်၊ တ္ၚဲသၟတ်မန်၊ တ္ၚဲကောန်ၚာ်မန်၊ တ္ၚဲမိအံက်မန် နွံမံၚ်ဏီတုဲ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မန် တၠပညာမန် ခမဳသၚ်မန် ကေုာံ ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် သြဝ်သ္ပကောံဓရီုတုဲ ကဵုသ္ဂုတ်သွာတ် ပံက်မတ်ကောန်ဂကူမန်ပိုဲညိဂှ် ပၚ်တဲတုဲ မ္ဒးဂရၚ်ပ္တီဏာ ဗွဲမရှေ်သှေ်ရဴဂဴရအဴ။ ဘာသာအၚ်္ဂလိက် Joint Statement of Mon organizations on Mon Women’s Day

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.