နာဲမာန် – ဂကောံကမ္မတဳ ပွိုၚ်ဍုၚ်နာနာနာတအ် အဝ်ဂေတ် (၁၅) ဂှ် ညစၞးကဆံၚ်ပွိုၚ်ဍုၚ် သွက်ဂွံရုဲစှ်ပ္တိုန်ဗဟဵုဂှ် နူကဵုရုၚ်ဗဟဵုစၞောန်ပ္တိတ်လဝ်တုဲ အကြာဏံ ဂကောံဗော်ပွိုၚ်ဍုၚ်တအ် ဂစာန်ဒက်ပံက်ဒၟံၚ် ကဆံၚ် ကမ္မတဳ ပွိုၚ်ဍုၚ်အိုတ်ရောၚ် သ္ကိုပ်စန္ဒက် လ္တူဍုၚ်မတ်မလီုမွဲတၠ လဴကဵုရ။

“ၜိုတ်အဲတီတှေ် ကဆံၚ်ပွိုၚ်ဍုၚ် ဒက်လဝ်တုဲတုဲဂှ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်၊ ဇြပ်ဗု၊ မုဟ်ဍုၚ်၊ ကျာ်မြဟ်၊ ၜါသွာၚ် ပံက်လဝ်တုဲရ သှေ်မံၚ်ဘာအၚ်တအ် အပံၚ်တအ် ညိညဓဝ်ရ (၁၅) ဂှ် ညးစၞးပွိုၚ်ဍုၚ် မွဲပွိုၚ်ဍုၚ် (၆) တၠဂှ် ဒပ္လံၚ်ဖၟိုတ်ဏောဝ်” သာ်ဏံ သ္ကိုပ်စန္ဒက် မတ်မလီုမွဲတၠ လဴထ္ၜးရ။

ဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳအလုံရးမန်ဝွံ ဂိတုဂျူလာၚ် ဒုတိယသတ္တဟဂှ် စရၚ်ကမ္မတဳဗဟဵုကီု စရၚ်လၟိဟ် ကောန်ဗော်ကီု ပ္တိုန်လဝ်စရၚ် ပ္ဍဲကမ္မယှေန်ကၟိန်ဍုၚ် နကဵုစရၚ်ကောန်ဗော် (၁၂၈၀) တၠ တုဲဒှ်ဒၟံၚ်ယျရောၚ် ဂှ်လေဝ် သ္ကိုပ်စန္ဒက်ဂှ် လဴကဵုပၠန်ရ။

ညးဍုၚ်ကွာန် ဂကောံမှာဇန်မန်တအ်ဝွံ ဟိုတ်နူဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဇၞော်ၜါဗော်ဂှ် ဟွံစှေ်စိုတ် လ္တူ သၞောဝ်ပေဲါရုဲမာဲကီု ဟွံဒးဂၞပ်ကဵု သၞောဝ်ဒက်ပ္တန်ဍုၚ် (၂၀၀၈) ဂှ်ကီုတုဲ ကၠာတဲညးဍုၚ်ကွာန်တအ် ဒှ်ဒၟံၚ်ပရေၚ်ဝိဝိၚ်ဂၠိုၚ်ကီုလေဝ် ကြဴဏံ သၞာံ (၂၀၁၀) ဂှ် မွဲဂိတုတုဲ မွဲဂိတုအိုတ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်သိုက်က်တုဲ ညးဍုၚ်ကွာန် ဂကောံမှာဇန်မန်တအ် သွက်ဂွံကၠောန်အာပရေၚ်ချဳဒရာၚ် ပရေၚ်ကောန်ဂကူဂှ် ညာတ်ကၠုၚ် ဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳအလုံရးမန်ရ။

“ကၠာတဲဂှ် ဂကောံမန်ဟလိုၚ် ဟွံဂံၚ်ကၠောန်ညံၚ်ၚ် စှေ်စိုတ်ညံၚ်ၚ် ဒှ်ဒၟံၚ် လၟုဟ် ဗီုဂှ်ဟွံသေၚ်ရ ဗီုကဵု ပွိုၚ်ဍုၚ်လ္ၚဵု ခိုအ်ဗဒၟံၚ် ဗီုကဵု အပံၚ်တအ် ဘာအၚ်တအ် ဇြပ်ဗုတအ် လၟိဟ်ကောန်ဗော် ဂွံကၠုၚ်ၜိုတ်ထေက် ကြိုက်” သာ်ဏံ ကဆံၚ်ကမ္မတဳပွိုၚ်ဍုၚ် မုဟ်ဍုၚ်မွဲတၠ လဴကဵုရ။

ဗော်ဇၞော်ၜါဗော် မပ္တံဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကဵု ဗော်မန်ဒဳမဝ်ၜါဗော်ဂှ် ၜိုန်ညးတအ် ဒစဵုဒစးလဝ် ပေဲါရုဲမာဲကၠာလေဝ် ညးဍုၚ်ကွာန် သာ်လဵု ဂွံကဵုအာဇြဟတ်ဓရိုဟ် ဒစဵုဒစးဟာ ထံက်ဂလာန်ဟာဂှ် ဗော်ၜါဗော်ဂှ် ဆဝ်ဗ္ၚုဟ်လဝ် ဟွံမွဲတုဲ ညးဍုၚ်ကွာန် ဂကောံမှာဇန်မန်တအ် စှေ်စိုတ် လုပ်ကဵုဇြဟတ်ဂှ် ဟွံဒှ်ဒစဵုဒစးကဵု ဂၠံၚ်တရဴ ဗော်ၜါဗော်ပုဟ်ဂှ် မှာဇန်မန်တအ် ပတှေ်စှေ်စိုတ်တုဲ လုပ်ချဳဒရာၚ် အပ္ဍဲဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳအလုံ ရးမန် ဒှ်ကၠုၚ်ရ။

“ဂကောံသၟတ်ပိုဲတအ်ဂှ် တန်တဴကဵုအကာဲအရာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရယဝ်ရဗော်(ဒမ)ကလေၚ်ချဳဒ ရာၚ်ဂွံ၊ ယဝ်ညးတအ်ကၠောန်ဓမံက်ရုပ်ရဴတှေ် ပိုဲဗက်အာလ္ပာ်ညးတအ်ရ လၟုဟ်ညးတအ်လေဝ် ချဳဟွံဂွံတှေ် ဗော်ချဳဂွံဂှ် ပိုဲသၟတ်တအ်ဒးချဳဗက်ကီုရ”သာ်ဏံညးဍိုပ်သၟတ်ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်မွဲတၠ ဟီုရ။

“လ္ပာ်ဒေသၜါသွာၚ်ပိုဲလေဝ် နူတနေံဏံပံက်ရုၚ်ကီုအဲရံၚ်ခယျကေတ် ကောန်ဂကောံဗော် တိုန်စိုပ်ၜိုတ်(၂၀၀)တၠဒှ် ရဲဒေသပိုဲတအ်  သက်ဂွံချဳဂှ် မုဂကောံလဵုလေဝ် ဒလာဲဟွံမွဲတှေ် ဣညအ် ဗော် တၟိဏံရနွံ တုဲတှေ် ဟွံဒးဖေက်ပ္ဍဲသၞောဝ်ပၠန် ပဵုတုဲညးစိုတ်လုပ်စသောၚ်ဂှ်ရ သွက်ဗော်တၟိဏံအဲရံၚ် ကေတ် ဒေသတ္ကအ်ခၟိုၚ်ပိုဲ အကာဲအရာဟွံပရေံပုဟ်”သာ်ဏံညးဍိုပ်ဂကောံကွးဘာတက္ကသဵု နူၜါသွာၚ် ဖျေံဒၟံၚ်သ္ဇိုၚ်မတ်မလီုမွဲတၠ ဟီုရ။

ကဆံၚ်ပွိုၚ်ဍုၚ်နာနာဗော်ဒဳမဝ်ရေဇြဳအလုံရးမန်ဝွံ လၟုဟ်မ္ဂးချဳဒရာၚ် စန္ဒက်ဒၟံၚ်ကောန်ဂကောံကဵု တက်တြးသွံပဠောံနွံရ။

ဒေသပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်ဂှ် နူကဵုရုၚ်ကမ္မယှေန်ကၟိန်ဍုၚ်တအ် သွက်ဂွံလုပ်ပြိုၚ်ပေဲါ ရုဲမာဲဂှ် သၚ်္ကေတဗော်ဂှ် မုဗီုလဵု ဟွံစှေ်ဏီတုဲကာလကမ္မယှေန်ဖျေံပ္တိတ်ကဵုတုဲတှေ် ပ္ဍဲပဠောံဂကောံပွိုၚ် ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်ဂှ် တက်စုတ်လဝ်သီုကဵုတဆိပ် သၚ်္ကေတဗီုပြၚ်ဂွံစုတ်မာဲဂှ်ဟတုဲရောၚ် ညးဍိုပ်သၟတ်ပွိုၚ်ဍုၚ် မုဟ်ဍုၚ်ဂှ် ထပ်လဴကဵုရ။

လၟိဟ်စရၚ်ကောန်ဗော်ဂှ် ကာလအခိၚ်ဒးပ္တိုန်စရၚ်ကဵု ကမ္မယှေန်ကၟိန်ဍုၚ်တုဲကၠုၚ်ဂျူ လာၚ်ဒုတိယသတ္တဟဂှ် ဂွံလဝ်လၟိဟ်(၁၂၀၀) ပြၚ်ဓဝ်ကီုလေဝ် လၟုဟ်မ္ဂးစရၚ်ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂမၠိုၚ်တအ် ဟွံဂွံပ္တိုန်ဗဟဵုဏီၜိုတ်ဗက်လ္ၚတ်လဝ်တှေ် ချိၚ်ဆကေတ် ကလေၚ်ဂွံလဝ်ၜိုတ်(၃၀၀၀)ပြၚ်နွံမံၚ်ဏီရောၚ် သ္ကိုပ်စန္ဒက်မတ်မလီုမွဲတၠထပ်လဴကဵုရ။