Categories
ပရိုၚ် သၟာန်သွဟ်

ညးစၞးဂွံဒုၚ်ရုဲစှ်တံ သာ်လဵုရေၚ်တၠုၚ်ရုန်ဂစာန်အာ အခေါၚ်အရာကောန်ဂကူ၊ အခေါၚ်အရာဖေါအ်ဗြေဝ်ဒေသဂှ်တုဲ သ္ပသၟာန်သွဟ်လဝ် ကုညးစၞးကၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန် ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ် ‘နာဲသာန်တေန်’

မိလတိုပ်ဗု ပတိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ။

သၟာန် ။ ။ နကဵုညးစၞးဗော်ညဳသၟဟ်မန် တုဲကၠုၚ်ပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဏံ ဂွံဒုၚ်ရုဲစှ်မူစိတၠ၊ သွာၚ်လဵု ဂွံဒုၚ်ရုဲစှ် ဟီုသ္ပကဵုဒတန်ညိ?
သွဟ် ။ ။ ယွံ – နကဵုဗော်ညဳသၟဟ်မန် ပေဲါရုဲမာဲ (၂၀၂၀) ဏံဂှ်တှေ် နကဵုဗော်ပိုဲ ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်ဂှ်တှေ် ပိုဲဇၞး သီု (၅) ဒၞာဲရ။ (အမျိုးသားလႊတ်တော်) (၂) ဒၞာဲ၊ (ပြည်သူ႕လႊတ်တော်) (၁) ဒၞာဲ၊ (ပြည်နယ်လႊတ်တော်) (၂) ဒၞာဲရ။ ပြဟ်ဟ်ဏံ ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ဇြပ်ဗု ပိုဲဇၞးလဝ် (ပြည်နယ်အမှတ် ၂) မွဲဒၞာဲ၊ ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်ဂှ် ပိုဲဇၞး (၃) ဒၞာဲ၊ (၃) ဒၞာဲဟီုဂှ် (ပြည်နယ်အမှတ် ၂) ဂှ် မွဲဒၞာဲ၊ (ပြည်သူ႕လႊတ်တော်) ဂှ် မွဲဒၞာဲ၊ (အမျိုးသားလႊတ်တော်) ဂှ် မွဲဒၞာဲရ။ တုဲပၠန် ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်တ္ကံခၟိုၚ်ဂှ် ပိုဲဇၞး (ပြည်နယ်အမှတ် ၁) ဂှ် မွဲဒၞာဲ၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ကျာ်မြဟ်ဂှ်တှေ် (ပြည်နယ်အမှတ် ၂) ဂှ် မွဲဒၞာဲ၊ ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ကရေၚ်ဂှ် ပိုဲဇၞး (မွန်တိုၚ်းရၚ်းသားရေးရာ မဲဆန္ဒနယ်မြေ) ဂှ်တှေ် ပိုဲဇၞးမွဲဒၞာဲ၊ အပံၚ်သီုဖအိုတ်တှေ် နကဵုဗော်ပိုဲ ဇၞး (၁၂) ဒၞာဲရ။
သၟာန် ။ ။ ရံၚ်ကေတ်သွဟ်ပေဲါရုဲမာဲဂှ်တှေ် ညးစၞးမန် ဇၞးအောန်၊ ကျဂၠိုၚ်တုဲ ဟိုတ်သာ်လဵု ဂွံဒှ်ဗီုဏံရော?
သွဟ် ။ ။ စပ်ကဵုကျမာဲဂၠိုၚ်ဏံ ပ္ဍဲကဵုဗော်ပိုဲသ္ၚဳဂၠိပ်ရံၚ်အာဂှ်တှေ် အသိၚ်ဗော်တြေံဂှ် နွံမံၚ်ရ။ ဗီုလဵုရောဟီုတှေ် အလဵုအသဳအလဵုဒှ်ဒှ်ရ လုပ်ပေဲါရုဲမာဲတှေ် အလဵုအသဳဂှ် ညံၚ်ဍေံဂွံဇၞး နဲဗီုပြၚ်စုၚ်ၚ် ဍေံဖန်ဗဒှ်နွံမံၚ်ဏောၚ် အေဇှ်ဂှ် မွဲသာ်၊ တုဲပၠန် ရံၚ်ကဵုဗော်ပိုဲ ပံၚ်ကောံတုဲ ဇြဟတ်မန်ပိုဲဂှ်တှေ် စနူဂကောံသၟတ်တံ၊ ခမဳသၚ်တံကီု၊ ကောန်ကွာန်တံ သီုဖအိုတ် တိုၚ်ၚ်တၟိုဟ်ဟ် ထံက်ဂလာန် ပူဗိုၚ်ကၠုၚ်သီုဖအိုတ်ရ။ အေဇှ် ပိုဲကလေၚ်ရံၚ် တွဵုရးဍုၚ်မန်ပိုဲဏံဂှ် (ရေႊ႕ပြောၚ်းလုပ်သား) အၝေဂှ် ပိုဲဒှ်ဒဒိုက်အိုတ်ရ၊ ပိုဲကလေၚ်ရံၚ် စပ်ကဵု (ရေႊ႕ပြောၚ်းလုပ်သား) စိုပ်ကၠုၚ်ဏံ ဍေံမံၚ် ပွိုၚ် (၉၀) တ္ၚဲ (၃) ဂိတု၊ ပေၚ်ဟွံပေၚ်ဂှ်လေဝ် ညးမွဲလေဝ်ဟွံတီပုဟ်၊ စိုပ်ကၠုၚ်နူတေံဂှ် အခေါၚ်စုတ်မာဲဍေံ နွံဟဂှ်၊ အၝေဏံ ပိုဲဂိအိုတ်ရ။ အေအကြာဂှ် မုဒးဟီုတှေ် တ္ၚဲဏံ ဒၞာဲကျဂှ် ကာလဒးကျဟွံထေက်လေဝ် ကျအာနွံမံၚ်၊ အကာဲအရာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟီုဂှ် ဍေံဒှ်မံၚ်အလဵုအသဳတှေ် ကိစ္စအကာဲအရာစုၚ်ၚ် ညံၚ်ဍေံဂွံဇၞးဂှ်တှေ် ဖန်ဗဒှ်တွဵုရ ၝဏံ အေဇှ် ညာတ်ဏောၚ်၊ လၟုဟ် ပ္ဍဲကဵုဇြပ်ဗု ပိုဲရံၚ်အကာဲအရာဂှ်တုဲ ဟိုတ်တံဂှ် ဍေံနွံမံၚ်၊ ဓရ်တပ်တးဟွံမွဲ ကၠောန်လဝ်ဍေံနွံမံၚ်ဏောၚ်တှေ် ပိုဲဓမံက်ဂုဏ်ဖဵု၊ ကျာ်မြဟ်လေဝ် ဗီုဂှ်ကီုရ ဓရ်တပ်တးဟွံမွဲ ဍေံကၠောန်လဝ်နွံမံၚ်၊ ပေဲါရုဲမာဲဟီုဂှ် မိက်ဂွံကဵုတပ်ပ်တးတးတှေ် နကဵုဗော်ပိုဲသောၚ်ၚ်ရ ဇၞးလေဝ် ပိုဲဇၞးကဵု သိက္ခာပေၚ်ၚ်ဏောၚ်၊ ပိုဲကျ လေဝ် ကျကဵုသိက္ခာပေၚ်ၚ်ဏောၚ်၊ ဣညအ်ဂှ် ဇၞးကီုလေဝ် သိက္ခာဟွံမွဲဏံဂှ် ပိုဲဟွံမိက်ဒှ်ပုဟ်၊ (လက်ရှိ) အလဵုအသဳလၟုဟ်ဏံ ဍေံဖန်ဗဒှ်မံၚ် ဟွံမွဲကဵုသၞောဝ်ဓဝ် အၝေဂှ် ဍေံနွံဟွံအောန်ပုဟ် အဲညာတ်ကေတ်ဟဂှ်။
သၟာန် ။ ။ ပွိုၚ်ဍုၚ်လ္ၚဵု ပရေၚ်ဂၠိုက်ဂၠာဲ ပရေၚ်ဟွံဓဝ်ယာတံဂှ် ဗီုလဵုဆက်ရေၚ်တၠုၚ်အာရော?
သွဟ် ။ ။ စပ်ကဵုဓရ်ဟွံတပ်တးဏံဂှ် ပိုဲဂၠိုက်ဂၠာဲမံၚ်ဖိုဟ် ပ္ဍဲကဵုဇြပ်ဗုကီု၊ ကျာ်မြဟ်ကီု၊ ပံၚ်ကီု ဓရ်ဟွံတပ်တးဂှ် ညာတ်ကၠုၚ်ယျ၊ ကျာ်မြဟ်ပိုဲ ဍေံခိုၚ်ကၠိုက်ဂှ်တှေ် တက်လဝ် (TV) နွံမံၚ် စပ်ကဵုဓရ်ဟွံတပ်တးဂှ် အေဇှ်လေဝ် ပိုဲဂွံလဝ်တုဲမံၚ်ယျ။ ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာပိုဲဏံ တၟေၚ်မံၚ် ဟိုတ်နူဂွံကျဂှ် ဆေၚ်စပ်ကဵု မာဲတံထပ်မံၚ်၊ အခေါၚ်မၞိဟ်စုတ်မာဲ (၄၇) ပြကောတိကိုဋ်ဂှ် ဍေံဒှ်အာ (၄၉) ပြကောတိကိုဋ်ဟီုဂှ် ပဵုတိုန် (၂) ပြကောတိကိုဋ်ဏံ ကၠုၚ်နူလဵုရော၊ ဆလမာဲဂှ် လေဝ် ရပ်ဂွံမံၚ်၊ ညးမွဲ ကၠုၚ်စုတ် (၂) အလန်လေဝ်နွံ၊ ယၟုညးမွဲဓဝ် ပါမံၚ် (၃၊၄) ဒၞာဲလေဝ်နွံ၊ အၝေဏံဂှ် ဟီုဍာံဍာံ တှေ် (ရေႊးကောက်ပွဲကော်မရှၚ်) ကိစ္စဗီုတံဏံ ဆေၚ်စပ်ကဵုဍေံတံဖအိုတ်ရ။ ပေဲါရုဲမာဲဟီုဂှ် (ရေႊးကောက်ပွဲကော်မရှၚ်) ဟီုဂှ် ပၟိက်ဇၞော်အိုတ်ရ။ ၝဏံဂှ် ဍေံဟွံတပ်တးပုဟ် ဍေံကၠောန်စရၚ် ဟွံချိုတ်ပၠိုတ်တှေ် ဍေံက္တဵုဒှ် ဗီုဏံဖအိုတ်ရ။ ပိုဲဆဵုဂဗလဝ် (ရေႊးကောက်ပွဲ) သီုလၟုဟ်တှေ် (၃) အလန်ယျတှေ် ကလေၚ်ရံၚ် (၂၀၁၀) တၟိတၟိဟီုဂှ် နကဵုအဝဵုပၞာန် နွံမံၚ်တုဲ ဗီုဍေံဒးစိုတ် ဍေံဖန်ဗဒှ်နွံမံၚ်ကီုလေဝ် သၞာံ (၂၀၁၅) ဂှ် စပ်ကဵုတပ်တးကီု ဟွံတပ်တးကီု မုဟွံမိၚ်ကၠုၚ်ပုဟ် ဍေံပြေပြံၚ်သီုဖအိုတ်၊ (၂၀၂၀) ဏံ ပဵုဒးခိုဟ်နူဂှ်ဏောၚ် ပိုဲတော်လဝ်ကီုလေဝ် အလဵုအသဳဂွံလဝ်အဝဵုဂှ် ညံၚ်ဂွံဇၞးတွဵု ဒှ်အာဟဂှ်တှေ် ဍေံတံကၠောန် ဓရ်တပ်တးဟွံမွဲပုဟ်၊ ပ္ဍဲမၞိဟ်မွဲမွဲ ထေက်ကဵုဒးကျဟီုဂှ် ပ္ဍဲပိုဲဂှ်တှေ် နူ (၂၀၁၅) တေံ ပိုဲတီဂှ်တှေ် လ္ပရံၚ်မုက်မတ်ပူဂဵု၊ ရံၚ်မုက်မတ်ဗော်ဟီုဟဂှ်ဏး၊ (၂၀၂၀) ဏံ ဒှ်ကၠုၚ်ဗီုလဵုဟီုတှေ် ရံၚ်မုက်မတ်ဗော် ဟွံသေၚ်ရ “(မေ) ဂှ် မွဲအလန်ဏံရ ဒုၚ်ရုဲမာဲ ပွိုၚ် (၅) သၞာံဏံရ အာက္ဍိုပ်ဍုၚ်မာန်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ရံၚ်မုက် (မေ) တုဲတှေ် ကဵုမာဲညိ” အေအရေဝ်ဏံဂှ် ဇြဟတ်ဇၞော်နူ ကဵုမာဲကဵုဗော်တံဏီ ဟိုတ်ဂှ်လေဝ် ဍေံပါလုပ်ကီုရ။
သၟာန် ။ ။ ဗော် USDP တံ ပတိုန်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲပေဲါရုဲမာဲဏံ ဓဝ်ယာဟွံမွဲပုဟ် ညံၚ်ဂွံကလေၚ်ကၠောန်ကဵု ပေဲါရုဲမာဲတၟိ ဟီုဂှ် လတူဏံရော ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ဗီုလဵုပတိတ်လစွံစိုတ်ကီု?
သွဟ် ။ ။ ယွံ – ကိစ္စဏံ နကဵုဗော်ပိုဲမွဲဗော်ဓဝ် အာဟွံဂွံပုဟ်၊ ဗော်လဵုဟီုဟီု အာမွဲဗော်ဓဝ်ဟီုဂှ် အာဟွံဂွံပုဟ်၊ ဗော်သီုဖအိုတ် စိုတ်တုပ် ကလေၚ်အာတ်တှေ် ဍေံဒှ်မာန်ဏောၚ် ကိစ္စဏံ၊ ဟီုဍာံဍာံတှေ် ကၠောန်ပေဲါရုဲမာဲမွဲမွဲ အလန် လှုဲလှာ်ဒးအိုတ် နွံမံၚ်ဟွံအောန်ပုဟ်၊ အၝေဏံတှေ် အလဵုအသဳလၟုဟ် ဍေံသ္ပမာန်ဟွံမာန် တန်တဴမံၚ် အေပ္ဍဲဂှ်လေဝ်နွံ၊ ယဝ်ရ တပ်တးကွေံကွေံဟွံသေၚ်တှေ် ပေဲါရုဲမာဲဏံ ဟီုဇေတ်တ်တှေ် ပေဲါရုဲမာဲဏံဂှ် ပလီုထောံ ဒးကလေၚ်ကၠောန်တၟိဏောၚ် အာဓိပ္ပါယ်ဗီုဂှ်ဏး၊ ဟိုတ်နူယျေလဂူတပ်တးဟွံမွဲပုဟ် ဓရ်တပ်တးဟွံမွဲတှေ် ကိစ္စ ဏံဂှ် ဒးကလေၚ်ကၠောန်ထေက်ဏောၚ် ပိုဲဟီုဟဂှ်ရ။ ဒးကလေၚ်ကၠောန်ထေက်ဟီုဂှ် နကဵုမွဲဗော် ၜါဗော် အာညးသ္ကံဟွံဂွံပုဟ်၊ ဒးပကောံညးသ္ကံတုဲတှေ် စိုတ်တုပ်သၟဟ်နွံဖအိုတ်မှ ကလေၚ်အာတ်ဂွံ ကိစ္စဏံ၊ ဒှ်သာ်ဂှ်မှ (နိုၚ်ၚံတကာအဖွဲ႕အစည်း) ကီု၊ မဳဒဳယျာ ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာဏံကီု သီုဖအိုတ်ဂှ် ဒုၚ်တဲမာန်ရ။
သၟာန် ။ ။ ရံၚ်ကေတ်တှေ် ညးစၞးမန်ဂှ် ကၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူကဵု ကၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ၅ ဒၞာဲ ကၠတ်ထဝ်တွဵုရး ၆ ဒၞာဲဂွံလဝ်တှေ် အကြာကၠတ်ထဝ်လတူကဵု ကၠတ်ထဝ်ရး ဗီုလဵုထိၚ်ကြာပ်အာရော?
သွဟ် ။ ။ စပ်ကဵုပ္ဍဲပိုဲဏံ ပိုဲရန်တၟံအဓိကဂှ် ထိၚ်ကြာပ်အာအလဵုအသဳဟီုဂှ် စိုပ်ကၠတ်ထဝ်တှေ် ဒးထိၚ်ကြာပ်တွဵုရ၊ ပိုဲဂှ် ဇြဟတ်အောန်အာညိ၊ ပိုဲဂှ် စိုပ်ကၠတ်ထဝ်လ္တူတေံတှေ် ပိုဲပံၚ်ဗစိုပ်ကဵု ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တၞဟ်ဟ် ဇၞးလဝ်ဗီုပိုဲဂှ်တှေ် ဗီုလဵုဒှ်ဒှ်ဂှ်လေဝ် ပိုဲလုပ်အာပေဲါဗ္တိုက်ဏောၚ်၊ ကၠောန်လဝ်ဓရ်တပ်တးဟွံသေၚ် ဆေၚ်ကဵု (ဗါတ်ဂျက်) ကီု၊ ပရေၚ်ဂကူကီု၊ ပရေၚ်နာနာသာ် ဓရ်တပ်တးဟွံမွဲမ္ဂး ဂွံဒတူလိုၚ်အာဂွံဂှ်တှေ် ပိုဲဂှ် ဒၞာဲဒး (ကန်႕ကွက်) ကီု၊ ဒးသဳကၠဳကီုရ။ တ္ၚဲဏံ ပိုဲတံ မိက်ဂွံကွာ်မံၚ်ဖေဝ်ဒရေဝ်၊ စပ်ကဵု (တန်းတူဖက်ဒရယ်) ဂှ်တှေ် ပ္ညဳကဵုကောန်ဂကူတၞဟ်ဟ်တုဲတှေ် ညံၚ်ဂွံဒှ် ဟိုတ်ကိစ္စဂှ်တုဲ ပိုဲလုပ်ပေဲါဗ္တိုက်ဏောၚ်၊ မွဲသာ်ပၠန် ပိုဲဂှ် စိုပ်လ္တူတေံတုဲ ပရေၚ်ကောန်ဂကူပိုဲ ညံၚ်ဂွံဂွံအခေါၚ်ပေၚ်ၚ်ဂှ် ပိုဲလုပ်အာပေဲါဗ္တိုက်ဏောၚ်၊ တုဲပၠန် ဆေၚ်စပ်ကဵုဗော်ပိုဲဟီုဂှ် လ္တူကဵုသၟဝ် ကၠတ်ထဝ်လ္တူ ကၠတ်ထဝ်သၟဝ်ဟီုဂှ်တှေ် ညံၚ်ဂွံဒှ်မွဲရမျှာၚ် ပိုဲကဵုပိုဲ ဆက်စၠောံညးသ္ကံ ညံၚ်ဟွံဂွံပိုတ်တုဲတှေ် ဖန်ဇန်အာဏောၚ်၊ မုဟိုတ်ရောဟီုတှေ် အဓိက တွဵုရးပိုဲဂှ် ပိုဲပၟိက်ဇၞော်မံၚ်တုဲ ပိုဲစိုပ်လ္တူတေံလေဝ် အဓိက ပိုဲဟီုတွဵုရးပိုဲဏောၚ်၊ တုဲမှ ဆေၚ်စပ်ကဵုကၟိန်ဍုၚ် ဗီုလဵုဂွံပြံၚ်လှာဲအာ ဖေဝ်ဒရေဝ်မာန်ဂှ် ပိုဲပ္ညဳအာ ဗော်ဂကူတၞဟ်ဟ်တံတုဲ ဆက်လုပ်အာပေဲါဗ္တိုက်ရ။
သၟာန် ။ ။ အ္စာတံ စိုပ်ကၠတ်ထဝ်လတူတေံတုဲတှေ် သွက်ပရေၚ်ဖေါအ်ဗြေဝ်ဒေသရးမန်ဏံရော ဗီုလဵုအ္စာတံ ဘိုအ်ဂွံ ချပ်ရေၚ်တၠုၚ်အာကမၠောန်နွံရော?
သွဟ် ။ ။ တၚ်အဓိကကၠာအိုတ် ပ္ဍဲပိုဲဂှ် အရၚ်ဒေသဖောအ်ဗြေဝ်ပိုဲ ဖန်ဇန်ကဵုသြန်ဘဏ္ဍာကီု၊ သြန်ဘဏ္ဍာဏံ ဆေၚ်စပ်ကဵုကောန်ဂကူ ဖန်ဇန်မံၚ် ပ္ဍဲတွဵုရးကီုဂှ် ညံၚ်ဂွံညဳသၟဟ် အရၚ်ဒေသဖောအ်ဗြေဝ် ဖန်ဇန်မံၚ်သြန်ဘဏ္ဍာ ဂှ်တှေ် အဲညာတ်ကေတ် (၂၀၁၀) ကဵု (၂၀၁၅) ဂှ်တှေ် ဍေံဟွံတပ်ပုဟ်၊ သြန်ဆေၚ်စပ်ကဵု (ဒေသဖွံ႕ဖြိုးရေး အထွေထွေအုပ်ရံပုံၚွေ) ဂှ် ဍေံနွံမံၚ်၊ အၝေဂှ် နေဝ်မွဲကဵုမွဲ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဗၟံက်ကီု သၟဝ်ကျာကီု ညံၚ်ဂွံဂွံအာညဳညဳဂှ် ကိစ္စသြန်ဘဏ္ဍာဏံဟီုဂှ် ညးစၞးကၠတ်ထဝ်တံ ရပ်ဟွံဂွံပုဟ်၊ တ္ၚဲဏံ ပိုဲရံၚ်ကေတ် (၂၀၂၀) ဏံဂှ် ညးစၞးကၠတ်ထဝ်တံ ရပ်ဖန်ဇန်မံၚ် အၝေဏံ ဍေံဒှ်ဟွံထေက်ပုဟ်၊ စပ်ကဵုကိစ္စဏံ ကၠတ်ထဝ်ကီု ပွိုၚ်ဍုၚ်တံသီုဖအိုတ် ပိုဲပ္ညဳညးသ္ကံတုဲ ပၟိက်နွံထေက် ဒးကၠောန်ကၠာထေက် ပိုဲပ္ညဳအာဏောၚ်၊ ပိုဲစိုပ်ကၠတ်ထဝ်လ္တူဏံတှေ် မူဏံ ညံၚ်ဂွံပြံၚ်လှာဲကဵုမာန် ဒးကလေၚ်လုပ်ပေဲါဗ္တိုက်ဏောၚ်၊ မွဲပၠန်ဂှ် အဓိက ပိုဲဒးပ္ညဳကဵု ကောန်ဂကူတံဂှ်ကၠာဏောၚ်၊ အေကောန်ဂကူဇၞးလဝ် ဗီုပိုဲတံဂှ်တှေ် ပိုဲကလေၚ်ပကောံတုဲ စိုပ်ကၠတ်ထဝ်တေံမ္ဂး မုပိုဲလုပ်ပေဲါဗ္တိုက်ကဵုမုရော ပ္ညဳကဵုညးတံတုဲ ပိုဲဆက်လုပ်အာ ပေဲါဗ္တိုန်ဏောၚ် ညာတ်ဗီုဂှ်။
သၟာန် ။ ။ သွက်အခေါၚ်အရာ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံရော ဗီုလဵုဆက်ရုန်ဂစာန်အာကီု?
သွဟ် ။ ။ အဓိက ပိုဲဒးပလေဝ်ဂှ် အခေါၚ်ကောန်ဂကူပိုဲ (တန်းတူအခွၚ့်အရေး) ဏံဂှ် ပိုဲဒးကေတ်ကၠာဏောၚ်၊ ပြဟ်ဟ် သၞောဝ် (၂၀၀၈) ဂှ် ပရေၚ်ကောန်ဂကူ ညံၚ်ဂွံဂွံအဆံၚ်တုပ်သၟဟ်ဂှ် ပေဲါလုပ်အာ ပေဲါဗတိုက်ကၠာဏောၚ်၊ လဂံါဒုတိယဂှ်တှေ် ဆေၚ်ကဵုဖေဝ်ဒရေဝ်မူ ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ် ဍေံဗၠေၚ်မံၚ် ဖေဝ်ဒရေဝ်မူဂှ် ညးတံဒုၚ်တဲကီု ဟွံဒုၚ်တဲကီုဂှ် ကောန်ဂကူပိုဲသီုဖအိုတ် ပိုဲပကောံတုဲတှေ် ညံၚ်ဂွံပတိုန်မာန်ဂှ် ပ္ဍဲဗော်ပိုဲဏံ ဂ္စာန်ကဵုဏောၚ်ရ။
သၟာန် ။ ။ ဂလာန်လက္ကရဴအိုတ် မုမိက်ဂွံဟီုဂလာန်တၚ်ဂုန်ကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်တံရော?
သွဟ် ။ ။ ယွံ – နကဵုဗော်ပိုဲ စပ်ကဵုတွဵုရးဍုၚ်မန်ဏံဖအိုတ် ပေဲါရုဲမာဲဂှ်ကီု၊ ပ္ဍဲကဵုဗဂေါကီု၊ ရးဗဂေါကီု၊ ရးတနၚ်သဳကီု၊ တွဵုရးဍုၚ်ကရေၚ်ကီု ဒၞာဲပိုဲလုပ်လဝ် ပူဗိုၚ်ကဵုလဝ်ဗော်ပိုဲ ဂကောံသၟတ်တံကီု၊ ကဵုလဝ်ကသပ်ဂၞန် တၠဳပိုန်သၚ်တံကီု၊ စုတ်လဝ်မာဲကဵု ညးစၞးအလံၚ်အမာတ်ဗော်ပိုဲ သီုဖအိုတ်ဂှ် တၚ်ဂုန်ဗွဲမလောန်ရ။ တ္ၚဲဏံ ပိုဲဂှ် ကျအာ ဒၞာဲကျဟွံထေက်ဂှ် ကျအာနွံမံၚ်၊ ဗီုပိုဲဇက်ဂၠောဲမံၚ် (၂၀၂၀) ဏံ၊ (၂၀၁၀) လေဝ် ပိုဲဟွံကေၚ်ဆဵုလဝ်ပုဟ် (၂၀၁၅) လေဝ် ပိုဲဟွံဂွံဆဵုလဝ်ပုဟ်၊ ကောံဓရီုညဳသာဗီုဏံဂှ် လ္ပကဵုကၠေံဗ္ဒန်အာညိ၊ ပိုဲဒးဇက်ဆက်အာ စဵုကဵု (၂၀၂၅) တေံ ပိုဲဆက်ရပ်စပ်အာ ညဳညဳသာသာဗီုဏံတှေ် မွဲတ္ၚဲ တိုၚ်ပိုဲရန်တၟံ အံၚ်ဇၞးဏောၚ်၊ မိက်ဂွံဟီုဂှ်တှေ် ကောန်ဂကူမန်ပိုဲသီုဖအိုတ် ညးမပူဗိုၚ်လဝ်ကီု ညးမကဵုလဝ်ဇြဟတ်ကသပ်ဂၞန်တံဂှ်ဖအိုတ် ညးစုတ်လဝ်မာဲဖအိုတ်ဂှ် လ္ပယှအ်ဇဲညိ၊ ဆက်လုပ်ပေဲါဗ္တိုက်အိုတ်ညိဂှ် မိက်ဂွံဖ္တိုက်ဖၟောဝ် ဆၜိုတ်ဏံရ။

Categories
ပရိုၚ် သၟာန်သွဟ်

“နကဵုဗော်ညဳသၟဟ်မန် ဗီုလဵုရုဲစှ်အာ ညးစၞကီု၊ ဒေသလဵု လုပ်အာ ပေဲါရုဲမာဲကီုဂှ် ဆဵုဂဗသၟာန်သၟုက်လဝ်ကဵု ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ လၟိဟ် (၂) နာဲသာန်တေန်”

မိကောန်ဆာန်နန် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ။

သၟာန် ။ ။ စပ်ကဵုပေဲါရုဲမာဲဂှ်တှေ် ပွိုၚ်ဍုၚ်လဵု၊ ဒေသလဵု ပါလုပ်မံၚ်ကီုရော အ္စာလဴကဵုညိ?
သွဟ် ။ ။ ဆေၚ်စပ်ကဵု တွဵုရးဍုၚ်မန်တှေ် နကဵုအဲ ချိုတ်ပၠိုတ်အိုတ် (၇) ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ် လုပ်ဒၞာဲပေၚ်ၚ်ဖအိုတ်ရ။ အေပ္ဍဲ (၇) ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ်တှေ် ရေဝ်၊ ဇြပ်ဗု၊ မုဟ်ဍုၚ်၊ မတ်မလီု၊ ကျာ်မြဟ်၊ ပံၚ်၊ ခၟိုၚ်တံရ။ ပ္ဍဲ (၇) ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ်တှေ် လုပ်ဒၞာဲ မပ္တံကဵု (အမျိုးသားလွတ်တော်) ကီု၊ (ပြည်သူ႕လွတ်တော်) ကီု၊ ကၠတ်ထဝ်တွဵုရးကီုရ။ တုဲပၠန် သဓီု၊ ကျာ်ထဝ် ၜါပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ် သွက်ဂွံလုပ် (ရန်လဝ်) မၞိဟ်နွံမံၚ် (ဒုတိယအဆၚ့်) ဆေၚ်စပ်ကဵု တွဵုရးဍုၚ်မန်ရ။ တွဵုရးကရေၚ်ဂှ် ဘိုအ်ပိုဲဂွံလုပ်ပေၚ်ၚ်ဂှ် နွံမံၚ် ဘာအၚ်၊ လှာဒကှ်၊ ကအ်ကြိက် (၃) ပွိုၚ်ဍုၚ်ရ။ လ္ပာ်ရးတနၚ်သဳတေံဂှ်လေဝ် ဍာ်ဗု၊ (ကလောမြိုနယ်၊ ဘုတ်ပြၚ်မြို႕နယ်၊ ကော့သောၚ်းမြိုးနယ်) အေ (၃) ဒၞာဲဏံဂှ် အဆံၚ်ဒုတိယ ပိုဲစွံလဝ် မၞိဟ်လုပ်နွံတှေ် ပိုဲစွံလဝ်ကဵုဒၞာဲဏောၚ်၊ သှေ်မံၚ် မွဲဒၞာဲၜါဒၞာဲဂှ် ပေၚ်ၚ်ဟွံသေၚ်ရပုဟ်၊ တုဲပၠန် ပ္ဍဲကဵုလ္ဂုၚ်တေံ ဍေံတံ (ရန်လဝ်) ၜါဒၞာဲနွံ၊ ဗဂေါလေဝ် ဗီုဂှ်ကီုရ၊ ပြဟ်ဟ်ဏံတှေ် ၜိုတ်ဏံရဟီုဂွံ၊ မုဒှ်ရောဟီုတှေ် ညးဂှ်လုပ် ဟွံလုပ် အတိုၚ်မၞိဟ် (၃၀) တၠဏံ ဗော်သရောပ်တုဲမှ ညးဂှ် ညးဂှ် ဒးအာဒၞာဲလဵုဂှ် တီပၠန်ဏောၚ်။
သၟာန် ။ ။ စပ်ကဵုပရေၚ်ရုဲစှ် ညးစၞးအလံၚ်အမာတ်တံရော ပြေပြံၚ်၊ ခက်ခုဲ နွံမံၚ်ကီုဟာ?
သွဟ် ။ ။ ဒၞာဲဇၞးချိုတ်ပၠိုတ်ဂှ်တှေ် ဂၠာဲလောဲကွေံကွေံ၊ ဒၞာဲလ္ၚဵုမွဲစွံဂှ် ကျတီမံၚ်ဖိုဟ်ရ၊ ဆ ပိုဲဂှ် ဒးလုပ်ထေက်တွဵုတှေ် ပရေၚ်ကမၠောန်ဗော် စပ်ကဵုပရေၚ်စန်ဒက် ကောန်ဂကူတှေ် ပ္ဍဲကဵုပိုဲဂှ် ဂၠာဲအလံၚ်အမာတ်ဝါတ်ညိ၊ ဆဂး မၞိဟ်ဒုၚ်ဂိဂှ်တှေ် ဒးလုပ်တွဵု၊ ကျတီဖိုဟ်လေဝ် ဒးလုပ်ပြိုၚ် ဗီုဗီုဂှ်လေဝ် နွံမံၚ်။ ဒးလုပ်ပြိုၚ် ဒၞာဲပေၚ်ၚ်ဖအိုတ်ဂှ်တှေ် ၝဂှ် ဟွံဒးဂွိၚ်ကွေံပုဟ်၊ ဒးပေၚ်တွဵုရ ဗီုကဵု ကျာ်ထဝ်၊ သဓီု၊ ဗဂေါ၊ လ္ဂုၚ်တံဂှ်ရ ပိုဲသ္ပအဆံၚ် (ဒုတိယအဆၚ့်) ဂှ်တှေ် လဆောဝ်မၞိဟ်ဟွံမွဲပုဟ်၊ ဆ ဠမၞိဟ်နွံတှေ် ပိုဲကဵုလုပ်ဏောၚ်၊ ဠမၞိဟ်ဟွံမွဲတှေ် ပိုဲဒးဂၠာဲစုတ် မၞိဟ်မွဲၜါတၠတွဵုရ။
သၟာန် ။ ။ သွက်ပွိုၚ်ဍုၚ်မတ်မလီုဏံဂှ်လေဝ် ဗီုလဵုချပ်လဝ် နွံမံၚ်ကီုရော?
သွဟ် ။ ။ ပွိုၚ်ဍုၚ်မတ်မလီုဂှ် လၟုဟ်ပြဟ်ဟ်ဏံ ပိုဲဂှ် အာဗီုပွိုၚ်ဍုၚ်တၞဟ်ဟ်ဟွံဂွံ၊ ပိုဲဒးဂၠာဲကေတ်ဏောၚ်ဟီုတှေ် ဆဂး လၟုဟ် ညးတံပ္တိုန်လဝ်လိက် ဒှ်အလံၚ်အမာတ်ဏောၚ် ပြဟ်ဟ်ဏံ ဂွံလဝ်မွဲ၊ ဂွံလဝ်ပရိုၚ်ဂှ်တှေ် (၄) တၠ သွက်ဂွံလုပ်နွံ၊ (၄) တၠတှေ် ပိုဲဒးဂၠာဲစုတ်ကဵု (၁) ရ။ မၞိဟ်ဍောတ်တ်လေဝ်ပါကၠုၚ်၊၊ ဆေၚ်စပ်ကဵုမန်၊ မန်လေဝ်ပါဏောၚ်၊ (မန်-ဗမာ) ပိုဲဟီုစဟဂှ် ပ္ဍဲဗော်ပိုဲ ပိုဲပံက်လဝ် မန်ဖအိုတ်လေဝ် ဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ ရန်တၟံကဵု ကောန်ဂကူကီု၊ ဒေသဂှ် ပိုဲကောန်ဂကူပိုဲကီု ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ကီု ပါမာန်ဖအိုတ် ဖံက်လဝ်ဂၠံၚ် ဗီုဂှ်နွံမံၚ်ဏောၚ်။ ပ္ဍဲပိုဲဂှ်တှေ် ဗၟာကဝက်၊ မန်ကဝက်ဂှ်ပါဏောၚ်၊ မန်ဇေတ်တ်ဂှ်လေဝ် ပါဏောၚ်ရ။
သၟာန် ။ ။ ဒေသလဵု၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်လဵု ဇၞးမာဲမာန်ဂှ်လေဝ် လဴစကဵုညိ?
သွဟ် ။ ။ ယွံ – သွဟ်ဏံ ရံၚ်ကဵု သၞာံ (၂၀၁၀) တေံဂှ်တှေ် အဓိက ရေဝ်၊ ဇြပ်ဗု၊ မုဟ်ဍုၚ်၊ ကျာ်မြဟ်၊ ပံၚ်၊ ကအ်ခၟိုၚ် ဒေသတံဏံတှေ် ဇၞးမာဲဂၠိုၚ်ညိရ။ တုဲပၠန် ဂၠံၚ်လ္ပာ်ဒေသ ကအ်ကြိက်ကီု၊ ဍာ်ဗုကီု၊ လှာဒကှ်ကီု ဇၞးမာဲမာန်မံၚ်ကီုဏောၚ် ခယျကေတ်လဝ်ရ။
သၟာန် ။ ။ တၚ်လက္ကရဴအိုတ် မုအ္စာ မိက်ဂွံထပ်ဗပေၚ် နွံမံၚ်ဂှ်လေဝ် လဴစကဵုညိ?
သွဟ် ။ ။ ဆေၚ်စပ်ကဵု အလံၚ်အမာတ်တံဂှ်တှေ် သွက်ဂွံဗပေၚ်ဟွံမွဲရ၊ အဓိက ကောန်ဂကူမန်ပိုဲတံရ တၚ်ရန်တၟံ
ပၟိက်ဆန္ဒ ခမဳသၚ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ်ရ မွဲဗော်ဓဝ်ရတှေ် ညးညးအဲအဲ ပၟိက်စိုတ်ဇကု ဗော်မွဲဒှ်အာတှေ် အလန်ဏံတှေ် သီုဖအိုတ် ကောံကလောံတုဲတှေ် စုတ်မာဲကဵုမန် ဖအိုတ်ညိဂှ် မိက်ဂွံဖ္တိုက်ဖၟောဝ် ဆၜိုတ်ဏံရ။

Categories
ပရိုၚ် သၟာန်သွဟ်

“ပရေၚ်ကဵုပညာ ယဲကိုဝ်ရိုဝ်နာ COVID -19”

သၟာန်သွဟ်ကုညးတာလျိုၚ် ဂကောံသဇိုၚ်ထတ်ယုက်ပယျဵု BHI အ္စာၝောံဂဥုဲတြေံ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ “မိသိုက္ခမာနန်”
မိကလျာမန် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ။

သၟာန်။ ။ စပ်ကဵုပရေၚ်စဵုဒၞာ ကၠာဟွံဂွံဒှ်ကီု ဒှ်တုဲကီု ဗီုလဵုပိုဲတံ ဂွံစဵုဒၞာမၚ်မွဲအာဂှ်လေဝ် အ္စာၝောံလဴစကဵုညိ?
သွဟ်။ ။ ပရေၚ်စဵုဒၞာဟီုတှေ် ယဝ်ခါရ ဣညအ်ပိုဲဟီု ကၠာဟွံဂွံဒှ်ယဲဒှ်ဒှ်၊ ဒှ်တုဲဒှ်ဒှ်၊ ပ္ဍဲဂှ်တှေ် (၁) ပိုဲဒးကြာတ်တဲ မွဲဏှေံမွဲဏှေံ။ မံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဒှ်ဒှ်၊ တိတ်မ္ၚးဒှ်ဒှ် ကြာတ်တဲကဵု (ဆပ်ပြာ)၊ ယဝ်ရ ပိုဲဒးတိတ်မ္ၚးဏောၚ်ဟီုတှေ် ပိုဲဒးကေတ်ဏာ ဂဥုဲဂစိုတ်စၟတုဲ ပိုဲဒးစွံလဝ် ပ္ဍဲထိုၚ်ပိုဲလၟိုန်ဏောၚ်၊ မုရပ်တုဲ ဒးကြာတ်တဲ ပိုဲဒးဖျေံလဝ် ဗီုဂှ်ဒးနွံ၊ (၂) ပိုဲဒးကၟာတ်ပါၚ် ယဝ်ခါရ မၞိဟ်နွံဂၠိုၚ် စနူရဲသ္ၚိဇကု တၟေၚ်ၚ်နွံမံၚ်ဒှ်ဒှ်၊ ပိုဲဒးအာအကြာမၞိဟ်ဒှ်ဒှ်၊ ဒၞာဲလ္ၚဵု ပိုဲပဲါလေဝ်ဟွံဂွံ ပုဟ်တှေ် ပိုဲဒးစုတ်လဝ် ယာတ်ကၟာတ်ပါၚ်ကီု၊ ထေက်ကဵုပိုဲဒးမံၚ် အောန်အိုတ် ဒးခြာ မွဲမဳတာ ဟွံသေၚ် ၜါမဳတာတုဲမှ ဓဝိၚ်ပိုဲၜိုဟ်ဂၠိုၚ်ရ။ ယဝ်ရ ညးခ္ဍက်ဒးလေဝ် ဟွံစိုပ်ပိုဲပုဟ် အဃောစၟဂှ်ပရာပ်မံၚ်ဂှ် ဍေံဟွံစိုပ်ပိုဲ ပိုဲတော်ဂွံဟဂှ်၊ ဗီုဍေံဟွံစိုပ်ပိုဲဟီုဂှ်လေဝ် ပိုဲဂှ် ဒးကၟာတ်လဝ်ပါၚ်ဂှ်ရ။ တုဲမွဲပၠန်ဂှ် ဒေံါဂွံတှေ် လ္ပတိတ် လ္ပအာမ္ၚး၊ လ္ပအာဖျာ၊ လ္ပအာသ္ၚိ ဖာပ်သၚ်၊ အဓိပ္ပဲါဍေံဂှ် ဒၞာဲမၞိဟ်ဂၠိုၚ်ၚ်ဂှ် လ္ပအာ၊ ဇူမံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိညိၚ်ၚ်ရ။ ဆဂး မံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဟီုလေဝ် အခိၚ်ဇူတှေ်ဇူ၊ ကမၠောန် နွံတှေ် ဒးကၠောန်၊ ဒးစဏောၚ်၊ ဒးတိက်ဖဲဖဲ၊ ဝေၚ်ပရေၚ်ထတ်ယုက်၊ ဠဂှ်မှ ဇကုပိုဲဏံ ဇြဟတ်ပေၚ်မံၚ်ဏောၚ်ဟီု တှေ် စၟဂှ် လုပ်စိုပ်ပိုဲလေဝ် ဠဠတှေ် ဍေံပလီုပလာ်ပိုဲဟွံမာန် အေဒှ်ဟဂှ်၊ မွဲပၠန်ဂှ် ဇကုဒးပတှေ်ကေတ် ဇကုဇကု၊ ဇကုဒးပတှေ် ရဲကွာန်ဇကု၊ ဍုၚ်ဇကု၊ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်၊ ဂၠးတိဇကု ဒးအံၚ်ဇၞးဏောၚ်ဂှ် ဇကုဒးပတှေ်လဝ်ရ။ ပရေၚ်ညဳသာ ရဲပ္ဍဲသ္ၚိဇကုကဵုဇကု ဒးညဳသာဏောၚ်၊ ဒးကလၚ်စရေဝ်ညးသ္ကံဏောၚ်၊ အဓိပ္ပဲါဍေံ အခိၚ်ဒးဒှ်သၞညးသ္ကံဟွံမွဲ ဒးဖေက်မံၚ်ယဲဏံ၊ တုဲပၠန် ဒးကလၚ်စရေဝ် ညးအာက္ဍိုပ်ဇကု၊ ပ္ဍဲဂကောံဇကု၊ ပ္ဍဲကွာန်ဇကု၊ ပ္ဍဲဍုၚ်ဇကုဂှ် ဒးကလၚ်ဏောၚ်၊ မုဒှ်ရောဟီုတှေ် ယဝ်ညးတံဖျေံလဝ် သၞောဝ်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ် ပိုဲကလၚ်ဗက် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ် ပိုဲ ကၠောန်ဗက် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်တှေ် ဠဂှ်မှ ပိုဲဂွံအံၚ်ဇၞးမာန်၊ မွဲပၠန်ဂှ် ပိုဲဒးကလၚ်ပရိုၚ် ပတှေ်စဂွံ၊ ပရိုၚ်လ္ၚဵုဂှ် ဒှ်ပရိုၚ် ဆ ဆဵုလေဝ်နွံ၊ ပရိုၚ်ဆေၚ်စပ်ကဵု ဒၞာဲညးတံဗလး ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်ဂှ် ပိုဲဒးဗက်ဂၠာဲဗှ်ရံၚ်ဏောၚ်၊ တုဲပၠန် ကၠောန်ကမၠောန်မွဲ မွဲဟီုတှေ် ကၠောန်ပ္ဍဲသ္ၚိဒှ်ဒှ်၊ ကၠောန်ပ္ဍဲကွာန်ဒှ်ဒှ်၊ ပရေၚ်စဵုဒၞာယဲဏံ ယဝ်ရ ဒးကၠောန်တှေ် ဒးကၠောန်ကဵုဂကောံရ။ ဂကောံတေံ ဂကောံဏံ ဒးပံၚ်တောဲကၠောန်ညးသ္ကအ်မွဲစွံဏောၚ်၊ ဠဂှ်မှ ပိုဲဂွံဘိုၚ် ညးဍုၚ်ကွာန်ပိုဲ၊ ပိုဲဟွံရန်တၟံ သွက်အရၚ်ဂကောံပိုဲမွဲဓဝ်ပုဟ် ပိုဲရန်တၟံ သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်ပိုဲဖအိုတ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂကောံဟီုဂှ် ကိစ္စဇၞော်မံၚ်ဏောၚ်ရ။ အိုတ်ကၞောတ်တှေ် ပိုဲဒးပတှေ် စိုတ်ပိုဲ၊ ဇကုပိုဲ၊ ဂကောံပိုဲဂမၠိုၚ်၊ ဗွိုၚ်မၞိဟ်ပိုဲ၊ ပိုဲဒးပတှေ်ဓဝ်ညဳသာပိုဲရ။
သၟာန်။ ။ ရဲစဴနူဍုၚ်သၟာၚ် ဒၞာဲတိဍာ်ဒှ်မံၚ်ယဲတံဂှ် ဗီုလဵုဍေံဂွံမံၚ်စံၚ်၊ ဂွံမၚ်မွဲအာထေက်ဂှ် မိက်ဂွံကဵု အ္စာၝောံ လဴထ္ၜးစ သောဲသောဲဗြောဲဗြောဲညိ?
သွဟ်။ ။ ၜိုန်ညးတံနွံမံၚ် ဒၞာဲညးတံ၊ ယဲညးတံ ဟွံမွဲကီုလေဝ် နွံ/ဟွံမွဲဂှ် ညးမွဲလေဝ် ဟွံတီပုဟ် ယဝ်ဟွံဂွံစမ်လဝ်ပုဟ်တှေ်၊ ၜိုန်ရ ယဲညးတံဟွံမွဲကီုလေဝ် အဃောစဴအာဂှ် ဥပမာ – ပ္ဍဲကွဳစက်ကီု၊ ပ္ဍဲစၞစကီု၊ ပ္ဍဲဒၞာဲလဵုဒှ်ဒှ်ရ ၜေတ်စဴအာဂှ် ညးတံလေဝ် ဒဒိုက်ဇၞော်မံၚ်ကီုရ။ လ္ၚဵုဂှ် ဂွံစဴအာကဵု က္ၜၚ်ကျာခိုဟ်ဟ်၊ လ္ၚဵုဂှ် ဂွံစဴအာကျာတ်မံၚ်ကွေံကွေံဂှ်လေဝ် ပိုဲဆဵုမံၚ် လ္တူအမ်လာၚ်လပှ်ကျာဂှ်ရ။ ပ္ဍဲဂှ်မ္ဂး အဃောစဴအာဂှ်လေဝ် စၟပါအာမာန်မံၚ်ဏောၚ်၊ ညးတံဂှ် ယဲဒးနွံတွဵုဏောၚ် ညးမွဲလေဝ် ဟွံစွံလဝ်စိုတ်ပုဟ်၊ ဆဂး အဓိက ယဝ်ညးတံစဴတွဵု ဏောၚ်ဟီုတှေ် ညးတံ ထေၚ်ကေတ် ယဲညးတံဟွံမွဲ၊ ပိုဲလေဝ် ထေၚ်ယဲဟွံမွဲ၊ ဆ ယဝ်ယဲဂွံပါအာတှေ် ကၠာအိုတ်ဒးဂှ် ကောန်ဂြိုဟ်ကောန်ဇာတ်ညးတံဒး၊ မိမညးတံဒး၊ ဗြဴတြုံညးတံဒး၊ ကောဒေံညးတံဒး၊ ကၠာအိုတ်ဂှ် ယဲဏံ ဍေံကၠောံဏောၚ် ဟိုတ်ဂှ်ရ ပိုဲဒးစွံသတိဇၞော်ဇၞော်ရ။ အလဵုအသဳသေံကီု အလဵုအသဳနူဍုၚ်ပိုဲတေံကီု ညးတံသ္ပခိုဟ်ရ ညးတံစၟဳစၟတ်ကဵု ဇေတ်တ်တေံဂှ် ညးတံ ဟွံကဵုတတ်ပယျဵုရပုဟ်၊ မုသ္ပရောဟီုတှေ် စၟနူဍုၚ်သေံ ညံၚ်ဟွံဂွံစိုပ်ဍုၚ်ဗၟာ၊ စၟနူဍုၚ်ဗၟာတေံ ညံၚ်ဟွံဂွံကၠောံကၠုၚ်ဍုၚ်သေံဏံ ညးတံ ကၟာတ်ကၠုၚ်ပယျဵုရ။ ဆဂး ၜိုန်ရညးကၟာတ်ဟီုဂှ် ညးတံကၠိုဟ်ကဵုမံၚ် လ္ၚဵုဂှ် ကၠတ်စဴကၠုၚ် ဖေက်ဒှ်ယဲ၊ ဖေက်ဒးကလိလောန်အာ ပရေံပရေံတုဲ ဟလဵုပပ ဒးစဴပ္ဍဲကောန် ဇာတ်ဏောၚ်၊ ပ္ဍဲမိမဏောၚ်၊ ဟလဵုပပ ဒှ်ပရေံပရေံလေဝ် ဒှ်ပ္ဍဲသ္ၚိရ။ တုဲပၠန် ယဝ်ဟီုမံၚ်ပ္ဍဲသေံပၠန်လေဝ် ကမၠောန်လေဝ်ဟွံမွဲ၊ ဂွံစလေဝ်ဟွံမွဲ၊ ယဝ်ဒှ်ယဲဂှ် ဍေံလွဳကဵုဂှ် ဍာံ။ ဆဂး ဟိုတ်နူဂွံစဟွံမွဲတုဲ လ္ၚဵုဂှ် မိက်ဂွံစဴ ပိုဲဟွံညာတ် ဒုဟ်ပုဟ် ညးတံစဴဂှ်။ ဆနွံမွဲ စဴအာတှေ် ညံၚ်ဟွံဂွံကၠောံအာယဲ မိမဇကုကဵု ကောန်ဇာတ်ဇကုဂှ် ဇကုဒးချပ်၊ ညးတံဖျေံလဝ်သၞောဝ် နွံမံၚ်ဏောၚ်၊ ဒးဒုၚ်စၟဳစၟတ်၊ ညးတံစမ်ဂမ္တဴဏောၚ်၊ ဒးကဵုသမ္တီညးတံ ဒေသကွာန်လဵု၊ အေရဲစဴအာဏံဂှ် ဒးမံၚ်သောၚ်ၚ် ပွိုၚ် (၁၄) တ္ၚဲရ။ ပ္ဍဲပွိုၚ် (၁၄) တ္ၚဲဏံ ယဝ်ခါရ ဟွံဒှ်ယဲဂှ်ပုဟ်တှေ် ဇကုဂှ် ယဲဟွံမွဲပုဟ် စှေ်စိုတ်ဂွံ၊ ဆဂး ပရေၚ်စဵုဒၞာ ဖေက်ယဲညးတၞဟ် ကၠောံဒးဇကုပၠန်ဂှ်လေဝ် ဒးစွံသတိပၠန်၊ တုဲပၠန် မုသ္ပဒး ကဵုသမ္တီရောဟီုတှေ် ညးတံတေံဂှ် ကေတ်လဝ်စရၚ်ဏံတုဲ မၞိဟ်တံဏံဂှ် ယဲကီု ဟွံယဲကီု ညးတံ ဂွံရံၚ်စံၚ်ဒး၊ ကှေ် ယဝ်ရ ဇကုမံၚ်ပရေံတိုန်မ္ဂး ဗွဲမပြဟ် ညးဂွံပြိုက်ဇကုမာန်၊ တုဲ ညးစဵုဒၞာ ညးတၞဟ် ညံၚ်ဟွံဂွံကၠောံအာကီု၊ အေလ္တူဂှ် ညးတံဒးစၟတ်သမ္တီတုဲတှေ် ညးတံ ဒးဗက်ရံၚ်စံၚ်ရ။ ဆမၞိဟ်ပိုဲလ္ၚဵုဂှ် ကၠိုဟ်ဗၠေတ် ညးရံၚ်စံၚ်ဏံဂှ် ညံၚ်ကဵုညးစုတ်လဝ် ချုက်ကဵုဇကု၊ လ္ၚဵုဂှ် မိက်ဟွံဒုၚ်ရံၚ်စံၚ် နွံမံၚ်ဏောၚ်၊ ရန်တၟံညးတံတေံဂှ် ခိုဟ်ဟ်ရ။ ညးပယာတ်ဇကုဟွံသေၚ်ပုဟ် ညးဂွိၚ်ဖေက် မိမဇကု၊ ကောန်ဇာတ်ဇကု ဒှ်ဒဒိုက်ရ။ အေဂှ်တှေ် ချိုတ်ပၠိုတ်မွဲဂှ် ရဲဒးဒုၚ်ရံၚ်စံၚ် ပွိုၚ် (၁၄) တ္ၚဲဏံဂှ် ဒှ်ဒဒိုက်စိုတ်ဏောၚ်၊ ညးဟွံမိက်ကဵုအာတှေ် မိက်ဂွံအာခ္ဍၚ်ရ၊ ဇကုဒးအေၚ်ဒုၚ်ဏောၚ်၊ ဥပမာ မၞိဟ်တာလျိုၚ်ဆက် စပ်ဒှ်ဒှ်၊ မသတံဒှ်ဒှ် ထေက်ကဵု အောန်အိုတ် ဟွံဂွံဆက်စပ်ကဵု ရဲတံဏံတိုက်ရိုက်ကီုဂှ်လေဝ် ဆက်ကဵုဖုၚ်၊ ကဵုစပရိုၚ်၊ ကရေဲသၟာန်ညးတံဂွံ၊ မံၚ်စခိုဟ်ကီုဟာ၊ စပုၚ်မိပ်ကီုဟာ ကဵုဇြဟတ်စိုတ် အေဗီုဏံဂွံမာန်ဏောၚ်၊ တုဲပၠန် နူကဵု (WHO) တေံ မုညးဟီုလဝ်ရော ဟိုတ်နူယဲဏံ မၞိဟ်တှေ်တုဲ ဒှ်ဒဒိုက်စိုတ်ဖအိုတ်ရ။ သီုဒဒိုက်စိုတ်၊ သီုဒဒိုက်ကာယ၊ သီုဒဒိုက်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ဍေံနွံမံၚ်ဏောၚ်၊ ဆပ္ဍဲဏံဂှ် ပိုဲဒးအာကဵု ဓဝ်လအေၚ်၊ ပိုဲအေၚ်ဒုၚ်မာန်၊ ပိုဲဂ္စာန်မာန်၊ ပိုဲညဳသာမာန်မှ ပိုဲဂွံပေဲါအံၚ်ဇၞးမာန်ရ။
သၟာန်။ ။ ဗီုလဵုပိုဲတံသ္ပမှ စၟယဲဏံဂှ် ကၠေံကၠက်အာမာန်ဂှ် နဲကဲဍေံ ဗီုလဵုနွံဂှ်လေဝ် အ္စာၝောံလဴစကဵုညိ?
သွဟ်။ ။ ပ္ဍဲဂကောံ (WHO) တံ မုညးတံဟီုတှေ် ကၠာအိုတ်ဂှ် ပရေၚ်ထတ်ယုက် ကၠုၚ်ကၠာအိုတ်၊ ယဝ်ခါရ ပရေၚ်ထတ်ယုက်ပိုဲ ဟွံခိုဟ်တှေ် မုလေဝ် ပိုဲကၠောန်ဟွံမာန်ပုဟ်၊ ပညာလေဝ် ပိုဲလ္ၚတ်ဟွံမာန်၊ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်လေဝ် ပိုဲကၠောန်ဟွံမာန်၊ ညးညးအဲအဲ ပရေၚ်ထတ်ယုက်ဂွံခိုဟ်၊ ညံၚ်ကဵုယဲဂှ် ဟွံဂွံလုပ်ဇကုမာန်ဂှ် ဒးဂ္စာန်၊ ဠဂှ်မှ ပိုဲလုပ်အာ ပေဲါဗတိုက်ကဵု COVID -19 ဏံ အေလ္တူဂှ် ညးဟီုလဝ်မွဲ၊ ၜါဂှ် ဂွံလုပ်အာပေဲါဗတိုက်ဂှ်တှေ် ပိုဲဒးနွံ လညာတ်ဇြိုဟ်ဟ်နက်က်၊ ဓဝ်ညဳသာ ဗွဲမဗိုန်ဗတ်၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် မၞိဟ်ပၠတရဴ၊ မၞိဟ်ကဵုပညာ ထေက်ကဵုဒးနွံ၊ ဥပမာ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဟီုဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဍုၚ်မှဟွံသေၚ်ပုဟ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပ္ဍဲသ္ၚိလေဝ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ရ၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပ္ဍဲဂကောံလေဝ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ရ။ ဇကုဇကုလေဝ် ဇကုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ရ။ ဠဂှ်မှ ဖေက်ပိုဲဟွံဂွံယှအ်အာဇဲ၊ ညးဂှ် ဒှ်မံၚ်ဒဒိုက်၊ ဒၞာဲလဵုဍိုန်၊ ဒၞာဲလဵုကြံၚ်မ္ၚိုဟ်ဂှ်တှေ် ဂွံဗကပ်ဖျပ်ဒး အေပ္ဍဲဂှ်ရ။ မွဲပၠန်ဂှ် ဒးရံၚ်စံၚ်မၚ်မွဲညးသ္ကံ၊ တုဲတှေ် ပိုဲဒးကလၚ်ဗက် အခိၚ်ဏံတှေ် ဒးကေတ်သၞေဝ်ခိုဟ်ဟ်၊ ဂၠံၚ်ဏံဂှ် ယဝ်ရ သၞေဝ်ဟွံမွဲတှေ် အာဟွံဒးပုဟ်၊ သၞေဝ်ခိုဟ်ဟ်တှေ် ပိုဲဒးကလၚ်ဗက်သၞောတ်ဝ် ထတ်ယုက်ဂၠးတိဖျေံလဝ်၊ သၞောတ်ဝ်ဍုၚ်ဖျေံလဝ်၊ ညးတံဖျေံလဝ်ဏံဂှ် ရန်တၟံ သွက်ဂွံဇၞး COVID -19 ဏံရ။ အေဂှ်တှေ် ပိုဲဗက်သၞောဝ်၊ ပိုဲကလၚ်သၞောဝ် ညဳညဳဏောၚ် ယဝ်ရဟီုတှေ် ပိုဲအံၚ်ဇၞးမာန်၊ တုဲတှေ် (WHO) မုညးတံဟီုလဝ် နွံရောဟီုတှေ် ပိုဲတတ်ကၠောံကၠုၚ်လဝ် ပြသနာဇၞော်ဇၞော် အလန်ဏံ မွဲအလန်ဓဝ်ဟွံသေၚ် တတ်ကၠုၚ်လဝ်ပြသနာဂၠိုၚ်ၚ်ကဵုအလန် တၟံဍုၚ်၊ တၟံဗီုညးကဵုညး ဆေၚ်စပ်ကဵုယဲလေဝ် ဗီုယဲ၊ ဆေၚ်စပ်ကဵုပေဲါပၞာန် လေဝ် ဗီုပေဲါပၞာန်၊ ဆေၚ်စပ်ကဵုဗွိုၚ်မၞိဟ်လေဝ် ဗီုဗွိုၚ်မၞိဟ်၊ ဒးတတ်ကၠုၚ်လဝ်ပြသနာဏံဂှ် အံၚ်ဇၞးအာရ။ ပိုဲကေၚ်အံၚ်ဇၞးလဝ် တၟံတၟံအရာ၊ တၟံတၟံပြသနာရ။ တန်တဴကဵု ၜိုတ်လဵုပိုဲဇဲနွံ၊ ၜိုတ်လဵုပိုဲနွံဓဝ်ညဳသာ၊ တန်တဴကဵုဍုၚ်တုဲတှေ် ပြဟ်ကဵုလအ်ဂှ်တှေ် ပေဲါအံၚ်ဇၞး ညးဟီုဟဂှ်ရ။ ယဝ်ခါရ ပိုဲညဳညဳသာသာ ဂ္စာန်ညးသ္ကံဖအိုတ် ဏောၚ်ဟီုတှေ် COVID -19 ဏံဂှ် ဍေံမံၚ်ပ္ဍဲပိုဲလအ်အ်ဟွံဂွံ၊ ဍေံဒးအိုတ်အာဏောၚ် ညးဟီုလဝ်သာ်ဂှ်ရ။

Categories
ပရိုၚ် သၟာန်သွဟ်

“ကပ်ယဲဏံတုဲတှေ် ဗက်ကၠုၚ်လက္ကရဴဂှ် ကပ်ကၞောဝ်ကၠောဝ်ဗျဵု ကၠုၚ်ချိုတ်ပၠိုတ်”

ဆဵုဂဗသၟာန်သွဟ် ကုညးစိုတ်လုပ်စကဵု ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မန် “နာဲသဵုမန်”

ဗညာအံၚ် ဆဵုဂဗသၟာန်လဝ်ရအဴ။
(၂-၄-၂၀၂၀)

သၟာန် ။ ။ အကာဲအရာယဲ Covid-19 ဏံ က္တဵုဒှ်မံၚ်လၟုဟ်ကဵု လ္တူဗီုပြၚ်အလဵုအသဳတံ ရပ်စပ်မံၚ်ဂှ် ဗီုလဵုညာတ်ရော?
သွဟ် ။ ။ ယဝ်ရဟီုပရူယဲဏံတှေ် စနူတံဍေံ ဒးဟီုကၠာဏောၚ်၊ ပြသၞာမွဲမွဲ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂး သွက်ဂွံသောၚ်က္လးပြသၞာဂှ် မၞိဟ်အာဂတပၠတရဴ ကိစ္စဇၞော်မံၚ်၊ ပိုဲရံၚ်အာ အလုံဂၠးတိ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်အလုံဂၠးတိတံမ္ဂး ပိုဲဟီုစ ယဲဏံဂှ် ကၠုၚ်နူဍုၚ်ကြုက်ကၠာ၊ ယဲဏံ စက္တဵုဒှ်ဗက် လကိုတ်တ္ၚဵုအာ အလုံဂၠးတိ၊ ဒှ်ကၠုၚ်သာ်ဂှ်တုဲ နကဵုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဍုၚ်ကြုက်ဂှ် စွံစိုတ်ၜိုဟ်ဟ်တုဲတှေ် ပသောၚ်အာ ပိုတ်တ်သ္ကုတ်တ် သောၚ်ၚ်ကၠးကၠး သီုညးဍုၚ်ကွာန်ဍေံ ဘိုၚ်ပံၚ်တောဲအာ ကၠောန်ၜိုတ်အာ ပွိုၚ်ၜိုတ်ဂိတု မွဲဂိတုပြၚ်ၚ်ဂှ် အကာဲအရာယဲ ပ္ဍဲဒေသဝူဟာန် ညိၚ်အာ။ ဂွံဆဵုကေတ်နမတ်ဂှ် သိုၚ်ခၞံထောံ ရုၚ်ဂဥုဲဍေံ ပွိုၚ် (၇) တ္ၚဲဂှ် သ္ဇက်ဟီုဟွံမွဲ တုဲဒှ်အာ ဂွံဆဵုကေတ်။ လ္တူအကာဲအရာ ယဲဍုၚ်ဍေံက္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် အလုံဂၠးတိ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂၠးတိ ဆဵုမံၚ်ဂလိုၚ်ဂှ်ဂှ် ဍေံဖန်ဒၟံၚ်၊ ယဲဏံ ညံၚ်ကဵုမတိတ်အာ နူဍုၚ်ကြုက်ဟွံမာန် ညးဂလိုၚ်ညံၚ်ဂွံညာတ်ကေတ်ဗီုဂှ်ဂှ် ဍေံဖန်ကၠုၚ်သာ်ဂှ်တုဲ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဍုၚ်တၞဟ်တံ ၜိုဟ်မံၚ်ဖိုဟ်၊ အခါရ ဍေံကေတ်စကွေံကွေံရဂှ် ညံၚ်အဳရာန်တံ၊ အဳတလဳတံ လၟုဟ် ပြၚ်သေတ်၊ ဂျာမနဳ၊ အမေရိကာန်တံ အကာဲအရာယဲ သၠုၚ်စိုပ်အာ လ္တူညးတၞဟ်အိုတ်ယျ။
အခိၚ်ဂှ်ဂှ် ယဝ်ဒးဟီုတှေ် ဍုၚ်ပိုဲကဵု ဍုၚ်ကြုက် ပရေၚ်ကၠောံက္ဍညးသ္ကံဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဗီုပြၚ်နာနာသာ် မပ္တံပရေၚ်ပိုန်ဂြပ် ပရေၚ်ဂေတ်ဝေၚ်အာကၠုၚ် ဆက်စပ်ကၠောံက္ဍမံၚ်ညးသ္ကံဂှ် နကဵုပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲ မၞိဟ်အာဂတ ပၠတရဴပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲ ဂွံအခိၚ် သွက်ဂွံပလေဝ်ပလေတ် အရၚ်ဂွံဒၞါတာ နွံတၟာဂလိုၚ်ဖိုဟ်ကီုလေဝ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဍုၚ်ပိုဲဂှ် သ္ၚိတ်ဇြဒၟံၚ်၊ အရာဂွံဟီုဂး ဂွံပၠတရဴ ဂွံသောၚ်က္လး ဂွံကဵုပညာ ကုညးဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဟွံဆဵုပုဟ်၊ ဟီုစတှေ် ဒဵုလၟုဟ် သ္ၚိတ်ဇြမံၚ်ဖိုဟ်။ အကြာအကြာဂှ် အရာဒးကၠောန်ထေက် ဒးဖန်ထေက်ဂှ် ဟွံကၠောန် ဟွံဖန်တုဲတှေ် အရာဟွံထေက်ကဵုကၠောန် ဟွံထေက်ကဵုအာဏီတံဂှ် ဂေတ်ဂေၚ် ဖအိုတ်မံၚ်အခိၚ်ဂှ် နွံမံၚ်တၟာဂလိုၚ်။

သၟာန် ။ ။ အကာဲအရာ ဒးဒှ်ဒဝိၚ် မုနွံမာန်ရော?
သွဟ် ။ ။ တုဲပၠန် နကဵုဍုၚ်ပိုဲ ဘိုအ်ဂွံဒးဂွိၚ် ဒးဖေက်နွံမွဲသာ်ဂှ် မုရောဟီုတှေ် ဍုၚ်ပိုဲဏံ ဆေၚ်ကဵုအရာ ဂတာပ်ခေတ်တှေ် မုလေဝ်ဟွံမွဲချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်၊ ပြသၞာတၟိက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ဏံ နဲကဲပညာကီု ဂဥုဲဇဗကီု နဲကဲချပ်ကသပ်ကီု ဟွံမွဲပုဟ်၊ အဓိက နဲချပ်ဂှ် ချပ်ဟွံလေပ်ကီု၊ တုဲတှေ် အရာထေက်ကဵုဒးကၠောန်ဂှ် မုဒးကၠောန်ကၠာ မုဒးကၠောန်ထေက် မုဒးဖန်ဖက် ဗီုလဵုရောဂှ်လေဝ် ဖန်ဇန်ဟွံဒးပုဟ်တှေ် နကဵုအဲ ဒှ်ဒဝိၚ်အေလ္တူဏံတၟာဂလိုၚ်။ မုဒှ်ရောဟီုတှေ် ပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲဏံ မုဍေံဟွံဍိုက်ပေၚ်ရောဟီုတှေ် ဂွံစံၜတ်ယဲဂှ် ဥပမာ-မၞိဟ်ယဲစိုပ်ကၠုၚ်မွဲယျတှေ် သွက်ဂွံစံၜတ် ဒးကေတ်မံၚ်အခိၚ် အိုတ်အခိၚ်ကဵုတ္ၚဲဏီ၊ ဍုၚ်ညးတၞဟ်တေံ စံၜတ်ဂှ် နူဂယး သဝ်တ္ၚဲ ဍေံတီသွဟ်ဣယျ၊ ပ္ဍဲဇကုဏံ ဒးမၚ်မံၚ်ဏီ မုမံၚ်ဏီတှေ် ယဲဂှ် ဍေံဟွံမၚ်ဇကု၊ ယဲဂှ် ဍေံဆက်ဍံၚ်ကၠုၚ်မံၚ်ဟဂှ်ဏောၚ်။ အခိၚ်မၚ်မံၚ် သွဟ်စံၜတ်ဂှ် မၞိဟ်အကြာဍေံ ယဲထောံဂှ်လေဝ် နွံဂလိုၚ်လဵု ကေတ်ဟွံဒး။ ယဝ်ကလေၚ်ရံၚ်အာ ဍုၚ်မ္ၚး ညံၚ်ဍုၚ်သေံဏံတှေ် အပေါတ်ကြိယာဍေံ နွံဍိုက်ပေၚ်မံၚ်ဂလိုၚ်ဂှ်ဂှ် မၞိဟ်ယဲစိုပ်အာ ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲဂှ် ဟိုတ်နူဟွံလဴစတပ်ပ်တုဲတှေ် အ္စာဂဥုဲလေဝ် ဒးဒုၚ်ကၠောံအာ နွံမံၚ် ဂွံတီကေတ်။ ပ္ဍဲပိုဲဏံလေဝ် ဒှ်မံၚ်ဗီုဂှ် နွံဂလိုၚ်လဵုလေဝ် ကေတ်ဟွံဒး။ ဒှ်မံၚ်ဗီုဂှ်တုဲတှေ် စပ်ကဵုယဲဏံတုဲ ဒှ်ဒဝိၚ်ကဵု သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ကွေံကွေံရ။
သၟာန် ။ ။ ကရောံ ယဲကပ် Covid-19 ဏံ မုဆက်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မာန်ရော၊ မုမိက်ဂွံကဵုကသပ်?
သွဟ် ။ ။ ရံၚ်ကဵုပရေၚ်ဘာသာပိုဲတှေ် ပ္ဍဲဗုဒ္ဓဘာသာပိုဲဏံ ကပ်နွံမံၚ် (၃) သာ်၊ ကပ်ယဲ ကပ်ကၞောဝ် ကၠောဝ်ဗျဵု ကပ်ပၞာန်၊ ပ္ဍဲဏံ ကပ်ပၞာန်ဂှ် ဟွံဒှ်ဟီုကၠာရ ကပ်ယဲဏံတုဲတှေ် ဗက်ကၠုၚ်လက္ကရဴဂှ် ကပ်ကၞောဝ် ကၠောဝ်ဗျဵုဂှ် ကၠုၚ်ချိုတ်ပၠိုတ်ရ။ မုဒှ်ရောဟီုတှေ် ယဲဏံဂှ် ဒဵုကဵုတ္ၚဲဏံ အလုံဂၠးတိ ဂၠာဲဂဥုဲ သွက်ဂွံဝဳဗလးဍေံဂှ် ဟွံမွဲ ဟွံဆဵုဏီပုဟ်၊ ဂဥုဲသွက်ဂွံဒၞါဍေံဂှ် ၜိုန်ဒၞါမံၚ်ကီုလေဝ် ဒဵုကဵုစိုပ်တရဴကွေံကွေံ ဟွံဒှ်ဏီပုဟ်။ စနူယဲဏံက္တဵုဒှ်ကၠုၚ် ဒဵုလၟုဟ်ဂှ် ရံၚ်လ္တူအကာဲအရာယဲဏံမ္ဂး ဂွံညိၚ်အာ ဂွံဒေၚ်အာဂှ် ဟွံမွဲကၠုၚ်ဏီပုဟ်၊ ဆက်တုဲ ပြးထၞာန်မံၚ်ဖိုဟ်၊ ဆက်ထၞာန်အာဏံဂှ် ဆက်အာမွဲဂိတုဟာ ၜါဂိတုဟာ ပိဂိတုဟာဂှ် ဣဇှ်လေဝ် ကေတ်ဟွံဒးဏီပုဟ်၊ ယဲဏံဂှ် ဍေံတၟေၚ်နူယဲတၞဟ်ဟ်တုဲတှေ် လၟုဟ် မၞိဟ်တာလျိုၚ်နာနာသာ်ဂှ် ဒၞါတာမံၚ် ညံၚ်ဂွိုအ်အာကၠုၚ်၊ မၞိဟ်တံ ညံၚ်ဂွိုအ်ကောံက္လောံ ညံၚ်ဂွိုအ် တိတ်နူသ္ၚိ ညံၚ်ဂွိုအ်အာကၠောန်စ နွံကၠုၚ်ဗီုဏံဏောၚ်တှေ် ဗဝက်ဍေံ အာလလအ်လဵုလေဝ် ကေတ်ဟွံဒးဏီတှေ် ၜိုတ်ကၠောန် ပကောံပကေဝ်ဂွံလဝ် စသုၚ်ထောံ ပွိုၚ်မွဲၜါဂိတုတှေ် မံၚ်ညိတှေ်အိုတ်ရ။ အိုတ်အာဏံတုဲ ယးသၞာံတေံပၠန် ကၠောန်လဝ်လေဝ်ဟွံမွဲ ပကောံပကေဝ်လဝ်လေဝ်ဟွံမွဲ၊ နွံကၠုၚ်ဂှ်လေဝ် အိုတ်အာဣရတှေ် ယဲဂှ်လေဝ် ဆက်နွံမံၚ်ဖိုဟ်ဏီတှေ် သွက်ဂတဏံ ဗီုလဵုဂွံဆက်အာပၠန်ရောဂှ် တန်တဴကဵု မၞိဟ်အာဂတပၠတရဴတံ တၟာဂလိုၚ်ဏောၚ်။ မၞိဟ်အာဂတပၠတရဴတံ ယဝ်ဖန်ဖက်ဒးဒး စနူအပေါတ်ကြိယျာ ပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲဏံ အလဵုအသဳကီု တၠပညာဆေၚ်စပ်တံကီု ဖန်ဖက်ပြုပြေၚ်အာ၊ ကဵုအာလညာတ်သမ္တီ ကုညးဍုၚ်ကွာန်တုဲ ညံၚ်ဂွံဆဝ်မ္ၚုဟ်အာညးသ္ကံ၊ နကဵုရဲပိုန်ဂြပ်နွံတံလေဝ် ညံၚ်ဂွံဗိုၚ်ရီုဗၚ်အာ ဖန်ဇန်အာ ဗီုဏံမာန်တှေ် ပ္ဍဲအကာဲအရာယဲဏံ ပိုဲတတ်ကၠောံအာမာန်ဏောၚ် အဲညာတ်ဗီုဂှ်။

သွဟ် ။ ။ လ္တူသၟာကမၠောန်ဍုၚ်မ္ၚးတံ ဗီုလဵုမိက်ဂွံကဵုကသပ်?
သွဟ် ။ ။ ဆေၚ်စပ်ကဵု ပ္ဍဲတွဵုရးမန်ဟီုဂှ် ဟိုတ်နူစုက်လုက် ကြပ်မံၚ်ကဵုပယျဵုဗွဲမဂၠိုၚ် ပယျဵုသေံ၊ ပယျဵုမလေဝ်၊ သေၚ်ကပေါဝ်တုဲတှေ် မန်ပိုဲလေဝ် အာကၠုၚ်မံၚ်ဂှ် အဆက်က်ရ။ အကာဲအရာလၟုဟ် ဍုၚ်ပိုဲဏံ ဝါတ်ဒိုက်မံၚ်တုဲ ရဲရးမန်ပိုဲ အာကၠောန်စ ပ္ဍဲဍုၚ်သေံ၊ ဍုၚ်မလေဝ်၊ သေၚ်ကပေါဝ်ဂှ် ဂၠိုၚ်နူဌာန်ဒေသတၞဟ်ဟ်ဏီဏောၚ်၊ ဒၟါနူဂှ်ရ ဟိုတ်နူအကာဲအရာ ယဲလၟုဟ်ဏံတုဲ နူဍုၚ်တၞဟ်တေံ ကဵုကလေၚ်စဴကၠုၚ်၊ စိုပ်ကၠုၚ်ဍုၚ်ပိုဲတုဲ ဗီုလဵုညးတံ တာဒၞါယဲ ဗီုလဵုဖျေံဗီုဖန်ဖက်ပရေၚ်ယဲဂှ် စွံလဝ်ကၠာ။ နကဵုဍုၚ်သေံ၊ ဍုၚ်မလေဝ်ဂှ် တ္ၚဲဏံ မွဲဍုၚ်ကဵု မွဲဍုၚ် ဍေံကွဵုတတ်ကၠောံ ကွဵုအာကၠုၚ်ပုဟ်၊ လၟုဟ် ပ္ဍဲပရိုၚ်တိတ်မံၚ် နကဵုယာန်ဒြုန် (drone) ဍေံဗက်ဂၠာဲပန်ဒၟံၚ် ရဲညးတိတ်အာကၠုၚ်ပ္ဍဲမ္ၚး ပ္ဍဲဂၠံၚ်ဂှ် ဂွံဆဵု။ ပ္ဍဲဍုၚ်သေံလေဝ် လုပ်မွဲဒေသတုဲ မွဲဒေသ ဍေံဗက်ပကောံမၞိဟ်တံဂှ်တုဲ ဍေံထိၚ်စွံလဝ် မွဲမွဲဒၞါဲ ပွိုၚ် (၁၄) တ္ၚဲတုဲ ဍေံမၚ်ရံၚ်အာ အကာဲအရာ၊ ဣဏံဂှ် ဇၟာပ်ဒေသ ပ္ဍဲဍုၚ်သေံဏံ ဍေံသ္ပလဝ်ဗီုဂှ်။ ပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲဟီုဂှ် ရဲစဴကၠုၚ်တံဏံ ဗီုလဵုဒှ်ဒှ် အောန်ကဵုဂၠိုၚ် ပါကၠုၚ်တွဵုရ၊ ကၠာရဲတံဏံ ဂွိုအ်စဴဂှ် ရဲကၠုၚ်စိုပ်မံၚ်တံဂှ်လေဝ် ယဲဏံ နွံတုဲတုဲမံၚ်ရ။ ကုမၞိဟ်စဴကၠုၚ်လၟုဟ်တံဏံ ဗီုလဵုညးတံတာဒၞါ ဗဵုလဵုညးတံဖျေံဗီု နကဵုနကဲဗီုလဵု ညးတံစံၜတ်လဝ်ကီုရောဂှ် ကေတ်ဟွံဒး။ ဆဂး ရံၚ်ကေတ်ကဵု အပေါတ်ကြိယျာနာနာသာ်ကီု နဲကဲဗီုဂွံ ဒၞါတာတံ ဌာန်ဒေသ ဂွံဒၞါတာတံ မုတံဂှ်လေဝ် ဒဵုကဵုချိုတ်ပၠိုတ်ကွေံကွေံ ဟွံဒှ်မ္ဂး ယဲဏံဂှ် ဍေံပြးအာဏောၚ်၊ ဍေံကၠောံထၞာန်အာဏောၚ်။ ဥပမာ- ပ္ဍဲဒေသမွဲမွဲ ဂြောဝ်ဂတာသ္ၚိကၟိန်မွဲ ယဲဏံ ကၠောံအာတှေ် အတိုၚ်မွဲသ္ၚိ ဒးစွံသတိဇၞော်ဇၞော် ဆေၚ်ကဵုစသုၚ် မံၚ်စံၚ်ဂှ် ထုဲထုဲနှဴနှဴ ဗီုတုဲကၠုၚ်ဂှ် မံၚ်ဟွံဂွံရ။ ဒးပါ် ဒးမံၚ်တၞဟ်ခြာ ညးသ္ကံဏောၚ်၊ တိတ်မ္ၚးပၠန် ကၠောံညးတၞဟ်ဏောၚ်။ တုဲပၠန် ဂွံရာန် ဂွံစသုၚ်ဂှ် ရဲစဴကၠုၚ်တံဏံ ဂွံဖျဴနၚ်လှုဲလှာ်ဂှ်လေဝ် ဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ ဂွံရာန်ဘိုအ်လဝ်ဂှ်လေဝ် ဍေံဟွံဒှ်ပုဟ်။ မွဲသာ်ပၠန် ဍုၚ်ပိုဲလေဝ် ၜိုတ်ညးကၟာတ်ဂှ် ကၟာတ်မံၚ်ယျလေဝ် ဆဂး ဒဵုကဵုဇပ်ပ်ဍပ်ပ်ဂှ် ဍေံဟွံဒှ်ဏီ။ ပရေၚ်အာကၠုၚ် နွံမံၚ်ဏီ အာကၠုၚ် ဂွံမံၚ်ဏီဖိုဟ်။ ဍုၚ်ညးတၞဟ်ဂှ် ကၟာတ်တှေ် ကၟာတ်ကွေံကွေံဏေါၚ်။ ဗီုဍုၚ်ကြုက်ဏံ ဍုၚ်ဇၞော်ဇၞော်တံဂှ် ဍေံကၟာတ်ထောံ မၞိဟ်မွဲ ဂွိုအ်ဆဵုပ္ဍဲဍာန်ပုဟ်။ ဍုၚ်ဍေံတေံ မၞိဟ်ၜိုတ်လဵုဂၠိုၚ်ၚ် ကၟာတ်ယျတှေ် ညိတိတ်ဟွံဂွံပုဟ်။ ဍုၚ်ပိုဲဏံ ကၟာတ် ဗီုလဵုကၟာတ်တ် အာကၠုၚ်ဂွံမံၚ် ဖိုဟ်ဏောၚ်။ အေဇှ်ရလေဝ်ဟီုမံၚ်။ ဗီုလဵုဒၞါတာဂှ် ကေတ်ဟွံဒးလေဝ် ရဲကျာ်ပိ အာစိုပ်အာ ဇြပ်ဗုမွဲဂှ် တ္ၚဲသဝ် ညးကဵုအာတေၚ် စရၚ်ကၟုဲတုဲ အာတေၚ် ၜိုတ်ဂှ်ရ၊ ဂွံစံၜတ် ဂွံသၟာန်သၟုက် ဂွံကေတ်ဝၚ်မၞိဟ်ဏံ ကၠုၚ်နူလဵု အကာဲအရာယဲ ပ္ဍဲဒေသဍေံ နွံဗီုလဵုဂှ် ကေတ်ဟွံဒးပုဟ်၊ ဆၜိုတ်တေၚ်ကၟုဲဓဝ်ရ။ ၝဇကုမိက်ဂွံတာဒၞါယဲကဵု ၝဇကုကၠောန်မံၚ်ဂှ် မုလေဝ်ဟွံဆေၚ် ညံၚ်ညးဟီုစ ခါတ်ဂၠိက် ဗၠေတ်နူတကေတ်ကီုရ။ ဆေၚ်ကဵုပရေၚ်ကဵုပညာကီု ပရေၚ်ကၠိုဟ်ခၠၚ် ပရူယဲကီု မၞိဟ်တာလျိုၚ်တံ ဒဵုကဵုကၠးစိုတ်ကွေံကွေံ ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ဣဇှ်ရ ဆေၚ်ကဵုပရေၚ်ယဲဏံတှေ် သွက်ညးဍုၚ်ကွာန် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ပိုဲ ထေက်ကဵုဒးဆာန်ဍူကွေံကွေံဏောၚ်။

သၟာန် ။ ။ စပ်ကဵုပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကီု အကြာသေဌဳ ကေုာံ သၟာကမၠောန်တံကီု၊ သွာၚ်ကမၠောန်နာနာသာ် တံတုဲ လက်ကရဴအိုတ် မုမိက်ဂွံဟီု?
သွဟ် ။ ။ ဆေၚ်ကဵုသေဌဳ ကဵုၚုဟ်ကမၠောန် ကုကောန်ကလောန်ဏံဂှ် ပိုဲစၟဳစဟွံဂွံပုဟ်၊ ပိုန်ဂြပ်ညး ဆောံလေၚ်မာန်လဝ်ကဵုဒှ်ကၠာ၊ စိုတ်ညးခိုဟ် သၞောဝ်ညးနွံလဝ်ကဵုဒှ်ကၠာရ ပရေၚ်ဏံ အာဍာ်ဇမၠိၚ်ဟွံမာန်ပုဟ်။ ဍေံအာလအ်အ် ဟွံမာန်ပုဟ်။ စိုပ်အခိၚ်တှေ် ညးဖန်ကဵုပိုဲဏောၚ်ဂးတုဲ ပိုဲ ပတှေ်ကေတ်ဗီုဏံ ဟွံဂွံပုဟ်။ လ္ပာ်ပိုဲရ မွဲဂိတုကဵု မွဲဂိတု ဆက်တုဲ ဗီုလဵုဂွံတန်တဴအာမာန်ရောဂှ် ပိုဲဒးချပ်ကေတ်ရ။ ဍာ်ဇမၠိၚ်တှေ် သေဌဳလဵုလေဝ် ဖန်ကဵုဟွံမာန်ပုဟ်။ လၟုဟ်ကမ္ပဏဳဇၞော်ဇၞော်လ္ၚဵု ညံၚ်ကမ္ပဏဳကွဳစက်တံဏံ ကၟာတ်ထောံကလေါန်အိုတ်ယျဏောၚ်။ ဍုၚ်ပိုဲပၠန် လေဝ် ဆေၚ်ကဵုကမၠောန်ပိုန်ဂြပ် ကွေံကွေံကြာန်ကြာန် မုလေဝ်ဟွံမွဲပုဟ်၊ ပတှေ်မံၚ်ဍုၚ်ညးတၞဟ် ဖအိုတ်ရ။ စဴကၠုၚ်နူဍုၚ်ညးတၞဟ် သြန်ဟွံပါစဴကၠုၚ်ပုဟ်တှေ် စိုတ်အဏံ မုလေဝ်သ္ပဟွံဂွံပုဟ်။ ။
သၞောဝ်ရုၚ်ကမၠောန်တံဏံ ဍေံအာအတိုၚ်ဏံရတှေ် ကမၠောန်သွံရာန် လှာဲဂတးဗၞိက် အာကၠုၚ်ဂှ်လေဝ် ဍေံဒေံါအာဖအိုတ်ဏောၚ်။ ကိစ္စယဲဏံ ဟွံတီလဝ်ဇြိုဟ်ဟ်နက်က်တှေ် ၜိုတ်လဵုလေဝ် ဟွံဒးဒှ်ဒဝိၚ်၊ ယဝ်တီလဝ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ဏောၚ်တှေ် ဒးဖေက်ကွေံကွေံဏောၚ်။ ယဲဏံဍေံကၠောံဂှ် နူမၞိဟ်မွဲ ဍေံကၠောံအာ မၞိဟ်မွဲဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ နူမၞိဟ်မွဲ ဍေံကၠောံအာ ဒဵုကဵုမၞိဟ်စှ်ဏောၚ်။ ဆက်ဒှ်အာဗီုဏံတှေ် ဍုၚ်နာနာတံလေဝ် အတိုၚ်သၞောဝ်ညးတံ ညးတံ ဖန်ကၠုၚ်ဏောၚ်တှေ် ကိစ္စပရေၚ်ကမၠောန်ဗၞိက်အာကၠုၚ်ဏံ ပိုတ်အာဖအိုတ်ရ။ ဣဏံဂှ် ၜိုတ်ဏံရဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ တ္ၚဲယးကလဳတှေ် စိုပ်ကၠုၚ် အခိၚ်ကၠောန်ကၠအ်၊ အခိၚ်ကၠောန်ဗ္ၚဏောၚ်၊ ဍေံဆက်အာ ဒဵုကဵုယးသၞာံတေံပၠန်ဏောၚ်၊ အကြာဏံ ပရေၚ်ပေါဲရုဲမာဲတံ မုတံလေဝ် ဍေံအာ ဗီုဂှ်ဖအိုတ်ရဏောၚ်။ စိုပ်ကသီုတှေ် ဘဲဍာ်ဇၞော် နွံကၠုၚ်ပၠန်ဏောၚ်၊ တိတ်မ္ၚးလေဝ် ဟွံဂွံပုဟ် စှေ်ကလောန်လေဝ် ဟွံဂွံပုဟ်တှေ် ဗီုလဵုဂွံသ္ပရော။ ကိစ္စဇၞော်နွံမွဲဂှ် အလဵုအသဳ မုကဵုအရီုဗၚ် ဟွံမာန်ပုဟ်၊ ဂဥုဲကီု အရၚ်ဂွံကြာတ်တဲဂစိုတ်စၟကီု၊ အရၚ်ဂွံကၟာတ်ဂြောပ်မုဟ်ပါၚ်ကီု မုလေဝ် ဖန်ကဵုဟွံမာန်ပုဟ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်။ ။

Categories
ပရိုၚ် သၟာန်သွဟ်

“ဂလာန်ပရၚ်တဲ သွက်တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် နူဥက္ကဌဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နာဲဟံသာ”

ဗညာအံၚ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ။

သၟာန် ။ ။ လၟုဟ်ကြပ်လေဝ် ကြပ်ကၠုၚ်ကဵုတ္ၚဲကောန်ဂကူဣရတှေ် အ္စာလေဝ် နဒဒှ်ဥက္ကဌဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဒှ်ကၠုၚ်လဝ် လတ်တ်ဖတ်တ်ဂှ် အကြာဏံ သွက်တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် နကဵုဂလာန်ဥက္ကဌဗော်မွဲ မူမိက်ဂွံဟီုဖတိုက်ဖအောဝ် ကုကောန်ဂကူမန်ပိုဲကီုရော?

သွဟ် ။ ။ ဟီုအာတှေ် ပိုဲလေဝ်ဂစာန်ကၠောန်ကၠုၚ်လဝ် တၟာဂလိုၚ်ကီုရ၊ ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ (၂၀၁၅) တေံ ဟိုတ်မန်ပိုဲ ဒးကျအာဂှ် ဗော်မန်ပိုဲ ဒၟါနူဒှ်ဒၟံၚ်ၜါတုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဂလာန်ပတှေ်ဟွံမွဲ၊ ဒှ်ဒၟံၚ်ဗော်ၜါတှေ် ညးဖျေံ သြဇာအဲ၊ အဲဖျေံ သြဇာညးလေဝ် နွံကၠုၚ်တုဲ မာဲဂှ်ပြးအာ၊ တုဲပၠန် ဗော် NLD လေဝ် ကဵုလဝ်ကတိပါၚ် ကၠောန်ကဵုဗီုတေံဏောၚ် ဗီုဏံဏောၚ် ပြံၚ်လှာဲဏောၚ်တှေ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဂလာန်ပတှေ် စှေ်မံၚ်စိုတ် စုတ်မာဲကဵုညးတံတှေ် ပြံၚ်လှာဲပြဟ်ဟ်မာန်ဏောၚ် ပတှေ်လဝ်ဗီုဂှ်တှေ် ဂစာန်စုတ်မာဲကဵု NLD လေဝ်နွံကၠုၚ်၊ ဆဂး အကာဲအရာလၟုဟ်ဂှ် ညးတံ မုလေဝ်ပဠေဝ်ကဵုဟွံမာန်၊ လ္တူပရေၚ်ကောန်ဂကူတံလေဝ် ညးတံစွံစိုတ်ဟွံသၠဲပုဟ် ကောန်ဂကူတံ ဒးဒုၚ်စသိုၚ်။ လၟုဟ် ဗော်ၜါ ဂှ်လေဝ် ညဳအာယျ၊ ကောန်ဂကူပိုဲသီုဖအိုတ်ဂှ်လေဝ် ဗော်ၜါတေံညဳအာတုဲ ကဵုဗော်ပၠန်ဂတးပိုဲဂှ်လေဝ် ကၠောံက္ဍကၠုၚ်၊ ဂကောံမှာဇန်ဂလိုၚ်ဂှ်လေဝ် ကၠောံက္ဍမံၚ်အိုတ်ယျ၊ လၟုဟ်တှေ် သၚ်မန်တံကီု ပိုဲကီု ဂကောံမှာဇန်ဂလိုၚ်တံကီု ပိုဲချပ်ကၠုၚ်ညးသ္ကံဂၠိုၚ်ကဵုဝါတုဲရ၊ ပိုဲဒးညဳသာညးသ္ကံဏောၚ် ကသေံကၠုၚ် ညးသ္ကံတုဲ တ္ၚဲဏံ နတဲဂှ် ညဳသၟဟ်ကၠုၚ် တၟာဂလိုၚ်ရ၊ ရံၚ်ကေတ်အကာဲအရာတှေ် သွက်ဍေံဂွံခိုဟ်တိုန် နွံတၟာဂလိုၚ်၊ လၟုဟ်ပိုဲချပ်ဇန်လဝ် အလုံကောန်ဂကူဖအိုတ် ဂကောံပံၚ်ကောံမွဲ ညံၚ်ဂွံဒှ်၊ တုဲတှေ် ဆေၚ်ကဵုပရေၚ်ကောန်ဂကူပိုဲလေဝ် သွက်ဂွံချပ်ဇန်အာ ကိစ္စနာနာဂှ်လေဝ်နွံမံၚ်၊ တုဲပၠန် ကဵုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဒှ်တိုန်တၟိဏံလေဝ် ကၠောံက္ဍမံၚ်ကဵုပိုဲကီုရ၊ သၚ်တံလေဝ် ကၠောံက္ဍမံၚ်ကီုရ၊ သီုဖအိုတ်အကာဲအရာမန်ပိုဲ ဍေံခိုဟ်တိုန်ကၠုၚ်တၟာဂလိုၚ်၊ ပိုဲလေဝ် မိက်ဂွံဆဝ်မ္ၚုဟ်ကဵု ကောန်ဂကူပိုဲဂှ် ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်တွဵုရးဍုၚ်မန်ကီု၊ ပ္ဍဲကဵုဒးရုဲညးစၞး သွက်ကၠတ်ထဝ် ဍုၚ်ပံၚ်ကောံတေံကီု မၞိဟ်စၞးဂကူဇကု ဂၠိုၚ်ၚ်ဂွံဒၞါဲတှေ် အခေါၚ်ပရေၚ်ဂကူဇကု ဟီုဂးလောဲဏောၚ်၊ ဍေံသၠုၚ်တိုန်မာန်ဏောၚ်၊ လၟုဟ် ကရေၚ်တံလေဝ် ဗော်ဍေံညဳကၠုၚ်၊ ကချေၚ်တံလေဝ် ညဳကၠုၚ်၊ ချေၚ်တံလေဝ် ညဳကၠုၚ်၊ ကောန်ဂကူဂလိုၚ်တံ လၟုဟ်တှေ် လ္တူဗော်အေန်အေဝ်ဒဳကီု လ္တူဗော်ကျဖေါအ်ကီု ဂလာန်ပတှေ်အောန်စှေ်ကၠုၚ်တုဲ ဇြဟတ်ဇကုရ ဇကုဒးပတှေ်ဏောၚ်ဂှ် စိုပ်ကၠုၚ် အကာဲအရာဂှ်။ ပ္ဍဲဂကူမန်ပိုဲလေဝ် ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲကီု ပ္ဍဲဗော်ဗွိုၚ်သၞောဝ်ကီု ပ္ဍဲဗော်ရပ်လွဟ်ကီု ညံၚ်ဂွံနွံကဵုဇြဟတ်ဂှ် ပိုဲကဵုပိုဲ ကၠောံက္ဍညးသ္ကံအိုတ်တုဲ ကောံကောံက္လောံက္လောံ ချပ်ဇန်အာညးသ္ကံတှေ် စိုပ်တရဴမာန်ဏောၚ်။
တုဲတှေ် ပိုဲချပ်လဝ်နွံမွဲဏီ၊ ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂလိုၚ်တံဏံလေဝ် ပိုဲကဵုပိုဲ ညံၚ်ဂွံကၠောံက္ဍ ညံၚ်ဂွံဒှ်မွဲဇြဟတ်ဂှ် ချပ်ဇန်လဝ်နွံ၊ လၟုဟ်လေဝ် ၜိုတ်ဂစာန်ကၠုၚ်ဂှ် စိုပ်လေဝ် စိုပ်တရဴတၟာဂလိုၚ်ရ။ ရံၚ်ကေတ် အကာဲအရာတံဏံတုဲ ဘိုအ်ဂွံခိုဟ်တိုန်နွံမံၚ်ဏောၚ်။
မိက်ဂွံဖတိုက်ဖအောဝ်မွဲဂှ် တ္ၚဲဏံ အလုံကောန်ဂကူပိုဲ ဇြဟတ်ဂကောံရပ်လွဟ်လေဝ် တ္ၚဲဏံ ပိုဲဗလးထောံဟွံဂွံဏီ၊ ဂကောံရပ်လွဟ်လေဝ် ဇြဟတ်ညံၚ်ဂွံနွံ၊ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လေဝ် ဇြဟတ်ညံၚ်ဂွံနွံ၊ ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်တွဵုရးမန်ဇကုကီု ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်အဆံၚ်လ္တူတေံကီု ဇြဟတ်မန် ညံၚ်ဂွံနွံ ဂၠိုၚ်ၚ်ဂှ် မိက်ဂွံကဵုဂစာန်၊ မန်တှေ် ညံၚ်ဂွံစုတ်မာဲကဵု ရဲဗော်မန်ဇကုဂၠိုၚ်ၚ်၊ တုဲတှေ် မန်တှေ် ပိုဲတံ ဆဝ်မ္ၚုဟ်လဝ် နွံမံၚ်မွဲဏီ၊ ၜိုန်ဒှ်မံၚ် ကောန်ဂကူမန်ဖိုဟ်ကီုလေဝ် လုပ်ဒၟံၚ်ဗော်ညးတၞဟ်တှေ် လ္ပပတှေ်စကွေံညိ၊ မုဒှ်ရောတှေ် ဍေံဒးက္လၚ်မံၚ် အမိၚ်အဆံၚ်လ္တူတေံဏောၚ်၊ ဍေံကၠောန် ပရေၚ်ဂကူမန်ပေၚ်ၚ် ဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ ဂကူမန် နွံပ္ဍဲဗော်မန်ဂှ်ရ ဍေံချပ်ကဵု ပရေၚ်မန်ဏောၚ်တှေ် ဗီုလဵုဒှ်ဒှ် အခါစုတ်မာဲတှေ် ညံၚ်ဂွံဍိုက်စုတ်မာဲကဵု ဗော်မန်ဇကု မိက်ဂွံဆဝ်မ္ၚုဟ်ဏာ။

သၟာန် ။ ။ မွဲပၠန်ဂှ် သွက်ဗော်အ္စာတံ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဟီုဂှ်လေဝ် အ္စာဂှ် ဗွဲတၟေၚ် သၟတ်တံ ညံၚ်ဂွံလုပ်ယိုက်ဂၠေၚ်တာလျိုၚ် ပ္ဍဲဗော်ကီုဂှ် ဗီုလဵု အ္စာမိက်ဂွံဆဝ်မ္ၚုဟ်ကီုရော?

သွဟ် ။ ။ မိက်ဂွံဆဝ်မ္ၚုဟ်ကဵုသၟတ်မန်ပိုဲဂှ် ပိုဲနူကဵုဒေံါပန်ပှော်တုဲ ပေါဲဗ္တိုက်ဂှ် ဍေံဟွံမွဲကၠုၚ်၊ ဒၟါနူဂှ်ရ မၞိဟ်တံ အာရီုဟွံမွဲကၠုၚ် လ္တူပေါဲဗ္တိုက်ရပ်လွဟ်၊ ဒပ်ရပ်လွဟ်ဏံ ညံၚ်ကဵုပၟိက်ဟွံဇၞော် ညာတ်အာဗီုဂှ်၊ ဆဂး ပိုဲဒးကၠိုဟ်လဝ်အကာဲအရာ ကောန်ဂကူပိုဲကီု အကာဲအရာဍုၚ်ပိုဲကီုတုဲ ဂကူမွဲမွဲဟီုဂှ် သွက်ဂကူညးရ ညးချပ်အဓိက၊ ဂကူမွဲမွဲ ဒပ်ပၞာန်ခိုၚ်ၚ်မွဲ ဟွံမွဲတှေ် ညးဂလိုၚ် ၚိတ်ထောံဏောၚ်၊ ညးတၞဟ် ဍဵုဍိုက်သ္ပမာန်ဏောၚ်၊ လၟုဟ် ပိုဲနွံမံၚ်ကဵုဒပ်ပၞာန်ဖိုဟ်ကီုလေဝ် လောန်ကၠုၚ်ၜါပိဂိတု တုဲကၠုၚ်ဏံ ကဵုကရေၚ်လေဝ် ဒှ်ပြသၞာ၊ ကဵုဒပ်ပၞာန်ဗၟာလေဝ် ဒှ်ကၠုၚ်ပြသၞာ ကိစ္စပ္ဍဲဒ္တန်ဒပ် ကွာန်ပလိုၚ်ဂျပါန်၊ ဣညအ်ဂှ် ဇြဟတ်ဇကုဟွံမွဲတှေ် ဇကုအာဍာ်ဇမၠိၚ်ဟွံမာန်ပုဟ်၊ ဒှ်ဍုၚ်ဖေဝ်ဒရေဝ်တုဲလေဝ် ဒပ်ပၞာန်ဇကုဂှ် ပြဟ်ဟ်ဏံ ပလီုထောံဟွံဂွံဏီပုဟ်၊ ပိုဲဒးပခိုၚ်လဝ် ဒပ်ပိုဲဏီဏောၚ်၊ မုဒှ်ရောဟီုတှေ် ပြသၞာဂှ် ဍေံညိၚ်ဝတ် အိုတ်အာဣရ ဟွံသေၚ်ဏီတှေ် ပိုဲဒးပခိုၚ်လဝ် ဇြဟတ်ဒပ်ပိုဲဏီဏောၚ်၊ ဣဂှ်ရ သၟတ်မန်တံဟီုဂှ် စိုတ်ဆာန်ဂကူနွံတှေ် ဂကူမွဲမွဲ ဒပ်မၚ်မွဲစဵုဒၞါဂကူညး ခိုၚ်ၚ်ဗတ်တ် ညံၚ်ဂွံနွံဂှ် ကြက်ဍေံဏောၚ် ညာတ်ကေတ်ဗီုဂှ်၊ ဍုၚ်ပိုဲဏံလေဝ် ကဵုမံၚ်သ္ဂုတ်သွာတ် ဝေၚ်မံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်လေဝ် စွံအဓိကကဵုဇြဟတ်ပၞာန်တုဲ ဝေၚ်မံၚ်ဏောၚ်တှေ် ပၞာန်ပိုဲညံၚ်ဂွံခိုၚ် ညံၚ်ဂွံဇၞော်မောဝ်ဂှ် ထေက်ကဵုဒးယိုက်ဂၠေၚ်ဏောၚ်၊ သၟတ်ပိုဲတံဟီုဂှ်တှေ် ဂွံသြန် NGO တုဲ ကၠောန်မံၚ်ကမၠောန်တေံသၟးဟီုတှေ် ပရေၚ်ကောန်ဂကူဂှ် ဟွံချိုတ်ပၠိုတ်ပုဟ်၊ တုဲတှေ် ကောန်ဂကူပိုဲဏံ အဲညာတ်မံၚ် အန္တရာဲဇၞော်ဇၞော် နွံမံၚ် (၂) သာ် UNESCO တေံလေဝ် ဟီုလဝ်နွံမံၚ်၊ ဂကူမန်ပိုဲ ဘိုအ်ဂွံကၠေံကၠက်အာနွံမံၚ်၊ ရံၚ်ကေတ်နတဲဟီုတှေ် ဒေသမန်ပိုဲဂှ် မန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် တိတ်ကၠောန်စဍုၚ်သၟာၚ်၊ ဂကူဗၟာတံ ဗွဲမဂၠိုၚ် လုပ်ဖျေံသဇိုၚ် ဂၠာဲကၠောန်စ ပ္ဍဲဒေသမန်ပိုဲဣရ၊ ပ္ဍဲဒေသမန်ဏံ ဍေံဂွံမံၚ်ခိုဟ် ဂွံစခိုဟ် ကၠောန်ကမၠောန်ဂွံဂၠိုၚ်တှေ် ဍေံစဴဟွံသေၚ်ရ၊ မန်ပိုဲ အာကၠောန်စ ဍုၚ်သေံ ဍုၚ်မလေဝ်တေံဂှ် စိုပ်အခိၚ်တှေ် ဒးစဴဏောၚ်၊ ဇကုအာမံၚ်ပ္ဍဲဍုၚ်ညးတၞဟ်ဂှ် အခေါၚ်အဝဵုဇကု အရေဝ်ဇကု လိက်ပတ်ဇကု မုလေဝ် ဇကုသမၠုၚ်ပ္တိုန်ဟွံမာန်ပုဟ်၊ လၟုဟ် ဗၟာနှဴကၠုၚ်တှေ် ဂကူမန်ပိုဲဏံဂှ် ဗၟာလုပ်ကၠုၚ်တှေ် အေဇှ်ဂှ်လေဝ်မွဲ၊ တုဲပၠန် နှဴကၠုၚ်ကဵုဗၟာတှေ် ပိုဲဆဵုဂဗနွံမံၚ် ဗၟာဂှ် ဍေံဟီုအရေဝ်မန်ဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ မန်ပိုဲဂှ် စိုပ်ဍုၚ်သေံ ဒးဟီုအရေဝ်သေံ စိုပ်မလေဝ် ဒးဟီုအရေဝ်မလေဝ်၊ ဗၟာစိုပ်ကၠုၚ်တိဍာ်မန်ဂှ် အကြာဇကုတှေ် မန်နွံမသုန် တြဴ ဗၟာစိုပ်ကၠုၚ်မွဲဗက် ဒးဟီုအရေဝ်ဗၟာဍေံအိုတ်တး၊ ရံၚ်အာဍာ်ဇမၠိၚ်တှေ် ဗီုရးဖါသီတေံ ရးဗဂေါတေံ မန်ပိုဲကၠေံကၠက်အာ၊ လၟုဟ် သှေ်မံၚ်ရးမုတ်တၟံဏံမွဲ မန်ပိုဲ ညံၚ်ဂွိုအ်ကၠေံအာဂှ် ပိုဲဒးပခိုၚ် ဒးစွံသတိဏောၚ်၊ လၟုဟ် ဗၟာနှဴလုပ်ကၠုၚ်ဂၠိုၚ်ကွေံကွေံ၊ တုဲတှေ် အလဵုအသဳလေဝ် ဖျေံကဵုဗီု ဍေံကၠုၚ်မံၚ်အဏံ ပေၚ် (၃) ဂိတုတှေ် စုတ်မာဲဂွံဣရတှေ် ယးကလဳတှေ် မာဲဍေံဓလီုဂွံဇကုကီုဏောၚ်၊ သွက်ဇကုဂှ် ဂြက်အာဏောၚ်၊ အန္တရာဲဏံလေဝ် ဇၞော်မံၚ်ဏောၚ်။ မွဲပၠန်ဂှ် ကောန်ဂကူမန်ပိုဲ လၟုဟ်တှေ် အန္တရာဲဂဥုဲၜူမာဲ ဂၠိုၚ်ကွေံကွေံ၊ အခါပိုဲစှေ်ဂေတ်ဒေသဂှ် ဂွံမိၚ်ပရိုၚ်ဗီုဂှ်၊ ဂဥုဲၜူမာဲဏံ ကၠုၚ်နူလဵုရော ကၠုၚ်နူဗွိုၚ်မ္ၚးဏောၚ်၊ ရဲဒေသမန်ပိုဲဏံ ကၠောန်ပ္တိတ်မံၚ်ဟွံမွဲပုဟ်၊ ပိုဲဂှ်လေဝ် ၜက်နူကဵုဒၞါဲ အဝဵုဇကုတုဲ ဇကုအာရပ်လေဝ် ဟွံဂွံပုဟ်၊ လုပ်ကၠုၚ်မံၚ်ဂှ် မန်ဇကုဏောၚ် ဟီုအာတှေ် ဒေသမန်ပိုဲဂှ် လောဲမံၚ်ညိဟီုဟဂှ်လေဝ်၊ညးတံလေဝ် မံၚ်စသၠဲလးမံၚ်ညိတုဲတှေ် သၟတ်တံဂှ် ရာန်စကာမာန်မံၚ်၊ စသုၚ်မံၚ်ဂဥုဲၜူမာဲဂှ် မၞိဟ်ဍောတ်တ်တံ စောဲအာဂဥုဲၜူမာဲဂၠိုၚ်ကွေံကွေံ၊ ကိစ္စဏံ အနာဂတ် ကောန်ဂကူပိုဲ ဘိုအ်ဂွံလီုလာ် ကၠေံကၠက်အာဏောၚ်၊ သၟတ်တံ ဘဝလီုအာယျတှေ် အနာဂတ်မန်ပိုဲဏံ သ္ဇက်ပဟွံမွဲရ။ ဂတနူဏံ မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်လၟုဟ်ဏံ ဗျုအိုတ်ဇရာတှေ် ချဳဟွံမာန်ရ၊ သၟတ်တံလေဝ် လီုမံၚ်အိုတ်ဣရတှေ် ကျညးတၞဟ်ဏောၚ်၊ ဗၠိုက်တၞီအာဏောၚ်။

သၟာန် ။ ။ ဗွဲကြဴအိုတ် တ္ၚဲကောန်ဂကူလေဝ် စိုပ်ကၠုၚ်ဣရ တ္ၚဲကောန်ဂကူဏံတှေ် ဂလာန်ပရၚ်တဲ သာ်လဵု နကဵုဥက္ကဌဗော်ဍုၚ်မန်တၟိမွဲ မိက်ဂွံကဵုကောန်ဂကူပိုဲရော?
သွဟ် ။ ။ ပ္ဍဲတ္ၚဲကောန်ဂကူဏံတှေ် မိက်ဂွံဆဝ်မ္ၚုဟ်မွဲ တ္ၚဲကောန်ဂကူမန်ဟီုဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တြေံတြေံတေံ ညးတံရုဲစှ်လဝ် တ္ၚဲပ္တန်ဍုၚ်ဟံသာဝတဳ သမလ၊ ဝိမလ ပ္တန်ဍုၚ်ဟံသာဝတဳ၊ ဍာံဍာံတေံ ပိုဲကၠောန် တ္ၚဲကောန်ဂကူဟီုဂှ် ပိုဲဂွံချပ်ဂွံအာဘဝမန်ပိုဲ နွံကၠုၚ်ကဵုဍုၚ်ဏောၚ်၊ နွံကၠုၚ်ကဵုနန်ထဝ်က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ်တုဲ ဒှ်ဂကူဗၠးၜးဇၞော်မောဝ်မွဲကီုဏောၚ်၊ ဂကူတောတက် နွံကဵုအရေဝ် လိက်ပတ် ယေန်သၞာၚ် ပြာပြာကတ်တ်ဏောၚ်၊ နူဂှ် လၟုဟ် ဘဝမန်ပိုဲရံၚ်အာတှေ် ဗၠိုက်တၞီအာ ဇဳဇဳဒိုဟ်ရ၊ ရးမန် နွံမံၚ် (၃) ဂှ် ရးမုတ်တၟံဏံလေဝ် သှေ်မံၚ်ပေၚ်ၚ်ဟွံသေၚ်ရ၊ မန်ဍုၚ်သေံလေဝ် မၞိဟ်ဍောတ်တ်တံ ဟွံလေပ်အရေဝ်မန်ရ၊ UNESCO တေံလေဝ် ဟီုကၠုၚ် မန်ပိုဲဘိုအ်ဂွံကၠေံအာ နွံမံၚ်၊ အ္စာပါန်လှလေဝ် ကေၚ်ဟီုကၠုၚ်လဝ် နွံမံၚ်ကီုရ၊ ဣဂှ်ရ အခိၚ်တ္ၚဲဏံ မန်ပိုဲ မံၚ်အာ သာသာသ္ပအ်အ် ဟွံဂွံရ၊ ပိုဲဒးဂစာန် ပရေၚ်ဂကူပိုဲဏောၚ်၊ ဟီုအာ အခေတ်တေံ ဒှ်ပၞာန်တှေ် မၞိဟ်တြုံတြုံ ထတ်တ်တံတှေ် ဒးပါလုပ် ဖအိုတ်ဏောၚ်၊ ၜိုတ်ဂှ်မှ စဵုဒၞါမာန်၊ ခေတ်လၟုဟ် ရဲဂွံလဝ်ဍုၚ်တုဲရဂှ်လေဝ် ဥပမာ ညံၚ်ဍုၚ်သေံဏံ အာယုက်စိုပ်တှေ် ဒးဗ္တောန်ကွတ်ပၞာန်ဏောၚ်၊ သွက်ဂွံမၚ်မွဲ စဵုဒၞါဍုၚ်ညးဂှ် ညးဒးပဠေဝ်လဝ်ဏောၚ်၊ လၟုဟ်ဂကူပိုဲဂှ် ဒှ်ဂကူ ဒးဒုၚ်ၚိတ်ကဠက်မွဲဏောၚ်တှေ် မံၚ်ထောံ သာသာသ္ပအ်အ်ဗီုဏံတှေ် ကဵုကရေၚ်လေဝ် ဒှ်မံၚ်ပြသၞာ၊ ဗၟာလေဝ် မိက်ဂွံဍိုက်လုပ်ကၠုၚ်မံၚ်တှေ် ဇြဟတ်အန္တရာဲဂှ် ပူဗိုၚ်မံၚ်ပိုဲဏောၚ်၊ ပိုဲမံၚ်သာသာသ္ပအ်အ်ဂွိုအ်ရ၊ တာလျိုၚ်ဏံဂှ်တှေ် အလုံကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ချပ်အာကဵု ဘဝအတိက်တေံ ဂကူမန်ပိုဲ နွံကၠုၚ်ကဵုဍုၚ် က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ်နန်ထဝ်တုဲတှေ် တ္ၚဲဏံ စိုပ်လက်ထက်ပိုဲမှ မန်ပိုဲဇြစှေ်အာ ကၠေံအာ ညံၚ်ဂွိုအ်ဒှ်ဂှ် ကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ကၠောန်တ္ၚဲကောန်ဂကူတုဲ ၜိုတ်မိပ်ဇြိပ်မံၚ်သၟး ဟွံတုဲပုဟ်၊ တၟော်လ္တူဒဒှ်တံဂှ်တုဲ ဖျေံသန္နိဋ္ဌာန် ဂစာန်ကၠောန်အာ ပရေၚ်ဂကူ ဇၟာပ်ညး ဇၟာပ်အဲ ညးမွဲဝဵု အဲမွဲဓလေၚ် ဂၠေၚ်ယိုက်အာအိုတ်ညိ မိက်ဂွံဆဝ်မ္ၚုဟ် ဖတိုက်ဖအောဝ်ဏာ။

Categories
သၟာန်သွဟ်

သၞံၚ်တိုၚ် ပေၚ် (၂၀) သၞာံကဵု ပရေၚ်ဒးဒုၚ်စသိုၚ် ညးဗှ်လိက်


ဆက်မာန်
ပ္ဍဲအခိၚ်ဗ္တံ ယဝ်ရ ပိုဲတအ် လ္ၚာ်ရံၚ်အာ လ္တူအာကာသတေံမ္ဂး သၟန်သၞံၚ်နက်သတ်ဂမၠိုၚ် မဍိုက်ပေၚ်ကျေဝ်ဂေါဝ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံဆဵုညာတ်ကေတ်မာန်ရ။ အကြာသၞံၚ်ဂမၠိုၚ် ဗ္ဒာဲသၟဝ်သၞံၚ်စိၚ် ဖျေၚ်မံၚ်ညိဂှ် သၞံၚ်တိုၚ်လေဝ် နွံမွဲမဍောတ်ကီုရ။ သၞံၚ်စိၚ်ဗ္တကိုၚ်မ္ဂး တ္ၚဲတေံကြပ်တၟးကၠုၚ်တုဲ သၞံၚ်တိုၚ်လေဝ် သွက်ညးအာတရဴ တၠိၚ်မံၚ်ဒိုဟ်တံဟီုမ္ဂး ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာ ဟွံဆုဲဂဲါအာမွဲသာ် ညံၚ်ကွက်စွံလဝ် တၟံတိုၚ်ခဳကီု ဗ္တံအပါဇၞော် လဴလဝ်ပုမ် နူဍောတ်တ်တေံဂှ် ကေၚ်မိၚ်ကၠုၚ်လဝ်ရ။ ဟိုတ်နူခေတ်ပညာသိပ္ပံ တဴတက်ဏံတုဲ မၞိဟ်တံဝိုတ်ကၠေံမံၚ် ပရူညးအိုတ်ရ။ ဆဂး ယဝ်ရ စက်ကောန်ဍေၚ်မၞး ယောၚ်အာမ္ဂး လ္ၚာ်ကျောဝ်ရံၚ်အာညးညိ။ နဒဒှ် သ္ၚိဂစက်မွဲ အတိုၚ်သဘဴဓရ် ဟွံပြံၚ်လှာဲမွဲသာ် သွက်ကောန်ညး လိုက်တအ် ဂွံစဴစိုပ်သ္ၚိမာန် ပၠမံၚ်တရဴဏီဟီုမ္ဂး …..။

Categories
သၟာန်သွဟ်

စပ်ကဵုပေဲါသၠာဲဂတးလညာတ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မန်တုဲ Mon Business Forum တုဲ ဆဵုဂဗသၟာန်သွဟ်ကဵု “နာဲထောန်လောန်”

ပိုန်မန် – ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ။
သၟာန် ။ ။ မုဟိုတ် ဂွံချပ်ဇန်ကၠောန်ဏာ စပ်ကဵု (Mon Business Forum) ဏံဂှ် လဴကလးကဵုညိ?
သွဟ် ။ ။ ယွံ – ယဝ်ရ ကလေၚ်ရံၚ်ထောံလက္ကရဴဂှ်ညိတှေ် ပိုဲဂှ် မွဲဒမြိပ်မန်ပိုဲတံ ပကောံညးသ္ကံ လ္ပာ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ် ဍေံဟွံမွဲကၠုၚ်ပုဟ်၊ ဠအခိၚ်နွံကဵုဍုၚ်နန်ထဝ်တေံ သၟိၚ်တၠဇကုဂှ်တှေ် အေဂှ်လေဝ် ပိုဲလဴဟွံဒးပုဟ်၊ မွဲအဆက် ၜိုတ်ပိုဲ ဟတီဒး လက်ထက် နူဂွံဗၠးၜးဍုၚ်ဗၟာဏံတုဲ လက္ကရဴဏံဂှ် နကဵုဂကောံပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ဒုၚ်သဇိုၚ်ကဵုကောန်ဂကူတံဂှ် ဍေံဟွံမံက်ကၠုၚ်ပုဟ်၊ ဟိုတ်နူဍေံဟွံမံက်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုပိုဲ ကၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မ္ဂး အၝေဏံမွဲဂှ် ဒှ်တၚ်ယုတ်ဒေက် သွက်ဂကူပိုဲဏောၚ် ပိုဲညာတ်ဟဂှ်၊ ဟိုတ်နူဂှ်တုဲ ပိုဲပကောံညးသ္ကံ သွာၚ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဟွံဂွံတှေ် ရဲကၠောန်မံၚ် ပရေၚ် ပိုန်ဒြပ် ဂကူမန်ပိုဲဂှ် ဒးဗ္ဒဗ္ဒဲါမံၚ်ကဵု ဂကောံတၞဟ်ဟ်၊ ဂကူတၞဟ်ဟ်ရ။ ကၠောန်မံၚ်ဂှ်တှေ် ဍေံဟွံဒှ်ကၠုၚ်ဇြဟတ် သွက် ကောန်ဂကူပိုဲ ဍေံဟွံဒှ်ကၠုၚ်ပေၚ်ၚ်ပုဟ်။ ဍေံဟွံဒှ်ခိုဟ်ဟ်တုဲ အဃောပိုဲကၠောန်မံၚ်ဂှ် တၚ်ယုတ်ဒေက်ဏံဂှ် ပိုဲဒးဒုၚ်စမံၚ်ရ။ အေဇှ်ရ ပၟိက်ဆန္ဒ မိက်ဂွံပကောံ ရဲကၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ညံၚ်သ္ဂောံဂွံစၚ်မွဲ၊ ဒၞာဲမွဲ ဟီုအိုတ်တှေ် (ဆုံရပ်) ပိုဲ သ္ဂောံဂွံမွဲဒၞာဲ ပိုဲဒးပံက်ဂကောံ တၠကမၠောန်မန်ပိုဲမှ ပိုဲဂွံမာန်၊ ပေဲါဏံဂှ် အရၚ်ပိုဲသ္ဂောံဂွံ Network ဂှ် ဍေံဒှ် အဓိက၊ ဥပမာ – ကောန်ဂကောံပိုဲ ဒှ်ကၠုၚ်တုဲ Network ပိုဲ ညံၚ်ဂွံခိုၚ်ဂှ် ပိုဲဒးပတိုန်ဏောၚ်၊ အေဂှ်တှေ် Network ပိုဲ ညံၚ်ဂွံခိုၚ်ဂှ် ပိုဲကၠောန် (Forum) မွဲဏောၚ်။ ပ္ဍဲကဵု (Forum) ဏံ ကဏ္ဍပိုဲစွံဇၞော်အိုတ်မွဲဂှ်တှေ် မန်ပိုဲကဵုပိုဲ ညံၚ်ဂွံဆဵုဂဗညးသ္ကံ တုဲတှေ် ဂွံဆက်စၠောံညးသ္ကံ ဂွံဒှ် Network ဆေၚ်ကဵုပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မွဲရ။ ဆမွဲကရောံဂှ်ရ ပိုဲဂၠာဲအာသွဟ် ကဏ္ဍပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကောန်ဂကူပိုဲ အာဂတနူဏံ အနာဂတ်ဏံ ဗီုလဵုတၚ်ကော်ဆဴ သွက်ကောန်ဂကူပိုဲ ဗီုလဵုနွံ၊ တၚ်ဂွံဇြဟတ် သွာၚ်ကောန်ဂကူပိုဲ ၜိုတ်လဵုနွံ၊ ၝလဵုပိုဲဓမံက်အာဂအာၚ်ဖျာ ကပေါတ်ဗၞိက် ကောန်ဂကူမန်ပိုဲထေက်ရော ပိုဲသၠာဲဂတလညာတ်ညးသ္ကံတုဲ ဂွံကၠုၚ်သွဟ်ကီုရ။

သၟာန် ။ ။ တုဲပၠန် တၚ်ရန်တၟံအဓိကဍေံ Network ဂှ်ရ ဗီုပြၚ်ပေဲါမန် Mon Business Forum ဏံဂှ် နကဵုလ္ပာ်မူတံ ဗီုလဵုချပ်ဇန်လဝ် တၚ်လဵု ဘိုအ်ဂွံကၠောန်အာနွံဂှ်လေဝ် မိက်ဂွံကဵုလဴကလးကဵုညိ?
သွဟ် ။ ။ ပိုဲဂှ် တ္ၚဲကၠာဂှ်တှေ် အခန်ကၞာပိုဲပံက် Mon Business Forum ပိုဲကၠာရ။ ပ္ဍဲကဵုအခန်ကၞာပိုဲပံက်ဏံဂှ်တှေ် ပိုဲဘိက်လဝ် အဆံၚ်အလဵုအသဳ (ပြည်ထောၚ်စု) ဂှ်နွံ၊ အဆံၚ်အလဵုအသဳတွဵုရးပိုဲဏံနွံ၊ သွာၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကောန်ဂကူပိုဲတံနွံ၊ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိနွံ၊ တုဲတှေ် အဆံၚ် CSO ကောန်ဂကူပိုဲတံနွံ အေဂှ် ပိုဲဘိက်ဂကောံတံဂှ်တုဲ ပိုဲပံက်သဘၚ်ကၞာဏံရ။ မွဲအဆက်ဓဝ် ပိုဲကၠောန်အာ (ပါန်ဏာတေတ်ကာပ်ယှေန်) ဟီုဂှ် ပိုဲသ္ပလဝ် တၚ်ရန်တၟံဂှ် အဆံၚ်အလဵုအသဳ မုဓမံက်မံၚ် သွာၚ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်၊ မူဝါဒညးတံကီု ညးတံကဵုဖျုန်တုဲတှေ် မိက်ဂွံဓမံက်မံၚ် သွာၚ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ် ပိုဲညံၚ်ဂွံတီမာန်၊ တုဲတှေ် ပ္ဍဲကဵုဓမံက်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဏံဂှ် ဆေၚ်ကဵုသၞောဝ် ဍေံဒှ်ဂုဏ်ဖဵုကီု၊ ဍေံဒှ်မံၚ် ခက်ခုဲ ပ္ဍဲကဵုပိုဲကၠောန်မံၚ်ဏံဂှ် မုနွံရော၊ ဆေၚ်ကဵုသွာၚ်သၞောဝ်ရ။ တုဲပၠန် တၠပညာတံ အလဵုအသဳတံ ဓမံက်မံၚ်ကီု ပ္ဍဲကဵုပစ္စုပ္ပန်ဏံ ဆေၚ်ကဵုပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ် တၠပညာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တံ ဗီုလဵုညာတ်၊ တၚ်ဂွံဇြဟတ် ၜိုတ်လဵုနွံ၊ တၚ်ဟွံဍိုက်ပေၚ် ဍိုန်လျမံၚ် မုနွံမံၚ် ညံၚ်ညးတံ ဂွံထံက်ထ္ၜးကဵု၊ တုဲပၠန် သွာၚ်ရဲကၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် နဇိုၚ်နတဲပၠန် ဂှ်လေဝ် မုတၚ်ကော်ဆဴဗီုလဵုနွံ၊ တၚ်ဂွံဇြဟတ်ဗီုလဵုနွံ၊ ဗီုလဵုဂွံပလေဝ်ပလေတ်၊ ဗီုလဵုဂွံဒက်စန်ပကောံညးသ္ကံရော အေဂှ်တှေ် ချပ်သဳကၠဳညးသ္ကံမာန်၊ တုဲပၠန် လ္ပာ် CSO ပၠန်ဂှ်လေဝ် ပ္ဍဲကဵုသွာၚ်ကၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဏံ ဇၞော်ဇၞော်နွံမံၚ်၊ ဍောတ်တ်နွံမံၚ်၊ ဆပ္ဍဲကဵုညးတံကၠောန်မံၚ်နာနာသာ်ဏံဂှ် မုဍေံဒှ်ခက်ခုဲကဵု ရဲဒေသမာန်ရော၊ ပကတိဏံ ပစ္စုပ္ပန်ဏံ မုဒှ်မာန်၊ အာဂတအနာဂတ်ဏံ မုဒှ်မာန်၊ အေဣညအ်တှေ် ပိုဲကၠောန်ရ (ပရဵုဂျက်) ဇၞော်ဇၞော်မွဲ၊ အေပရဵုဂျက်ဇၞော် ဇၞော်ဏံဂှ် ပြဟ်ဟ်ဏံ ဂုဏ်ဖဵုဍေံ ၜိုတ်လဵုဍေံဒှ်မာန်၊ ဆဂး ဍာ်ဇမၠိၚ် မုဍေံဒှ်ကၠုၚ် တၚ်ပရေံပရေံဂှ် မုဍေံက္တဵုဒှ် ပ္ဍဲဒေသ ပိုဲမာန်၊ ဒေသပိုဲသၟးဟွံသေၚ် ဆေၚ်စပ်ကဵု ကောန်ဍုၚ်နွံမံၚ် ပ္ဍဲကဵုဒေသဏံဂှ် ဗီုလဵုဍေံဒှ်ကၠုၚ်မာန်ရောဂှ် မိက်ဂွံကဵု ညးတံ သ္ၚဳဂၠိပ်ကီု၊ တုဲပၠန် ရမျာၚ်ညးတံ ဂွံလုပ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲကဵုဝိုၚ်ဏံကီုရ။
သၟာန် ။ ။ ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးဍုၚ်မန်ဏံ စပ်ကဵုအခေါၚ်အရာ ကမၠောန်မန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်တှေ် ထၜိုတ်၊ ၚ ၜိုတ်ဂှ်ရ ညးတံတီမံၚ် တုဲပၠန် မ္ၚးဂှ်ပၠန် စပ်ကဵုပရေၚ်အာတရဴ (တဝ်ရေတ်) တံ အေဗီုဂှ်လေဝ် နွံမံၚ်တၟာဂလိုၚ်ဏီ နကဵုတၠကမၠောန်မန်တံ ကိစ္စဗီုကဵု အခေါၚ်အရာတၟိတၟိဏံ ချပ်ဇန်အာ ဓမံက်တိုန်တၟိတၟိတံ နွံမံၚ်ကီုဟာ လဴကလးကဵုညိပၠန်?
သွဟ် ။ ။ ယွံ – ပိုဲဂှ် ရန်တၟံလဝ် ပံက်ပကောံတိုန် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မန်ဏံဂှ်တှေ် ရဲတၠကမၠောန်မန်တံ ညံၚ်ဂွံမံက်တိုန် ဂၠိုၚ်ၚ်ဏောၚ်၊ ပိုဲဂှ်လေဝ် ဗီုဂှ်ရ သွာၚ်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ စပ်ကဵုပံၚ်ပကောံစ ဍေံလောဲညိ၊ သွာၚ်လ္ၚဵုပၠန်ဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ဍေံသၠဲ လးမံၚ်၊ ဗီုကဵု ထၜိုတ်၊ ရဲၚဂှ် ညးတံဂှ်ဂၠိုၚ်မံၚ်၊ လၟိဟ်ဂှ်လေဝ် ဂၠိုၚ်ဏောၚ်၊ တုဲပၠန် ညးတံဂှ် ပြးမံၚ်ဏောၚ်၊ ပြးမံၚ် ဏောၚ်တှေ် ပိုဲဒးကေတ်အခိၚ်ဂၠိုၚ်ညိ၊ တၚ်ဝါတ်ဂါတ်ဍေံ ဂၠိုၚ်ညိ၊ သီုဗီုဆေၚ်ကၠေၚ်ဏံတှေ် တော်ကဵုလၟိဟ်တှေ် ဍေံ အောန်မံၚ်၊ စန်ပကောံစညးသ္ကံ ဍေံလောဲညိ၊ တုဲပၠန် ဍေံတံဂှ်ပၠန်လေဝ် ဍေံဒုၚ်ဖဵု ဍေံတုပ်မံၚ်ကဵု အဆံၚ်မၞိဟ်တံကီု၊ အဆံၚ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တံကီုဂှ် ဟီုအိုတ်တ်တှေ် အဆံၚ်ဍေံဂှ် ဍေံခြာဟွံဂၠိုၚ်ကွေံပုဟ်၊ ပိုဲဟီုအရေဝ် တက်စကျာတှေ် ဍေံလောဲသွာဂၠိုၚ်ညိ၊ အေဗီုဂှ်ကီု ဆေၚ်ကဵုသွာၚ်အာတရဴတံလေဝ် ပ္ဍဲပိုဲဂှ် ဍေံအောန်မံၚ်ဏီ၊ ဍေံအောန်မံၚ်ဏီတှေ် စန်ပကောံညးသ္ကံ ဍေံလောဲမံၚ်ဏီ၊ အေသွာၚ်ဏံ ဗီုလဵုပိုဲဂွံစန်ပကောံရောဟီုတှေ် အကြာဏံဂှ် ဂကောံပိုဲဏံ ဍေံဒှ်ကၠုၚ်တုဲတှေ် သွာၚ်တံဏံ မွဲသွာၚ်ကဵုမွဲသွာၚ် ပိုဲဓမံက်တိုန်ဏောၚ်၊ ဟီုစ သွာၚ်အာတရဴဏံဂှ်တှေ် ဒှ်ဂုဏ်ဖဵု ရဲဒေသပိုဲ သွက်ဂကူမန်ပိုဲတံဂှ်လေဝ် တၟာဂလိုၚ်ဏီရ။ အေဂုဏ်ဖဵုဇၞော်ဇၞော်ဏံ ကတဵုဒှ်ကၠုၚ် ပိုဲကၠောန်တှေ် ညံၚ်ဂွံ စိုပ် အခေါၚ်အရာ ညံၚ်ဂွံပိုဲကေံဇျှာပ်မာန်ဂှ် ပိုဲစွံလဝ်ရန်ဇၞော်ဇၞော်မွဲကီုရ။
သၟာန် ။ ။ စပ်ကဵုတၚ်လက္ကရဴအိုတ်ဏံ တၚ်သၟာန်သှေ်မံၚ်တံ သွက်ဂွံဟီုဗပေၚ်နွံမံၚ်ဏီတှေ် လဴကလးကဵုညိပၠန်?
သွဟ် ။ ။ စပ်ကဵု Mon Business Forum ဏံဂှ်တှေ် ရန်တၟံကဵု ဗီုဟီုလဝ်လ္တူဂှ် ဒၞာဲစၚ်၊ ဒၞာဲသၠာတ်၊ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲ တံ ညးကၠောန်မံၚ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဏံဂှ်လေဝ် ပိုဲဆဝ်မ္ၚုဟ်အာ အဓိက ပိုဲဂွံဒၞာဲဆက်စၠောံမွဲ၊ တုဲပၠန် ပ္ဍဲကဵုကဏ္ဍဏံ ပိုဲကၠောန်တုဲကီုလေဝ် ပ္ဍဲကဵုပေဲါဏံ ဟွံဂွံတိုန်စိုပ်တံဂှ်လေဝ် ကေတ်ဆက်ကဵုပိုဲတုဲတှေ် မိက်ဂွံဆက်စၠောံကဵု ဂကောံ တၠကမၠောန်မန်ပိုဲဏံရ။ ဆက်စၠောံဟီုဂှ်တှေ် ပိုဲဓမံက်အာရုပ်ရဴ နကဵုဗီုအသိၚ်နွံနွံတုဲ အခန်ကဏ္ဍပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ပိုဲဂှ် တှေ် ဍေံခိုဟ်တိုန်ဏောၚ်၊ ဒှ်ဂုဏ်ဖဵု သွက်ကောန်ဂကောံပိုဲ တၟာဂလိုၚ်ဏောၚ်၊ ဇှ်ရ နူကဵုအခန်ကၞာ Forum ဏံ တိုန်စိုပ်မာန်ဏောၚ်တှေ် ပိုဲကဵုလဝ် Contant နွံမံၚ် သွက်ဂွံတိုန်စိုပ်အာမာန်ဂှ် အေဇှ်တုဲ ကေတ်ဆက်တုဲ တိုန်စိုပ် ညိ၊ ယဝ်ရ တိုန်စိုပ်ဟွံမာန် ပ္ဍဲကဵုပေဲါဏံကီုလေဝ် လက္ကရဴလေဝ် ကေတ်ဆက်ကဵုပိုဲတုဲ ပါလုပ် ပ္ဍဲတၠကမၠောန်မန်ညိဂှ် မိက်ဂွံဖတိုက်ဖအောဝ် ဆဝ်မ္ၚုဟ် အလုံကောန်ဂကူမန်ပိုဲ သီုဖအိုတ်ရ။

Categories
ပရိုၚ် သၟာန်သွဟ်

ဂလာန်သၟာန်သှ် သ္ကိုပ်ပၞာန်လျးဂကူ အာစိုပ်လဝ်ဍုၚ်နဳပဝ်

ကမ္မတဳပံၚ်တောဲမၚ်ရံၚ်စံၚ်ပရေၚ်ဒေါအ်ပန်ပှော် JMC ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်တံ ၁၅ တၠ စနူအံက်တဝ်ပါ ၁ ဂှ် အာစိုပ်ဍုၚ်နဳပဝ် ပွိုၚ်မွဲသတ္တဟ ပ္ဍဲကဵုလ္ၚတ်လဝ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဂှ် ညးပါလုပ်အာ သ္ကိုပ်က္ဍိုက်ပ်ပၞာန် ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးကောန်ဂကူမန် MNLA သ္ကိုပ်ပၞာန်လျးဂကူ အဃောစိုပ်မံၚ်ဍုၚ်နဳပဝ်ဂှ် အေဝ်ဒဳတာ ဌာန်ပရိုၚ်မန် ဗညာအံၚ် ကေတ်အဆက်သၟာန်သှ်လဝ်ရအဴ။

Photo- သ္ကိုပ်ပၞာန်လျးဂကူ (MNA)

သၟာန် – အာလ္ၚတ်မံၚ် ဍုၚ်သအာၚ်နာနာတံတုဲ ပရေၚ်ဆဵုဂဗဆေၚ်ကဵု Peace Process ဍုၚ်ပိုဲဏံဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ မိက်ဂွံကဵု သောၚ်ကလးဗွဲသရောပ်?

သှ် – အဓိကကြက်ဍေံ Peace Process ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဍုၚ်ပိုဲဏံဂှ် ဆိုအ်ဗမံၚ်တၟာလအ်ရ။ အာဟွံဂွံပုဟ် ဒှ်မံၚ်ဟဂှ်၊ အာဟွံဂွံတုဲ ညာတ်ဟလဵုရောဟီုတှေ် ဗီုလဵုဒှ်ဒှ် ပ္ဍဲ JMC ကမ္မတဳပံၚ်တောဲမၚ်မွဲရံၚ်စံၚ် ပရေၚ်ဒေါအ်ပန်ပှော်ဏံ ဓမံက်ရုပ်ရဴချိုတ်ပၠိုတ်မှ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် သောၚ်ကလး စိုပ်တရဴမာန်ဏောဝ်။ မုဟိုတ်ရောဟီုတှေ် အကြာဏံ လွဟ်ဗြုမံၚ်ဏောၚ်၊ ရဲဟွံဂွံထပက်စၟတ်တဲ လိက်ကသုက် ပရေၚ်ဒေါအ်ပန်ပှော်အလုံဍုၚ် NCA ဏီ ဒေသသၟဝ်ကျာတေံလေဝ် လွဟ်ဗြု။ အကြာဏံ သေံ RCSS တံ၊ ကရေၚ် KNU တံ ရဲထ္ပက် NCA တုဲလေဝ် လွဟ်ဗြုမံၚ်တှေ် JMC ဏံ ကၠောန်ကမၠောန်ဟွံစိုပ်တရဴပုဟ်။ အေဂှ်တှေ် ဗီုလဵုဂွံကၠောန်၊ ဍုၚ်တၞဟ်ဟ်ကၠောန်ဗီုလဵု ပိုဲအာလ္ၚတ်။ ကြက်ဍေံဂှ် ရဲပၞာန်ဗမာကဵု ရဲပၠန်ဂတး က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ၜါလပါ် ပၞာန်ၜါလ္ပာ်တံ ညံၚ်ဂွံစုက်လုက်၊ စုက်လုက်ညးသ္ကံမှ သဳကၠဳပ္ညဳပ္ညပ် ကဵုကေတ်ညးသ္ကံ ဍေံပြေပြံၚ်လောဲဏောၚ် ဟီုစဗီုဂှ်၊ တုဲပၠန် ဒဒှ်ဍာံ ဗီုလဵုဒှ်မံၚ်ရောဂှ် JMC ၜါလ္ပာ်ဏံ ညံၚ်ဂွံကၠး၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်သီုၜါလပါ် ကၠးမံၚ်ဏောၚ်ဟီုတှေ် ဂွံပလေဝ်ပလေတ်စလောဲဂးရ၊

သၟာန်- ဂွံဒက်ပတန်အာ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဍုၚ်ပိုဲဂှ် ဗီုလဵုညာတ်ရော?

သှ်- ဗီုကဵုအာလဝ်နဝ်ဝေတေံကီု အဓိက ဍုၚ်ဖိလေတ်ပိုၚ်ကဵု ဍုၚ်ကဝ်လာန်ဗဳယျာတံ ဗီုလဵုဍေံတံကၠောန်လဝ် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်။ ရဲကေၚ်ကၠောန်လဝ် ပ္ဍဲဍုၚ်ကဝ်လာန်ဗဳယျာဂှ်ကီု၊ ညးတာလျိုၚ်နဝ်ဝေကီု၊ ညးတာလျိုၚ် UN တံကီု ပ္ဍဲဖိလေတ်ပိုၚ်တေံကီု ညးတံသောၚ်ကလး သ္ပဗီု Workshop ။ ပရေၚ်ဆဵုဂဗညးတံ ဗီုညးတံကၠောန်လဝ် သဳကၠဳလဝ်တံဂှ် ပိုဲဒးကူဆာဲကေတ် ဗီုပြၚ်ညးတံမွဲထပ်ဓဝ် ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ထေက်ကဵုဗီုပြၚ်ဍုၚ်ဇကု ဗီုလဵုကိတ်ညဳ ကျောဝ်ပရေၚ်တံဏံတုဲတှေ် စပ်ကဵုပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဍုၚ်ပိုဲဂှ် ဗီုပြၚ်လဵု ပိုဲကၠောန်ထေက် ပိုဲဒးချပ်ကေတ်၊ ဒးကၠောန်ကေတ်တ်ဏောၚ်။ ညးတၞဟ်လေဝ် ကၠောန်ကဵုဟွံဂွံပုဟ်၊ ကြက်ဍေံဂှ် အစောန်စရာဲ ဇကုကဵုဇကု ၜါလ္ပာ်ဏံဂှ် ဇကုဇကု ဒးကၠောန်အာကေတ်တ်ဏောၚ်။

သၟာန်- စပ်ကဵု ပရေၚ် DDR-SSR တံဂှ်ရော?
တၚ်သမ္တီ။ ။ DDR-Disarmament (ပွမသီလွဟ်) Demobilization (ပွမဒေါအ်ဇူနူပၞာန်) R-Reintegration (ပွမပံၚ်ပ္ကောံ)။ SSR-Security Sector Reform (ပွမက္လေၚ်ပလေဝ် ကဏ္ဍပရေၚ်ဂီုကၠီု)

သှ်- DDR ဏံဂှ် မွဲလ္ပာ်ဓဝ် ဍေံဟွံကၠောန်လဝ်ပုဟ်၊ ကျပၞာန်လေဝ်ဟွံသေၚ် သီုၜါလ္ပာ် ဒးကၠောန်ဏောဝ် ပ္ဍဲဍုၚ်ညးတၞဟ်ကေၚ်ကၠောန်လဝ် ညးတံဟီုဟဂှ်၊ ပ္ဍဲဒပ်ပံၚ်ကောံ UNFC တေံလေဝ် ပိုဲကေၚ်တိုန်မံၚ် Work Shop ရ စပ်ကဵု DDR ဂှ်၊ လၟုဟ် ပ္ဍဲပိုဲဏံဂှ် ဍေံမိက်ဂွံကၠောန်မံၚ် DDR လပါ်ဂကောံ ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ရပ်လွဟ်ပၠန်ဂတးတံသၟးသက်က် ဟီုမံၚ်ဟဂှ်။ ကျလဝ်ပၞာန်လေဝ်ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ပိုဲတံဂှ် ဒးတက်ကျာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကၠာဏောၚ် ဂၠာဲသွဟ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲမှ စပ်ကဵု DDR-SSR ဏံ ကၠောန်ဏောၚ် ပ္ဍဲလိက်ကသုက် တၚ်တုပ်စိုတ်ဒေါအ်ပန်ပှော်အလုံဍုၚ် NCA ပါမံၚ်ရဏောၚ်။ ဇေတ်တ်တေံ ကြက်နွံၜါတၚ် မိက်ဂွံဟီု၊ DDR ဂှ် မွဲလ္ပာ်ဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ အခိၚ်လၟုဟ် DDR ဏံ ဟွံစခေတ်ရ၊ ယဝ်ရဒးကၠောန် DDR တှေ် သီုဒပ်ပၞာန် သီုရဲပၠန်ဂတး သီုၜါလပါ် ဒးကၠောန်ဏောၚ်။ ကျလဝ်ပၞာန်တှေ် သောၚ်မံၚ် လပါ်ကျဂှ် ဒးကၠောန် DDR မွဲလပါ်ဓဝ်ရ။ အခိၚ်ဏံ DDR ဂှ်ခေတ်ဟၟဲရ၊ SSR ရ ဒးကၠောန်ထေက် ညးတံဟီုဟဂှ်။

သၟာန်-စပ်ကဵုလိခ်ကသုက် NCA ဂှ်ရော?

သှ်- မွဲတၚ်ပၠန်ဂှ် လိက်ကသုက် (NCA) ဒေါအ်ပန်ပှော်ဏံဂှ် ဍုၚ်တၞဟ်ဟ်ကၠောန်မံၚ်တံဂှ် Limit သၞောတ်ထ္ၜတ်အပိုၚ်အခြာ အခိၚ်ဒးနွံဏောၚ်၊ ဟီုဗတ်ဗမာတှေ် “ကန်႔သတ်ချက်” မွဲသၞာံဟာ ၜါသၞာံဟာ ပိသၞာံဟာ ပေါဲပၞာန်ညံၚ်ဂွံဒေါအ်ကွေံကွေံဂှ် လိက်ကသုက်ဏံ ဒးဓမံက်ရုပ်ရဴဏောဝ်၊ ပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲ ဗီုဂှ်ဟွံသေၚ်၊ NCA ဍုၚ်ပိုဲ သ္ပဒတန်လဝ် ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်တုဲ ဝေၚ်ပလေဝ်ဟွံမွဲ၊ လိက်ကသုက်ဒေါအ်ပန်ပှော်ဂှ် အခိၚ် “ ကန်႔သတ်ချက်” ဒးနွံဏောၚ်၊ အခေါၚ်ပလေဝ်လေဝ် ဒးနွံဏောၚ်။ ယဝ်ရ အခေါၚ်ပလေဝ်ဟွံမွဲကီုလေဝ် ဂွံကၠောန်ကမၠောန်ဂွံဂှ် နဲကဲဗီုပြၚ်ဂွံကၠောန်ကမၠောန်ဂွံမွဲမွဲသာ် (ToR, SOP ) ဒးကၠောန်လဝ်ဏောၚ် ဂွံဓမံက်ရုပ်ရဴဂွံ။ လၟုဟ်ဂှ် ဓမံက်ရုပ်ရဴဟွံဂွံပုဟ်လေဝ် ညိၚ်မံၚ်အတိုၚ်ဂှ်တှေ် အဓိပ္ပဲါဟွံမွဲ မိက်ဂွံဟီုဟဂှ်။

သၟာန်- သရောပ်တုဲ ဟီုဗပေၚ်ကဵုညိ?

သှ်-စပ်ကဵုအကာဲအရာဍုၚ်ပိုဲ ဒှ်မံၚ်လၟုဟ်ဏံဂှ် ရဲဘိုၚ်ဂစာန်ကဵု ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် ဗီုဍုၚ်နဝ်ဝေတံဂှ် ညးတံကၠိုဟ်မံၚ် အကာဲအရာပိုဲဖအိုတ်ရ၊ ရဲလဵုတံၚ်ဟလိၚ်မံၚ် မိက်ဂွံတံၚ်ဟလိၚ်မံၚ် ပရေၚ်ဒေါအ်ပန်ပှော်လၟုဟ်ဏံဂှ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ JMC ဏံ ဓမံက်ရုပ်ရဴချိုတ်ပၠိုတ်မှ ပရေၚ်ဒေါအ်ပန်ပှော် စိုပ်တရဴဏောၚ်။
တုဲပၠန် လိက်ကသုက် NCA ဏံ အခိၚ် “အကန်႔အသတ်” ဒးနွံဏောၚ်၊ သီုၜါလပါ် ဒးကၠိုဟ်တုပ်ညးသ္ကံဏောၚ်၊ လၟုဟ်လ္တူလိက်ကသုက်ဏံ ကၠိုဟ်လေဝ်ဟွံတုပ်ပုဟ်၊ အဓိပ္ပါယ်လေဝ် ဟွံပေၚ်ပုဟ် ဒှ်မံၚ်ဟဂှ်၊ ဝေၚ်ပလေဝ်လေဝ် ဟွံဂွံပုဟ်တှေ် ဍေံဟွံတုပ်ကဵု လိခ်ကသုက်ပရေၚ်ဒေါအ်ပန်ပှော် ဍုၚ်ညးတၞဟ်ပုဟ်။
မွဲပၠန်ဂှ် ပ္ဍဲဍုၚ်နဳပဝ်ဏံ DDR ဍေံတံမွဲဗီုဏောၚ်၊ ညးကေၚ်ဖန်ဖက်လဝ် ပရေၚ် DDR သ္ကိုပ်ပၞာန်နဳပဝ်ဒေါအ်ဇူလဝ် ပ္ဍဲ Workshop ပိုဲဏံ ညးဟီုလဴဂှ်တှေ် ကာလညးတံကၠောန်လဝ် DDR ဂှ်တှေ် DD ၜါမဂှ် ဟွံဒှ်ကၠောန်ပုဟ်၊ R မွဲမရကၠောန်လဝ် ဂးဟဂှ်၊ ကာလကၠောန်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဟီုတှေ်လေဝ် သီုညးသီုအဲ ပရေၚ်ဒးဒုၚ်ကဵု ဒးဒုၚ်ဂိနွံ၊ Win+Win ဟီုဂှ် ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ် ဒှ်ဟွံမာန်။ အတိုၚ်ဟီုလဝ်ကၠာတေံရ ဗီုပြၚ်ဒက်ပတန်ၜိုဟ်လလမ်ဍုၚ်ပိုဲဏံဂှ် ကောန်ဍုၚ်ပိုဲကဵုပိုဲတံဟေၚ် ဒးဖန်ဗဒှ် ဒက်ပတန်အာကေတ်တ်ဏောၚ်။
တၚ်ဂုဏ်ရအဴ။

Categories
ပရိုၚ် သၟာန်သွဟ်

“ခရိတ်ပၟတ်ဂၠံၚ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဒေါအ်” သၟာန်သှ် ညးစၞးကၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူ နာဲသဳဟ

ညးစၞးကၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူ နာဲသဳဟ(Facebook)

စပ်ကဵု ကမ်ပဏဳပၟတ်ဓါတ်လလဳ Southern Myanmar Development-SMD ဗီုပၟိက်စိုတ် ကံက်ကေတ်မံၚ် ခရိတ်ပၟတ် ပ္ဍဲဍုၚ်လၟိုၚ်၊ ကွာန်တၟံကၞေၚ်၊ နှေဟ်ခြေၚ်၊ ဒဵုကြေၚ်၊ ကံဍောတ်တံဂှ်တုဲ နကဵုညးစၞးကၠတ်ထဝ်ဒေသဏံမွဲတၠ ဗီုလဵုကေတ်မံၚ်လျိုၚ် သွက်ညးစၞးကဵုလဝ်မာဲတံကီုရော အေဝ်ဒဳတာဌာန်ပရိုၚ်မန် Mon News Agency ဗညာအံၚ် သၟာန်သှ်လဝ် ညးစၞးကၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူ နာဲသဳဟ။

သၟာန်- စပ်ကဵုကိစ္စပရေၚ်ပၟတ်ဓါတ်လလဳ ကမ်ပဏဳ SMD တြးမံၚ်လပါ်ဍုၚ်လၟိုၚ်ဂှ် ဗီုဍေံတံနွံပၟိက် ကံက်ကေတ်မံၚ်ခရိတ်ပၟတ်ဂှ်တုဲ နကဵုညးစၞးကၠတ်ထဝ်ဒေသမွဲတၠ ဗီုလဵုဘိုၚ်ရေၚ်တၠုၚ်မံၚ်ကီုရော?
သှ်- သွက်ဂွံပတိုန်ကဵုကၠတ်ထဝ်ဂှ် နကဵုတၚ်သၟာန် အဲစဳဇန်လဝ်တုဲရ၊ ဗီုပြၚ်ကံက်မံၚ် ခရိတ်မဳတာပၟတ်၊ ခရိတ်ရေၚ်တၠုၚ်၊ ခရိတ်ပၟတ်ဂၠံၚ်တံဂှ် ၚုဟ်မဂၠိုၚ်သၠုၚ်လောန်ကွေံကွေံ၊ ၚုဟ်မးကိတ်ညဳ ထေက်ကြိုက်ဂှ် နကဵုအလဵုအသဳ ညံၚ်ဂွံထိၚ်ကြာပ် ခုတ်စွံကဵု အနှေန်မဳတာယူဏေတ်ပၟတ် ၊ တုဲပၠန် ကံက်မံၚ်ခရိတ်ရေၚ်တၠုၚ်(ဝန်ဆောၚ်ခ)၊ ခရိတ်ပၟတ်ဂၠံၚ်တံဂှ် ညံၚ်ဂွံဒေါအ် နကဵုအလဵုအသဳ အစဳဇန်နွံ/ဟွံမွဲ သွက်ဂွံသၟာန်ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်ဂှ် ပတိုန်လဝ်စရၚ်တုဲမံၚ်ရ၊ တ္ၚဲလဵုစိုပ်အလန်ဂှ် ဟွံတီကၠးဏီ၊ ဂိတုဏံကြပ်အိုတ်ဟာ ဂိတုတေံမံက်ဟာ ဒှ်သဳကၠဳပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်ဏောၚ်။

သၟာန်- နကဵုကမ်ပဏဳ ဗီုပၟိက်စိုတ်ဍေံတံ ခုတ်ကေတ်ၚုဟ်မး၊ ကံက်ကေတ်မံၚ် ခရိတ်ပၟတ်ဍာန်လၟုဟ်ဏံဂှ် ဗီုလဵုဒးဖန်ဖက်ထေက်ရော?
သှ်- ခရိတ်ပၟတ်ဍာန် ညိလေဝ်ကံက်ဟွံထေက်၊ ခရိတ်ပၟတ်ဍာန် မွဲဂိတု ၄၂၅၀ ဒကေဝ်ဟီုဂှ် လတူညးဍုၚ်ကွာန်တံ လျိုၚ်ဍိုက်မံၚ် လျိုၚ်ဇြိုၚ်မံၚ်ကွေံကွေံဏောၚ်၊ ဍာ်ဇမၠိၚ် အာဟွံမာန်ပုဟ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ခရိတ်အရၚ်ပၟတ်ဍာန်ဂှ်တှေ် ညံၚ်ဂွံပလီုထောံကဵု ခရိတ်ယူဏေတ်ကီု ခရိတ်ရေၚ်တၠုၚ်တံဂှ်ကီု ညံၚ်ဂွံပြေပြံၚ်ကဵု ရဲဒေသဂှ်တှေ် အလဵုအသဳ ညံၚ်ဂွံဘိုၚ်ထိၚ်ကဵု၊ လၟုဟ်အလဵုအသဳ ဟွံဘိုၚ်ထိၚ်ကဵုတုဲ နကဵုကမ်ပဏဳဂှ် ဗီုပၟိက်ဍေံဒးစိုတ် ဍေံဖန်ဏာ၊ သွက်ဂွံခုတ်ၚုဟ်မး ခရိတ်မဳတာပၟတ်ဟီုဂှ် နူကဵုအလဵုအသဳကၟိုန်ဍုၚ် ပံက်ကဵုလဝ် ကမ္မတဳကောပ်ကာဲ(ကြီးကြပ်ရေးကော်မတီ) နွံမံၚ်ဏောၚ်၊ ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးမန် နကဵုအလဵုအသဳတွဵုရး ပံက်လဝ်ကီုလေဝ် တာလျိုၚ်ညးတံဒးကၠောန်ဂှ် ညးတံဟွံကၠောန်၊ ဆေၚ်စပ်ကဵုပရေၚ်ကိစ္စပၟတ်ဏံ တာလျိုၚ်ဒးကောပ်ကာဲဂှ် ဟွံကၠောန်တုဲ အကြာကမ်ပဏဳကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဇီုကပါ်ကၠုၚ်ဗီုဏံ၊ စပ်ကဵုပရေၚ်တက်ဇုက်ပၟတ်သ္ၚိ တောဲပၟတ်သ္ၚိတံ ဟွံပြေပြံၚ်နွံမံၚ်တံဂှ်လေဝ် သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဂွံပြေပြံၚ် ဆလတှေ် စနူပိုဲညးစၞးတံ ဒးဟီုကဵုမံၚ်ကမ်ပဏဳတေံ တိုက်ရိုက်နွံ၊ လၟုဟ်စိုပ်ကာလ ကေတ်ခရိတ်ပၟတ်ဏံကွေံကွေံဂှ်တှေ် နကဵုပိုဲ သောၚ်ပ္ဍဲသၟဝ်တေံဟွံဂွံ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒးသောၚ်ပ္ဍဲလတူကၠတ်ထဝ်ဏံရ ဒှ်ကၠုၚ်၊ ပရေၚ်ဏံ အဲပတိုန် ဟီုလဝ်ကုအလဵုအသဳကၟိန်ဍုၚ်ဂှ်တှေ် ခရိတ်မဳတာပၟတ်ဂှ်တှ်ေ ဗီုဂွံကိတ်ညဳကဵု ကာလဒေသလၟုဟ်ဏံဂှ် ကောပ်ကာဲကဵု ဖန်ဇန်ကဵုၚုဟ်မးထေက်ကြိုက်မွဲ သာ်ဏံ အဲအာတ်မိက်လဝ်ဟဂှ်၊ ခရိတ်ရေၚ်တၠုၚ်(ဝန်ဆောၚ်ခ) ခရိတ်ပၟတ်ဂၠံၚ်ဂှ်တှေ် ညံၚ်ဂွံပလီုထောံ အဲအာတ်မိက်၊ တုဲပၠန် ကၠောန်ကမၠောန်တှေ် “ပတ်ဝန်းကျၚ်ထိခိုက်မှုအနည်းဆုံးဖြစ်အောၚ် ဆောၚ်ရွက်ရမယ်” သၞောဝ်နွံမံၚ်၊ “ပတ်ဝန်းကျၚ် လူနေမှုစီးပွားသက်ရောက်မှု ထိခိုက်မှုအနည်းဆုံးဖြစ်အောၚ်” ဒးကၠောန်ဏောၚ်၊ အေပ္ဍဲဓမံက်ရုပ်ရဴပရေၚ်တံဏံဂှ် ရဲကမ္မတဳကောပ်ကာဲပၟတ်တံဏံ ဒးကၠောန်ကဵုဖအိုတ်ရောၚ်။ ဟွံကၠောန်ကမၠောန်ဂှ်ရ ကမ်ပဏဳဂှ် ဗီုဍေံဒးစိုတ် ဍေံဖန်မံၚ်ကေတ်တ်။

သၟာန်- စပ်ကဵုပရေၚ်ပွဳပွူသဘာဝလီုလာ်တံ မုက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ကီုရော၊ ဗီုလဵုဖန်ဇန်အာရော?
သွဟ်- ဂၠံၚ်ဍာန် ကွာန်နှေဟ်ခြေၚ်ကဵု အကြာကွာန်ဒဵုကြေၚ် လီုအာဂှ်လေဝ် အဲထပ်သၟာန်လဝ် မွဲတၚ်ပၠန်၊ ဒၟာနူကမ်ပဏဳပၟတ်ဏံတုဲ အခိၚ်ကသီုဏံ ဍာန်ဏံလီုအာဂှ် ကွးဘာအစာဘာ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ အာကၠုၚ်ဝါတ်ကျာတ် ဒှ်အခက်အခုဲဗွဲမဂၠိုၚ်၊ ကိစ္စဍာန်ဏံ ဗီုလဵုပလေဝ်ကဵုရော၊ လပါ်ကွာန်ကုန်ဗဴ တၟံကၞေၚ်ကွာန်တၟိဏံဟီုတှေ် ညးၜိုတ် ၃၀ တၠ အာတ်မိက်လဝ်နွံ၊ ဟိုတ်နူကဵု တိုၚ်ပၟတ်တံဏံ ဝါညးတံလီုလာ်လဝ်ဂှ် ညးတံအာတ်မိက်လဝ်၊ အေဏံလေဝ် မွဲတၚ်ပၠန် ထပ်ပတိုန်လဝ်ပၠန်၊ ညးတံအာတ်မိက် သီးနှံလျော်ကြေး၊ သြောံညးတံတဵုလဝ် လီုလာ်အာလဝ်တံဂှ် ညးဂွံလေဲကဵု၊ ပရေၚ်ဏံဂှ် ကမ်ပဏဳကၠောန်တှေ် ကမ်ပဏဳလေဲ၊ အလဵုအသဳကၠောန်တှေ် အလဵုအသဳ ညံၚ်ဂွံလေဲကဵု လၟေၚ်သၞောဝ်နွံမံၚ်။
တုဲတှေ် ကိစ္စဗါ်တၞံတာ ကွာန်တံၚ်ပရၚ်လေဝ်နွံမံၚ်ပၠန်၊ ပ္ဍဲသၞောဝ်ဂှ်တှေ် “သဘာဝပတ်ဝန်းကျၚ်ထိခိုက်မှု အနည်းဆုံးဖြစ်အောၚ် ဆောၚ်ရွက်ရမည်” ကာလဇကုဓမံက်ရုပ်ရဴပရေၚ်ကမၠောန်တှေ် ဒးစွံဂရုကိစ္စတံဏံကီုဏောၚ်၊ ဒးဟီုတှေ် ဇုက်ပၟတ်ဂှ် ပါဲတၞံတာဟွံဂွံဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ ရံၚ်ကေတ်အကာဲအရာ ဗလးတိဂှ်မ္ဂး ဟွံထဗိုၚ်တၞံတာတံဏံတှေ် ဇုက်ပၟတ်အာဟွံဂွံဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ ဥပမာ တိုၚ်ပၟတ်တိတ်အာလပါ်ဝါညိတှေ် ဍေံသောၚ်အာဏောၚ်၊ အဲလေဝ်ဟီုလဝ်ကဵု တၠကမ်ပဏဳ ဦးစိန်ဝမ်း၊ ကောန်ရဲညး ဦးဌေးအောၚ် တံကီု၊ နဲဟွံဒးထဗိုၚ်တၞံတာဂှ် ကၠောန်ညိ၊ ဒကဲဂၠံၚ်သၠုၚ်ကျာ သၟဝ်ကျာဒှ်ဒှ် တိုၚ်ပၟတ်ပဆုဲတိတ်အာလပါ်ဝါတှေ် သောၚ်မံၚ်ရ၊ ညံၚ်ဟွံဒှ်ပြဿနာ ကဵုရဲဒေသဂှ် ဖန်ညိ၊ တၞံတာညးတံ ညးတံစွံလဝ်ၚုဟ်မးဟီုဂှ် ပိုဲပလီုထောံဟွံထေက်ပုဟ်၊ ကိစ္စဓမံက်ရုပ်ရဴပၟတ်ဏံ နဲညံၚ်ဟွံဂွံထဗိုၚ်တၞံတာတံဂှ်လေဝ် ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ် သွက်ဂွံပတိုန်ထ္ၜးနွံ။

သၟာန်- စပ်ကဵုပရေၚ်ကမ်ပဏဳဏံတုဲ မုမိက်ဂွံထပ်ထပေၚ်ဟီုဂးကီုရော?
သှ်- စပ်ကဵုကမ်ပဏဳဏံတုဲ ဘိုအ်ဂွံဒးသၟာန်နွံဗွဲမဂၠိုၚ်ဏီ၊ စပ်ကဵုကမ်ပဏဳပတိတ်ပၟတ်ဏံ ဂွံလဝ်အခေါၚ်ပတိတ်ပၟတ် ဗီုလဵုရော အလဵုအသဳကၟိန်ဍုၚ်ဟာ အလဵုအသဳတွဵုရးဟာ ကဵုလဝ်အခေါၚ်ဗီုလဵု၊ ကဵုလဝ်အခေါၚ်တုဲယျဟာ၊ ကၠောန်ပတိတ်ပၟတ်နကဵုဇြဟတ်လဵုရော၊ ဥပမာ နကဵုကၠေၚ်ဒဳဇြေဝ်ဟာ၊ FO ဟာ၊ သၟုဟ်ဓါတ် Gas ဟာ၊ ဂွံလဝ်အခေါၚ်ကဵု ကၠေဝ်ဒဳဇြေဝ်တုဲ ပတိတ်မံၚ်ကဵု FO ဟွံဂွံပုဟ်၊ ဂွံလဝ်အခေါၚ် FO တုဲ ပတိတ်နကဵုသၟုဟ်ဓါတ်လေဝ်ဟွံဂွံပုဟ်၊ သၞောဝ်ဥပဒေဍေံနွံမံၚ်ဏောၚ်။ လက်ကရဴအိုတ် ဟီုကွေံကွေံတှေ် ခရိတ်ပၟတ်ဗီုဍေံကေတ်မံၚ်လၟုဟ်ဏံဂှ်တှေ် ပြဟ်ဟ်ဏံ ဟွံကဵုဏီတှေ်လေဝ် မုဟွံဒှ်ဟလဵုပုဟ်၊ ဍေံမွဲလပါ်ဓဝ် အာတ်ကေတ်လဝ်ကေတ်တ်ဏောၚ်။

Categories
သၟာန်သွဟ်

ဆဵုဂဗသၟာန်သၟုက်ကု နာဲဟံသာ

“ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ရပ်လွဟ်တံ ဗလးထောံလွဟ် အတိုၚ်အကာဲအရာ လၟုဟ်ဏံရမ္ဂး ပ္ဍဲသၟဝ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ ဍေံဂှ် မုကၠောန်ဂွံရော၊ အလဵုအသဳလၟုဟ် တိုန်ကၠုၚ်လဝ် နူပေါဲရုဲမာဲရဂှ်လေဝ် မုကၠောန်ဂွံကီုရော”

နာဲဗညာအံၚ် သ္ကိုပ်ဒါန်လိက် ဌာန်ပရိုၚ်မန် ဆဵုဂဗသၟာန်သၟုက်ကု နာဲဟံသာ ဒုဥက္ကဌ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ၊ ဥက္ကဌ UNFC ၊ ညးပါလုပ်ဂကောံ UPDJC ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးဏာရ။

နာဲဟံသာ

သၟာန်။ ။ ဒဒှ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်လၟုဟ်ကဵု အကာဲအရာ ဂကောံရပ်လွဟ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ် တံကီု၊ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ သီုဒှ်ဒၟံၚ်ကောန်ဂကောံ UNFC ဖိုဟ် စိုပ်အာအဆံၚ် ဒဵုကဵုဒးထ္ပက်စၟတ်တဲ NCA ဂှ် အကာဲအရာ နွံသာ်လဵု လဴထ္ၜးကဵုဗွဲကိုပ်ကၠာညိအ္စာ။

သွဟ်။ ။ ပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲဏံ ဂကောံရပ်လွဟ် နွံဒၟံၚ် ၂၀ ဂကောံပြၚ်။ အေပ္ဍဲဂှ် ဒိုအ်ပန်ပှော် ထ္ပက်စၟတ်တဲ NCA ကဵုအလဵုအသဳဂှ် နွံ ၁၀ ဂကောံ၊ လ္ပာ်မ္ၚးတေံ သှေ်ဒၟံၚ်ကဝက်ပြၚ်ဏီ။ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ပိုဲတံဂှ် အခေါၚ်အဝဵုဇကု ထေက်ကဵုက္လိဂွံ (ဝါ) အခေါၚ်အရာ ပါကၠုၚ် နူဂၠံဂဝ်ဂၞဴတေံ ဟွံက္လိဂွံသၟးဟွံက ၜိုန်အာတ်မိက်ကၠုၚ် အတိုၚ်နဲဒဳမဝ်ကရေဇြဳကီုလေဝ် ဟွံက္လိဂွံတုဲ အိုတ်ကၞောတ် ပါဲဟွံဗၠး ဒးရပ်ကၠုၚ်လွဟ်။

ဍုၚ်ပိုဲ လ္ပာ်သ္ကုတ်သၟဝ်ကျာတေံ ဒပ်ရပ်လွဟ် ဇၞော်ဇၞော်တံနွံမံၚ်၊ ဇြဟတ်လွဟ်ဇၞော်မံၚ်၊ ဓမံၚ်တိဍာ်ပၠန်လေဝ် ဂြိုပ်ဒဵုတံ တီုကွေံကွေံဏောၚ်၊ ဂွံအိုတ်အးဂှ် ဟလဵုပလေဝ် အလဵုအသဳ ဗ္တိုက်သၟးဟွံလောဲ၊ ဒၟါနူဂှ်ရ ပ္ဍဲလၟေၚ်ဒဒှ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဏံ ပါဲထောံလဝ် ညးတံမ္ဂး ဍုၚ်ပိုဲဏံ ဗီုလဵုလေဝ် ၜိုဟ်လလမ်ဟွံမာန်။

UNFC ဂှ် နူဝါဒိတေံ နူစသမ္မတ ဥူတိၚ်သိၚ် ကော်ဘိက်ကၠုၚ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၁ တေံရ ပြသၞာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဒးသောၚ်က္လးၜိုဟ်ဟ်သြိုဟ်ဟ် ပ္ဍဲဝိုၚ်ခုၚ်ဏောၚ် လညာတ်ပိုဲ နွံကၠုၚ်ဒၟံၚ်တုဲတုဲရ၊ သွက်ဂွံသဳကၠဳ ကိစ္စပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဂှ်လေဝ် ပိုဲတံ ပံက်စွံလဝ် ဂကောံသဳကၠဳနွံ။ ဆ္ဂးသၞာံ ၂၀၁၁ ဂှ် သီုဟွံဒှ်သဳကၠဳပုဟ်၊ သၞာံ ၂၀၁၂ လ္ပာ်အိုတ်မှ ပိုဲတံ ဂွံစဆဵုညးသ္ကံ ဗွဲပလးကၠာ၊ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၃ ဂှ် ဂွံသဳကၠဳကၠုၚ် နကဵု UNFC ရ။ အဃော စပံက် UNFC တေံ ဂကောံနွံကၠုၚ် ၁၂ ဂကောံ၊ ဗွဲကြဴဏံ ကချေၚ် ၂ ဂကောံ ပံၚ်ကောံညးသ္ကံတုဲ ဒှ်အာ ၁၁ ဂကောံ၊ ဗွဲကြဴဏံ ဂကောံလ္ၚဵု နုက်တိတ် နူ UNFC နွံ၊ ဣဏံဂှ် အလဵုအသဳကီု ဒပ်ပၞာန်ကီု ထ္ပက်ကၠာ် ဖျာ်ဗ္စာ်ကၠုၚ် နဲနာနာသာ်တုဲ ဒှ်ကၠုၚ်ဗီုဏံ။ လၟုဟ်ဏံ ပ္ဍဲ UNFC ဂှ် သှေ်ဒၟံၚ် ၅ ဂကောံဏီ။

တၚ်ဒတဴလိုၚ် ၅ ဂကောံဏံဂှ် ပြသၞာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဍုၚ်ပိုဲဏံ နကဵုနဲ ဆဵုဂဗတက်ကျာ သဳကၠဳၜိုဟ်ဟ်သြိုဟ်ဟ်ဟေၚ် ပသောၚ်မာန်ဏောၚ် ပတှေ်ကေတ်သာ်ဂှ်တုဲ ညံၚ်ဂွံဒှ် NCA ဂှ် UNFC သ္ပဇြဟတ်အဓိကတုဲ ကော်ဘိက် ဆဵုဂဗသဳကၠဳကၠုၚ်လဝ်ကဵု ဂကောံတၞဟ်ဟ်တံရ။

ပ္ဍဲ UNFC နွံဒၟံၚ် ၅ ဂကောံဏီဂှ် ဗော်မန် NMSP ကဵု ဗော်ဠာဟူ LDU တံ ထ္ပက်ထောံစၟတ်တဲ NCA ၊ သှေ် (ကရေၚ်ဍာဲ KNPP, သေံ SSPP, ရခေၚ် ANC) ၃ ဂကောံတံဂှ် ဟွံဒှ်ထ္ပက်ဏီ၊ ဒှ်သာ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲ UNFC ဂှ် ဂကောံထ္ပက်စၟတ်တဲတုဲလေဝ်နွံ၊ ဂကောံဟွံထ္ပက်စၟတ်တဲဏီလေဝ်နွံ၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် မုပြသၞာဟွံမွဲ။ မူဟိုတ်ရောမ္ဂး တၚ်ပိုဲပ္တဝ်က္ဍိုပ်ဂှ် သွက်ဂွံသောၚ်က္လး ပြသၞာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲဝိုၚ်ခုၚ်ရ၊ ဆ္ဂး အကာဲအရာကီု ဗီုပြၚ်အလဵုအသဳရပ်စပ်ကီု ဟွံဒှ်မွဲဗီု ဟွံစှေ်မွဲအခိုက်တုဲ အကာဲအရာ ဂွံလုပ်ထ္ပက်စၟတ်တဲ သီုဂကောံဖအိုတ်ဂှ် ဍေံဟွံဒှ်ကၠုၚ်၊ ဂကောံ ဟွံဂွံထ္ပက်စၟတ်တဲ NCA ဏီတံလေဝ် ဆက်ပ္ညဳအာပၠန်ဏောၚ်တုဲ အခါပြေပြံၚ် စှေ်ဗီုမ္ဂး ညးတံလေဝ် ထ္ပက်စၟတ်တဲကီုဏောၚ်။

တၚ်ဒတဴလိုၚ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ် ဍေံဟွံတၞဟ်ခြာနူ လညာတ်သဇိုၚ် UNFC ရ၊ သောၚ်ကၠုၚ်ပြသၞာဍုၚ်ပိုဲ နကဵုနဲပေါဲပၞာန်ဂှ် လအ်ကၠုၚ် ရ၀ သၞာံဣရ၊ နဲထပိုတ် ၄ ထပိုတ်ကီု သီုနဲဗျူဟာနာနာသာ် အလဵုအသဳ ပန်ဗ္တိုက်ကၠုၚ်ကီုလေဝ် ဂကောံလဵုမွဲလေဝ် အိုတ်ဇးအာ ဟွံမွဲ။ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၅၈ တေံ ဟိုတ်နူကော်ဘိက်ကၠုၚ် သွက်ဂွံဆဵုဂဗသဳကၠဳ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်ရ မန်၊ ရခေၚ်၊ ပအိုဝ် လှာဲကၠေံဗီုပြၚ်ပေါဲဗ္တိုက်တုဲ ပအပ်ထောံလွဟ်ရ၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် အခေါၚ်အဝဵု သွက်ဂကူညးကဵုညးဂှ် ဗၞတ်ညိညလေဝ် ဟွံက္လိဂွံတုဲ က္လေၚ်ရပ်လွဟ် က္လေၚ်ပၠန်ဂတးပၠန်ရ၊၊ လောန်ကၠုၚ် ပွဳဗွိုၚ် သၞာံ ၁၉၉၀ တေံ ပ္ဍဲဂကောံရပ်လွဟ် ဒိုအ်ကၠုၚ်ပန်ပှော်ဂှ် အလဵုအသဳပၞာန် ကရေပ်ဓရတ်တုဲ ဂကောံပလံၚ် (PSLF/TNLA) ဂှ် စိုပ်အာအဆံၚ် ဒဵုကဵုဒးဒုၚ်သီလွဟ်ရ၊ ဆ္ဂး ၜိုတ်လဵုသီသီ အခေါၚ်အဝဵု ဂကူညးတံ ညးတံဟွံဂွံတှေ် ဂကောံပလံၚ် TNLA လၟုဟ်ဏံ က္လေၚ်မံက်တိုန်ပၠန်။

အဓိပ္ပါဲအဲမိက်ဂွံဟီုဂှ် သွက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ အခေါၚ်အဝဵု ၜိုတ်ထေက်ကဵုက္လိဂွံဂှ် ဟွံက္လိဂွံပုဟ်ဟီုတှေ် နကဵုနဲလဵုဟွံဟီု ညးတံရုန်ဂစာန်အာတဝဵုရ၊ သွက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဏံ အလဵုအသဳ ဖန်ကဵုလဝ် အခေါၚ်အဝဵုအဆံၚ်တုပ်သၟဟ်လေဝ် ဟွံမွဲကၠုၚ် မွဲလှေ်ပုဟ်၊ ဥပမာ အလုံမွဲဍုၚ်ဏံ လိက်ဗၟာမွဲဟေၚ်ရ အခေါၚ်ဗ္တောန်နွံ၊ လိက်ပတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂှ် အခေါၚ်ဗ္တောန်ဟွံမွဲ၊ အရေဝ်ဘာသာကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုအခေါၚ်စကာ ပ္ဍဲရုၚ်ပုဟ်၊ အတိုၚ်ဏံရတှေ် အာဲကၟာဲကောန်ဍုၚ်အရၚ် မပ္တံ အရေဝ် လိက်ပတ် ဘာသာ ယေန်သၞာၚ် အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳကီု သီုကဵုကပေါတ် မလုပ်ကဵုဝၚ် ဂကူညးကဵုညး ဒးဒုၚ်ပလီုပလာ် ဒးဒုၚ်ကၠေံကၠက်အာ နနဲနာနာသာ်မ္ဂး ကောန်ဍုၚ်အရၚ်လဵုလေဝ် ဒုၚ်တဲမာန်ဟွံသေၚ်။

ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိပိုဲလေဝ် နူဝါဒိတေံရ ပြသၞာတံဏံ သောၚ် နကဵုပရေၚ်ပၞာန် ဟွံတုဲပုဟ်၊ ဒးသောၚ်က္လး နကဵုနဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဏောၚ်ဂှ် ညာတ်ကၠုၚ်လဝ်ရ၊ UNFC လေဝ် ဒုၚ်ကေတ်ဗီုဏံရ။ NCA ဂှ် ပိုဲရ စပ္ညဳကၠုၚ်ကၠာ၊ အခိၚ်က္လိဂွံ တၚ်တုပ်စိုတ် NCA ဂှ် NCCT ပိုဲ နွံဒၟံၚ် ၁၆ ဂကောံတုဲ ယဝ်ဒုၚ်တဲ သီု ၁၆ ဂကောံတှေ် ထ္ပက်စၟတ်တဲသီုဖအိုတ်ဏောၚ်၊ ဆ္ဂး အေအခိၚ်ဂှ် ပါဲတးထောံ ဂကောံလ္ၚဵုလ္ၚဵုတုဲ ဣဏံဂှ် ပရေၚ်လ္ဂူတပ်တး ဟွံမွဲပုဟ် ဂွံညာတ်ကေတ်ဗီုဂှ်တုဲ က္လေၚ်စဴကၠုၚ်၊ အကာဲအရာလၟုဟ်ဏံ သောၚ်က္လး နကဵုပရေၚ်ပၞာန်သၟး ရမ္ဂး ဍေံဟွံတုဲပုဟ်၊ ဒးသောၚ် နကဵုနဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဏောၚ်၊ ဆ္ဂး လ္ပာ်ဒပ်ပၞာန်ဂှ် ပတှေ်ဇြဟတ်လွဟ်တုဲ ကၟာတ်လဒဵုဒၟံၚ် အခေါၚ်အဝဵုကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဏောၚ်တှေ် လွဟ်ပိုဲဂှ် ပိုဲဗလး (သၠး) ထောံဟွံဂွံပုဟ်၊ ဒပ်ပိုဲလေဝ် ပိုဲဒုၚ်သီ ဒုၚ်ပလီုဟွံမာန်ပုဟ်၊ ဣဏံဂှ် ဒှ်တၚ်ဒတဴလိုၚ် ဇၟာပ်ဂကောံ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဖအိုတ်ရ။

သၟာန်။ ။ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ထ္ပက်စၟတ်တဲ NCA တုဲမှ အရာဆိုအ်ဗ ဟွံတော်လဝ်တံ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ် ဂွံတီကေတ်၊ အေဇှ်ဂှ် အရာလဵုရော?

သွဟ်။ ။ အဃောပ္ညဳပ္ညပ်သဳကၠဳလဝ် ကၠာဟဂွံထ္ပက်စၟတ်တဲ NCA ဏီဂှ် ထ္ပက်စၟတ်တုဲမ္ဂး ဂွံဆဵုဂဗကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဗၠးဗၠးၜးၜးဏောၚ်၊ သွက်ဂွံပ္ညဳ ကိစ္စပြသၞာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်လေဝ် ဗီုဒးစိုတ် သဳကၠဳကဵုညးဍုၚ်ကွာန်တံဂွံဏောၚ်၊ လ္ပာ်အလဵုအသဳ ဟီုကၠုၚ်လဝ်ဗီုဂှ်နွံ၊ ပိုဲ ထ္ပက်စၟတ်တဲတုဲ အဲပါလုပ် ပ္ဍဲ UPDJC ကီုတှေ် အဲသဳကၠဳ၊ ဂကောံရပ်လွဟ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ပိုဲ ထ္ပက် NCA တုဲတှေ် သွက်ဂွံသောၚ်ထ္ၜးကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်တံနွံမံၚ်၊ ပိုဲကၠောန်ပၠန်ဂတးဂှ် သ္ပစၞးကဵုညးဍုၚ်ကွာန်ရ၊ ပိုဲလေဝ် နူကၠာ ဟွံစိုပ်အာ ပ္ဍဲပၠန်ဂတးဏီဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်လဝ် ညးဍုၚ်ကွာန်သာမညမွဲကီုရ၊ ညးဍုၚ်ကွာန် ထံက်ဂလာန်ကဵု ပၠန်ဂတးပိုဲဂှ် နွံတၟာဂလိုၚ်ဏောၚ်၊ ကိစ္စထ္ပက်စၟတ်တဲ NCA ဏံ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဟွံကၠိုဟ် ဟွံကၠး ပ္ဍဲစိုတ်ညးတံမ္ဂး ဂကောံတၟိတၟိ သွက်ဂွံကၠောန်ပၠန်ဂတးတံ က္တဵုဒှ်မာန်ပၠန်ဏောၚ်၊ တၠုၚ်လအာဍေံ နွံဒၟံၚ်သာ်ဏံဏောၚ်တုဲ ပရေၚ်ချဳဒရာၚ်ပိုဲဂှ် ပိုဲဒးကဵုသမ္တီကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်တံဏောၚ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိပိုဲ ရန်လဝ်နွံ။

ပ္ဍဲကောံဓရီု UPDJC ဂှ်လေဝ် ပ္ဍဲဌာန်ဒတန်ဒပ်ပိုဲတှေ် ဆဵုဂဗညးသ္ကံ ဗၠးဗၠးၜးၜးဂွံဏောၚ် လ္ပာ်အလဵုအသဳ ဟီုလဝ်တုဲမံၚ်ရ၊ ပါဲနူဂှ် အဲထပ်အာတ်မိက်လဝ် ပ္ဍဲကောံဓရီု UPDJC နွံမံၚ်ဏီ၊ သွက်ဂွံကၠောန် ပေါဲဆဵုဂဗကဵုညးဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ် ပံၚ်၊ တ္ကံခၟိုၚ်၊ မတ်မလီု၊ မုဟ်ဍုၚ်၊ဇြပ်ဗု တံဂှ်လေဝ် ထပ်အာတ်လဝ်နွံ၊ ဆ္ဂး အလဵုအသဳ ကဵု ညးစၞးဒပ်ပၞာန်တံ ဟွံကဵုအခေါၚ်ပုဟ်၊ ပ္ဍဲဗွိုၚ်ဒတန်ဒပ်ဇကုတှေ် ၜိုတ်ဒးစိုတ် အခေါၚ်ကၠောန်နွံ ဟီုကၠုၚ်လဝ်ဗီုဏံ ဏောၚ်တှေ် ၜိုတ်ဂွံဂှ် ပိုဲဂစာန်ကၠောန်ဏောၚ်၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် အခါရ ပလေဝ်ပလေတ်စ သွက်ဂွံကၠောန် ပေါဲသောၚ်က္လးကဵုညးဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲဗွိုၚ်ဒတန်ဒပ်ဇကုဂှ် နူဒပ်ပၞာန် ဟီုကၠုၚ်ဗီုလဵုပၠန်ရောတှေ် “ကၠောန် မွဲမွဲဒၞါဲတှေ် လၟိဟ်မၞိဟ် ၜက်တိုန်အာ နူ ၂၀-၃၀ တၠ ဟွံဂွံ” ဂးကၠုၚ်သာ်ဏံတုဲ မၞိဟ်ၜိုတ် ၂၀-၃၀ ဓဝ်ရတှေ် နွံအဆံၚ်ပေါဲစာၚ်ဓဝ်ရ၊ မၞိဟ်နွံမံၚ်တၟာဂလိုၚ်ဂှ် ကဵုကၠောန်ၜိုတ်ဏံ ဓဝ်ရတှေ် ဟလဵုဂွံရုံဂပ်ရော၊ ပ္ဍဲကောံဓရီု UPDJC တေံ အရေဝ်ဗီုဏံ မွဲပါၚ်လေဝ် ဟွံဟီုကၠုၚ်ပုဟ်၊ အခါကၠောန်ကွေံကွေံဂှ် စွံကၠုၚ်ဗ္ၜတ်လၟိဟ်မၞိဟ်တှေ် ပိုဲလေဝ် ဟွံစှေ်စိုတ် ဟွံပြေပြံၚ်ကၠုၚ်ပုဟ်။

ဗီုဗီုဏံဂှ် ပ္ဍဲမန်ပိုဲသၟးဟွံသေၚ်၊ ဗော်သေံ RCSS လေဝ် ဒးဒုၚ်ကၠုၚ်ဗီုဏံရ၊ ဒၞါဲအလဵုအသဳ ကဵုလဝ်အခေါၚ်တုဲတုဲရဂှ် လ္ပာ်ဒပ်ပၞာန် ပခက်ကၠုၚ်၊ ဒၞါဲလ္ၚဵု ကၟာတ်ဒၞါ ဟွံကဵုကၠောန်၊ ဣဏံဂှ် ဟွံတပ်တးရောၚ်ညာတ်၊ ကိစ္စတံဏံဂွံဒှ်ဂှ် အဓိက ဒှ်ကဵုဒပ်ပၞာန် (ဒၟါနူဒပ်ပၞာန်) ရ။

သၟာန်။ ။ မွဲတၚ်ပၠန် ပ္ဍဲကိစ္စ JMC-S လေဝ် ဟွံပြေပြံၚ်ကီု ဂွံတီကေတ်၊ မုဟိုတ်သာ်လဵုကီုရောအ္စာ?

သွဟ်။ ။ အဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ် JMC-U မွဲဒၞါဲဂှ် ဂွံလဝ်တုဲယျ၊ ဆ္ဂး ပ္ဍဲ JMC-S အဆံၚ်တွဵုရး/ ရးဒေသဇၞော်တံဂှ် ပံက်ဟွံမာန်ဏီ၊ ညံၚ်ဂွံပါလုပ် ပ္ဍဲ JMC-S ၃ ဒၞါဲ မန်၊ ကရေၚ်၊ တနၚ်သဳဂှ် ပိုဲအာတ်မိက်လဝ်ကီုလေဝ် JMC-S တွဵုရးမန် မွဲရ ကဵုမာန်ဏောၚ် ဟီုဂးကၠုၚ်ဗီုဏံ၊ ဒပ်ပိုဲချဳဒရာၚ်ဂှ် ပ္ဍဲတွဵုရးကရေၚ်လေဝ် နွံတၟာဂလိုၚ်ဏောၚ်၊ ပ္ဍဲရးတနၚ်သဳ တေံလေဝ် နွံ၊ ဒှ်သာ်ဂှ်ရ ဒၞါဲလဵုလေဝ် ဟွံဒှ်ပံက်ဏီ၊ ဠ ကရေၚ်ထ္ပက်ဏာ NCA ကၠာပိုဲဂှ်တှေ် ပံက်လဝ် JMC-S ၃-၄ ဒၞါဲ ပ္ဍဲကရေၚ်၊မန်၊တနၚ်သဳ၊ ဗဂေါ တေံဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်။

လညာတ်အဲတှေ် ဒၞါလဝ်ကိစ္စတံဏံဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဏောၚ် ဒှ်အဓိက၊ ဍေံဟွံတပ်တးပုဟ် အဲညာတ်၊ သွက်ဂကောံပါလုပ်အာ ကၠာတဲတေံဂှ် ကဵုလဝ်အခေါၚ်ဂၠိုၚ်ၚ်၊ သွက်ဂကောံ လုပ်လက္ကရဴတံဏံဂှ် ဖအောန်ထောံ အခေါၚ်အရာ၊ ခေတ်အလဵုအသဳပၞာန် နဝတ ပွဳဗွိုၚ် ၁၉၉၀ တေံ ကၠောန်ကၠုၚ်ပရေၚ်ဒိုအ်ပန်ပှော်ဂှ်လေဝ်၊ ဂကောံဒိုအ်ပန်ပှော်ကၠာ ညံၚ်“ဝ” ကဝ်ကတံဏောၚ်ဟီုတှေ် ပံက်ကဵုလဝ် အခေါၚ်အရာဂၠိုၚ်ၚ်၊ အခါစိုပ်ဂကောံလုပ်ဒိုအ်ပန်ပှော် ဒုတိယဂှ်တှေ် ဖအောန်ဖျေံထောံ အခေါၚ်အရာ၊ နူဂှ် ကြဴနူ ၁၉၉၆ တုဲ ဒိုအ်ပန်ပှော်တှေ် ဒးဖျေံလွဟ်ဏောၚ်၊ ဖန်ကၠုၚ်လဝ် ဗီုဏံတှေ် ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်ဂှ် ဂၞပ်စိုတ်တပ်တး ဗိုန်န်ဗတ်တ်မွဲ ဟွံမွဲရောၚ်ညာတ်၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် စကာနဲတ္ၚံက်က်တ္ၚေဲတ္ၚေဲ ပါ်ကရေက်ရေဲကၠေံ ဇြဟတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံတုဲ ဖအိုတ်သၟးမံၚ် နနဲပပ်ပ်ပဳပဳဏောၚ် ပိုဲညာတ်။ တ္ၚံက်တ္ၚေဲ လီစၞာဲဒၟံၚ် ဗီုဏံရတှေ် ပိုဲတံ သ္ဂောံဂွံပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဂှ် သ္ၚောဲလအ်ဒၟံၚ်ဏီဏောၚ်။

သၟာန်။ ။ စပ်ကဵု UPDJC ချူလဝ် မူပၞောန် ကဏ္ဍသဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်တုဲ လညာတ်အ္စာ ညာတ်သာ်လဵုကီုရော?

သွဟ်။ ။ အတိုၚ်ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳ ဟီုကၠုၚ်ဂှ်တှေ် မူပၞောန် ကဏ္ဍသဳကၠဳ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လၟုဟ်ဏံဂှ် ညံၚ်ဂွံပြံၚ်လောဲ ပလေဝ်လောဲရ ချူလဝ်ဏောၚ် ညးဂးလဝ်ဗီုဂှ်၊ လၟုဟ်လေဝ် ဆက်အာဒၟံၚ် အတိုၚ်ဏံရ၊ လညာတ်အဲမ္ဂး ပ္ဍဲအရာသောၚ်က္လးပြသၞာဂှ် မူပၞောန် ကဏ္ဍသဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် Political Frame Work ဏံ ဒှ်အဓိကအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲ NCCT ကၠာတေံ ပိုဲသဳကၠဳကၠုၚ်လဝ်ဂှ် ၃ သွာၚ်တက်ကျာ၊ လၟုဟ် ၃ သွာၚ်ဟွံသေၚ်ရ ဍေံဒှ်ကၠုၚ် ညံၚ်ကဵု ၅ သွာၚ်။

မွဲတၚ်ပၠန် အဃောဆဵုကဵုဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳဂှ်လေဝ် အဲကေၚ်ဟီုကၠုၚ်လဝ်၊ အခါရ ပ္ညဳ Frame Work တှေ် ဂကောံဖအိုတ် ဒးကဵုပါလုပ်ဏောၚ်၊ အဓိက ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ဖၟိုတ် ပါလုပ်တုဲမှ ညံၚ်ဂွံပ္ညဳ၊ ပ္ဍဲမူပၞောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဏံ အလဵုလဵုညးတံ ညံၚ်ဂွံစှေ်စိုတ် ညံၚ်ဂွံဒုၚ်တဲမာန်ဂှ် ပၟိက်ဇၞော်မံၚ်၊ ညံၚ်ဂွံကော် သီုဂကောံ ဟွံဂွံထ္ပက် NCA ဂှ်လေဝ် ကဵုလဝ်ကသပ်နွံ၊ ဆ္ဂး နအယာံမတ် (၈) ဂကောံဓဝ် ကေတ်တၚ်တုပ်စိုတ် ဖျေံဏာ သ္ဂုတ်သွာတ်ဂှ် ဂကောံသှေ်ဒၟံၚ်တံ ဟွံစှေ်စိုတ်၊ ဟွံဒုၚ်တဲတှေ် ညးတံ ဟွံကၠုၚ်ပုဟ်လေဝ်၊ ယဝ်ဒှ်အတိုၚ်ဂှ်တှေ် ဆက်အာဂတ ဟွံဂွံပုဟ်၊ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဍုၚ်ပိုဲဂှ်လေဝ် ဆက်ဓမံက်ရုပ်ရဴ ဟွံဂွံရ အဲညာတ်။

လညာတ်အဲတှေ် ဍုၚ်ပိုဲဏံ မိက်ဂွံကဵုၜိုဟ်သိုဟ် မိက်ဂွံကဵုၜိုဟ်လလမ်တှေ် ဂကောံရပ်လွဟ် ကေါန်ဍုၚ်အရၚ်ဖအိုတ် ညံၚ်ဂွံပါလုပ်မာန်ဂှ် ဒှ်အရာပၟိက်ဇၞော်အိုတ်မွဲဏောၚ်၊ ရံၚ်အာ အာဖရိကသမၠုၚ်ကျာတေံ ဒက်ပ္တန်ကၠုၚ်လဝ် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်မ္ဂး ဂကောံဍောတ်ဏောၚ် ဇၞော်ဏောၚ်ဂှ် ညးတံ ဟွံရုဲ ဟွံပါ်ပုဟ်၊ ဂကောံဖအိုတ် ညံၚ်ဂွံပါလုပ်မာန် စွံအဓိက ထ္ၜောဝ်ပကောံတုဲ ပ္ညဳကၠုၚ်လဝ်ဏောၚ်။

သၟာန်။ ။ တရဴ UPC သ္ဘၚ်သဳကၠဳပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ကၟိန်ဍုၚ် အသိၚ်ဍေံဟွံခိုဟ် ဟွံစိုပ်တရဴကွေံကွေံဂှ် ဗီုလဵုညာတ်ရော?

သွဟ်။ ။ ပ္ဍဲ Frame Work ဖျေံလဝ်ဂှ် မွဲသၞာံတှေ် ကၠောန်အာ သ္ဘၚ်သဳကၠဳ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဍုၚ် UPC – ကောံဓရီုပေန်လုၚ် ၂၁ ဗွဝ်ကၠံ ဗၞတ် ၂ အလန်ရောၚ်၊ ၆ ဂိတုတှေ် မွဲဝါ ဂးလဝ်သာ်ဂှ်၊ လညာတ်အဲတှေ် စွံခစိုတ်လဝ်အခိၚ်ဗီုဏံတုဲကၠောန်ဂှ် ဟွံဒးဂၞပ်က္ဍၚ်၊ ဟွံဒှ် ညံၚ်ဂွံဒှ် ဓရိုဟ်ကဵုကၠောန်မံၚ်အတေၚ်ဏောၚ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဗီုဂှ်၊ ကၠောန် UPC တှေ် ထေက်ကဵု ဒးပြေပြံၚ် (ပြေစိုတ် ပေၚ်စိုတ်)အလုံဖအိုတ်ဏောၚ်၊ ပ္ဍဲကောံဓရီုပေန်လုၚ် ကၠောန်ကၠုၚ်တုဲအာဂှ် EAO ထ္ပက် NCA တုဲလ္ၚဵုတံ သွက်ဂွံသဳကၠဳပ္ညဳပ္ညပ်ကဵုဂကူညးကဵုညးဂှ် ဟွံဂွံအခိၚ်ပုဟ်၊ ဟွံပြေပြံၚ်ပုဟ်၊ လၟုဟ်လေဝ်ဗီုဂှ်ရ ရခေၚ် ကဵု သေံတံ ဟွံဂွံအခေါၚ်ဆဵုကဵု ကောန်ဂကူညးတံပုဟ်၊ တဲကၠာဂှ် ဂကောံကရေၚ်တံ ဂွံအခေါၚ်ဆဵုကဵုညးဍုၚ်ကွာန် ဗၠးဗၠးၜးၜးကီုလေဝ် လက္ကရဴဏံ ဟွံဂွံအခေါၚ်ဆဵုရ၊ အခေါၚ်ဆဵုဂဗ သဳကၠဳကဵုညးဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဟွံဂွံမ္ဂး ဗီုလဵုဂွံကဵုသ္ဂုတ်သွာတ်ရော၊ ကဏ္ဍပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မွဲမွဲ ဒးကဵုသ္ဂုတ်သွာတ်ဏောၚ်မ္ဂး ညးတံဂှ် ဟိုတ်နူဗော်သ္ပစၞး ဂကူညးတံဂှ်ရ ဒးကဵုအခေါၚ် ဆဵုဂဗသဳကၠဳဏောၚ်၊ အေဗီုဗီုဏံ ဍေံဟွံဒှ်ကၠုၚ်တုဲ စိုပ်အခိၚ်တှေ် ကၠောန်ထောံ UPC ပေန်လုၚ် ၂၁ ဗွဝ်ကၠံဂးတုဲ ကၠောန်တိုန်အိုတ်၊ သ္ဂုတ်သွာတ်လေဝ်ဖျေံကၠုၚ်အိုတ်၊ ၜိုတ်အဲ ဂွံမိၚ်လဝ်ဂှ်တှေ် ပ္ဍဲကောံဓရီုပေန်လုၚ် ၂၁ ဗွဝ်ကၠံ အလန်ဒုတိယတေံ ဟွံပြေပြံၚ်ကွေံပုဟ်ဂး၊ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံကီု ကောန်ဍုၚ်အရၚ် EAO တံကီု ဟွံပေၚ်စိုတ်ပုဟ်၊ သ္ဂုတ်သွာတ် ဗီုဇကုမိက်ဂွံဂွံဂှ်ရ စကာကဵုဖျေံကေတ်အတေၚ် ဒှ်ကၠုၚ်ဗီုဂှ်ဏောၚ်ဂး၊ အေဗီုဂှ် ဒှ်ဟွံထေက်ရောၚ်ညာတ်၊ ဂကောံကၠုၚ် ဗွဲကြဴကြဴတေံ ဟွံစှေ်စိုတ်ကဵု တၚ်သ္ဂုတ်သွာတ်ဂှ် ဏောၚ်မ္ဂး ဟလဵုပရော ပလေဝ်ဂွံဟာ၊ ယဝ်ဟွံဂွံပလေဝ်တှေ် ခက်ကၠုၚ် ပၠန်ဏောၚ်၊ ဟိုတ်နူဟွံဒှ်ပလေဝ် ဟွံဂွံပလေဝ်တုဲ ဒုၚ်တဲဟွံမာန် ဒှ်ကၠုၚ်သာ်ဏံမ္ဂး ပြသၞာဏံ ဂၠိၚ်သ္ၚောဲအာပၠန်ဏောၚ်။

သၟာန်။ ။ လၟေၚ်ဒဒှ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဍုၚ်ဏံ မိက်ဂွံကဵုအံၚ်ဇၞးမ္ဂး နကဵုဥက္ကဌ UNFC မွဲ မိက်ဂွံဆဝ်မ္ၚုဟ် ဖ္တိုက်ဖၟောဝ် ဗီုလဵုကီုရော?

သွဟ်။ ။ ပ္ဍဲကဵု UNFC ပိုဲကဵု အလဵုအသဳ တုပ်လဝ်စိုတ် ၈ တၚ်ဂှ် ဂကောံရပ်လွဟ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဖအိုတ် ညံၚ်ဂွံပါလုပ်ကၠုၚ်မာန် ဂစာန်လွဳအာဏောၚ် တၚ်ဏံပါမံၚ်၊ အေအတိုၚ်ဏံ ပိုဲ ဆက်ဂစာန်ဏောၚ်၊ အေပ္ဍဲဏံ လ္ပာ်ဒပ်ပၞာန် ဟီုဒၟံၚ်မွဲဏှေံ မွဲဏှေံဂှ် “ရခေၚ် AA,ပလံၚ်TNLA,ကဝ်က MNDAA” တံ ၃ ဂကောံဂှ် ဒပ်ပၞာန် လးလးဟွံဒုၚ်တဲပုဟ် အကာဲအရာ နွံဒၟံၚ်ဗီုဂှ်၊ ဣဏံလေဝ် ဒှ်ဟွံထေက် အဲညာတ်၊ ဆက်တးပါဲဒၟံၚ် အတိုၚ်ဏံရတှေ် ဍုၚ်ပိုဲ ကာလလဵုမွဲ ၜိုဟ်လလမ်ဟွံမာန်၊ နကဵုစိုတ်တပ်ပ်တးတး စေတနာဍာံဍာံ ကၠောန်အာ ဓဝ်ၜိုဟ်လလမ်မ္ဂး ဟွံဝါတ်ပုဟ် မိက်ဂွံဟီုရ။ အလုံဖအိုတ် ညံၚ်ဂွံပါဂှ် ကော်ဘိက်ဂံၚ်ၚ်ညိ၊ Frame Work ဂှ်လေဝ် ပါလုပ် အလုံညးဖအိုတ်တုဲ ပ္ညဳညိ၊ အတိုၚ် Frame Work ပ္ညဳဂွံလဝ်ဂှ် မွဲတဆံၚ်တုဲ မွဲတဆံၚ် ညံၚ်ဂွံစှေ်ဗီု ပြေပြံၚ်ဂှ် ကၠောန်ညိ၊ စိုတ်စေတနာ ဂကောံရပ်လွဟ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ် မသှေ်မံၚ်တံဂှ်လေဝ် ပိုဲကၠိုဟ်ကေတ်မံၚ်ရ၊ ဒှ်ညး တံၚ်ကၠုၚ်တဲကဵုပိုဲ ဂၠိုၚ်ကဵုသၞာံအခါဏောၚ်၊ ညးတံလေဝ် ပြသၞာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် မိက်ဂွံပသောၚ်ကဵု နဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီုရဏောၚ်၊ ဆ္ဂး ဒပ်ပၞာန် ကဵု ဗော်ကျဖေါတ် (ပြည်ခိုၚ်ဖြိုး)တံ သ္ဂးဂှ် “သၞောဝ် ၂၀၀၈ ဏံ သၞောတ်ဖေဝ်ဒရေဝ်ရ သွက်ဒးပလေဝ်ဟွံမွဲ” ရပ်ပတေၚ်လဝ်ဗတ်တ် ဗီုဏံဂှ် ဝါတ်မံၚ်။ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံလေဝ် ပရေၚ်ဒးဒုၚ်စသိုၚ်နွံမံၚ်ကီုဏောၚ်၊ အလုံမွဲဂရိပ် ဍဵုဍိုက်သ္ပမာန်ကၠုၚ် နကဵုဇြဟတ်ပၞာန်ဏောၚ်တှေ် ပြဟ်ဟ်ဏံ နကဵုညးတံ ဗီုလဵုလေဝ် ဗလးကၠေံလွဟ် ဟွံမာန်ပုဟ်၊ ဟွံဂံၚ်ပတှေ်စဏီပုဟ်၊ ပ္ဍဲအကာဲအရာ ဟွံဂံၚ်ပတှေ်စဏီဏံ ဒဳမဝ်ကရေဇြဳလေဝ် ဖျုန်ဟွံချိုတ် ဟွံကၟောန်ဏီပုဟ်တှေ် ပ္ဍဲအကာဲအရာ သၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ဟွံဗိုန်ဇၟအ်ဏီဏံ ဒးကၠိုဟ်စိုတ် လ္တူညးတံကီုဏောၚ်။

“ ပ္ဍဲခေတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဏံ ပတှေ်လွဟ်တုဲ စၞးဒးအာတ်ဒၟံၚ် အရာဒှ်ဟွံမာန်ဂှ်” သာ်ဏံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဒပ်ပၞာန် ကေၚ်ဟီုကၠုၚ်လဝ်နွံ၊ ဆ္ဂး လ္ပာ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဗီုဒးဒုၚ်စဒၟံၚ်ဂှ် ဍေံတံလေဝ် ဟွံကေၚ်ဒုၚ်စမွဲလှေ်တှေ် ဍေံတံ ဟီုဂးမာန်ဏောၚ်။ အတိုၚ်အကာဲအရာဏံ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဗလးထောံလွဟ်ဏောၚ်တှေ် ပ္ဍဲသၟဝ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ ဍေံတံဂှ် မုကၠောန်ဂွံရော၊ အလဵုအသဳလၟုဟ် တိုန်ကၠုၚ် နကဵုပေါဲရုဲမာဲရဂှ်လေဝ် မုကၠောန်ဂွံကီုရော။ ပိုဲတံ ဆက်တန်တဴအာ အတိုၚ်ဏံရမ္ဂး ဍုၚ်ပိုဲဂှ် ဆက်တုဲ သဝ်တဆေတ်စှေ်ဒၟံၚ်ဏီဏောၚ်၊ ပရေၚ်ဍဵုဍိုက်ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်တှေ် ဂကူမွဲကဵုမွဲ ဓဝ်ကဍုဟ် ဂၠိုၚ်တိုန်မာန်တုဲ ဂွံက္လေၚ်လလမ် ဂွံက္လေၚ်ပရေဂှ် ဍေံဟွံလောဲသွာ၊ အရာဒက်ပ္တန် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် ပရေၚ်ဓဝ်ညဳသာဂှ်လေဝ် ဝါတ်ဇြိုၚ်အာခ္ဍၚ်ဏောၚ်။

ဒှ်သာ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲအကာဲအရာတန်ဒှ်ဒၟံၚ်တ္ၚဲဏံဂှ် နကဵုစရိုတ်တပ်ပ် ကသပ်သၠုၚ်ၚ် သၠးကၠေံဒုဟ် အတိက်တုဲ ယဝ်ဒက်ပ္တန်အာကၟိန်ဍုၚ် နကဵုဓဝ်ပတှေ်ညးသ္ကံဏောၚ်မ္ဂး ဍုၚ်ပိုဲ ၜိုဟ်သြိုဟ် ဇၞော်မောဝ် ဖေါအ်ဗြေဝ်တိုန် ဗွဲစၟတ်ရောၚ် မိက်ဂွံဟီုရ။