ခတ္တာနန် – ဥက္ကဋ္ဌဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳကောန်ဂကူမန် နာဲၚိုဲတိၚ် ကလိဂွံအာယုက် (၈၉) သၞာံ ဂိတုမာတ်ချ် ၁၉ ကၠောန်ဗဒှ်အခန်ကၞာ ပ္ဍဲဍုၚ်လ္ဂုၚ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်တာမွဲ၊ ဘာလကျာ်မဟာသန္တိသုခ ဒၞာဲဗဒမ် သၚ်လောန် အခိၚ်နူဂယးဂှ် သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဒယှ်တှ်ဂမၠိုၚ်အအ် ကၠုၚ်တိုန်စိုပ် ကဵုဇြဟတ်ရ။
စကၠောန်ဗဒှ်အခန်ကၞာ အခိၚ်(၉) နာဍဳနူဂယးဂှ် သၟာလိက်ပရိုၚ်တြေံ ဟံသာဝတဳ ဥူဝေန်တေန်၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကွးဘာတၞောဝ်စတောဝ် (၈၈) မာံကိုဝ်နာၚ်၊ မာံဇေယျ၊ ကိုဝ်ကိုဝ်ကျဳ၊ ကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ် တ္ၚဲကောန်ဂကူမန်(ဍုၚ်လ္ဂုၚ်)၊ ဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ အလုံဒေသရးမန်၊ ဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳကောန်ဂကူမန်၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ် သေံဇၞော်၊ ရခေၚ် ကေုာံ ကောန်ဂကောံလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် လၟိဟ်မၞိဟ်ၜိုတ်မွဲကၠံတၠ ပြၚ်ၚ်တအ် တိုန်စိုပ်ကဵုဇြဟတ်ရ။
ညးမဒှ်ဂကောံကေၚ်ကာဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂကူမန် နာဲသဵုမျေတ်ဂှ်“အဓိကကၠောန်ဗဒှ်ပေဲါဏအ်ဂှ် ရန်ကဵု သွက်ပတိုန်ဂုဏ်စရာဲကု အ္စာနာဲၚိုဲတိၚ်ဟေၚ်ရ။ ဂွံဟီုဂလာန်တအ် မုတအ်ဂှ် ဟွံမွဲ၊ သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဒယှ်တအ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ကၠုၚ်တိုန်စိုပ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။” ဂးရ။
သၟတ်မန်ညးမတိုန်စိုပ်မွဲတၠ မိအးမောဝ်ဆာန် ဂှ်လေဝ် “ဂွံတိုန်စိုပ်တ္ၚဲဒှ်မၞိဟ် အပါနော်ဗီုဏအ်ဂှ် မိပ်စိုတ် အိုဟ်တၟိဟ်တဴစိုတ် ဗွဲမလောန်ရ။ သွက်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဂကူမန်ဟီုဂှ် အပါဇၞော် အပ်ပြာပ်ကဵုလဝ် သီုဘဝညးမွဲတုဲ ညးကၠောန်ကၠုၚ်ဂှ်လေဝ် ဒးတၚ်ဂုဏ် ပတိုန်စရာဲညးထေက်ရ။ အပါနော်ဂှ် ဒှ်ညးကေက်သ္ကာ စိုန်သကီုဗွဲမလောန်။ အပါဇၞော် သြဝ်-ဂွံတန်တဴအာ အာယုက် ဗွဲမဂၠိၚ်ဂှ်လေဝ် ရာဒနာဏာရအဴ”သာ်ဝွံဟီုရ။
လောန်ကၠုၚ်ဂိတုမာတ်ချ် ၁၁ ဂှ်လေဝ် ကျဝ်ဒုၚ်တ္ၚဲဒှ်မၞိဟ် နာဲၚိုဲတိၚ် ပေၚ်အာယုက် ၉၀ သၞာံဂးတုဲ ဒၞာဲဇြပ်သ္ဘၚ်ဓရ်မန်၊ဍုၚ်မတ်မလီု ကၠောန်ဗဒှ်ဏာ အခန်ကၞာတ္ၚဲဒှ်မၞိဟ် နာဲၚိုဲတိၚ်ဂှ် လၟိဟ်မၞိဟ်ၜိုတ် (၅၀၀) တၠ ပြၚ်ၚ်တအ် တိုန်စိုပ်လဝ်ကီုရ။
နာဲၚိုဲတိၚ်ဝွံ မွဲကရောံကုနာဲယှိုဲကျေန် (ဥက္ကဋ္ဌဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ-စုတိ) ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၉၄၈ ဂှ် ဒးဒုၚ်စုတ်ထံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်မတ်မလီု ခေတ္တ၊ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၆၃ ဂှ် ဒးဒုၚ်စုတ်ထံၚ် ပ္ဍဲထံၚ်အၚ်စိၚ် ၜိုတ် (၂) သၞာံ၊ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၉၉၁ ပၠန်လေဝ် မွဲကရောံကု နာဲထောန်တိၚ် (ဥက္ကဋ္ဌဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳကောန်ဂကူမန်-တြေံ) ဒးဒုၚ်စုတ်ထံၚ် ပ္ဍဲထံၚ်မတ်မလီု ၜိုတ် (၃) သၞာံ၊ တုဲပၠန် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၉၉၈ ဂှ် မွဲကရောံကု ဒံက်တာမာံသဵုလေန်၊ ဒံက်တာမာံကျဳဝေန်တအ် ဒးဒုၚ်စုတ်ထံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ် မတ်မလီု ပွိုၚ် (၇) သၞာံပၠန်ရ။
ညးဝွံ မဒှ်သ္ဂံၚ် ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ (BIA)၊ ကောန်ဂကောံ ဂကောံသၟတ်အာယှ၊ ညးအုပ်ကာနာနာပ္ဍဲဂကောံ ဂကောံမန်အလုံရးမည၊ ညးအုပ်ကာ ဂကောံသၟတ်မန်၊ သ္ဂံၚ် ဒပ်ပၞာန်ညးဍုၚ်ကွာန် (ပြည်သူ့ရဲဘော်)၊ ညးတာလျိုၚ်သွာၚ်ပၞာန် ပံၚ်ကောံၜါဒပ်(ဂကောံကေၚ်ကာမန် ကေုာံ ဗော်မန်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်၊ ဂကောံကေၚ်ကာဗော်ပၠတရဴဍုၚ်မန် (မွန်ပြည်သူ႔တပ်ဦး)၊ ကေုာံ ဂကောံသဘာပတိ ပ္ဍဲUNLD တအ်ဂှ် ကေတ်ကၠုၚ်တာလျိုၚ် ကဆံၚ်ဆံၚ်တုဲ ယိုက်ဂၠေၚ်ကၠုၚ် ပရေၚ်ဂကူရ။
နာဲၚိုဲတိၚ်ဝွံ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၉၂၃ ဂိတုမာတ် ၁၉ ဂှ် သၠးဂဝ်ဂၞဴကတဵုဒှ်မၞိဟ်နူမအံက် နာဲသာဒေါန် ကေုာံ မိအံက် မိၚိုဲသုၚ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ဖာအၚ်၊ ကွာန်ထုၚ်အာၚ် ဂွံတီရ။