ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲ (၁၅) ဂိတုဂျောန် အခိၚ်ဗ္တံ ဒု-ဥက္ကဌ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ‘နာဲရဿ’ ပြဟ်လလုဲအာ (ဝါ) စုတိအာ ဂွံမိၚ်ကေတ်တုဲ ဒးအောန်စိုတ် သွက်သမ္ဘာကောန်ဇာတ် ညးသၟးဟွံသေၚ် သီုကဵုဒးအောန်စိုတ် သွက်အလုံဂကူရ။ က္ဍဟ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မွဲ ညးမပၠတရဴဂကူမွဲ ဒးပြဟ်ဂလုဲအာ ပ္ဍဲအခိၚ်အခါ တ္ၚဲဏအ် အခိၚ်ပၟိက် ပ္ဍဲပ္ၚံက်ဗၠးၜးဂကူရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်အခါ ဒးတက်ကျာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် သွက်အခေါၚ်အရာကောန်ဂကူ၊ ပ္ဍဲကာလတိုန်စၚ် ဒးသ္ဂုတ်ၚုဟ်မး သွက်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဝွံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကေက်သကာဂှ် ပၟိက်ဇၞော်ကွေံရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကၠိုဟ်ခၠၚ် အရာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ညးနွံပရိယာယ်၊ ညးနွံကဵုစရာဲဍာ်ဒကေဝ် တက်ကျာကဵုကေတ် ကဵုညးဇကု မကေၚ်လုပ်လဝ်ပေဲါဗတိုက်ဂှ် ပၟိက်ဇၞော်ကွေံရ။
ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၉၉၅ တေံ အဃောဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ အာဆဵုဂဗကဵုအလဵုအသဳပၞာန် လက်ထက်ခေန်ညောအ်တေံဂှ် ကိုပ်ကၠာဂှ် ဆိုအ်ဗဒၟံၚ်ကၠာလေဝ် ပ္ဍဲကာလ နာဲရဿ အာဆဵုဂဗဂှ် ဟိုတ်နူကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နွံပၟိက် ပရေၚ်ဒေံါပန်ပှော်တုဲ ပရေၚ်တက်ကျာ အိုဿီုဂှ် ကလိတ်ကလောတ်ကၠုၚ်ရ။ ကဵုကေတ် ပါ်ပရအ်တိဍာ်ဒေံါပန်ပှေ်ာကီု ဒၞာဲကၠောန်ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ် ဗွဲမဒးရး ကလိတ်ဂွံကၠုၚ်ရ။
ကြဴနူကဵုပေဲါတက်ကျာ ဒေံါပန်ပှေ်ာတုဲ အကြာဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကဵု အလဵုအသဳပၞာန်တအ် ပရေၚ်ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်တအ် နွံတဴ ဂၠိုၚ်ကဵုအလန်ရ။ ကာလ ဒးသောၚ်ကလး ကဵုဒပ်ပၞာန်ဗၟာတအ်မ္ဂး နာဲရဿ ဟေၚ် ဒးအာသောၚ်ကလးလေပ်ရ။ သ္ကိုပ်ပၞာန်ဗၟာတအ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် လတူအရေဝ်ခြာနာဲရဿကီု လတူဍာ်ဒကေဝ်ညးကီု ဍေံတအ်ရှေ်သှေ်မာန်မံၚ်တုဲ ပရေၚ်တက်ကျာတအ်ဂှ် အံၚ်ဇၞးတုဲ ဆက်ထိၚ်ဒဝ်အာပရေၚ်ၜိုဟ်လလံရ။ ပရေၚ်ပညဳပညပ်သဳကၠဳအာ အိုဿီုတအ်ဂှ် ဒုၚ်ကမျဏာကဵုသၞ ဟွံသေၚ်ရ။ ရံၚ်ကဵု ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်ဂမၠိုၚ် ဂွံမံၚ်အာ ဂွံကၠောန်စခိုဟ်မိုဟ်ဟ် ၜဴိုဟ်ဟ်သြိုဟ်ဟ်တုဲ နာဲရဿ စကာက္ဍဟ်တုဲ ဒုၚ်တက်ကၠုၚ်ကျာရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်သာ်ဏအ် ဂၠာဲဝါတ်ရ။
လက္ကရဴအိုတ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် (၂၀၁၀) အဃောဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဟွံဒုၚ်တဲ ဒပ်မၚ်ပယျဵုဂှ်တုဲ ရုပ်ဖျဴလဝ် ရုၚ်အဒေါဝ်ဍုၚ်တအ်ရ။ ပ္ဍဲဂိတုဂျောန်ဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာမွဲက္ဍိုပ် လုပ်အာစဵုကဵုကရပ်ဗဟဵု ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိရ။ ဍေံအာတ်လုပ် ပ္ဍဲကဵုဗဒိုပ်ဗဟဵု သွက်ဂွံၜတ်ပယျဵုရောၚ် ဂးရ။ ဒပ်ပၞာန်မန်တအ် ပလေဝ်စ သွက်ဂွံပန်ရ။ ကောန်ကွာန်တအ်ကဵု က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော်လ္ၚဵုတအ် ဒဴတိတ်အာ နူဗဒိုပ်အိုတ်ရ။ ဆဂး နာဲရဿ မၚ်မံၚ်ဗဒိုပ်ဗဟဵုရ။ ကၠာဟွံဂွံလုပ်စိုပ်ဗဒိုပ်ဗဟဵုဍၚ် နာဲရဿ တိတ်တက်ကျာဂှ် ပြေပြံၚ်အာတုဲ ညးတာလျိုၚ်ၜတ်တိတအ် စိုပ်အာဗဟဵုတုဲ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတအ် ဟွံဂွံလုပ်ရ။ ပေဲါဗတိုက် ဟွံကတဵုဒှ်ရ။
ဍာံမံၚ်။ နာဲရဿဝွံ ပကတိစိုတ်ညးဂှ် ဒှ်ညးစိုတ်ၜိုဟ်ဟ်မွဲတုဲ သောၚ်ကလးပြသၞာလေဝ် ဗွဲမၜိုဟ်သြိုဟ်ရ။ စရာဲဍာ်ဒကေဝ် နာဲရဿဂှ် နွံဂၠိုၚ်တဴဗွဲမလောန်ရ။ စရာဲပညာ၊ စရာဲဒုၚ်ဂိ၊ စရာဲသၠးဂုဏ်ဖဵုပူဂဵု ဗီုညးဂှ် နွံတဴအောန်လောန်ကွေံတုဲ သွက်ဂွံထပက်အဇာဂှ် ဟွံလောဲရ။
တ္ၚဲဏအ် နာဲရဿ (ဝါ) အ္စာရဿ ပြဟ်ဂလုဲအာရ။ သွက်ဂကူပိုဲတအ်ဂှ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴ သၞံၚ်မွဲဍောၚ် ပြဟ်စှေ်အာ နူအကးရ။ ညံၚ်ရဴ မိမဇကု ဒးချိုတ်အာကီုရ။ ပိုဲတအ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴ ဒှ်အာ ကောန်ကဠၚ်အိုတ်ရ။
နာဲရဿဂှ် ညှာဒညလတူကောန်သ္ဂံၚ်၊ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဍန်ဂြက်မံၚ်တုဲ ဂွိၚ်ဖေက် သြန်ဗော်အိုတ်၊ စကာသြန်ဗော် (ဝါ) သြန်အကံက်ညးဍုၚ်ကွာန်တအ်တုဲ ဂွံထ္ၜးယဲ ဂွံဝဳယဲဂှ် ဟွံကေတ်အခေါၚ်တၟေၚ်ရ။ စၟဳစၟတ်ယဲ မွဲသၞာံမွဲဝါ ပ္ဍဲကဵုရုၚ်ဂဥုဲကဆံၚ်သၠုၚ်တအ်ဂှ် ဟွံသ္ပမွဲလှေ်။ ကာလ စိုပ်ဍာ်ဒစိတ် ကၠုၚ်စို်ပ်ထ္ၜးယဲ ဝဳယဲဂှ် အခိၚ်ဍေံ လဇုဲအာရ။ ဇၟာပ်ညးမဆာန်ဂကူတအ် ဒးဟောံဗြီုရ။
ဆဂး လညာတ်အ္စာ စိုတ်ဓာတ်အ္စာတအ်ဂှ် ဆက်တုဲ သှ်ၜေက်မံၚ် အကြာကောန်ဂကူဏီရ။