(ရမျှာၚ်ဒွက်)××××× ပံၚ်မာန်ညိဟာ ချပ်ရံၚ်ညိကၠာ××× နဲဥပဒေဆာန်ဏံ××× သောၚ်ပိုဲညးၜါ×××ဍေံဖန်ဍေံချူဏာ×××ဟၟဲကဵုစေတနာ××× ပံၚ်မာန်ညိဟာ ချပ်ရံၚ်ညိကၠာ×××
အကြာဗော်ၜါ “ပံၚ်ဏောၚ်” ရမျှာၚ်ဟီုဂးမံၚ် ဂွံမိၚ်ကၠုၚ်ဂှ် ကူချပ်စိုပ်အာ ဒွက်ကချိၚ်ကောန်မှိၚ်ဗြဴ ခေန်သာန်ယှိုဲ လောန်ကၠုၚ်ၜိုတ် ၄၀ သၞာံတေံ ဒယှေ်လဝ် “ပံၚ်မာန်ညိဟာ ချပ်ရံၚ်ညိကၠာ” ကီုတုဲ မ္ဒးချပ်အာချူအာ လိခ်ပရေၚ်ဏံရအဴ။
သီုၜါဗော်ဂှ် ဂစာန်ပံၚ်ဏောၚ် ၜိုန်ရဟီုဂးမံၚ်ကီုလေဝ် နတဲနဇိုၚ်ပရေၚ်ကမၠောန်ထမံက်မံၚ်ရုပ်ရဴတံ ကၠးကၠးမးမးဟွံဂွံမိၚ်ညာတ်ဏီ။ ပၞောဝ်ကဵုဗော်ၜါဏံမ္ဂး ဗော်မွဲမွဲဟွံမိက်ပံၚ်တှေ် ဗီုလဵုမှလေဝ် ပံၚ်ဂွံဟွံသေၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ လ္ပဝိုတ်ထောံ ဂကောံပ္ညဳပ္ညပ်အိုတ်ကၠုၚ်အခိၚ် ပွိုၚ် ၃၃ ဂိတုပြၚ်ၚ်တေံညိ။
အကာဲအရာဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ်
သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေ ၂၀၀၈ မံက်တိုန်တုဲ သွက်ဂွံလုပ်ပေါရုဲမာဲ ၂၀၁၀ ပ္ဍဲကဵုဒက်ကၠုၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် အလုံဍုၚ်မွဲ ပၠုပ်စရၚ် Registration ဒက်ပ္တန်လဝ်ဗော် ၃၆ ဗော်ဂှ် ဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ပါလုပ် ၂၁ ဗော် နွံကၠုၚ်လဝ်ရ။
အလန်ဒုတိယစိုပ်ကၠုၚ်ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၁၅ ပၠန် ပၞောဝ်ကဵုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ၉၁ ဗော်နွံမံၚ်ဂှ် ဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဖအိုတ် ၅၅ ဗော် လၟိဟ်ဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ရ။
ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၁၅ ဏံဂှ် ဗော်ချေၚ်တံနွံကၠုၚ် ၁၁ ဗော်၊ ၜိုန်ရဗော်ဇြဟတ်ဇၞော် CNDP ကဵု CPP ၂ ဗော်ပံၚ်ထောံ နကဵုယၟုဗော် Chin National Congress-CNC တုဲ သွက်ဂွံပတိုန်စရၚ်ကဵု ကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲစှ်မာဲကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ပလေဝ်ပလေတ်စမံၚ်ဖိုဟ်။
ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကချေၚ် ၄ ဗော်ဂှ်လေဝ် သၞာံ ၂၀၁၈ ဏံ ညံၚ်ဂွံဒှ်မွဲဗော် ဂစာန်မံၚ်ဖိုဟ် ဟီုဂးမံၚ်ပ္ဍဲမဳဒဳယာတံနွံ။ ဆဂး ဗော်သေံ SNLD , SNDP ၂ ဗော်ဂှ်လေဝ် ရမျှာၚ်ဂစာန်ပံၚ်မွဲဗော်ဂှ် သ္ၚိဇြမံၚ်ဖိုဟ်။
ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကရေၚ်ဍာဲ(ကယား) ၃ ဗော်တံ ဒက်ကၠုၚ်လဝ်မဟာမိတ်တုဲ လုပ်ကၠုၚ်ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၁၅ တေံ။ အကြာဏံ “ကယားလူမျိုးစု ဒီမိုကရေစီပါတီ(KUDP) ကေုာံ “လူမျိုးပေါၚ်းစုံဒီမိုကရေစီပါတီ(ကယားပြည်နယ်)” ပံၚ်ထောံမွဲဗော် လလောၚ်တြးလဝ်ကီုလေဝ် ဟွံဒှ်ပၠုပ်စရၚ်ကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲစှ်မာဲကၟိန်ဍုၚ်ဏီ။
ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၁၅ တုဲကၠုၚ်ဏံ ဗော်ကရေၚ် ၅ ဗော် ညးစၞးမွဲတၠမှဟွံဇၞးကၠုၚ်မာဲတုဲ ဗော်သ္ပလဝ်သ္ဇိုၚ်ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးကရေၚ် ၃ ဗော်တံ စဳဇန်မံၚ်ညံၚ်ဂွံဒှ် မွဲဗော်ဏောၚ် ဟီုဂးမံၚ်ဂှ် မဳဒဳယာတံချူမံၚ်ဂွံဆဵု၊ ဆဂး နတဲနဇိုၚ်ဟွံဒှ်ပံၚ်ဏီ။
ဗော်ဒဳမဵုကရေသဳဂကူရခေၚ် ALD လုပ်ကၠုၚ်လဝ်ပေါဲရုဲမာဲသၞာံ ၁၉၉၀ တေံကဵု ဗော်လုပ်ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၁၀ ဗော်တဴတက်ကောန်ဂကူရခေၚ် RNDP တံ ပံၚ်ကောံဒက်ပ္တန်ကၠုၚ် ဗော်ကောန်ဂကူရခေၚ် ANP တုဲ လုပ်ကၠုၚ်ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၁၅ ဏံဂှ် ဂွံဇၞးမာဲဂၠိုၚ်နူ ၂၀၁၀ တေံဏီ၊ ဟိုတ်နူဗော်ၜါပံၚ်တုဲ အလုံတွဵုရးရခေၚ်ဂှ် ဂွံကၠုၚ်ဇၞးမာဲဂၠိုၚ်နူဗော NLD အပ္ဍဲ ၁၇ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ် ကၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန် ၁၂ ဒၞာဲ ကောန်ဂကူ ၁၀ ဒၞာဲ တွဵုရး ၂၂ ဒၞာဲ၊ ပ္ဍဲကဵုပေါဲရုဲမာဲအကြာ ထပ်မာန်ညးစၞးကၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန် ၁ ဒၞာဲ။ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် လောန်ကၠုၚ်အကြာမွဲၜါဂိတုဏံ ဗော်ကလေၚ်ဒကးပြး ပါ်တိတ်အာညးသ္ကံတုဲ လၟုဟ်ဗော်ရခေၚ် ကလေၚ်ဒှ်အာ ၂ ဗော်ဗီုတြေံတေံပၠန်။ ဗော်ရခေၚ် ၂ ဗော်ပံၚ်တုဲ ဂွံဇၞးမာဲကီုလေဝ် လၟုဟ်ကလေၚ်ဒကးပြးအာပၠန်ဂှ် မုယဲလေဝ် ဟီုလဴသောၚ်ကလးဟွံမာန်။ အကြာဏံ ပ္ဍဲကဵုဂကူရခေၚ်ပၠန် ဗော်တၟိမွဲ ဗီုပြၚ်ဂွံထပ်မံက်တိုန်ပၠန် တၠုၚ်လအာနွံမံၚ် ဂွံတီလဝ်သၟုဟ်ပရိုၚ်ညိညကီု။
သရောပ်မ္ဂး ရံၚ်အာဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ညးကဵုညး ဗွဲလတူတေံမ္ဂး ညံၚ်ဂွံဒှ်မွဲဗော်ဂှ် ဂစာန်မံၚ် ဟီုဂးမံၚ် ဟယျာပ်မံၚ်ကီုလေဝ် နတဲနဇိုၚ်ဟွံဒှ်ကၠုၚ်ဏီ။ ဗော်မန်တံသၟးဟွံသေၚ် အကာဲအရာဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံသီုဖအိုတ် ပါ်ပြးမံၚ် ၜါပိပန်ဗော် ဗီုပြၚ်ဘဘဴတုပ်သၟဟ်မံၚ်ညးသ္ကံရောၚ်။ မုဟိုတ်ပြးဇးမံၚ်ဗီုဏံရောဂှ်လေဝ် ပူဂဵုလဵုလေဝ် ဟီုလဴသွဟ် ကၠးကၠးမးမးဟွံမာန်ဏီ။အသိၚ်အလိုန်သ္ဇိုၚ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ ဂှ် ပြယာဲဇၞော်သၠဲမံၚ်ဏောၚ်။ ဥတုရာသဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်အခိၚ်ကာလလၟုဟ်ဏံ အခိၚ်ပံၚ်စိုပ်ဒှ်မံၚ်မ္ဂး ဗီုလဵုမှလေဝ် ဗဂပ်ဖျပ်ပံၚ်စုတ်ကဵုဟွံဂွံရောၚ် မိက်ဂွံသ္ဂး။
က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော်မန်လ္ၚဵု ဗီုဟီုဂးလဝ်ပ္ဍဲမဳဒဳယာ
“ ပံၚ်တုဲလေဝ် အပ္ဍဲမွဲဗော်ဂှ် ဒှ်မံၚ်ဗီုပြၚ်ဗော်ၜါရတှေ် မုတၟေၚ်ရော”
“အပ္ဍဲမွဲဗော်ဂှ် လတူသ္ၚိဇၞော် ထပ်သိုၚ်ဂဇံက်လဝ်သ္ၚိဍောတ်တ်ပၠန်”
“ကဵုဗော်ကောန်ဂကူတၞဟ်ဟ်တံဂှ်မှ ဒက်မဟာမိတ်ဂွံမံၚ်ရတှေ် ဗော်မန်ဇကုကဵုဇကု မုဟိုတ်ဒက်ဗော်မဟာမိတ်ညးသ္ကံဟွံဂွံမာန်ရော”
“သၞောတ်ဗော်ဇဳ(ပါတီစုံစနစ်)ဏံ ယေန်သၞာၚ်ဗော်မန်ဂၠိုၚ်တိုန်ဂှ် ဒးဒုၚ်တဲထေက်”
ထံက်ရံၚ်အာ ဂလာန်ဟီုဂးလဝ်ဗွဲလတူတေံမ္ဂး အခိၚ်ကာလလၟုဟ်ဏံ တၠုၚ်လအာဗော်ၜါပံၚ်ဂှ် ဒှ်ဟွံမာန်ဏီ သ္ၚဳရံၚ်ညာတ်အာမံၚ်သောၚ်သောၚ်ကၠးကၠးရဏောၚ်၊ ဟိုတ်ဖဵုပရူပရာပံၚ်ဂွံ/ဟွံဂွံတံဂှ် ဗုၚ်ညးညးဂိ ညးတံကဵုညးတံရတီ၊ နကဵုရဲမ္ၚးဝိုၚ်ဗီုပိုဲတံဏံ ဟီုဂးပါ်ပါဲမံၚ်ဂှ် ဒှ်ဆၜိုတ်အယာံမာတ်ဗက်ဝဳမံၚ်ယဲညးတံ လတူကျာရဟီုဂးမာန်တုဲ အဇ္ဇျတ္တသန်ဌာန်စိုတ်အပ္ဍဲညးတံကဵုညးတံ ဗီုလဵုဂိုၚ်ဒေပ်စွံလဝ်နွံဂှ် ပိုဲမၞိဟ်မ္ၚးတံ တီညာတ်ကၠိုဟ်ဗက်ကဵုမာန် ဟွံသေၚ်ရောၚ်။
ဟီုသောၚ်သောၚ်တှေ် မွဲအခိၚ်တေံ ရဲက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော်သီုၜါလပါ်တံဏံဗွဲမဂၠိုၚ် ကေၚ်ပါလုပ်ကၠုၚ်လဝ် ပ္ဍဲကဵုဗော်ရပ်လွဟ်ပၠန်ဂတးမန်ရ၊ အတိက်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဒကးပါ်တိတ်ကၠုၚ်ညးသ္ကံ ဒှ်ဆီပါ်ဍာ်ဇွောဝ်ကၠုၚ်လဝ်ဂှ်မှ ပံၚ်ဍာံဍာံတှေ် ပံၚ်ဂွံကၠုၚ်တုဲရတှေ် ကာလဒက်ပ္တန်ဗော်အပ္ဍဲဗွိုၚ်သၞောဝ်တုဲဏံ မုဟိုတ်ပံၚ်ညးသ္ကံဟွံဂွံဂှ် ကၠေမ်ညးတံနွံမံၚ်ဗီုပြၚ်သာ်လဵု ပိုဲမၞိဟ်မ္ၚးတံတီကၠိုဟ်ကေတ်ဟွံမာန်ဏီရောၚ်။
(ဒွက်)××××× ဂြိုဟ်မေတ္တာဆာန် ××× သီုလီသီုဠာန် ××× ဟၟဲကဵုဂၠံၚ်ဍာန် ×××ကေတ်ဇၞးသ္ပမာန်×××ကောန်တၟံဂြိုဟ်ကတာန်×××သီုဂိသီုဟဠာန်×××နဲဏံရတှေ် ဘဝလဵုလေဝ် အဲဏံပံၚ်ဟွံမာန်×××××
(ဟိုတ်နူကဵုဗှ်လိခ်ပရေၚ်ဏံ တၚ်ဂုဏ်ရအဴ)