ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးဍုၚ်မန်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်သၟဝ်ကျာ၊ ဒေသဖါလိန်၊ ဗ္ဒဲါကွာန်အၚ်ဒၚ်ဂှ် နူကဵုအလဵုအသဳတြေံတေံ ကဵုလဝ်အ ခေါၚ် သွက်ဂွံကၠောန်ပ္တိတ်ဇြဟတ်ပၟတ်လလဳ နူကဵုချးတၟအ်နွံတုဲ ကိုန်အစဳဇန်ချးတၟအ်ဝွံ ဒးဒှ်ရဟွံမွဲပၟိက်ပုဟ်ဂှ် ကျာ် ဇၞော်အ္စာကေုာံညးဒေသဖါလိန် ဗၞတ် (၃၀) တၠတံ အာဆဵုဂဗလဝ်ကဵု သကိုပ်ဝန်ဇၞော်တွဵုရးဍုၚ်မန် ပ္ဍဲကဵုဂိတုသေပ် တေမ်ဗာ (၂၆) တုဲ ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်နွံရ။
ညးဒေသဖါလိန်တံဝွံ ဒစဵုဒစးမံၚ် ကိုန်အစဳဇန်ကၠောန်ပ္တိတ်ဇြဟတ်ပၟတ်ဓာတ်လလဳ နူကဵုချးတၟအ် လၟေၚ်အဆက်က် နွံတုဲ ပ္ဍဲကဵုအလဵုအသဳတိုန်တၟိဏံဝွံ အာပ္တိုန်ထ္ၜး သောၚ်ကၠးကဵု ဂကောံအလဵုအသဳ ကိစ္စဟွံဒုၚ်တဲကဵု ဓါတ်ပၟတ်လလဳ သုၚ်စောဲချးတၟံဂှ် ဒှ်အလန်ကၠာအိုတ်ရောၚ် ညးဒေသဖါလိန်တံ ဟီုအိုတ်ရ။
စနူကဵုသၞာံ (၂၀၁၆) တုဲ သွက်ဂွံကၠောန်ပ္တိတ်ဇြဟတ်ပၟိတ်လလဳ (၁၂၈၀) မိဂ္ဂါဝပ်မာန်ဂှ် နူကဵုအလဵုအသဳတြေံ ကဵုလဝ်အခေါၚ်ပရေၚ်ဓလိုက်တမ်ရိုဟ် လၟိဟ်ဒဝ်လာအမေရိကာန် (၂.၈) ဘဳလဳယာန် ကုကမ္ပဏဳ Toyo-Thai ပွိုၚ် (၃၀) သၞာံရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ဗ္ဒဗ္ဒဲါမံၚ်ကဵု ပွဳပွူသဘာဝဏံတုဲ ညးဒေသနွံမံၚ်ဒေသဖါလိန်တံ လွဳပရာဂယျိုၚ်မံၚ်လမျီုကီု၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ကၠောန်မံၚ် ကမၠောန်တမ္ၚာလေဝ်နွံမံၚ်ဂှ်ရ ကိုန်အစဳဇန်ဝွံ တိဍာ်ပွဳပွူသဘာဝဏံ လီုလာ်အာမာန်မံၚ်ကီု ကိုန်အစဳဇန်ဏံ ဒးဒှ်ရ ညးတံဟွံမွဲပၟိက်ရောၚ်ဂှ် ဒးကၠုၚ်ပ္တိုန်ထ္ၜးလိက် ကုဝန်ဇၞော်တွဵုရးဍုၚ်မန်ရောၚ် မိသိုက်သြန် ဆက်ဟီုရ။
“လၟုဟ်ဂှ် နူကဵုကမ္ပဏဳ Toyo-Thai ကၠုၚ်ထမံက်ရုပ်ရဴ သွက်ကိုန်အစဳဇန်ဂှ် ဟွံမွဲကီုလေဝ် နူကဵုကမ္ပဏဳ မဟာမိတ် Toyo-Thai ဂှ် ကၠုၚ်စိုပ်ရာန်မံၚ်တိနွံမံၚ်။ သွက်ဂွံကၠောန်ကိုန်အစဳဇန်ရုၚ်စက်ချးတၟအ်ဂှ် ဍေံတံနွံပၟိက်မံၚ် တိလၟိဟ် ဗၞတ် (၅၀၀) ဨက။ လၟုဟ်ဂှ်ဍေံတံဂွံလဝ် ဨက (၁၀၀) ပြၚ်ၚ်နွံမံၚ်။ သွက်ဂွံပေၚ် သၞောတ်ဗ္ၜတ် ၜိုတ်ကေတ်ဂှ်လေဝ် နကဵုနဲကဲနာနာ ဍေံတံဆက်ဂစာန်ရာန်မံၚ်ဏောၚ်” သာ်ဏံ ညးဒေသကွာန်အၚ်ဒၚ် နာဲအံၚ်ထဝ်မန် ဟီုရ။
ပွမဗက်ရာန်မံၚ်တိနွံဂှ်ရ ညးဍုၚ်ကွာန်ဒေသဖါလိန်တံဝွံ ဒှ်မံၚ်ဓဝိၚ်ကဵု ကိုန်အစဳဇန်ရုၚ်စက်ပ္တိ်တ်ဇြဟတ် ပၟတ်လလဳ သုၚ်စောဲချးတၟံ သွက်ဂွံဆက်ထမံက်အာရုပ်ရဴနွံတုဲ ညံၚ်ရဴ ကိုန်အစဳဇန်သုၚ်စောဲချးတၟံ ညံၚ်ဟွံဒှ်ဂှ် နကဵုနဲကဲ ပ္ဍဲဗွိုၚ်သၞောဝ် ညးဍုၚ်ကွာန်ဒေသပိုဲတံ ဆက်ဂစာန်အာဏောၚ်ဂှ် နာဲအံၚ်ထဝ်မန် ဆက်ဟီုရ။
တုဲကၠုၚ်အလဵုအသဳတြေံတေံ အကြာညးဍုၚ်ကွာန်တံစဵုဒစးမံၚ် ကိုန်အစဳဇန်ရုၚ်စက်ပ္တိတ်ဇြဟတ်ပၟတ် သုၚ်စောဲ ချးတၟအ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုဂိတုအေဗရဴ (၉)၊ သၞာံ (၂၀၁၅) အလဵုအသဳကၟိန်ဍုၚ် ထ္ပက်ဏာစၟတ်တဲ တၚ်တုပ်စိုတ် (MOA) ကဵု ကမ္ပဏဳ Toyo-Thai သွက်ဂွံကၠောန်ကိုန်အစဳဇန် ပ္တိတ်ဇြဟတ်ပၟိတ်လလဳ သုၚ်စောဲချးတၟအ် ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးဍုၚ်မန်ရ။
နူကဵုညးဒေသတံ ဟွံမွဲပၟိက်ကဵု ကိုန်အစဳဇန် ရုၚ်စက်ပ္တိတ်ဇြဟတ်ပၟတ်သုၚ်စောဲချးတၟအ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲကဵုကောံဓရီု ကၠတ် ထဝ် (တြေံ) တွဵုရးဍုၚ်မန် ဂိတုအေဗရဴ (၈) သၞာံ (၂၀၁၅) ဂှ် ပ္တိုန်ဂလာန်အာတ်မိက်လဝ် သွက်ဂွံဗဒေံါကဵု ကိုန်အစဳဇန်ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူအမာတ်ကၠတ်ထဝ်တံ သဳကၠဳထံက်ဂလာန်အောန်တုဲ ဟွံဒှ်သ္ပဒတန်လဝ်ဏီရ။
ပ္ဍဲကဵုသၞာံ (၂၀၁၄) ဝွံ ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာသုၚ်စောဲမံၚ်ဇြဟတ်ပၟတ် နူကဵုရုၚ်စက်ပ္တိတ်ဇြဟတ် သုၚ်စောဲချးတၟအ် (3.3%) က္ဍိုပ်ကၠံနွံတုဲ စိုပ်သၞာံ (၂၀၃၀) မ္ဂး အလဵုအသဳကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာတုဲကၠုၚ်တေံ ရန်လဝ် သွက်ဂွံကၠောန် ပ္တိတ် ဓါတ်ပၟိတ်လလဳ နူကဵုချးတၟံ (33.65%) က္ဍိုပ်ကၠံ ရန်လဝ်နွံရ။