ပ္ဍဲကဵုဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗါဏံမ္ဂး သွက်ဂွံစကၠောန်အာ သဘၚ်သဳကၠဳကဆံၚ်ကောန်ဂကူ (ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ) အပ္ဍဲကဵု တွဵုရး(၇)ရး ကဵု ရး(၇)ရး သီုကဵု နေပျဳဒဝ် ရန်လဝ်သွက်ဂွံကၠောန်(၁၅)ဒၞာဲနွံရောၚ်တုဲ ဒၞာဲပဋိပက္ခ ဟွံမွဲဂှ် တွဵုရးဍုၚ်မန်၊ တွဵုရးကရေၚ် ကဵု ရးတနၚ်္သဳ ပိဒၞာဲဏံ စကၠောန်အာဗွဲပဏာမရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
သွက်ဂွံကၠောန်အာသဘၚ်သဳကၠဳကောန်ဂကူ ကဆံၚ်ကောန်ဂကူဂှ် အလဵုအသဳ-ဒပ်ပၞာန်-ကၠတ်ထဝ် ဂှ် (၃)တၠ၊ နူကဵုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် (၃)တၠ ကဵု နူကဵုဂကောံပၠန်ဂတးရပ်လွဟ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံ (၃)တၠ အပံၚ်(၉)တၠဏံ က္ဍိုက်ပ်ပံက်အာကမ္မတဳကောပ်ကာဲသဘၚ်သဳကၠဳကောန်ဂကူ ဒေသညးကဵုညး ဂှ်ရ။
ဆဂးဂှ် တုဲကၠုၚ် အံက်တိုဝ်ဗါ (၁၈-၂၀)ဂှ် ညးစၞး DPN ဂကောံပညဳပညပ်မူပၞောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် Political Frame Work နူ UNFC တံ ပညဳပညပ်ဒၟံၚ် ရဲဂကောံဟွံဂွံထ္ပက်စၟတ်တဲဏီတံလေဝ် ညံၚ်ဂွံပါ လုပ်ပ္ဍဲကဵု ညးအာက္ဍိုပ်ကောပ် ကာဲဖန်ဇန် ပရေၚ်ပေဲါသဳကၠဳအဆံၚ်ကောန်ဂကူဒေသညးကဵုညးဂှ် သဳကၠဳပ ညဳပညပ်လဝ်နွံရ၊ ဆဂးဂှ် သ္ဂုတ်သွာတ်ဟွံ စှေ်ဏီရ။
ယဝ်ခါရအတိုၚ်လၟေၚ်ကမၠောန်ဓဇက်လဝ်ဂှ်မ္ဂး ဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗါဏံ စကၠောန်အာသဘၚ်သဳကၠဳၜိုဟ်လလံ ကဆံၚ်ကောန်ဂကူဂှ် ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန်မ္ဂး နကဵုဂကောံပၠန်ဂတးရပ်လွဟ်ဂအုံသှေ်ဒၟံၚ် ဃံၚ်သဳ ညဳသၟဟ် ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ် (UNFC) ပ္ဍဲဂှ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိစတံ ပြဟ်ဟ်ဏံဂွံဒှ်ထ္ပက်စၟတ်တဲအကာဲအရာ ဟွံကဵုဏီတုဲ အဃောပညဳပညပ်ဒၟံၚ် မူပၞောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် Political Frame Work ဂှ်ဏီရ။
ဒှ်သာ်ဂှ်မ္ဂး အလဵုအသဳတံ မၚ်အခိၚ်တုဲ ပညဳကဵုဟာ၊ သာ်ဂှ်ဟွံသေၚ်မ္ဂး ပဲါစွံလဝ် ဂကောံဟွံဂွံထ္ပက်စၟတ် တဲတံဂှ် မွဲလစုတ်တုဲ ဆက်ကၠောန်အာလၟေၚ်ကမၠောန်ဂှ်ဟာဂှ်ဟွံကၠးဏီရ။
‘အလဵုအသဳဆက်ကၠောန်တွဵု၊ ပညဳပညပ်ဇိၚ်တပ်ညးသ္ကံဟွံတုဲဏီတှေ်ညးတံဆက်ကၠောန်တှေ်ကၠောန် လေဝ် အခန်ပိုဲပါလုပ်ဟွံမွဲတှေ် ပိုဲဟွံတိုန် မုဟွံဒှ်ပုဟ်၊ ညံၚ်ဂွံဒှ်ထ္ပက်စၟတ်တဲဂှ် ပိုဲဆက်တုဲဂစာန်ပညဳပညပ် မံၚ်ဖိုဟ်ရ’ သာ်ဏံ ဒုဥက္ကဌ ဃံၚ်သဳညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ် UNFC နာဲဟံသာ ဟီုလဝ်နွံရ။
မုဟွံလံတုဲကၠုၚ်ဂှ် နူကဵုအလဵုအသဳ လးကၠုၚ်မူဝါဒပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ(၇)တၚ်ကီုရ၊ တၚ်တံဝွံ ညးပါလုပ် ထေက်တံအိုတ်သီု ဒးပါလုပ်တုဲ ဒးကလေၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်မူပၞောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် Political Frame Work ဂှ်ကီု၊ သ္ၚဳဂၠိပ်တုဲ သွက်ဂွံ ဆက်ကၠောန်အာသဘၚ်သဳကၠဳ ပေန်လုၚ် ၂၁ ဗွဝ်ကၠံဂှ်ကီု၊ ဂွံနၚ်တၚ်တုပ်စိုတ် နူသဘၚ်သဳကၠဳဂှ်တုဲ သ္ပဒ တန်ထ္ပက်စၟတ်တဲကီု၊ အတိုၚ်တၚ်တုပ်စိုတ်လိက်ကသုက်ဝွံ သၞောဝ်ဥပဒေ ဒက်ပ္တန်ဍုၚ်ဂှ် ချူဓဇက်ပလေဝ် သ္ပအာဒတန်ကီု၊ နူကဵုသ္ပလဝ်ဒတန်သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေတၟိဂှ်တုဲ ကၠောန် အာပေဲါရုဲမာဲဂှ်ကီု၊ သွက်ဂွံဒက်ပ္တန် အာကၟိန်ဍုၚ်ဖေဝ်ဒရေဝ် ကီုသာ်ဝွံ နူအလဵုအသဳတံ လးကၠုၚ်နွံရ။
အဃောဖန်ဇန်ဒၟံၚ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံအလုံဍုၚ်သာ်ဏံဂှ် ဒှ်အခိၚ်ပၟိက်ဇၞော်သွက်ကၟိန်ဍုၚ်မွဲရ၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ်တံကဵု အလဵုအသဳ အဃောသဳကၠဳဖန်ဇန်ဒၟံၚ်သွက်ဂွံကလေၚ်ပြုပြေၚ် ဒက်ပ္တန်ဍုၚ်တၟိဏံဂှ် ပရေၚ်ဓဝ်ညဳသာအပ္ဍဲကဵုဂကူမန်တံ လီုလာ်ဒၟံၚ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုအခန်အာက္ဍိုပ်- အခေါၚ်ဖန်ဇန်ပရေၚ်သဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် အဓိက ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်တံ တာလျိုၚ်ဇၞော်မံၚ်ရောၚ်၊ ယဝ်ခါရ ဗော်ရပ်လွဟ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ် ဟွံဂွံထ္ပက်စၟတ်တဲဏီတုဲ အခေါၚ်ပါလုပ် ဖန်ဇန်ကောပ်ကာဲ အခေါၚ်အရာဟွံမွဲဒှ်သာ်ဂှ်မ္ဂး ဒးတာလျိုၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လုပ်ပေဲါရုဲမာဲတံရ။
အကာဲအရာစိုပ်ကၠုၚ်သာ်ဏံဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ တီဒၟံၚ်တုဲ ဂစာန်ပညဳပညပ်ဒၟံၚ်ပရေၚ်ဓဝ်ညဳသာအကြာဗော် မန်တံနွံရ၊ အခိၚ်အခိၚ်ပညဳဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်ပရေၚ်ဆိုအ်ဗရ၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ်လေဝ် ပရေၚ်ပေဲါသဳကၠဳၜိုဟ်လလံဂှ် ဥက္ကဌ UPDJC (ပြည်ထောၚ်စု ၚြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမှု ပူးတွဲကော်မတီ)ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳ ဟီုကၠုၚ် ကဵု လ္တူ ဂကောံဟွံဂွံထ္ပက်စၟတ်တဲ ပရေၚ်တုပ်စိုတ်ၜိုဟ်လလံ NCA တံ သွက်ဂွံထ္ပက်စၟတ်တဲဂှ် လ္ပတံၚ်အခိၚ်ညိ ဟီုကၠုၚ်နွံရ။
အကာဲအရာပ္ဍဲကဵုဂကူမန်ဂှ်လေဝ် ဒက်ပ္တန်ဒၟံၚ်ဓဝ်ညဳသာအကြာဗော်တံကီု၊ အကြာဓဝ်ညဳသာကောန်ဂကူ ကီုဂှ် ဒှ်ဆိုအ်ဗဒၟံၚ်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်မ္ဂး လၟေၚ်ကမၠောန်ပေဲါသဳကၠဳကောန်ဂကူ ကဆံၚ်တွဵုရးကောန်ဂကူမန် တံ ဗီုလဵုဣအာရောဂှ် ပ္ဍဲမန်တံ ဟွံဂွံပညဳပညပ်သဳကၠဳဏီရ။
ပ္ဍဲမန်တံတ္ၚဲဏံဂှ် ဟီုပရေၚ်ဓဝ်ညဳသာဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗက်ဟွံဂတာပ်ဂှ် ဂစာန်ထ္ကးကရောန်တိတ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲအကြာဗော်တံပၠန်ရ၊ ပ္ဍဲမွဲဗော်ဂှ် ပရေၚ်လစွံစိုတ်ကီု လညာတ်ကီုဂှ် နွံဒၟံၚ် ၜါၜါသွာၚ် ဂၠိုၚ်ကဵုအောန်ဂှ် နွံ ဒၟံၚ်သီုၜါဗော် (MNP,AMDP)ရ၊ ပရေၚ်ဓဝ်ညဳသာအကြာဗော်တံ ကဵု ဗော်တံဂှ်လေဝ် ဒှ်မံၚ်ပရေၚ်ဆိုအ်ဗ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်နွံတုဲ ဂွံသဳကၠဳဖျေံဗီုအာပရေၚ် ပေဲါသဳကၠဳပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ ကဆံၚ်ပေဲါသဳကၠဳကောန်ဂကူ ဒေသညးကဵုညးဂှ်လေဝ် ခက်ခုဲနွံဒၟံၚ်ရ။
ဗော်တံကဵုဗော်တံဂှ် ယဝ်ဆဵုဂဗသဳကၠဳဆာၚ်မုက်ညးသ္ကံ ဟွံဂွံတွဵုဒှ်မ္ဂး ဂွံလးဖျေံအာဗီုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂကူ မန်ဂှ် လဇုဲလဇအာမွဲကဏ္ဍပၠန်ရ၊ ဂွံသဳကၠဳပရေၚ်ဒက်ပ္တန်ကၟိန်ဍုၚ်ဖေဝ်ဒရေဝ်တၟိဂှ်လေဝ် ဆိုအ်ဗအာပၠန်ရ၊ ပ္ဍဲကဵုပ္ၚံက်အခိၚ်ပေဲါသဳကၠဳၜိုဟ်လလံ အလဵုအသဳ ကဵု ဂကောံပၠန်ဂတးရပ်လွဟ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံ တ္ၚဲဏံ ဂှ် လျိုၚ်ဍေံတၟေၚ်တၞဟ်ခြာနူကဵု ပေဲါရုဲမာဲလၟေၚ်ၚ်ဏီရ။
ပ္ဍဲကဵုဂၠံၚ်တရဴမူဝါဒ အလဵုအသဳလးလဝ် (၇)တၚ်ဂှ်လေဝ် ပ္တဝ်လဝ်ကဵု ပေဲါသဳကၠဳၜိုဟ်လလံဏံဟွံခြာနူကဵု ဂကောံပၠန်ဂတးရပ်လွဟ်တံကွေံကွေံရ၊ ဂွံနၚ်တၚ်တုပ်စိုတ်ပ္ဍဲကဵုပေဲါသဳကၠဳတံဂှ် ထ္ပက်စၟတ်တဲ၊ သ္ပလဝ်ဒ တန်စပ်ကဵုပလေဝ်သၞောဝ် ချူသၞောဝ်တံဂှ်တုဲ ကၠောန်အာပေဲါရုဲမာဲ၊ တုဲမ္ဂး သွက်ဂွံဇက်အာကၟိန်ဍုၚ်ဖေဝ်ဒ ရေဝ် သာ်ဝွံပါလုပ်ဒၟံၚ်ရ။
ဂကောံပၠန်ဂတးရပ်လွဟ်ကဏ္ဍဒပ်ပံၚ်ကောံ UNFC သီုကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ညးတံဂစာန်ဖန်ဇန်ဒၟံၚ်သွက်ဂွံ ထ္ပက်စၟတ်တဲၜိုဟ်လလံ NCA ဂှ်နွံရ၊ ဆဂး ကဆံၚ်ပညဳပညပ်ဒၟံၚ်ဖိုဟ်ရ၊ အဃောအကြာပညဳပညပ်ဇိၚ် တပ်ဒၟံၚ်ညးသ္ကံဏံဂှ် အပ္ဍဲကဵုအကြာဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်တံကီု၊ အကြာ ဂကောံမဟာဇန်မန်တံကီုဂှ် ဂၠံၚ်တရဴခိုဟ် ဂၠံၚ်တရဴကိတ်ညဳကဵု ဒဒှ်အကာဲအရာဒးဒှ်ထေက်ဂှ် ညးအာက္ဍိုပ်ကောန်ဂကူတံ ညးအာက္ဍိုပ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ တာလျိုၚ်နွံဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ရောၚ်။