Categories
သၟာန်သွဟ်

ဆဵုဂဗသၟာန်သွဟ် ကုဝန်ဇၞော်သယံဇာတကေုာံထိၚ်ဒဝ်ပွဳပွူသဘာဝ တွဵုရးဍုၚ်မန် အ္စာသဝ်နာဲဟံၚ်ဍုၚ်

အ္စာသဝ်နာဲဟံၚ်ဍုၚ်ဂှ် ဇာတိကွာန်ဝၚ်ဒုန်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်တုဲ ကလိဂွံလဝ်တဆိပ်ကြာ (M.B.B.S) ပံက်လဝ်ဗဒမ် လွဳယဲ နွံမံၚ်ကီုရ။ ပ္ဍဲသၞာံ (၁၉၉၀) ဂှ် လုပ်ပေဲါရုဲမာဲ ကေၚ်ဇၞးလဝ်မာဲ ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်ကီု ဟိုတ်နူပတိတ်ဒးလိက် လလောၚ်တြးကီုတုဲ ဒးဒုၚ်စုတ်လဝ်သ္ၚိစာတ် နကဵုဂဗုတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရ။ ပ္ဍဲကဵုဗော်ကောန်ဂကူမန်ဂှ် နကဵုတာလျိုၚ်ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ (၂) ကေတ်လဝ်တာလျိုၚ်ကီု

Screenshot_20160626-000005-01 ပ္ဍဲကဵုကမ္မတဳကၠောန် ဗဒှ်တ္ၚဲကောန်ဂကူမန်ဗဟဵု ကေုာံ ဂကောံပံၚ်ကောံလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဗဟဵုဂှ်လေဝ် ကေတ်လဝ်တာလျိုၚ် ဥက္ကဋ္ဌကီုရ။ ပ္ဍဲကဵုပေဲါရုဲမာဲ (၂၀၁၅) ဂှ် အ္စာသဝ်နာဲဟံၚ်ဍုၚ် လုပ်ပြိုၚ်ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်တွဵုရးဍုၚ်မန် ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ် ဆန္ဒမာဲလၟိဟ် (၂) ဂှ် ဇၞးကၠုၚ်လဝ်မာဲတုဲ လၟုဟ်ကေတ်လဝ်တာလျိုၚ် ဝန်ဇၞော်တွဵုရးမွဲတၠကီုရ။ ပ္ဍဲကဵုဂိတုအေဗရဴ ကာလဒက်ပ္တိုန်အလဵုအသဳတၟိဂှ် ပ္ဍဲဂကောံအလဵုအသဳတွဵုရးဍုၚ်မန်ဝွံ ပံက်လဝ် ဌာနဝန်ဇၞော်သ ယံဇာတကဵု ထိၚ်ဒဝ်ပွဳပွူသဘာဝမွဲတုဲ ညးမဒှ်ညးစၞးကောန်ဂကူမန် အ္စာသဝ်နာဲဟံၚ်ဍုၚ် (ကော်) ဒံက်တာနာဲကျဳဝေန် ဂွံဒုၚ်ခါန်ကၞက်လဝ်ရ။

သၟာန် ။ ။ သၟဝ်ဌာနဝန်ဇၞော်သယံဇာတ ကေုာံ ပရေၚ်ထိၚ်ဒဝ်ပွဳပွူသဘာဝဂှ် ပရေၚ်ကမၠောန် ဒးကေတ်တာလျိုၚ် ဂှ် သောၚ်ကလးကဵုညိ။

သွဟ် ။ ။ ပ္ဍဲဌာနပိုဲဂှ်တှေ် ဌာနထိၚ်ဒဝ်သဘာဝပွဳပွူကဵု သယံဇာတရ။ သၟဝ်ဌာနဏံဂှ် ဆေၚ်ကဵုဆု၊ ဂြိုပ်ဆုတံနွံ၊ ဆေၚ်ကဵုစက်ဆုတံ ဗာ်ဆုတံ သွံဆုတံ မွဲပၠန်ဂှ် ထိၚ်ဒဝ်ပွဳပွူသဘာဝဌာနနွံမွဲ ဌာနသယံဇာတ နူကဵုတြေံတေံ သၟဝ် တဲပိုဲဂှ် ကမၠောန်ၜဵုတံ ပြဟ်ဟ်ဏံ ဌာနနွံမံၚ် (၅) ဌာနရ။

သၟာန် ။ ။ ပရေၚ်ထိၚ်ဒဝ်ပွဳပွူသဘာဝဂှ်တှေ် ကဏ္ဍလ္ၚဵု ဒစဵုဒစး ခက်ခိုအ်မံၚ်ကဵု ဌာနတၞဟ်ဟ် နွံမံၚ်ဏောၚ်တှေ် ပ္ဍဲပရေၚ်ကမၠောန် ဌာနဝန်ဇၞော်အ္စာတံကဵု ဌာနတၞဟ်ဟ်တှေ် တၚ်ကော်ဆဴ ဗီုလဵုနွံကီုရော?

သွဟ် ။ ။ ထိၚ်ဒဝ်ပွဳပွူသဘာဝဂှ်တှေ် ဆက်စပ်မံၚ် သီုဂၠး (တိ) မွဲဏောၚ်။ ဌာနလဵု ဟွံရုဲပုဟ်။ ဌာနပရေၚ်သိုၚ်ခၞံ လေဝ် ဒးထိၚ်ဒဝ်ဂှ်ရ။ ဌာနရုၚ်စက်လေဝ် ဒးထိၚ်ဒဝ်ဂှ်ရ အဓိပ္ပါယ်ဍေံဂှ် တိဍာ်ဖ်အိုတ် သဘာဝကျာလေဝ် ဍေံပါမံၚ်ရ။ ဌာနပိုဲဂှ် ပရေၚ်ကမၠောန်လေဝ် သၠဲလးမံၚ်ညိဏောၚ်။ ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန်ဏံ ရုၚ်စက်ဘိုအ်ဂွံသိုၚ် သွက်ဂွံဂၠိုၚ်တိုန်ရ ဏောၚ်။ အကာဲအရာလၟုဟ်ဂှ်တှေ် နကဵုအလဵုအသဳတိုန်တၟိဏံ ဟီုတှေ် အဓိကဍေံစိုတ်လုပ်စမံၚ် ဒေသမန်ပိုဲဏံ ကွေံကွေံရ။ ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန်ဂှ် ဥတုရာသဳကီု တိဍာ်ကီု ၜဳကီု ဂၠံၚ်ဍာ်လေဝ် နွံမံၚ်တှေ် ဍေံမိက်ဂွံဓလိုက်တမ်ရိုဟ် နွံမံၚ် ဏောၚ်။ သ္ကုတ်လက္ကရဴဏံတှေ် ကွတ်စက်ကီု ရုၚ်စက်ကီု အကာဲအရာ ဘိုအ်ဂွံဂၠိုၚ်တိုန်ဏောၚ်။ ဥပမာဍေံ ဍေံသိုၚ် လဝ် ရုၚ်စက်မွဲမွဲ ဌာနပိုဲ ဒးစၟဳစၟတ်တွဵုရဏောၚ်။

သၟာန် ။ ။ အကြာအလဵုအသဳတွဵုရးကဵု အလဵုအသဳကၟိန်ဍုၚ် ပရေၚ်ဆက်စၠောံကဵု ဒုၚ်လျိုၚ်ကေတ်လျိုၚ်ဂှ် အ္စာသ္ၚဳဂၠိပ် ကဵုညိ။

သွဟ် ။ ။ ပြဟ်ဟ်ဏံလေဝ် အတိုၚ်သၞောဝ် (၂၀၀၈) ဂှ် ဒးဓမံက်မံၚ်ရုပ်ရဴနွံမံၚ်၊ သၞောဝ် (၂၀၀၈) ဂှ် ပလေဝ်ပ လေတ်ဏောၚ် အကာဲအရာဟွံမံက်ဏီ။ အလဵုအသဳတၟိဏံ သွက်ဂွံပလေဝ်ပလေတ်အာ ဖျေံလဝ်နွံမံၚ်ရ။ သၞောဝ် ဖ်အိုတ်ဂှ် ပလေဝ်ပလေတ် ဟွံမာန်ကီုလေဝ် အခေါၚ်အရာ တွဵုရးညးကဵုညး ညံၚ်ဂွံဖန်ဇန်ကေတ်မာန်ဂှ် နူကဵုအလဵုအ သဳလ္တူ (ကၟိန်ဍုၚ်) တေံ ဒးသ္ပကဵု (Decentralization) နွံဏောၚ်။ ၝဏံမံက်ကၠုၚ်ဗက်ဟွံဂတာပ် ဆေၚ်ကဵုပါ်ပရအ် တာလျိုၚ်ဂှ် ဍေံနွံမံက်ကၠုၚ်ဏောၚ်။ ပြဟ်ဟ်ဏံ ဌာနညးကဵုညး ဍေံပံက်လဝ်တၟိတှေ် ပါ်ပရအ်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်တံဂှ် ၜိုတ်လဵုဍေံဖျေံနၚ်ကဵုပိုဲ ပိုတ်တ်သ္ကုတ်တ်ဂှ် ဍေံဟွံမံက်ကွေံကွေံဏီပုဟ်။

သၟာန် ။ ။ လိက်တေၚ်ဗစိုပ်ကၠုၚ် ဌာနအ္စာတံ နူကဵုဒေသသနာနာ ကိုန်အစဳဇန်နာနာတံဂှ် ၜိုတ်လဵုသောၚ်ကလး ကဵု မာန်ကၠုၚ်လဝ်ရော?

သွဟ် ။ ။ အရာတံဏံဂှ် ဍေံခက်ကၠုၚ်ကဵုမုရော ဟီုတှေ် ဍေံ (အလဵုအသဳတြေံ) ဖန်လဝ် ရုၚ်စက်တုဲတုဲ နွံမံၚ်ရ။ ပ ရေၚ်ၜံက်ဆာ်မံၚ်တၟအ်တံ ရုၚ်စက် MCL တံဏံဂှ် ဆက်စပ်မံၚ်ကဵု အလဵုအသဳတြေံတေံ၊ အလဵုအသဳတြေံတေံ ဍေံ ဖျေံလဝ်ကဵု ဍေံကဵုလဝ်အခေါၚ်နွံမံၚ်ဏောၚ်။ MIC (မြန်မာနိုၚ်ၚံရၚ်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကော်မရှၚ်) တံ ဍေံကဵုလဝ်အခေါၚ် နွံမံၚ်ဏောၚ်။ လ္တူဍေံကဵုလဝ်အခေါၚ်ဂှ် ကဵုညးဍုၚ်ကွာန်တံ ထိခေက်မံၚ်နွံဏောၚ်။ အရာတံဏံဂှ် ပြဟ်ဟ်ဏံ ပိုဲဒးပ သောၚ်ဏောၚ်။ လျိုၚ်ပိုဲနွံမံၚ်ဏောၚ်တှေ် ရုၚ်စက်သဗ္ဗအိုဿီုဂှ် ပိုဲဆက်တုဲ စၟဳစၟတ်ဒၟံၚ် နွံဏောၚ်။ စၟဳစၟတ်တုဲတှေ် ရုၚ် စက်ဏံ ဗီုလဵုဍေံသ္ပလဝ်၊ ဗီုလဵုဍေံဂွံလဝ်အခေါၚ် မုဍေံကၠောန်မံၚ် လ္တူအကာဲအရာဏံဂှ် ပိုဲစၟဳစၟတ်ဒုၚ်စဳရေၚ် ပ္ဍဲအလဵု အသဳဍုၚ်မန်ကၠာဏောၚ်။ အေဇှ်တုဲတှေ် ဒးဆက်စပ်ကဵု အလဵုအသဳလပါ်လ္တူ (ကၟိန်ဍုၚ်) တေံ နွံမၚ်ဏောၚ်။ ကမၠောန်တံဏံဂှ် ပိုဲတံဆက်စပ်တုဲ သွက်ဂွံသောၚ်ကလးအာနွံဏောၚ်။

သၟာန် ။ ။ နကဵုဌာနဝန်ဇၞော် အလဵုအသဳတွဵုရးကဵု ကမ္မတဳကေၚ်ကာကၠတ်ထဝ် ပရေၚ်ပံၚ်တောဲနွံမံၚ်ဗီုလဵုလဵုရော? ပရေၚ်ပံၚ်ဗစပ် ခက်ခုဲမံၚ်ကီုဟာ?

သွဟ် ။ ။ ဌာနပိုဲဏံဂှ် ပိုဲပံၚ်ဗစပ်တုဲ ကၠောန်ဖ်အိုတ်ရ။ သွာၚ်ကမ္မတဳကေၚ်ကာကၠတ်ထဝ်ဂှ် ကမၠောန်ညးတံလေဝ် နွံ မံၚ်ရ။ ညးတံ အာလ္ၚတ်ဆဵုညာတ်လဝ်ဂှ် ညးတံပ္တိုန်ထ်ၜးကဵု အလဵုအသဳပိုဲ နွံဏောၚ်။ အလဵုအသဳ ဗီုလဵုသ္ပလဝ်ရော အဓိပ္ပဲါဂှ်ရ။ အရာဏံဂှ် အလဵုအသဳ ဗီုလဵုဖန်ဇန်လဝ်ရော၊ ညးတံဟီုကၠုၚ်တှေ် ပိုဲဂှ် ဗက်ပသောၚ်မံၚ်ဖိုဟ်ရ။ လၟုဟ်မှ ပသောၚ်ဂွံရုၚ်စက်ၜါပိရ။ ရုၚ်စက်ပဲါနူဂှ် ဆက်တုဲ ဖျေံလဝ်အစဳဇန်နွံမံၚ်ဏောၚ်။ ဆေၚ်ကဵု ရုၚ်စက်ဍေံအာတ် (လျှောက်) လဝ်တၟိလေဝ် နွံမံၚ်ဏောၚ်။ ဍေံစမ်ၜတ်မံၚ် တိဍာ်တံဂှ်လေဝ် နွံမံၚ်ဏောၚ်။ ဒကောဝ်တံ တၟအ်တံဂှ် ဍေံအာတ် (လျှောက်) လဝ် လပါ်လ္တူ (ကၟိန်ဍုၚ်) တေံ နွံမံၚ်ဏောၚ်။ ၝဍေံတံအာတ်လဝ် လပါ်လ္တူတေံဂှ် တွဵုရးဍုၚ်မန်ဏံ ဗီုလဵုဂွံစုက်လုက်တုဲတှေ် ဂွံသောၚ်ကလးအာ အဓာန်ဂတမာန် အလဵုအသဳပိုဲလေဝ် စဳဇန်ဖန်ဖက်လဝ် နွံဏောၚ်။

သၟာန် ။ ။ စပ်ကဵုဗ္တောန်လိက်ဘာသာကောန်ဍုၚ်အရၚ် ပရေၚ်ဗ္တောန်လိက်မန် အပ္ဍဲဘာအလဵုအသဳဂှ် ညးဂှ်ရပ်စပ် မံၚ်ရော? ဓမံက်မံၚ်ရုပ်ရဴ ဗီုပြၚ်အလဵုရော?

သွဟ် ။ ။ အရာဗ္တောန်လိက်မန် ပ္ဍဲဘာအလဵုအသဳဏံ ဍေံနွံံမၚ်သၟဝ်တဲ ဝန်ဇၞော်ပရေၚ်မၞိဟ် (လူမှုရေးဝန်ကြီး) ဏောၚ်။ ဆေၚ်ကဵုပရေၚ်ပညာတှေ် နွံလပါ်တေံဏောၚ်။ ၜိုန်ရနွံလပါ်တေံကီုလေဝ် နကဵုပိုဲ ပ္ဍဲကဵုအလဵုအသဳတှေ် ဌာ နညးကဵုညး ၜိုန်ရနွံကီုလေဝ် ပ္ဍဲကဵုဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ် ဓမံက်ရုပ်ရဴကမၠောန်တှေ် ဒးဂ္ဇအ်ညးသ္ကအ်ရ။ ဒးဟီုမွဲမွဲတှေ် ပ္ဍဲကောံဓရီုဝန်ဇၞော် (Cabinet) ရ ပံၚ်ဗစပ်ညးသကအ်တုဲတှေ် ညံၚ်ဂွံသောၚ်ကလးအာ ဖျေံအာဗီုပြၚ်ကလောန်ရ။

သၟာန် ။ ။ ပရေၚ်ကမၠောန်ဗ္တောန်မံၚ်လိက်မန် အပ္ဍဲဘာအလဵုအသဳလၟုဟ်ဂှ် ဍိုက်ပေၚ်ပြေပြံၚ်မံၚ်ရဟာ?

သွဟ် ။ ။ အရာဏံဂှ် ဍိုက်ပေၚ်ဟွံသေၚ်၊ ပိုဲဂှ် ၜိုတ်ကဵုကသပ်ဂွံ ပိုဲကဵုမံၚ်ဖိုဟ်ရ။ ပိုဲဂွိုအ်ရပ်တိုက်ရိုက် သၟဝ်ဌာနပိုဲ ဟွံသေၚ်ကီုလေဝ် လိက်မန်သၟးဟွံသေၚ် ပ္ဍဲတိဍာ်ပိုဲဏံ ပအိုဝ်နွံဏောၚ်။ ကရေၚ်နွံဏောၚ်။ ကရေၚ်မှ ဒှ်မံၚ်ပိဘာ သာဏောၚ်။ အပ္ဍဲဏံဂှ် ဆေၚ်ကဵုလိက်မန်ဂှ် ဍေံဒှ်မံၚ်ကြက်ဍေံရ။ ပြဟ်ဟ်ဏံဂှ် (၃) တန်ဓဝ်ရ ဗ္တောန်မံၚ်ဗီုဂှ်လေဝ်။ သြန်ထံက်ပၚ် (လခ) (၃၀၀၀၀) ဒ္ကေဝ်ဂှ်လေဝ် ညံၚ်ဂွံဟလိုၚ်ကဵုဂှ် အာတ်မိက်လဝ် နွံမံၚ်ရ။ ညံၚ်ဂွံထပ်ဟလိုၚ်ကဵု မွဲသၞာံမွဲတန်ဂှ်လေဝ် သၞောဝ်နွံမံၚ်ရ။ အတိုၚ်သၞောဝ်ဂှ် တွဵုရးဍုၚ်မန်ဏံ ဓမံက်အာရုပ်ရဴကမၠောန်ဏောၚ်။ ဍေံကဵု လဝ်အခေါၚ်နွံမံၚ်ဂှ် လ္တူအခေါၚ်ဂှ် ပိုဲဒးလးအာ ပရေၚ်ကမၠောန်ဏောၚ်။

သၟာန် ။ ။ နကဵုအလဵုပူဂဵုအ္စာ ဒှ်ကၠုၚ်ဝန်ဇၞော်တုဲတှေ် မုရေၚ်တၠုၚ်ကဵု ပရေၚ်ကောန်ဂကူမန်တံ ဂွံကီုရော?

သွဟ် ။ ။ ဆေၚ်စပ်ကဵုတိဍာ်မန် လိက်မန် ယေန်သၞာၚ်အခိုက်ကၞာမန် ညံၚ်ဂွံဇၞော်မောဝ်တဴတက်ကီု ဒေသဇကု ညံၚ်ဂွံဇၞော်မောဝ်တဴတက်ကီု ပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ် ညံၚ်ဂွံဂတာပ်ခေတ် ဗီုညးတၞဟ်ကီု တာလျိုၚ်ဇၞော်မံၚ်ရ။ တာလျိုၚ်ဏံဂှ်တှေ် ၜိုတ်ဂွံအခေါၚ် ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ် (၅) သၞာံဏံဂှ်တှေ် ၜိုတ်ကၠောန်သ္ပဂိုတ်ဂစာန်မာန်ဂှ် ပိုဲဓမံက်အာရုပ်ရဴဏောၚ်။

သၟာန် ။ ။ ဝေါဟာရ ဂလာန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် အ္စာမိက်ဟီုကဵု ကောန်ဂကူမန်တံ မုနွံမံၚ်ကီုရော။

သွဟ် ။ ။ ဆေၚ်ကဵုကောန်ဂကူမန်ဂှ် ဆီဇာတိမန်ဂှ် လိက်ပတ်မန် ယေန်သၞာၚ်မန်ဂှ် ဂကူမန်ဟေၚ်ရ ဒးထိၚ်၊ အ ကာဲအရာတ္ၚဲဏံ ကောန်ဍုၚ်မွဲကဵုမွဲ ကၠောံဍညးသ္ကအ်ဂှ် ဍေံနွံမံၚ်ဏောၚ်။ ယဝ်ရဍုၚ်မန်ပိုဲ ဇၞော်မောဝ်တဴတက်ဂၠိုၚ်ဟ ဍၚ် သၟာကမၠောန်ကီု ကောန်ဍုၚ်သ်အာၚ်ကီု ဍေံဟဳလုပ်ကၠုၚ် တိဍာ်ဏံနွံဏောၚ်။ အေပ္ဍဲဂှ် ဂကူမန်ပိုဲ ညံၚ်ဂွိုအ်ဒးကၠေံ အာ ဒးကၠာဲအာဂှ် တာလျိုၚ်ဇၞော်မံၚ်ကဵုဇြဟတ်ဏောၚ်ဂှ် မိက်ဂွံကဵုဏာသမ္တီညိကီုရ။

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.