Categories
လညာတ်ပါ်ပါဲ

စပ်ကဵုဗော် သွက်ဂွံဒှ်တၟိဂှ်တုဲ

ပရောချပ်ဇန်မံၚ်ပံၚ်ဗော်တၟိရောၚ် ပရိုၚ်တိတ်ကၠုၚ်ရ၊ မွဲအခိၚ်တေံကေၚ်ချူလဝ် လိက်ပရေၚ် လ္ပအ်ဗော်တတိယ ကေၚ်နွံကၠုၚ်ရ၊ ဆဂး အခိၚ်တေံ ရန်တၟံအဓိက အပ္ဍဲဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗၟာ သွက်ဂွံထိၚ်ကြာပ်ဗော် (NLD) ပရူဇြဟတ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် သှေ်မံၚ်ကဵု က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကွးဘာတံ ချပ်မံၚ်ဂှ်ရောၚ်။ ဆဂး အကြာဂှ်ဂွံမိၚ်ကေတ်မံၚ် အပ္ဍဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်လေဝ် ချပ်မံၚ်ကီုတုဲ စုတ်ဏာလဝ်ကြဳကြဳရ။

ဆဂး အပ္ဍဲဂိတုဂျူလာၚ်ဏံဂှ် လ္ပအ်ဗော်တၟိဟွံသေၚ်ရ၊ ပရိုၚ်ချပ်ဇန်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗွိုၚ်သၞောဝ်တၟိ မံက်ကၠုၚ်ထေၚ်လဵုရ၊ ၜိုန်ရညးတံဟီု ကေတ်အခိၚ်မွဲအံၚ်ဏီကၠာလေဝ် ညးဂှ်နွံပၟိက် ဗီုလဵုချီဒရာၚ်ဂှ် ကၠးမံၚ်တုဲ သွက်ဂွံဒှ်တၟံကၠံဂၠိုၚ် ဟီုမာန်ရ၊ ဆဂး ဖေက်အသိၚ်သၚ် ကေုာံ ညးဍုၚ်မှာဇန်တံ ဒစဵုဒစးကၠုၚ်တုဲ ၜိုန်ရပံက်တုဲလေဝ် ဖေက်ဟွံဒှ်ကမၠောန်ဂှ်ရ ကေတ်အခိၚ်မၚ်ရံၚ်လ္ၚတ်ရောၚ်၊ ဆဂး ညးတံ ထ္ၜးဟိုတ်ဂှ် ဗော်ၜါပံၚ်အာဏီဟာ၊ ပံၚ်ဒှ်မွဲဗော်မ္ဂး ကမၠောန်ညးတံ ဒေါအ်ရောၚ် ဂးရ။

ပရေၚ်သဳကၠဳပညဳပညပ်ဗော်မန်ဂွံဒှ်မွဲ သၞာံ ၂၀၁၃ (MNA)
အကာဲအရာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မွဲမွဲ ဂွံမံက်ဒှ်ကီု၊ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂွံမံက်ဒှ်ကီုဂှ် တၟေၚ်ညးကဵုညး၊ ဝိသေသညးကဵု ညးနွံတုဲ လ္တူအကာဲအရာအာတ်မိက်၊ ဂကောံမၞိဟ်ဒုၚ်ကၠောန်လေဝ်နွံ၊ ညးရီုဗၚ်ထ္ၜလဘာ်လေဝ်နွံတုဲ ဗွဲမအံၚ်ဇၞး က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်သီုဖၟိုတ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ နမတ်ဗွဲအပြောံ စိုတ်ပံၚ်နွံမ္ဂး ဒှ်မွဲမာန်ဟီုကၠာလေဝ် ခါရဓမံက်နတဲ ဍေံဟွံဒှ် ကၠုၚ်ရ၊ ယဝ်ဒှ်ရောၚ်ဟီုမ္ဂးလေဝ် ဒးအာကဆံၚ်ၚ်၊ နူကဆံၚ်ပံၚ်တောဲ မဒးအာပံၚ်ကောံရောၚ်၊ နတဲကတဵုဒှ်မံၚ်ဂှ် ဂ ကောံချဳဓရောၚ် သွက်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန် ဂွံဒှ်ကၠုၚ်ဂှ် ဒှ်အာၜါဗီု ၜါလွးရ၊ “ဂကောံပညဳပညပ်ဒက်ပ္တန်ဓဝ် ညဳသာ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂကူမန်” ဂှ်မွဲ “ဂကောံရေၚ်တၠုၚ်ဓဝ်ညဳသာကောန်ဂကူမန်” ဂှ်မွဲ ဒှ်တိုန်ရ၊ သၚ်ပညဳပညပ် အာက္ဍိုပ်မွဲဂကောံ၊ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ အာက္ဍိုပ်တုဲ ဒှ်ကၠုၚ်မွဲဂကောံ ဟီုစဂွံရ။

ပ္ဍဲအကာဲအရာက္တဵုဒှ်မံၚ်ဗီုဏံဂှ် သဳကၠဳချပ်ဇန်ကၠုၚ် သွက်ဂွံဓမံက်ပ္တိုန်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တၟိဟီုဂှ် သွက်ဂွံအမ်သဝ် ဟၟဲရ၊ ဆဂး ညးဆာန်ဂကူ ညးဟွံလုပ်ကၠောန် ပ္ဍဲဗော်တံဂှ် စိုတ်ဓါတ်စှေ် ဒှ်ဓဝိၚ်သွက်ဂကူရ၊ နတဲဂှ် နတဲရ၊ ဆန္ဒဂှ် ဆန္ဒရ၊ ရံၚ်ကဵုသဘဴဓဝ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရုပ်မ္ဂး ဒၟာနူသမ္တီဘဝ ဒှ်ကၠုၚ်ဟွံသေၚ်၊ ဒၟာနူအကာဲအရာသဘာဝ သမ္တီမံက် ဒှ်ကၠုၚ်ရောၚ်။

ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တၟိတအ် ဂွံမံက်ဂှ် ဟိုတ်တၚ်နာနာနွံမာန်ကၠာလေဝ် လညာတ်ညးချူလိက်ဝွံ အဓိက နွံ (၄) တၚ်ရ။

(၁) ဂှ်ဗော်တန်တဴမံၚ်တုဲတုဲတအ် ဗၜမ်လညာတ်ဂၠံၚ်တရဴ သီုဖအိုတ်ဟွံမာန်။

ဟီုကဵုမအရေဝ် အခိၚ်ခေတ်သဵုယှေဝ်လေတ်မ္ဂး လညာတ်သဘဴဓဝ် ဂၠံၚ်တရဴ ဟွံတုပ်မဒှ်ရ၊ လတူဝါဒ သဵုယှေဝ် လေတ်ကၠိုဟ်ကေတ်ဟွံတုပ်ဟွံဍိုက်ပေၚ်၊ ဗၠေၚ်ဗၠေတ်ဖံက်သစ္စအဘိဓဝ်တုဲ ဒးဒှ်ရောၚ် ညးတံထံက်ထ္ၜး ပါ်ပဲါညးသ ကအ်တုဲ ပလေဝ်ဂၠံၚ်တရဴ၊ ပတပ်သဘဴဓဝ်ကၠောန် သ္ပအိုတ်ရ၊ လတူညးဗၠေၚ်တ်ဖံက်သစ္စတအ် ကေတ်အရေဝ် (လဆောဝ်လဆောဝ် နနဲပၞာန်) ကဵုဒန်ဂစိုတ်တုဲ အပ္ဍဲဗော်ဇကု ကၠောန်သ္ပပရေၚ်သၟးဇ္ၚး (ပါတီသန်႕ရှၚ်းရေး) ဍိုက် ကဵုသဘဴဓဝ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရ။

ပ္ဍဲဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ပိုဲ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် နကဵုသဘဴဓဝ်ဒးဒှ် ပြသၞာဟွံသေၚ်၊ စပ်ကဵုနဲကဲကမၠောန် ဗၟံက်ရုပ်ရဴတၞဟ်ခြာတုဲ ဒးဒှ်ရောၚ်။

(၂) ဂှ်လၟေၚ်လၟေတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ အပ္ဍဲဗော်လီုလာ်သရိုဟ်မံၚ်။

ၜိုန်ရဖျေံလဝ် ပ္ဍဲသၞောဝ်ဥပဒေသဇိုၚ် ဒက်ပတန်ဗော်ပေၚ်ၚ်ဟီုကၠာလေဝ် ခါရဗၟံက်ရုပ်ရဴ အတိုၚ်ဂှ်ဟွံဒှ်ကၠုၚ်နွံရ၊ ချပ် ဓရီု၊ ကောံဓရီု၊ သ္ဘၚ်သဳကၠဳတအ်ဂှ် အတိုၚ်ဖျေံဟွံကၠောန်တုဲ ပ္ဍဲကဆံၚ်ပွိုၚ်ဍုၚ်လေဝ် ဗွဲမစိုပ်တရဴဒက်ပတန်စှေ် စန် ဒက်ဟၟဲရ၊ အကြာဟၟဲကၠောန်သ္ပ အောန်န်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တအ် ဟွံကဠၚ်လညာတ်တၞဟ်ခြာကဵုဇကု၊ သီုကဵုဍိုက်ကဵု လယျိုၚ်အဝဵုအာဏာ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဒှ်ကၠုၚ်ရ၊ လတူဂှ်တုဲ ပ္ဍဲဗော်ကရောန်ကၠုၚ်၊ သၟဝ်လ္တူသာဲခြာအာဒှ်ကၠုၚ်ရ ပရေၚ် ဏအ်ဂှ် ကဵုဇြဟတ်ကဵု လညာတ်ဂၠဲါဗော်တၟိရ။

(၃) ဂှ် ဝါဒတၠအစောန်။

လတူစရာဲခိုဟ်မွဲမွဲနွံ ပ္ဍဲဇကုဒှ်ဒှ် ဂွံလဝ်ကဆံၚ်ဒၞဲါညးအာက္ဍိုပ် ခိုဟ်လ္တူမှာဇန်ညးဍုၚ်ကွာန်ဒှ်ဒှ် ပရေၚ်ဂလာန် ပတှေ် ဗီုဏအ်မံက်ကၠုၚ်မာန်ရ၊ ပ္ဍဲဗော်ဇကု ဗီုဇကုထေၚ်ဗီုဇကုညာတ်ဗီုမိၚ်လဝ်လ္တူ ညးဍုၚ်ကွာန်ပတိုန်ထ္ၜးဂှ် ညးဂမၠိုၚ်ဟွံ ဒုၚ်တဲတုဲ စိုတ်လီုအထေၚ်သောဲလ္တူဗော်ဒှ်ကၠုၚ်ရ၊ ဂလာန်ပတှေ်လ္တူဗော် ဟွံမွဲဂလာန်ပတှေ်လတူဇကုဇကု ဇၞော် ခိုၚ်တိုန်တုဲ ဗီုစှေ်စိုတ်ဗက်ကၠောန်ဗက်ဟီုအကြာညးဍုၚ်ကွာန်ရ။

အပ္ဍဲကဵုဗွိုၚ်မၞိဟ်တန်ကြန်မ္ဂး ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်ဒှ်တိုၚ်ခဳတုဲ ပူဂဵုဂွံဒၞဲါတအ်ဂှ် နွံသၟဝ်ဗော်ရ၊ ဗော်ကော်ဖျဴမ္ဂး က လေၚ်စဴ၊ ဗော်ကဵုတိတ်မ္ဂး နုက်တိတ်တုဲမံၚ်အာဗီုကဵု ကောန်ဗော်ဓမ္မတာမာန်အိုတ်ရ၊ သၟတ်ရန်တၟအ်လုပ်ပြိုၚ် ပေဲါ ရုဲမာဲတအ်ဂှ် တိုန်တက္ကသဵုမ္ဂးကေတ်ဘာသာသိပ္ပံ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ ဂွံတဆိပ်ကြာ ဒဳကရဳတုဲလုပ်ကၠောန်ညး ဗ္တောန်ကမၠောန် (intern) ပ္ဍဲရုၚ်အလံၚ်အမာတ်ဗော်ဇကုတအ်ပၠန်ရ။

ဝါဒတၠအစောန်ဂှ် အာဍာ်ဇမၠိၚ်ဟွံမာန်တုဲ ဗော်ဇကုရုဲစှ်လုပ်တၟိဒှ်ဒှ်၊ ပတန်ကေတ်တၟိဒှ်ဒှ် မၞိဟ်ဗီုဏံဂၠိုၚ်မ္ဂး ဂွံဇၞးမာဲ ဟွံ လောဲ၊ အယုက်ဟွံဂၠိၚ်ရ။

(၄) ဂှ်ဗော်ဇၞော်ဂွံလဝ်အဝဵုအလဵုအသဳဂှ် ထပ်ပံက်ထောံဗော်နာၚ်ဗါၚ်။

နဲပရိယာဲဏအ်ဂှ် ဗော်ဂကူဗၟာဂွံလဝ် အဝဵုအလဵုအသဳအဆက်ဆက်တအ်သုၚ်စောဲ ကၠုၚ်လဝ်တုဲမံၚ်ရ၊ ရန်တၟံကဵု ညးတံဇၞးမာဲချိုတ်ပၠိုတ်ကီု ခါရဂွံညးစၞးမ္ဂးလေဝ် ညးဟွံစှေ်စိုတ် ဗော်ညးတံသွက်ဂွံစုတ်ကဵုမၞိဟ်ညးတံမာန်ကီု ရန်တုဲ ပံက်ပတိတ်လဝ်ဗော်တၞာၚ်ဗါၚ် ညံၚ်ဂွံနွံမံၚ်တၞဟ်ခြာမွဲရ၊ ပရေၚ်ဏံဂှ် အပ္ဍဲကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံလေဝ် ညးတံဝဳဂွံမ္ဂး ပံက်ကဵုယၟုဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ကေၚ်နွံကၠုၚ်ရ၊ ရန်တၟံကဵုမာဲကောန်ဂကူတအ် ဂွံပြးမဒှ်ရ။

စပ်ကဵုတၚ်ဗွဲလ္တူ (၄) တၚ်ဂှ်တုဲ ရံၚ်ကဵုအကာဲအရာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်မ္ဂး မဒးချပ်ဂှ်နွံ (၂) တၚ်ဟေၚ်ရောၚ် ညာတ် ရ၊ တၚ် (၁) ဂှ် နကဵုဝါဒ နကဵုဂၠံၚ်တရဴပြးမံၚ် ဟွံသေၚ်တုဲ ပရေၚ်ဏံဂှ် တၚ် (၂) ကဵုတၚ် (၃) သောၚ်ကဠးမာန်မ္ဂး လာဲလေၚ်အာရောၚ်ညာတ်ရ။

ပ္ဍဲခေတ်ဗော်ဇဳဏအ်ဂှ် ပိုဲမိက်ဂွံချပ်မွဲဗော်ဓဝ်ဟီုဂှ် သဘာဝဟွံစှေ်ရ၊ ပရေၚ်ပံက်ဗော်ဗွိုၚ်သၞောဝ်ဂှ် လောဲသွာမံၚ်အ ခေါၚ်လညာတ် ဟွံတုပ်လေဝ်နွံမံၚ်တုဲ ဗဒေါအ်ဂွံညးသကအ်ဟွံသေၚ်၊ လညာတ်နွံမွဲပၠန်ဂှ် ခေတ်ဏံဂှ်ခေတ် “ကဵု မာဲကဵုဗော်ပိုဲညိ၊ လ္ပရံၚ်မုက်ပူဂဵုညိ” ဂှ်အိုတ်အာဣယျ၊ ဗော်ဂၠိုၚ်ဂှ်မ္ဂး အခေါၚ်ရုဲစှ် မၞိဟ်ခိုဟ်မၞိဟ်ဍိုဟ်သာတုဲဂၠိုၚ်ကၠုၚ် တုဲသွက်ဂွံဒှ် ဖဵုဂၠိုၚ်ရောၚ် ဟီုဂးမံၚ်နွံရ။

ၜိုန်ချူမံၚ်လၟုဟ်ဂှ် ထံက်ဂလာန်ကဵု ပံက်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တၟိလေဝ်ဟွံသေၚ် ဒစဵုဒစးလေဝ် ဟွံသေၚ်ရ၊ ပ္ဍဲခေတ် ဗော်ဇဳ ဗီုပြၚ်သဘာဝကတဵုဒှ်ဂှ် လဴကဠးဟေၚ်ရ။

ရံၚ်ကဵုအကာဲအရာပရေၚ်ညးဍုၚ်မှာဇန်တံမ္ဂး သွက်ဗော်နွံမံၚ်တုဲတုဲဂှ် ခါရလုပ်ပြိုၚ်ရုဲမာဲမ္ဂး နွံခက်ခုဲဇၞော်ဇၞော်ရ၊ အသိၚ်အလိုန်ဗော် (NLD) ထ္ၜးရုပ်ကဵု ဒဝ်သု တုဲ ဆက်ဇၞော်မံၚ်ဏီ (ဆဂးၜိုတ်သၞာံ- ၂၀၁၅- ဂှ် ဂွံဟွံမာန်ရညာတ်) ဂကူမန်တံဂှ်စုတ်ကဵု ဗော်မန်ဟေၚ်ဟွံသေၚ် (ညးတံရံၚ်ကဵုဂုန်ဖဵုပူဂဵုတုဲရုဲစှ်) ဂကူမန်တံဗွဲမဂၠိုၚ်စိုတ်လုပ်စ ပရေၚ် ဍုၚ်ကွာန်အောန် (ဟွံကၠုၚ်ကဵုမာဲဂၠိုၚ်) ကတဵုဒှ်မံၚ်ရ၊ တၚ်တၟေၚ်ကတဵုဒှ်မံၚ်မွဲပၠန်ဂှ် ရံၚ်ကဵုဇၟောဝ်ဍာ်ခေတ်တုဲစပ်ကဵု သၟာကမၠောန်ဆုဲပြံၚ်လုပ်ပ္ဍဲတိဍာ်မန်ဂၠိုၚ်တုဲ ပရေၚ်လုပ်ဖျေံသဇိုၚ်ပတန်ကွာန်မဒှ်ရ၊ ပရေၚ်ပတိတ်ကဵုစရၚ်အိန်ထံၚ် (အိမ်ထောၚ်စုစာရၚ်း) ညံၚ်ဂွံကဵုမာဲဂွံဂှ် ၜိုန်ရဗော်မန်ဂကူမန်တံ ဒစဵုဒစးမံၚ်ကၠာလေဝ် ညးတံဒှ်မံၚ်ကောန်ကၟိန်ဍုၚ် ကီုရောၚ်တုဲ ဆက်ဒှ်မံၚ်ရ။

ပရေၚ်ကောန်မန်တံ ဖေက်ရုၚ်၊ စုတ်မာဲဟွံလေပ်ဂှ်လေဝ် ဂွံဆဵုကၠုၚ်လဝ်နမတ်နွံရ၊ နူကဵုကဝ်မယှေန်ပေဲါရုဲမာဲ ပၠန် ညံၚ်ဂွံစုတ်မာဲဟွံလောဲဖန်လဝ်နွံပၠန်ရ၊ ဟိုတ်နူဂှ်ရ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဍောတ်တ်တံကီု ဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ကီုစှေ်မံၚ်စိုတ်သၞောတ်ပစၞးကဵု ဗြိုဟ် (အချိုးကျကိုယ်စားပြုစနစ်) ဗွဲမဂၠိုၚ်ကၠာလေဝ် တၟော်ရံၚ်ကဵုမန်တံ ကဵုမာဲဟွံ လေပ်ယှုက်ထုဲဂၠိုၚ်ဒှ်ရောၚ်တုဲ ဟွံဂံၚ်ဖျေံသ ကုတ်သဝါတ်ဏီရ။

နွံမွဲတၚ်ပၠန်ဂှ် ဍုၚ်ပိုဲဝွံ ၜိုဟ်လလံအာပေၚ်ၚ်ဟွံသေၚ်ဏီရ၊ လိက်ကသုက်ဒေါအ်ပန်ပှော်အလုံဍုၚ် (NCA) မံက်ကၠုၚ် တုဲကၠာလေဝ် ခါရထပက်စၟတ်တဲဂှ် ဗော်ရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ပါလုပ်အောန်တုဲဒှ်မံၚ်ခက်ခုဲ ဇၞော်ဇၞော်ရ၊ ပၞာန်အပ္ဍဲဍုၚ် ဂှ်လေဝ်လပါ်သၟဝ်ကျာ လပါ်ဗၟံက်ဍုၚ်တေံ ထတ်ကာတ်မံၚ်တုဲ အကြာဒပ်ပံၚ်ကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် (UNFC) ဂှ်လေဝ် ညးနုက်တိတ်တအ်မံက်ကၠုၚ်၊ ထပ်မံက်ကၠုၚ်ဂကောံ မဟာမိတ်ပၞာန်သၟဝ်ကျာ ဂကူ “ဝ” ဂကူ က ချေၚ်တအ်ပါလုပ်က္ဍိုက်ပ်ပၠန်ရ၊ ပရေၚ်ပေဲါရုဲမာဲဒှ် ဟွံဒှ်ကီု ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်နွံ ပ္ဍဲဗွိုၚ်သၞောဝ်ပရေၚ်ထံက်ဂ လာန်ဂွံမာဲကီု ဟွံဂွံမာဲကီုဂှ် ဆက်စပ်မံၚ်ကဵု ဗော်ရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ် အရၚ်တံ ရောၚ်တုဲ ပရေၚ်ဋ္ဌာန်ဂတ ဗီုလဵုဒှ် ကၠုၚ်တၟော်ဝါတ်မံၚ်ရ။

သရောပ်တုဲ ဒးချူမ္ဂး ဒုၚ်သဇိုၚ်ကဵုဇြဟတ်ညးဍုၚ်မှာဇန်တုဲ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ မံက်ကၠုၚ်၊ ဂျိုၚ်တဴမံၚ်ရောၚ်ဒှ် တုဲ လညာတ်ညးဍုၚ်မှာဇန်တံဂှ်ရ ကဵုသကုတ်သဝါတ်လက်ကြဴအိုတ်ရောၚ်၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗော်တအ် ၜိုတ်လဵုပၠတဴသၠုၚ်ပတိုန် လညာတ်ညးတအ်မာန်ဂှ် ဆက်မၚ်ဗဵုအာစိုအ်။

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.