စေတနာ လှာၜိုပ်
အခိၚ်ဂှ် ဟွံမၚ်မၞိဟ် – မၞိဟ်ဂှ် လ္ပမၚ်အခိၚ်၊ ပၟာသာ်ဂှ်ကီု အခိၚ်ဂှ် ဟွံမၚ်ၚုဟ်မး – ၚုဟ်မးဂှ် ဟွံမၚ်အခိၚ် ကုညးမတိ်က်သၠိၚ်မံၚ်တံ သွပ်လ္ပအ်ပ္ဍဲဗ္တံဏံ ယဝ်စၟဳညာတ်အာ နွံကဵုရှ်သာမ္ဂး ဆက်တုဲ မိက်ဂွံက္လေၚ်လ္ပအ်မွဲဝါပၠန်ဂှ်ဝါတ် ဒှ်ဟွံမာန်ဂၠိုၚ်ရ။
ဇကုၜိုန်ချပ်လဝ် သွက်ဗ္တံဏံ အဆက်လ္ပအ် နူဗ္တံတုဲကၠုၚ်တေံ ယဝ်ဒှ်မာန်မွဲဝါပၠန်မ္ဂး သွက်အဲတှေ် ဒှ်ပိုန်ဖဵုခိုဟ် မတွံဂး အတိုၚ်ပၟိက်ရန်လဝ်ဂှ် အံၚ်ဇၞးဏောၚ် ညာတ်အာ ဆၜိုတ်ဗဗုၚ်ဗဗုၚ်ဗပါဗပါဂှ် ဒှ်တိုန်ခယျကွေံကွေံ ပတှေ်တုဲစောဲလာံမံၚ် ပ္ဍဲလ္ပအ်ဂှ်မ္ဂး ညးကော်စစိုတ်ရ။
ယွံသဟာဲတံ မိက်ဂွံဒှ် ဂကူခိုဟ် ဂကူပြဲ ဇကုညးဇကုအဲ က္လေၚ်သ္ၚဳရံၚ်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်တုဲ ၜိုတ်ဏံ အးၚးဍာံစၟတ်ရမ္ဂး အတိုၚ်လၟေၚ်ဇကု မချပ်လဝ်အိုဿီုတံဂှ် ပါ်ပရအ်ဏာမာန်ရ။ ဇကုချပ် နကဵုဒွါပါၚ်ဂံၚ်ၚ် ဂျိုၚ်ၚ်မ္ဂး ညးဒးဒုၚ်က္လၚ်တံ ဓဝ်ပတှေ်ဂၠိုၚ် လ္တူဂလာန်အရေဝ်ကဵု အစောန်စရာဲ နတဲ သီုၜါဏံ ပ္တိတ်ဇြဟတ်မာန်မှ ညးဗက်လက်ကရဴဇကုတံ ဒုၚ်တဲရောၚ်။ “အရေဝ်ကဵုကမၠောန် ယဝ်ဒှ်မွဲပၞောန် ကမၠောန်အိုဿီု အံၚ်ဇၞး”ရ။
တီဆၚုဟ်မးဇကုမွဲဓဝ် နဲၚုဟ်မးခိုဟ်ဟ် က္လေၚ်သၚ်ရိုဟ်ကဵုညးတၞဟ် ဟွံမာန်မ္ဂး ဇကုဇကု ၜိုတ်လဵုစောန်န် ကမၠောန်ဟွံဂြိပ်ရ။ ဂွံဒှ်မၞိဟ် ဒုၚ်ဂိဘဝမာန် သၠးဖဵုကဵုအခိၚ် လ္တူညးဂမၠိုၚ်မာန် ယဝ်တီကေတ်ပြဟ်ဟ်မ္ဂး ဟွံဒးကေဝ်သၠဒကေဝ်ကဵု လညာတ်ဇကုရ။
စရာဲဇကုခိုဟ်အိုတ်အစောန်မှ ညးတၞဟ်ထိုၚ်သး ၜိုတ်ဆဗၞတ်ရ။ ဆ္ဂး အစောန်စရာဲဇကုခိုဟ်ဂှ် ဇကုဟွံဒးဟီု ဇကုဟွံဒးလဴကဵု ညးဂလိုၚ်၊ မိက်ဂွံတီ သွဟ်အစောန်စရာဲခိုဟ် ညးတၞဟ်ထိုၚ်သးဇကုဂၠိုၚ်မှ စရာဲအစောန်ဇကုကဵု လၟေၚ်ကမၠောန်၊ တၚ်စၟဳစပ္ဍဲဂကောံ လးလဝ်ဂတတေံဂှ် စိုပ်တရဴပြဟ်ရောၚ်။
ပက္ကတိညးဍုၚ်ကွာန်တံ တဵုလဝ်မစေတနာ အရၚ်ဂွံဒှ်ၚုဟ်မး ပ္ဍဲဂကောံဇကု လ္တူဂကူဇကု အိုဿီုတံဂှ် ကဵုဂွံဗုအး တၟးထေၚ်မံၚ် အတိုၚ်ခၟောံဇဝ်ညးဍုၚ်ကွာန်မ္ဂး မၞိဟ်ဗက်လက်ကရဴဇကုဂှ် သီုစိုတ် သီုဇြဟတ်ကာယ ပါလုပ်ဗွဲမဍာံစၟတ်ရောၚ်။
ဇၟာပ်ဇကုလွဳၜံၚ်လဝ် တၞံဒှ်ဂုဏ်မွဲမွဲဂှ် ဒးဂစာန်လွဳပရာကေတ် နလညာတ်သမ္တီဇကု လၟိုန်န်မှ ဂွံၜှ်ပလှ်စ သတ်ကၟဝ်ဇဝ်ပကဴဍေံရောၚ်။
သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်ပိုဲတံလေဝ် ဒးပၠုပ်လဝ်လမျီု ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ကဵု စိုတ်ဓါတ် စေတနာ ဆာန်ဂကူ ထပ်ကဵုထပ် ဒးပတပ်လဝ်ကဵုဂၠံၚ်တရဴ မဟာဗျူဟာ သွက်အာဲကၟာဲအနာဂတ် စပ်ကဵုပရေၚ်ပညာ ပါလုပ်ပ္ဍဲဂကောံဂကူဇကု ဒၠေၚ်ညးတံ ၜိုတ်သၟဟ်အစောံ ဒးဒုၚ်ယိုက်ကေတ်မာန် ဒးသောၚ်က္လး လဴထ္ၜး ပရေၚ်ဂကူပိုဲ ဒးဂိုတ်ဂစာန်မံၚ် သ္ၚိနန်ခပေါဲထဝ် ဂွံဂဵုတၟး ပ္ဍဲဂၠးကဝ်ရောၚ်။
အဓိကဂှ် ဇကုဒးကဵုကြက်ဂလာန်သြဝါဒ ပရေၚ်ကမၠောန် ကၟောန်ပခိုၚ်စိုတ်ဓါတ် ကေုာံ လညာတ် ညံၚ်ဟွံဂွံတၞဟ်ခြာ လ္တူဂကောံ လ္တူဂကူဇကု သတ်ကၟတ်ဇဝ်ပကဴဍေံ နွံတန်မံၚ် ပ္ဍဲဂၠံဟဒယညးတံ လၟိုန်န်မှ ပရေၚ်ဂကူပိုဲတံ ဇၞော်မောဝ် ပါၚ်တြၚ်စေတနာ ခၟောံဇဝ်ညးဍုၚ်ကွာန်ပိုဲလေဝ် ဍိုက်ပေၚ်ကဵုစရာဲဂကူရောၚ်။
ကုပူဂဵုလ္ၚဵု လညာတ်တၞဟ်ခြာကဵု ဂကူဇကု၊ ပ္ဍဲဂကောံဇကုမွဲမွဲမ္ဂး တၚ်ယောၚ်ယာ ဒၟါနူအရေဝ်ဂကူညးကျေဝ် တက်ပယျေဝ်ပလီုယၟုဂကူ ၝဇကုနွံပၟိက် ဍေံဗက်အလိုက်လ္တူဇကုဂှ် ပရဲသွက်ဍေံနွံဒၟံၚ်တုဲတုဲရ။ ဇကုရ ဟွံပသတိတုဲ ဇၟာပ်ဂကူညးဟီု ကၠောန်ဗက်၊ ဒးကေဝ်ချိၚ် လ္ပာ်ခိုဟ်ပရေံဂှ်အောန်၊ ကၟောန်ညာတ်မံၚ်ပုၚ်ကဠောံညး ဗွဝ်ဇၞော်ကီု၊ တၚ်လ္ၚဵုဂှ် ညှာစိုတ်၊ တၚ်လ္ၚဵုဂှ် ဇကုနွံပၟိက် ဟိုတ်နူကဵုဂၠုဓီုမံၚ် ကမၠောန်ညး တၚ်ဝတ်တာလျိုၚ်ပ္ဍဲဇကု အဲဒှ်ဂကူမန် ဆီမန်ဇေတ်တ် ဟွံၜေတ်ပြံက်နှဴ ယဝ်ဇကုချပ် ဟွံဝိုတ်သတိမ္ဂး မၞးဂှ် ဝတ်တာလျိုၚ်ပြေပ္ဍဲဂကူ မိက်ဂွံကဵုဒှ်၊ ယၟုဂကူဇကု ဂွံခိုဟ်ဂှ် မၞးကီု အဲကီု ဒးတဵုပယျေဝ် ယၟုဂကူဇကု တာလျိုၚ်နွံမံၚ်ပေၚ်ၚ်ရောၚ်။
ဟီုကေတ်ကဵုအရေဝ်သၟးဂှ် ညးကော်စ မၞိဟ်ဗက်ဍာ်သာ မၞိဟ်ဂၠံက်ဂြိုဟ်ဂကူ မၞိဟ်ပထုဲကမၠောန်ဂကူ ဒၞါဲထေက်ကဵုထံက်ပၚ်ဂှ်လေဝ် ဟွံစုတ် (တက်ပလီု) ဟီုစုတ်သီုဖျေံကဝု ဂကောံ/ဗော်၊ ထေၚ်သောဲဖျေံသိက္ခာညးအာက္ဍိုပ် ဇၟာပ်ကမၠောန် ညးဂလိုၚ်ကၠောန်ဂှ်လေဝ် ဇကုဂၠဟ်၊ ဝါဒမိက်ဂွံသ္ပအ္စာ၊ ကဵုအာက္ဍိုပ်ပၠန်လေဝ် ဟွံဒုၚ်ဂိ ဟွံဒုၚ်ဖအိုတ်အခိၚ် ဟွံဂံၚ်ဒုၚ်စေက်ကာယ၊ အခါရ စိုတ်ဇကုဒှ်မှ ကၠောန်ထောံၜိုတ်ဝတ်ပြေ၊ ဗပေၚ်ပၟိက်ဂှ် နွံအောန်ကွေံကွေံ၊ ဒးကၠောန်သ္ပထံက်ပၚ်မွဲမွဲမ္ဂး ဇကုဟွံစုတ်ဂတ၊ လညာတ်ပါပ တက်ပလီုဂကောံဂကူဂှ် နွံတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲသန္ထာန်ကၠေၚ်က္ဍဟ်ဇကုမ္ဂး မၞိဟ်ဗီုဗီုဏံ နွံပ္ဍဲဂကောံ စိုတ်ဓါတ်ကောန်ဂကောံလီု၊ မံၚ်ပ္ဍဲကွာန် ဍုၚ်ကွာန်သံၚ်ဗြံၚ်၊ တၚ်လဝ်ယၟုမန်ဂှ် ဂွကဵုဂကူမန်ကွေံရ။
ဆဏံသၟးဟွံကဏီ တၚ်တၞဟ်ဟ်လေဝ် ယဝ်က္လေၚ်သ္ၚဳရံၚ်မ္ဂး နွံဂၠိုၚ်ကဵု ဂၞန်သချာၚ်္ဏီရ။ ဇကုညး ဇကုအဲ ထေက်ကဵုဒးကျိုၚ် ဂကူဇကုဂွံခိုဟ် ဂကောံဂွံကျေဝ် ယိုက်ဒၠေၚ်တုပ်ပ်အိုတ်စိုအ်။ အခိၚ်တ္ၚဲဏံ အကာဲအရာ လက္ချန်ဂကူပိုဲ ကဵုကၠုၚ်ဒၟံၚ် တၟံကၠံပေၚ်ၚ်ရ။ ဇြဟတ်ကီု စိုတ်ဓါတ်ကီု ညဳသၟဟ်မ္ဂး ဍုၚ်မန်ဗၠးၜး ဒက်ပ္တန်မာန် ဗွဲစၟတ်ရောၚ်။
ခၟောံဇဝ်မ္ဂးဂှ် ဂွံအဓိပ္ပါယ်ဍေံ ဒက်ပ္တန်စိုတ်ဓါတ် ဆာန်ဂကူ လွဳၜံၚ်စိုတ်ဓါတ်တၠနာဲ၊ ပ္ဍဲဂကူမွဲမွဲ ဍောၚ်ခၟောံဇဝ်စေတနာ ဆာန်ဂကူဂှ် ဒှ်အဓိကတုဲ ဒၠေၚ်ညးသာ ဒၠေၚ်အဲဇြိုၚ် လ္ပာ်ပါ်ပါဲညိ။
ညာတ်အာဂကူညးတၞဟ် ဂွံအခေါၚ်အရာပြဟ်ဂှ် လ္ပဗပေၚ်စုတ်မတ် ဒုဟ်ညးအာက္ဍိုပ်တ္ၚဲဏံညိ။ နကဵုလညာတ်ဇကုဇကု ဒးကၠိုဟ်တီကေတ်တုဲ က္လေၚ်ပါ်ပရးဏာ သွက်ညးဂလိုၚ်မာန်မ္ဂး ခၟောံဇဝ် ဆာန်ဂကူပိုဲ ဂျိုၚ်တန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဂကူမန်တံရ။ ဖဵုပရဲဂကူဂှ် အလဵုအလဵုမံက်ဒှ်မာန် လၟိုန်န်ရောၚ်။
ဂွံဒှ်သတ်ကၟဝ်ဇဝ်ပကဴခိုဟ်ဂှ်လေဝ် ဇၟာပ်ညးအဲ ဒးတဵုပယျေဝ်၊ လ္ၚဵုစုတ်ကဵုဝါဲ ဆာဲကဵုဍာ် ဗဝ်ကဵုတမ်၊ ‘မ’ ခိုဟ်ဂှ်ရုဲ- ‘မ’ အုဲထွေၚ်ကၠဟ် မဗဳဇကၠိုဟ်ကဵု စေတနာဆာန်ဂကူညဳ ကောံဒှ်မွဲမ္ဂး လုပ်အာပေါဲဗ္တိုက် ဍုၚ်မန် အခေါၚ်မန် ဇၟာပ်သၟတ်မန်ဍာံ ဒးတိုန်ဘာပၞာန် ပေါဲဗ္တိုက်ဇြဟတ်တ္ၚဲဏံ သၟတ်တံ ယဝ်ဟွံပါမ္ဂး တာလျိုၚ်ဂကူဇကု ဟွံပြေ။
ယွံမိမ သၟတ်တၠပညာ ကောန်စဴတၠနာဲပိုဲတံ မၚ်ဂ္ဇအ်ဗဵုဒၟံၚ် ဂကူညးတၞဟ် ဂွံအဝဵုဂှ် ဖဵုပရဲ ပ္ဍဲဂကူဇကုပိုဲ ဂွံဆခန်လ္ၚတ်ဟေၚ်ရ၊ ဍုၚ်လေဝ် ဍုၚ်မန် တိလေဝ် တိမန်ဟီုဒၟံၚ်ဂှ် လၟုဟ်ဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ဒှ်အာဂကူမန် ဖအိုတ်ဟွံသေၚ်၊ ဆ္ဂး မွဲတ္ၚဲ ပိုဲမန်ဟေၚ်ရ ဒးက္လေၚ်ပိုၚ်ဍုၚ်မိ တိမဇကုဏောၚ်ဂှ် ကဵုစှေ်စိုတ်ညိ။
ကမၠောန်ဂကူဂှ် ထေက်ဒးကဵုဇြဟတ် အလုံသီုညးဖအိုတ်ရ။ တြုံမွဲဒၠေၚ် ဗြဴမွဲဣဝဵု ညာတ်ဒၟံၚ်ရ ဂၠံၚ်ဍာန် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ပံက်လဝ်တြၚ်ဂှ် ထေၚ်လဵုဒၟံၚ်ရ။
(၁) မွဲ တှေ်အာ ————– ကေတ်ပညာ
(၂) ၜါ တှေ်စိုပ် ————– ပတပ်လဝ်တၚ်ရန်တၟံ
(၃) ပိ ဒက်ပ္တန် ————- ဍုၚ်ပိုဲ ပိုဲပိုၚ်ပၠန်
(၄) ပန် လးကမၠောန် ————- တၠအစောန်ကဵုက္ဍိုပ်
(၅) မသုန် သဳကၠဳ ———— တၚ်ခိုဟ်မၚ်စၟဳ
(၆) တရဴ ဒက်ပ္ကဴသ္ၚိနန် ———- ဂကူပိုဲနွံကဵုဨကရာဇ် မြဟ်ပြထာလောန်
(၇) ထပှ် ဂစာန်ကၠောန်ပြဟ်ဟ် ——— စိုတ်သၟဟ်ညဳကောံ
(၈) ဒ္စါံ ဂစာန်ပခိုဟ်စိုတ်ဓါတ် ——— ဂံၚ်ဗ္တိုက်ဟွံဖေက်ချိုတ်
(၉) ဒ္စိတ် မိတ်သၞလ္ပပရဲ ———– ပရဲဂကူပိုဲဟွံမွဲ
(၁၀) စှ် တၠတိပိုဲ နွံကဵုဣဒ္ဓိကြဳဇှ် ——– ဍုၚ်မန်ဒယှ်တှ် ဂဵုတၟးလောန်
ပြဟ်တီလဝ်လၟေၚ်ကမၠောန်ဍာံမံၚ် ခြာဟွံလအ်ဏံ ဂွံဆဵုဍုၚ်မန် နွံကဵုအဝဵုရောၚ်။
