ၜိုန်ရ အာစာစုတိအာကီုလေဝ် လညာတ်အာစာ ပညာအာစာ စိုတ်ဓာတ်အာစာဂှ် သှ်ၜေက်မံၚ် ပ္ဍဲကဵုဂကူမန်တအ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ်ရောၚ်။ နကဵုအာစာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန် ကေၚ်ဒတောဲကဝါ်ကၠုၚ်ညးဂမၠိုၚ် နူကဵုလက်ထက် ‘ဂကောံရာမည’ တေံရ။
နူကဵုကၠာကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ ဟွံဂွံဗၠးၜးတေံရ၊ လုပ်ယိုက်ဂၠေၚ်ကၠုၚ် ပရေၚ်ဂကူ နကဵုလုပ်ပေဲါဗတိုက် လတူခုၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီု လက္ကရဴဏအ် ပရေၚ်ဍဵုဍိုက်လတူဂကူမန်ဂှ် သ္ကာတ်မြဟ်တုဲ အာစာတအ် ၜိုန်ရ ဒှ်ဘဝတၠပညာ ဒှ်ဘဝညးနွံကဵုပိုန်ဒြပ်ကီုလေဝ် တိတ်ဂြိုပ်ရပ်လွဟ် ပ္ဍဲကဵုဗော်ပၠတရဴဍုၚ်မန်ရ။
ဗော်ပၠတရဴဍုၚ်မန် လုပ်အာပ္ဍဲကဵုဗွိုၚ်သၞောဝ်တုဲ အာစာတအ် အာတ်မိက်ကၠုၚ် သွက်တွဵုရးဍုၚ်မန် သ္ဂောံမံက်ရ။ ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာဝွံ ယဝ်ရ ကၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မ္ဂး ဒးထံၚ်ဂှ် ဒှ်အာပရေၚ်ဓမ္မတာမွဲရ။ သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော်နေဝေန် သီအဝဵုတုဲ အာစာ ကေုာံ သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်တအ် ဒးအာထံၚ်ကီုရ။ အခိ်ၚ်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုတိဍာ်ပၠန်ဂတးဂှ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဆက်အာတ်မိက်အာ ဍုၚ်မန် နဗီုပြၚ်ပၠန်ဂတး ရပ်လွဟ်ရ။
အာစာထောန်တိၚ် ဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ကၠိုဟ်ခၠၚ်လဝ် ဇဳသာ်ရ။ လေပ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်လေဝ် သွာၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်သၟးဟွံသေၚ် သီုကဵုကၠိုဟ်ခၠၚ်လဝ် ပရူဝၚ်မန်၊ ပရေၚ်ပညာ တအ်တုဲ အခိၚ်ကၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဟွံဂွံဂှ်တှေ် အာစာဂှ် ဒှ်အာ တၠပညာဝၚ် တၠပညာလိက်ပတ် တၠပညာဗ္တောန်ကဵု ဗှ်လိက်တၟအ် ပၠန်ရ။
ပ္ဍဲကဵုလက်ထက်ခေတ်သဵုယှေဝ်လေတ် (မဆလ) ဂှ် အခေါၚ်ကၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကၟာတ်အာရ။ ဆဂး အာစာဇၞော် နွံမံၚ် ပ္ဍဲဇြပ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်လၟိုန်ရ။ ခမဳသၚ်တအ် ကၠုၚ်ဆဵုကဵုတက်ကျာကဵုအာစာဇၞော်၊ ညးလဴထ္ၜးစ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပရေၚ်ဝၚ်နာနာသာ်ရ။ တ္ၚဲသ္ၚိသဝ် တ္ၚဲအဒိုတ်မ္ဂး ကွးဘာတက္ကသဵုတအ် ကၠုၚ်ဆဵုဂဗကဵုအာစာ ကတ်လ္ၚတ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပရေၚ်ဝၚ် ပရေၚ်ဂကူ နာနာသာ်ရ။
သက္ကရာဇ် (၁၉၈၈)၊ ကာလပၞာန်ဗၟာတအ် သီအဝဵုတုဲ ဂွံအခေါၚ်ကၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဗော်ဇဳဂှ် အာစာဇၞော် ဆက်တုဲ ဒးပၠတရဴဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကော်ခဴ ‘ဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳကောန်ဂကူမန်’ (ဗော်မန်ဒဳမဝ်) ပၠန်ရ။ ပ္ဍဲကဵုသၟဝ်ပရေၚ်အာက္ဍိုပ် အာစာဇၞော်ဂှ် ညးမချဳဒရာၚ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တအ်ဂမၠိုၚ် ကောံစိုပ်ကၠုၚ်ရ။ တၠပညာတအ်ကီု၊ ခမဳသၚ်တအ်ကီု၊ ညးမချဳဒရာၚ်ပရေၚ်ဂကူတအ် ကဵုက္ဍိုပ်ကဵုအာစာ လုပ်ပေဲါရုဲမာဲ (၁၉၉၀) ရ။ ဆဂး ဇၞးမာဲကီုလေဝ် ပၞာန်ဗမာတအ် ဟွံပအပ်ကဵုအဝဵုရ။ ၜိုန်ရ အာယုက်ဇၞော်ကီုလေဝ် အာစာက္လေၚ်ဒးထံၚ်ပၠန်ရ။
အာစာဂှ် ဝဳၜၚ်ပတိတ် ဒတောဝ်တၞောဝ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လေဝ်နွံ၊ အာစာတၠပညာဝၚ်လေဝ်နွံ၊ အာစာတၠပညာလိက်ပတ်လေဝ် နွံရ။ စိုတ်ဓာတ်အာစာ သၠဲလးတုဲ ပၠတရဴဂကူ မတိုၚ်ကၟဟ်ရ။ ဒတောဲကဝါ် ညးဍောတ်သွတ်တအ် ဂွံကၠိုဟ်ခၠၚ်ပရေၚ်ဂကူ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရ။
တ္ၚဲဏအ် အာစာဇၞော် စဴအာဘဝပလိုက်တေံရ။ဘဝဂတမ္ဂး က္လေၚ်ဒှ်မၞိဟ် ဂကူမန်ပၠန်ဂှ် ချိုတ်ပၠိုတ်ရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ညံၚ်ရဴအာစာဇၞော် ပ္ဍဲဂကူပိုဲ အောန်တဴ ဗွဲမလောန်ရ။ အာစာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တအ် စိုတ်ဓာတ်သၠဲလး ဟွံမွဲတှေ် သီုကဵုဒးဒှ်ဒဝိၚ် ဂကူပိုဲ ပြးဇးမံၚ်ညးသကအ်ဏီရောၚ်။