ကွးဘာမန်နူကဵုတက္ကသိုလ်မတ်မလီုတံ အာသၠာဲဂတးပတိုန်ထ္ၜးယေန်သၞာၚ် ပ္ဍဲကဵုရးမာန္တလေဝ် ခရိုၚ်ကျံက်သေဝ် တက္ကသိုလ်ကျံက်သေဝ် (ကျောက်ဆည်) ဂှ်ရောၚ် ကွးဘာပါလုပ်တံဟီုထ္ၜးရ။
“အာသွံကယျိုၚ်ကယျဝ်မန်တံ၊ သီုအာလ္ၚောဝ်ကျာ်၊ အာလ္ၚတ်လဝ်ဝၚ်တံကီု ပိုဲအာ ဗီုကဵုသၠာဲဂတးပရေၚ်ယေန် သၞာၚ်၊ ညးတံလေဝ်သ္ပသမ္တီကဵုယေန်သၞာၚ်မန်ပိုဲကီု၊ ညးတံကဵုဒၞာဲကဵုဂကူပိုဲ ဟီုစဂွံလေဝ်” သာ်ဝွံ ညးမပါအာပ္ဍဲဂ ကောံကွးဘာ မာံဆာန်ညုၚ် ဟီုရ။
ပ္ဍဲကဵုတက္ကသိုလ်တေံဂှ် ဂကောံဒက်ပတန်လဝ်နကဵုသ္ဇိုၚ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ကီု အခိုက်လှေ်ဒိၚ်နကဵုဂကောံကီု ဟွံမွဲ ရောၚ်။ ဂကောံကွးဘာဒေသတံ အခိုက်လှေ်ပလှေ်စိၚ် စိုန်သကီုကွေံကွေံတုဲ ယဝ်ရဘိက်ပၟိၚ်မ္ဂး နူကဵုဂကောံလှေ် စိၚ်တက္ကသိုလ်ကျံက်သေဝ် (ကျောက်ဆည်)ညံၚ်ဂွံကၠုၚ်လှေ်ထ္ၜးပျးကဵုကီုဂှ် ဂွံလဝ်တၚ်တုပ်စိုတ်ရောၚ် ညးဆက်ဟီုရ။
ပါမောက္ခသကိုပ်ဌာနရုက္ခဗေဒ ဒံက်တာတေန်န်ညောအ် ဘိက်ပၟိၚ်လဝ်တုဲ ဂကောံကွးဘာနူတက္ကသိုလ်မတ်မလီု သၟတ် (၆) တၠအာစိုပ်လဝ်တုဲ ဂွံအခေါၚ်ထ္ၜးပျးပတိုန်ထ္ၜးပရေၚ်ယေန်သၞာၚ်မန်ရ၊ သၞာံတုဲကၠုၚ်တေံ ဂကောံကွး ဘာသုတေသန နူတက္ကသိုလ်ကျံက်သေဝ်(ကျောက်ဆည်) ဌာနသုတေသနရုက္ခဗေဒတံ ကၠုၚ်လ္ၚတ်လဝ်ပရေၚ်ဂြိုပ်တရးဒေသမန် နွံကၠုၚ်လဝ်ကီုရ။
ကထိကပ္ဍဲဌာနရုက္ခဗေဒ မိညိုညိုခိုၚ်ဂှ် “တ္ၚဲအာထ္ၜးပ္ဍဲကျံက်သေဝ်ဂှ် တၟေၚ် (စည်ကား) အိုတ်ဂှ် ဒှ်အာ (Botany) ဌာနရ။ မန်တံဂှ် ဗီုဏံဏောၚ်သွံ၊ ညးတံကၠုၚ်ကဵုဇြဟတ်လေဝ်။ ညးတံထိုၚ်သးကွးဘာမန်တံ ကွေံကွေံလေဝ်” သာ်ဝွံ အ္စာဂကူမန် ဗ္တောန်မံၚ်ပ္ဍဲတက္ကသိုလ်ကျံက်သေဝ် (ကျောက်ဆည်)မိညိုညိုခိုၚ် ဟီုရ။
ပ္ဍဲကဵုတက္ကသိုလ်ကျံက်သေဝ်(ကျောက်ဆည်) အခိၚ်ဒုၚ်ကေတ်တဆိပ်ကြာမ္ဂး နကဵုကယျိုၚ်မန်ပေၚ်ၚ် သွက်ဂွံတိုန်စၚ်ဂှ် အစဳဇန်နွံ မံၚ်ကီုရောၚ် ညးဆက်လဴထ္ၜးရ။
ပ္ဍဲကဵုဂိတုဂျာန္နဝါရဳ (၆) သဘၚ်သွံဖျာဘာတက္ကသိုလ်ဂှ် အာသွံကယျိုၚ်ယေန်သၞာၚ်မန်၊ လိက်ဝၚ်မန်ကီု လှေ်ထ္ၜး လဝ်ဒိၚ်မန်တံကီု အာလ္ၚတ်လဝ်ဝၚ်ဍုၚ်မန်တြေံ ‘ဍုၚ်ဟလံက်တရံက်’ (ကျံက်သေဝ်) ကီု အာစိုပ်ဍုၚ်ဗကာံ အာ လ္ၚတ်လဝ်ဝၚ် ပ္ဍဲကျာ်မနုဟဝ်တံကီုရ။
ပ္ဍဲကဵုသၞာံ (၂၀၁၆) ဏံ တက္ကသိုလ်မတ်မလီုလေဝ် စၟတ်သမ္တီဂကောံလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ပေၚ် (၅၀) သၞာံဂှ် သွက်ဂွံပတိတ်လိက်အုပ်စၟတ်သမ္တီကီု သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ်အာ သဘၚ်စၟတ်သမ္တီနွံမံၚ်ကီုရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။