စေတနာ လှာၜိုပ် (၂၇-၆-၂၀၂၂)
ဂွံဒှ်သတ်ကၟဝ်ဇဝ်ပကဴ မၞုံကဵုရှ်သာ ပ္ဍဲကောန်ဂကူပိုဲဂှ် သွက်မိမညးဍုၚ်ကွာန်တံ မုဒးဍိုက်ကၠောန်ထေက်ရော နကဵုဂလာန်ဝွံ အဲညးချူလိက်ဏံ သ္ၚဳဂၠိပ်လ္ၚတ်ဂၠိုက်ဂၠာဲလဝ် နူက္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ညးဆာန်ဂကူ ကေုာံ နူမိမညးဍုၚ်ကွာန်တံ ၊ တာလျိုၚ်ညးကဵုညး သွက်ဂကူဇကု ဒးလွဳၜံၚ်ပ္တိတ်လေပ်ဏောၚ်ဒှ်တုဲ ပ္ဍဲအရာဏံလေဝ် နကဵုစေတနာ စိုတ်ဓါတ်ဆာန်ဂကူ ဒးဗုအးရောၚ် မိက်ဂွံဂးရ။
က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဟီုဂှ် ဒှ်ညးလွဳၜံၚ်ဇြဟတ်စိုတ်ဓါတ် ညးဆာန်ဂကူ၊ ဒှ်ညးဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်လဝ် သွက်ဂွံတဵုပယျေဝ် အခေါၚ်အရာဂကူရ၊ သွက်ဂကူဂွံကျေဝ်ဂှ်လေဝ် ညးဒးလးလဝ် ဒဒန်မေတ္တာလေပ် လ္တူညးဍုၚ်ကွာန်ပိုဲရ။
အခိၚ်တ္ၚဲဏံ ဇြဟတ်စိုတ်ဓါတ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဂဵုတၟးမံၚ် သွက်ဂကူဂှ် မိပ်စိုတ်ဒုၚ်တၠုၚ်မံၚ် ဗွဲမအဲပရဲရ။
အကာဲအရာကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲ က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်တ္ၚဲဏံဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်သွဟ်ဍေံ – ရဲဂွံလဝ်အဝဵုကဵု ရဲပၠန်ဂတး ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ မွဲပ္ၚံက်တုဲမွဲပ္ၚံက် ဒးသောၚ်ဒၟံၚ်ပြသၞာဂကူ လၟုဟ်ပေၚ်ကၠုၚ် (၇၀) သၞာံပြၚ်ၚ်ရ။
တၚ်ခက်ခုဲ – ပ္ဍဲပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်သၟး အလဵုအသဳပၞာန်တံ ညာတ်မံၚ်ဒုဟ်ဒဏ် ဖံက်မံၚ်သၞောဝ်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ဒှ်ဟွံထေက်၊ အတိုၚ်ပၟိက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံအာတ်မိက် အခေါၚ်အရာ ဂကူဂှ်လေဝ် လ္ပာ်အလဵုအသဳပၞာန်တံ ထ္ၜးဟိုတ်မွဲနဲမွဲဗီုတုဲ ပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် ကောန်ဂကူဂှ် ဇြဟတ်ဂၠိုၚ်မ္ဂး ထ္ပက်ပၞာန် ဘပဠ လုပ်ပၠံၚ်တိဍာ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံအိုတ်ရ။
ဍေံတံ ၜိုန်ရဂွံလဝ်အဝဵု ဇြဟတ်ဇၞော်ခိုၚ်ဟီုကၠာလေဝ် ဇၟာပ်ပ်ဒၞါဲဂှ် ဍိုက်ကဵုဇြဟတ်လွဟ် ဍိုက်ကဵုဇြဟတ်မၞိဟ်တုဲ သ္ပမာန် ကေတ်ဇၞး လ္တူကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂှ် လ္ပာ်ဍေံတံ ဗၠေတ်ဒးဂှ် ဟွံဗ္စာမွဲသာ် ပၠန်ဂတး ဇြဟတ်ဍောတ်တ်တံ ဒးဇီုကပိုက်မံၚ် ဘဲပၞာန် ချိုတ်ဂျိုၚ် သီုညးဍုၚ်ကွာန်တံ ပရေၚ်ပိုန်ဂြပ် ဆောံလေၚ်ကီု ဒုဟ်ဒဏ်ဟွံမွဲလေဝ် ဒးဒုၚ်အိုတ်အာလမျီု သီုမ္ဒးပါဲဒဴဘဲပၞာန် အေၚ်ကၠောဝ် နွံတဴလၟိဟ် ဂၠိုၚ်ကဵုဠက်ကိုဋ်ရ။
လညာတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဟီုတွံလဝ် ဇြဟတ်အဝဵုပိတန်ဂှ် ကောန်ဂကူ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဒးပခိုၚ်ပ္တိုန်စိုတ်ဓါတ် ပ္ဍဲဂကူဇကုဏောၚ် ရပ်စိုတ်သာ်ဏံတုဲ တာလျိုၚ်တၠနာဲ ပ္ဍဲဂကူဇကု ဂွံဆက်ယိုက်ဂၠေၚ်အာ၊ ကၟိန်ဍုၚ်ဇကုကဵုဇကု ဂွံမၚ်မွဲပိုၚ်ပြဳအာ နကဵုသၞောတ်အဝဵု ထိၚ်ဒဝ် ကၟိန်ဍုၚ် ဗီုပြၚ်စှေ်စှေ် အဝဵုပိတန် မတွံဂး အဝဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် အဝဵုပရေၚ်ပၞာန် အဝဵုပရေၚ်ပိုန်ဂြပ် ဂိုတ်ဂစာန်လွဳပရာတုဲ ဇြဟတ်ဘဏ္ဍာဂှ် ဂွံဒှ်စက်ယန်ပ္ဍဲဂကူ ဇြဟတ်ဒပ်ပၞာန်ဂှ် စဵုဒၞါတိဍာ် ကဵုပရေၚ်ဂီုကၠီု မၚ်မွဲကောန်ဂကူ မၚ်မွဲကၟိန်ဍုၚ်ဇကုတုဲ အခိၚ်ဟွံရုဲ ဇကုကဵုဇကု ကေတ်လညာတ်စိုတ်မွဲတုဲ ဒးကၟောန်ပခိုၚ် တၚ်အဓိက ပ္ဍဲဂကူ – (၁) ဘဏ္ဍာ(သြန်)၊ (၂) ဇြဟတ်ဗ္တိုက်၊ (၃) ကပေါတ်ဇွောံမပၞာန် ဗွဲရုံဂပ်၊ လ္တူပိတၚ်ဏံ ဍိုက်ပေၚ်ပ္ဍဲဂကူမ္ဂး ခြာဟွံလအ် အခေါၚ်အရာဂကူဂှ် ဒက်ပ္တန်ပရေၚ်စဵုဒၞါ ဂီုကၠီု ကောန်ဂကူမာန်ရ။
မိမညးဍုၚ်ကွာန် ကောန်ဂကူမန်ပိုဲဟီုမံၚ် ဆာန်ဂကူ ဆာန်ဂကူ နကဵုဒွါပါၚ်သၟးဂှ် ဍေံဟွံလုပ်ကဵု ဗွိုၚ်စေဝ် ပ္ဍဲကောန်ဂကူဇကုရ၊ နတဲစေတနာဍာံပြ ပ္ဍဲပိုဲဂှ် ဒးပခိုၚ်လဝ် စိုတ်ဓါတ်ရ။
က္ဍိုပ်သၟးအာမံၚ်ဂတဂှ် မၞိဟ်ဗက်လက္ကရဴဟွံမွဲမ္ဂး လံအာကဵုစှော်သၞာံ ကၠံသၞာံကၠာလေဝ် ဟွံစိုပ်ဒၞါဲ တၚ်ရန်တၟံဂကူဇကုရ၊ အဝဵုဂကူမန် ဂွံဍိုက်ပေၚ်ကဵုလက္ချန် ဒက်ပ္တန်ကၟိန်ဍုၚ်မန် ဗွဲမဍာံပြဂှ် ဇၟာပ်ကောန်ဂကူမန်ပိုဲတံ တၟံညးတၟံအဲ အတိုၚ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပိုဲ လးလဝ်ဂၠံၚ်ဂှ် ကွာ်အာညဳညဳစိုအ်။
အဓိကကွတ်ပၞာန် ပၟိက်ဇၞော်မံၚ်ရောၚ်၊ ပ္ဍဲအရာဏံလေဝ် မိမဂကူပိုဲတံ ဒးသၠးကဵုအခေါၚ် ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရောၚ်၊ ပညာစဵုဒၞါလမျီုဂကူဂှ် ဂၠာဲဇြဟတ်ဝါတ် – ပညာဂယိုၚ်လမျီုဇကုဂှ် ဂၠာဲလောဲ၊ ဟွံဒးဗ္တောန်ကဵုကွတ်မွဲသာ် မတ်ညးတံ တၟးအလဵုအလဵုအိုတ်ရ။
ဆၜိုတ်စိုတ်ဓါတ် စဵုဒၞါလမျီုဂကူဓဝ် လုပ်ဗပေၚ်တဴကဵုဇြဟတ်ဟွံမာန်မ္ဂး တၚ်စၟဳစ ပ္ဍဲဂကူဇကု ဘဝဗၠးၜးကဵုသမ္မတကၟိန်ဍုၚ်မန်ပိုဲ ဂွံကွာ်အာကဵု အဝဵုကောန်ဂကူ ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် သ္ၚောဲမံၚ်ဏီဏောၚ်။ ယဝ်ရန်တၟံကဵု ဗၠးၜးဂကူပြဟ်ဟ်မ္ဂး ဇကုမၞး ဇကုအဲ မုဂကူရော တီကေတ်တာလျိုၚ်ဏံမ္ဂး ဟွံဒးချပ် လအ်အ် ဂၠိၚ်ၚ်သ္ၚောဲသ္ၚောဲရ၊ ဍုၚ်ဗၠးၜးမန်ပိုဲဂှ် ပိုဲတံ ထေက်ကဵုဒးယိုက် နကဵုဇြဟတ်စိုတ်ဓါတ်ရ။
ဂွံဇြဟတ် စဵုဒၞါဍုၚ်မန်ပိုဲတံတုဲ ရုၚ်ခုၚ် အဆံၚ်နာနာ ထ္ၜုတ်ပ္တိုန်မာန်၊ လ္ပာ်ဒပ်ပၞာန်လေဝ် ဇြဟတ်ဗ္တိုက် (၃/၄) တၟံကၠံ ဒးနွံလဝ်ထေက်၊ သရောပ်ရံၚ်ဇြဟတ် လညာတ်ဖအိုတ်တုဲ က္လေၚ်ပံက်ပ္တိုန် သမ္မတ ကၟိန်ဍုၚ်မန် ဗွဲမသၠးပွးမာန်၊ ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်သမ္မတမန်ပိုဲ စဗၟံက်ပ္တိုန် ရုပ်ရဴတၟိဏံဂှ် ပၟိက်ဇၞော်မံၚ်ရောၚ်။
ရံၚ်ဆၜိုတ်နကဵုမတ်သၟးဂှ် ဍေံဟွံဍိုက်ပေၚ်၊ ရံၚ်နကဵုညာဏ်ပညာ လောကဳလောကုတ္တဵု ဍိုက်ပေၚ် ကၠးတၟးအိုတ်ဟီုဂှ် သှေ်တဴမံၚ် နကဵုစိုတ်ဓါတ် အဓိကဇၞော်မံၚ်ရောၚ်။ ဆ္ဂး ပရေၚ်ရုဲစှ်ဏံ ဗီုဂပ်ဝ် (ဗီုကိတ်ညဳ) ကဵု ဇြဟတ်ဂကူ စရာဲက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကဵု လက္ချှန်အာက္ဍိုပ် သီုကဵုစိုတ်သမ္မာ အလုံပ္ဍဲဂကူဇကု ဍိုက်ပေၚ်မှ ကောန်ဂကူဇကု စှေ်စိုတ်ကဵုဇြဟတ်မ္ဂး ထေက်ကဵုဒးဒုၚ်ယိုက်ကေတ် အဝဵုသမ္မတ ကၟိန်ဍုၚ်မန်ရ။
သမ္မတမ္ဂးဂှ် ဒှ်ညးပိုၚ်ပြဳအဝဵု တိဍာ်နန်ထဝ် (တၠဣဒ္ဓိရာဇာမန်) ပ္ဍဲခေတ်ပစ္စုပ္ပန်ဏံ မံက်ပြာကတ်မှလေဝ် တာလျိုၚ်ဒၠေၚ်ဇြိုၚ်ၚ် ဂၠေၚ်လဝ် (၇၀) သၞာံပြၚ်ၚ် ဂွံဟောဲပၠိုတ်အာ အတိုၚ်ရန်တၟံ ယဝ်စွံပ္တန်အာ ဥက္ကဌသၟးဂှ် ဒှ်အာ ညးထိၚ်ဒဝ် ကောပ်ကာဲကွာန်ရောၚ်၊ ပ္ဍဲကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဖအိုတ်ဂှ်လေဝ် ပံက်လဝ်ညးက္ဍိုပ်ဂှ် ဥက္ကဌဂၠိုၚ်ရ။
ဂပ်ဝ်ဒးရးကဵုသ္ဇိုၚ်သၞောဝ် ကၟိန်ဍုၚ်မန်မ္ဂး ဒးက္လေၚ်ရုဲစုတ်ယၟု “သမ္မတ ကၟိန်ဍုၚ်” မ္ဂး ဂၠံၚ်ပၞော်ယွီု ဇြဟတ်ကောန်ဂကူပိုဲဂှ် သၠဲလးအာရောၚ်။ ဂျိသမ္မတ ကၟိန်ဍုၚ်မန်ပိုဲလေဝ် ကောန်ဂကူတံ ယွံသွံ ရှေ်သှေ်ရောၚ်၊ အဆံၚ်ဘုံသၟဝ်တေံလေဝ် ဗီုဂပ်ဝ်ဒးရးဂှ် ထ္ၜုတ်ပ္တိုန်ယၟုမာန်ရ။
တာလျိုၚ်လ္တူဏံ မံက်ကၠုၚ်တုဲ ဘဝဂကူမန်ဝါတ်ဂှ် ဟွံဒးဆဵုဂဗရ၊ ဂၠံၚ်ဍာန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲဂကူပိုဲတ္ၚဲဏံ မၚ်ဒုၚ်တၠုၚ်မံၚ်သမ္မတရောၚ်။ ပရေၚ်ဗော်ဝါတ် ဂကူမုက်ဍောတ် မတ်သဝ်ဂှ် ဟွံဒးချပ်ရ။ “ဂြပ်ဟွံမ္ဂး အဝဵုဒးနွံ- အဝဵုဟွံမွဲမ္ဂး ဂြပ်ဒးနွံ- ဂြပ်လေဝ်ဟွံမွဲ အဝဵုလေဝ်ဟွံမွဲမ္ဂး ကောန်ဂကူဂှ် ဒးလ္ဇုဲအာ နူကဵုဘဝဗၠးၜး၊ အတိုၚ်ရန်တၟံဂှ် ကွာ်အာဟွံစိုပ်” ။
အတိုၚ်သၞောဝ် အဝဵုသမ္မတ ကၟိန်ဍုၚ်မန်တၟိဏံ ညးဍုၚ်ကွာန် ခမဳသၚ် တၠပညာတံ ဒးချူဓဇက် ကြက်အဝဵုဍိုက်ပေၚ်ကဵု ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန် ကောန်ဂကူဇကုမှလေဝ် လးဖျေံလၟေၚ်ကမၠောန်မာန်ရ။
ခေတ်ကာလတ္ၚဲဏံ ယွံတၠပညာတံ ဂွံအဝဵုတုဲ လ္ပဆာန်အဝဵုညိ၊ အဝဵုဂှ် မၚ်ဒုၚ်တၠုၚ်မံၚ် သွက်ဍုၚ် သွက်ဂကူ ဂွံရာၚ်ကဴ ဍိုပ်ဍဴရ။ ယဝ်ဆာန်အဝဵုဂၠိုၚ်မ္ဂး အတိုၚ်ညးယိုက်ဂၠေၚ်လဝ်အဝဵုတီရ။
ကောန်ဂကူမွဲကဵုမွဲလေဝ် ဒၟါနူကဵုအဝဵု ကေုာံ လညာတ် လးပၠးဂၠံၚ်တရဴဟွံတုပ်တုဲ အတိုၚ်မူသ္ဇိုၚ် ဂၠံၚ်တရဴပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ညးကဵုညး ကွာ်အာမံၚ်ဟွံတုပ်၊ ဘဝပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် ကောန်ဂကူ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဒးဆောံလေၚ်အာ အခေါၚ်ဗၠးၜးအိုတ်ရ။
ကောန်ဂကူဂှ် ယဝ်ဆာန်စိုတ်တၠပြဟ်မ္ဂး အလဵုအလဵုဇြဟတ်ဂကူဂှ် ဇၞော်မောဝ်ပြဟ်ရ။ ပ္ဍဲကောန်ဂကူမန်ပိုဲဂှ် ဇၟာပ်ကောန်ဇာတ် မိမညးဍုၚ်ကွာန် (ဖအိုတ်ဟွံသေၚ်) ဟီုတိုန်ပရေၚ်ဒးကေတ် တာလျိုၚ် ပရေၚ်ဂကူမ္ဂး မိမညးတံ ဟွံကဵုအခေါၚ်ဂှ်ဂၠိုၚ်ရ၊ ထ္ၜးဟိုတ်တေံ ဟိုတ်ဏံ လေပ်ကွေံကွေံ၊ ဂလာန်ဍဵုဍိုက်ပရေၚ်ဂကူလေဝ် ဟီုစောန်ကွေံကွေံ၊ ဒၟါနူဟိုတ်လညာတ်ဏံရ ကမၠောန်ပ္ဍဲဂကူဂှ် ဍေံဟွံဇၞော်မောဝ်တောတက်။
က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်စွံစေတနာခိုဟ်ပြဲ ပ္ဍဲဂကူတုဲ ညးဍုၚ်ကွာန် ကောန်ဂကူမန်ပိုဲ သီုညးဖအိုတ် တာလျိုၚ် နွံကဵုဝၚ် – ဒၠေၚ်ဂကူ စိုပ်ကၠုၚ်လ္တူပၞးမ္ဂး နကဵုစိုတ်ဓါတ် ဂံၚ်သၠးလမျီု – ဍုၚ်ပိုဲ အခေါၚ်ပိုဲ မၚ်ဒုၚ်တၠုၚ်မံၚ် ဇြဟတ်ကောန်ဂကူပိုဲရောၚ်။ ဘဝဂကူပိုဲ ဂွံဍိုက်ပေၚ်ကဵုတၟံကၠံမာန် သွက်ညးအဲဒးချပ်၊ အဲဂှ် မုဂကူရော၊ ပါ်ပါဲကေတ် ဇြိုဟ်ဟ်နက်က်တုဲ ဍုၚ်မန်ဗၠးၜး ကေုာံ သမ္မတကၟိန်ဍုၚ်မန်တၟိဏံ ခြာဟွံလအ် ဂွံဆဵုကေတ်ရောၚ်။
