အနာဂတ်ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန် သာ်လဵုသ္ဂောံအာဂွံကီု၊ မူဝါဒပရေၚ်ကောန်ဂကူ ဗီုလဵုဂွံဆက်အာဂွံဂှ်ကီု ရန် တၟံတုဲ အပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၆ ၜိုတ်ဂိတုအံက်တဝ်ဗါတေံမ္ဂး ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ သွာၚ်အုပ်ဓုပ်ကဵု ဌာနပရေၚ်ပညာကောန် ဂကူမန်တအ် စဳဇန်ဒၟံၚ် သွက်ဂွံကၠောန်အာပေဲါသၠာဲဂတးလညာတ်နွံရောၚ် သ္ဂောံတီကေတ်ရ။
ပ္ဍဲပေဲါသၠာဲဂတးလညာတ်ဂှ်မ္ဂး ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵုမူဝါဒပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန် မဖျေံလဝ်နူကဵု သၞာံ ၁၉၇၂ တေံဂှ်တုဲ ဂကောံတၠပညာတအ် က္လေၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်၊ က္လေၚ်ဗဂဵုလဟဵု က္လေၚ်ချူမံၚ်မူအပြောံနွံဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုကေၚ်ကာ (ဗော်ဍုၚ်မန် တၟိ)၊ ကေၚ်ကာသ္ပဒ္တန်တုဲမ္ဂး မူအပြောံဂှ် က္လေၚ်လးထ္ၜးကဵမိမညးဍုၚ်ကွာန်တံပၠန်ရောၚ် ဥက္ကဌကမ္မတဳပရေၚ်ပညာ ကောန်ဂကူမန် ကေၚ်ကာဗဟဵု ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နာဲဗညာလဴ ဟီုကဵုသၞံၚ်တိုၚ်ရ။
နာဲဗညာလဴဂှ် “နူကၠာဂွိုအ်ကၠောန်သဳမဳဏာဂှ်ဏီတှေ် ပိုဲစှေ်အာဇၟာပ်ပွိုၚ်ဍုၚ် ဆဵုဂဗကဵုခမဳသၚ်၊ အ္စာဘာရဲမဆေၚ် စပ်ကဵုဌာနပညာ၊ မိမညးဍုၚ်ကွာန် သီုကဵုတၠပညာတံတုဲ ကေတ်လညာတ်ဆန္ဒညးတံဏောၚ်၊ မွဲပွိုၚ်ဍုၚ် မွဲဒၞဲါ ဏောၚ်တှေ် ပိုဲချိၚ်လဝ် ၁၈ ဒၞဲါ၊ ကာလေကၠာန်ဏောၚ်တှေ် ပိုဲလးက္လး၊ သဳကၠဳတက်ကျာသၟာန်လညာတ် စပ်ကဵုမူဝါဒ ပရေၚ်ပညာဏံဏောၚ်၊ ဂၠံၚ်တရဴဗီုလဵု၊ နဲကဲဗီုလဵုဂွံအာထေက်ဂှ် ပိုဲကေတ်လညာတ် ပ္ကောံလညာတ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ သၟဝ်ဏံကၠာ၊ လ္တူလညာတ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ပိုဲပ္ကောံတုဲတှေ် က္လေၚ်ပ္တိုန်ပ္ဍဲကဵုသဳမဳဏာ ကၠောန်အံက်တဝ်ဗါတေံပၠန် ဏောၚ်” သာ်ဝွံ ညးဟီုရ။
ဆေၚ်စပ်ကဵုပရေၚ်ကေမၠာန်က္လေၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်၊ က္လေၚ်ဗဂဵုလဟဵု မူဝါဒပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန် ဗွဲအပြောံဂှ် ကၠောန်တုဲ ဂွံလဝ် ၜိုတ် ၃၀ က္ဍိုပ်ကၠံရတုဲ ညံၚ်ဂွံဂတာပ်ကဵု ပေဲါသၠာဲဂတးလညာတ် ပ္ဍဲအံက်တဝ်ဗါတေံဂှ် ကၠောန်အာရောၚ် ညး ပါလုပ်ရေၚ်တၠုၚ် ကိစ္စက္လေၚ်ချူဓဇက်မူဝါဒပရေၚ်ပညာဗွဲအပြောံမွဲတၠ နာဲရတ်ဂကူ (ကော်) အ္စာဇြေ ဟီုရ။
ပ္ဍဲကဵုချူဓဇက်ဒၟံၚ်မူဝါဒ အပြောံပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန်ဂှ် ညးတာလျိုၚ် နူကဵုသွာၚ်ဌာနပရေၚ်ပညာ အဆံၚ် ခရိုၚ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ် ကေုာံ တၠပညာနူမ္ၚး သၟဟ်ညံၚ်ရဴဒံက်တာတိၚ်လောန် (ဒေါက်တာသိန်းလွၚ် NNER) စပ္တံတအ် လၟိဟ်ညးစၞးဗၞတ် ၃၀ တၠ ပါလုပ်မံၚ်တုဲ အခိၚ်ခြာဟွံလအ်ဏံမ္ဂး က္လေၚ်ကော်ဆဵုညးသ္ကံမွဲဝါပၠန်ရောၚ် ဂးရ။
နာဲရတ်ဂကူဂှ် “က္လေၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်၊ က္လေၚ်ဗဂဵုလဟဵုလဝ် မူအပြောံဏံဟီုဂှ် အဓိကဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵုအရေဝ်ပိဘာသာ (ဘာ သာမိ၊ ဘာသာဗၟာ၊ ဘာသာအၚ်္ဂလိက်)၊ တုဲတှေ် ညံၚ်ဂွံဒှ်ကၠုၚ် ပရေၚ်ဖအောန်ဖျေံဗဟဵုရပ်ဇုက်၊ အဵုဂှ်တှေ် အဓိက ဒုၚ်လဝ်သ္ဇိုၚ်ကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဖေဝ်ဒရေဝ်တုဲ ညံၚ်ဂွံဒှ်ကၠုၚ် ပရေၚ်ပညာဖေဝ်ဒရေဝ်ရ။ အဓိပ္ပဲါဍေံဂှ် ဇကုကဵုဇကု အုပ်ဓုပ်ကေတ်တ်ဏောၚ် ဆဂး ပရေၚ်ဆက်စပ်ကဵုသၞောတ်ပရေၚ်ပညာကၟိန်ဍုၚ် ဍေံနွံဏောၚ်” သာ်ဝွံ ညးဟီုရ။
အဆံၚ်တန်မူလမ္ဂး မ္ဒးဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ဗ္တောန်အာ နကဵုအရေဝ်ဘာသာမိကီု၊ တန်ဇၞော်တိုန်ညိမ္ဂး အရေဝ်ဘာသာမိကဵု ဘာသာဗၟာပံၚ်တောဲတုဲ မ္ဒးဗ္တောန်အာကီု၊ စိုပ်တန်သၠုၚ်မ္ဂး ဗ္တောန်ဗီုအၚ်္ဂလိက်သက်က်တုဲ လိက်မန်မွဲဘာသာဂှ် နကဵုဘာသာ (Subjet) မွဲမွဲဂှ် ဆက်ဗ္တောန်အာဒဵုကဵုစိုပ်တန်သၠုၚ်၊ စိုပ်တက္ကသဵုတေံမာန် ချူဓဇက်လဝ် ပ္ဍဲမူဝါဒ အပြောံဂှ်နွံရောၚ် နာဲရတ်ဂကူဂှ် ဆက်ဟီုရ။
ပေဲါသၠာဲဂတးလညာတ်ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန်ဂှ် ပြဟ်ဟ်ဏံ ရန်လဝ်ဒၞဲါကၠောန် ပ္ဍဲဌာနညဳသာ ဒေသေကၞာတ္ၜဳ ရေဝ်တေံရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။