ဂလာအိန္ဒိယျတံဝွံ ကိုပ်ကၠာနူပေါဲပၞာန် ရုယှာကဵုယူခရိန် ဟွံဂွံဒှ်ဏီဂှ် ရာန်ဒၟံင်ကၠေင်နူရုယှာ ဗၞတ်ၜိုတ် (၂) ဍိုပ်ကၠံဓဝ်ရ။ ဆဂး ကြဴနူပေါဲပၞာန်ရုယှာကဵုယူခရိန်ဒှ် စနူသၞာံ ၂၀၂၃ တုဲ ရာန်ကၠေင်နူရုယှာ ဂၠိုင်တိုန်ရိုဟ်သၞာံ နူ (၂) ဍိုပ်ကၠံဂှ် လၟုဟ် ဒှ်အာအကြာ (၃၅-၄၀) ဍိုပ်ကၠံရ။

ဂကူဗၟာတံဂှ် နူတမ်ဝါဒိတေံ ဒှ်ဂကူကျပၞာန် နူဍုင်ကြုက်တုဲ ဂြိပ်ဒဴစိုပ်ကၠုင်တိဍာ်မန်ရ။ ဆဂး ဟိုတ်နူဒ္ဂေတ်စရိုတ် စိုတ်ဓါတ်ကြာန်ဓမာန်တုဲ ဒၞာဲဍေံတံစိုပ် ချပ်ပၠံင်ၜး ဂြပ်ညးတၞဟ်တံသၟးရ။ ဂကူဗၟာတံ စိုပ်ကၠုင်တိဍာ်မန် ဍုင်ဗၟာလၟုဟ်ဏံတုဲ ဗွဲကိုပ်ကၠာအိုတ် ဆဵုဂဗကဵုဂကူပျူတံရ။ ဂကူပျူတံဂှ် ပ္တန်လဝ်ဍုင်ဇၞော်ဇၞော် ဗီုရာဇဋ္ဌာနဳဟၟဲတုဲ ဍုင်ဍောတ်ဍောတ် (city state) ဟေင် ပ္တန်လဝ်နွံရောင်ဂးရ။

ဟိုတ်နူဗဒှ်ပလာပ်ပထုဲကဵု ပရေင်တန်ကြန် ၜိုဟ်သြိုဟ် ပ္ဍဲကၟိန်ဍုင် ကေုာံ လ္တူညးဍုင်ကွာန်တအ်ဂးတုဲ ဗော်သွးကောန်ဂကူကရေင် KNU ဂှ် စၟတ်သမ္တီထောံ နဒဒှ်ဂကောံဟွံလုပ်သၞောဝ်မွဲရောင် နူကဏေံတေံ (အဝ်ဂေတ် ၂၈) ဂှ် ဌာနဝန်ဇၞော်ပရေင်အပ္ဍဲဍုင် ဂကောံကမ္မယှေန်ပၞာန်တအ် လလောင်တြးကၠုင်ရ။

ဒေသဍုၚ်မန်ဝွံ ပေဲါဗတိုက်သ္ကာတ်မြဟ်မြဟ် ဟွံကတဵုဒှ်တုဲ ပရေၚ်ကမၠောန်သွံရာန် တိကၠအ်ဂအာၚ်သ္ၚိ ကလေၚ်ဒှ်တိုန်ကၠုၚ်ကမၠောန်နွံရောၚ် ညးရေၚ်တၠုၚ်သွံရာန် တိကၠအ်မွဲတၠ ဟီုထ္ၜးရ။

ၚုဟ်ထၜိုတ်ပံက်မံၚ်တ္ၚဲဏံဂှ် ၚုဟ်အတိုၚ်သၞာံတုဲကၠုၚ်တေံဏီဖိုဟ်တုဲ တၠကၠအ်ထၜိုတ်တအ် သာတုဲဂၠာဲရဲသၟာကမၠောန်ခွါတ်ထၜိုတ်ဝါတ်မံၚ်ရောၚ် တၠကၠအ်ထၜိုတ်တအ် ဟီုကရောတ်တဴရ။

ညးမဒှ်ကၠုင်လဝ် ညးတိုင်ခဳ ပ္ဍဲဂကောံပၞာန်အဆက်က် သ္ကိုပ်ဗိုလ်ပၞာန်တြေံ ဥုမျေအ်ဇြိုဲဂှ် ပါဲဒလေတ်ကၠေံ နူပရေင်ဓဝ်ဍာံတုဲ ပ္ဍဲဂိတုအဝ်ဂုက်(၇)ဂှ် စုတိချိုတ်အာတုဲရ။ နကဵုယၟုလီုလီု ပရေင်ပကီုပရာပ်ကီု၊ ပရေင်ဓဇန်ကြမ်ကြကီု၊ ပရေင်စလာဘ်ဗ္ဇဴကီု၊ ပရေင်သ္ပမာန်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက်ကီု ၜိုန်ရက္လိလောန်ကၠုင်လဝ် လအ်ကဵုစှ်ောသၞာံကီုလေဝ် မုလေဝ်ဟွံဒးဒုင်ကေတ်ဒုဟ်ဒဏ်မွဲသာ်ရ။

အစဳဇန် ရပ်သီကွဳစက်ယာန်ဂှ် ဆက်ရပ်မံၚ်ဖိုဟ်တုဲ ကွဳလိုန်ဓာတ်မၞုံကဵုလိုၚ်ဇြေန်တအ် ၚုဟ်က္ဍၚ်တိုန်အာ ဟွံသာရဂှ် ဂွံတီကေတ် နူညးသွံရာန်ကွဳလိုန်ဓာတ်တအ်ရ။

ဟိုတ်နူအသိင်ပေါဲဗ္တိုက် မက္တဵုဒှ်ဒၟံင် ပ္ဍဲမွဲဒမြိပ်ဂၠံင်ဇၞော်ကၟိန်ဍုင် စၟတ် (၁၈) သ္ကုတ်ဍုင်ကလိင်အံင်-ဒဵုဟလဲ ပွိုင်ဍုင်ဍာ်ဗု ရးဒေသတၞင်သဳဂှ်တုဲ ညးဍုင်ကွာန်ဂမၠိုင် ဗၞတ် ၇၀၀ တၠပြင် ပါဲဒဴဘဲပၞာန် စိုပ်မံင်လ္ပာ်ဒေသအုပ်ဓုပ် ခရိုင်ထဝါဲ ဗော်ဍုင်မန်တၟိရောင် တ္ရဲဏအ် (အဝ်ဂေတ် ၂၆) ဂကောံတိုင်ခဳရီုဗင်ဘဲပၞာန် ပ္တိတ်လလောင်ကၠုင်ရ။

သၞေဟ်ကင် သွက်ဂွံတတ်ပယျဵု တွဵုရးဍုင်မန် ကဵု ကရေင် ပါင်ဒပ်အမၠံက် ၃၀၈ မၞုံဗမံက်ကွာန်အၜေတ် ပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင်ဂှ် ကြဴနူပတေင်ဂရတ်ပတိုန်လဝ် ပရေင်အာကၠုင်တုဲ ညးအာတရဴတအ် ဒှ်ခက်ခုဲတၟာဂလိုင်ရောင် ညးဒေသတအ် ဟီုရ။

နူကဵုအခိင်လၟုဟ်ဏံ ၚုဟ်ထၜိုတ်ဂှ် နွံမံင်အတိုင်တြေံဖိုဟ်တုဲ အခိင်လိုက်ဝှ်တိကှ်တေံလေဝ် ၚုဟ်ထၜိုတ် သွက်ဂွံတိုန်ဂှ် အကာဲအရာနွံအောန်ရောင် တၠကမၠောန် သွံရာန်ထၜိုတ်လ္ၚဵုတအ် ဟီုရ။