နာဲတၠနန်(ကော်)နာဲတေန်အံၚ်ဝွံ မဒှ်ကောန် ဝန်ဇၞော်ပရေၚ်မန်တြေံ နာဲအံၚ်ထောန် ဥက္ကဌ လက်ထက် ဗော်ပၠတရဴဍုၚ် မန်တေံရ၊ အဆက်ဂှ် ပရေၚ်ဆဵုဂဗ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် လက်ထက်ဗော်ပၠတရဴဍုၚ်မန်ဂှ်ကီု၊ တတ်ထပါ်ကၠုၚ် ဝၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကီုရ ပ္ဍဲကာလတတ်ထပါ်ကၠုၚ် မွဲဒမြိပ်ပရေၚ် ဍုၚ်ကွာန်ဗော် ဍုၚ်မန်တၟိဂှ် ကေတ်လဝ်လျိုၚ် ကေၚ်ကာဗဟဵုမွဲတၠတုဲ ပ္ဍဲကာလတက်ကျာ ပရေၚ်ၜိုဟ် လလံဂှ် ဒှ်ဒုညးက္ဍိုပ် ရေၚ်တၠုၚ်လဝ် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ အကြာအလဵုအသဳပၞာန်ကဵု ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိရ၊ ဗွဲကြဴ ဒိုအ်ပန်ပှော်လီုတုဲ ပ္ဍဲကဵုသၞာံ ၂၀၁၁ ဂှ်လေဝ် ဒှ်ညးအဓိက သွက်ကေတ်ဓဝ်ၜိုဟ်လလံ အကြာအလဵု အသဳတၟိ ကဵု ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နဒဒှ်အလန်ဒုတိယရ၊ လၟုဟ်ပၠန်လေဝ် အဃောကေတ်မံၚ်တာလျိုၚ် ဒုဥက္ကဌ လၟိဟ်(၂) ပ္ဍဲဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳမန် ဖိုဟ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ နာဲတေန်အံၚ်(ကော်)နာဲတၠနန်ဂှ် ဒှ်ညးသၟာပရေၚ် ဍုၚ်ကွာန်ဆဵုဂဗ ဝှ်ကြံၚ်မွဲရ။

အကာဲအရာကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဝွံ ဒက်ပ္တန်အုပ်ဓုပ်လဝ် နကဵုအလဵုအသဳသၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေသဳတၟိ တုဲအာမွဲသၞာံ ပၠန်ရ၊ အကာဲအရာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲသၞာံတုဲအာဏံဂှ်ကီု၊ ပ္ဍဲသၞာံ(၁၃၇၅)တၟိဏံ အကာဲအရာ ဗော်ပရေၚ် ဍုၚ်ကွာန်ကီု အကာဲအရာပရေၚ်ဍုၚ် ကွာန်မန်ကီု အကာဲအရာပရေၚ်ပညာမန်ကီု အကာဲအရာနာနာတံဂှ် သၟာပရိုၚ်မန်ဝှ်ကြံၚ် နာဲမာန် သၟာန်သှ်လဝ် – ဒု-ဥက္ကဌ လၟိဟ်(၂) နာဲတေန်အံၚ်(ကော်)နာဲတေန်အံၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်သှ်ထ္ၜးလဝ် ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးဏာ ပ္ဍဲကဵု မ္ၚဵုသၞာံတၟိဝွံရောၚ်။

နာဲမာန် – အကာဲအရာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် သၞာံ(၁၃၇၄)တုဲကၠုၚ် ပွိုၚ်မွဲသၞာံဏံ ဂုဏ်ဖဵု တၚ်ခိုဟ်သာ်လဵု ကဵု တၚ်ပရေံ သာ်လဵုနွံ အ္စာသ္ၚဳဂၠိပ် ပါ်ပဲါကဵုမွဲတဲညိအ္စာ –

နာဲတၠနန် – သၞာံတၟိဟီုတှေ် တ္ၚဲဏံ ဒှ်တ္ၚဲသၞာံမွဲမံက်၊ တှေ် ဟီုကဵုသၞာံတုဲကၠုၚ် ဣဏံ လောန်ကၠုၚ်ရ ခိုဟ် ပရေံ အရၚ်သၞာံဂတဏံ ဂွံခိုဟ်ဂှ် သၞာံတုဲကၠုၚ်ဏံ ဗီုလဵုဆက်စပ်မံၚ်ကဵုသၞာံတုဲကၠုၚ်ဂှ် အဵုတ္ၚဲဏံဟီုတှေ် ဒှ်သၞာံတၟိ၊ သၞာံတုဲကၠုၚ်ဏံဂှ် လ္ပာ်ခိုဟ်နွံဂၠိုၚ်ပိက်မံၚ်၊ ဆဂး ခိုဟ်ဖအိုတ်ရ ဟွံသေၚ် မုခိုဟ်ရောဟီုတှေ် စပ်ကဵုပေဲါဗ္တိုက်ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ပေဲါဗ္တိုက်အခေါၚ်အရာမၞိဟ်မံက်ကၠုၚ်၊ ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳတံကဵု အလဵုအသဳပၞာန်တုဲကၠုၚ်တေံ ဆဵုဂဗတက်ကျာညးသ္ကံတုဲတှေ် လၟုဟ်တှေ် လ္ပာ်ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳတံဂှ် နူကဵုပေဲါဗ္တိုက်ဒစဵုဒစးဂှ် ပံၚ်ကောံကဵုအလဵုအသဳတုဲတှေ် တောဲကၠောန်အာညံၚ်ဂွံပဠေဝ်ဍုၚ်ဂွံခိုဟ်စ ဒၞာဲတုပ်ဂှ်တောဲကၠောန်ဏေါဝ်ဟီုဂှ် ဖျေံကၠုၚ်ဂၠံၚ်တရဴဂှ် အဵုကာလသၞာံတုဲကၠုၚ်ဏံဟီုတှေ် ပံၚ်တောဲကၠောန်အာညးကံမွဲစွံ၊ ဒၞာဲတုပ်ဂှ် တောဲကၠောန်အာကဵု အလဵုအသဳဥူတုၚ်သုၚ်တံ ဍေံမံက်ကၠုၚ်မု ရောဟီုတှေ် မွဲဂှ် ဗၟာဟီုတှေ်(ပွၚ့်လၚ်းလူ႕အဖွဲ႕အစည်း)တုဲကၠုၚ်ကၟာတ်လဒဵုလဝ်အခေါၚ်အရာမၞိဟ် အခေါၚ် သၠးပွးဆေၚ်ကဵုလိက်ပတ် ဆေၚ်ကဵုပရိုၚ် ဆေၚ်ကဵုပံက်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံဏံ အလဵုအသဳပၞာန်တံ ကၟာတ်ဆိုအ်လဝ်ဂှ် အဵုသၞာံတုဲကၠုၚ်ဏံ စပံက်ကၠုၚ်၊ ပံက်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂွံ ချူပ္တိုန်လိက်ပါ်ပဲါဂွံ သောၚ်ကလးဂွံ ရံၚ်အာတှေ် ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်မံၚ်ညးကံ အကြာအလဵုအသဳပၞာန် ကဵု ဂကောံဒဳမဝ်ကရေသဳ ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳတံအသိၚ်ကာတ် အဃောကြံၚ်မ္ၚိုဟ်မံၚ်ညးကံဂှ်တှေ် တ္ၚဲဏံ အဵုအသိၚ်ဂှ် ဍေံဍိုန်စှေ်အာ၊ နူလ္ပာ်သၞဂှ် ဍေံပြံၚ်ကၠောံအာလ္ပာ်မိတ် တုဲတှေ် စပ်ကဵုဍုၚ်သၟာၚ်ကၟာတ်ဆိုအ်လဝ် ပရေၚ်ပုန်ဒြပ်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် တ္ၚဲဏံ ညးတံပံက်ကဵု၊ စနူ ယူရောပ်ကီု အမေရိကကီု ဂျပါန်ကီု အဝ်သတြေလျတံကီု ဍုၚ်ဟလိုၚ်ပံက်ကဵုအခေါၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ တ္ၚဲဏံဆက်စၠောံညးကံ ဆက်ဆောံကဵုဍုၚ်ဗၟာ ရံၚ်အာပရေၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာအနာဂတ်တှေ် ဂၠံၚ်ဇၞော်မောဝ်တဴတက်တိုန်ဂၠံၚ်ဍေံထောၚ် ကၠုၚ်၊ မွဲပၠန်ဂှ် ပ္ဍဲသၞာံတုဲကၠုၚ်ဏံဂှ် အလဵုအသဳဆဵုဂဗကဵု ဗော်ရပ်လွဟ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံ ပဋိပက္ခပေဲါဗ္တိုက်ရပ်လွဟ်(၆၆)သၞာံ ဒှ်ကၠုၚ်လဝ် သ္ပဟိုတ်ကဵုသောၚ်ကလးပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟွံပြေပြံၚ် ပေဲါ ဗ္တိုက်ရပ်လွဟ်အလုံကောန်ဂကူတံ မန်၊ ကရေၚ်၊ ချေၚ်၊ ကချေၚ်၊ သေံ၊ ဗအိုဝ်၊ ပလံၚ်၊ ဝ၊ ရခေၚ်၊ ကယျာ အဵုပေဲါဗ္တိုက်ကၠုၚ်မံၚ်နကဵုပရေၚ်ရပ်လွဟ်ဂှ် အဵုသၞာံတုဲကၠုၚ်ဏံ သီုဖအိုတ်ဆဵုဂဗတက်ကျာကဵုအလဵု အသဳတၟိဂှ်တှေ် လက္ကရဴအိုတ်ဏံ သီုကချေၚ် ဒှ်အာကမၠောန်ခိုဟ်မွဲ၊ ဍုၚ်မွဲမွဲဂွံၜိုဟ်သြိုဟ်မာန်ဟီုဂှ် ဆဵုဂဗ တက်ကျာပေဲါပၞာန်လွဟ်သ္ၚိတ်အာတုဲမှ ဗဒှ်ဍုၚ်တၟိဂွံ အဵုဂှ်ရ တ္ၚဲဏံတှေ် ဍုၚ်တၟိဂှ် ဟွံမံက်ဏီပုဟ်၊ အကာဲ အရာကဵုမတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရံၚ်တှေ် ဗီုတြေံတေံရ ဍေံဒှ်မံၚ် ဆဂး လက်သန်ဍေံပြံၚ်လှာဲဂှ် ဍေံမံက်ကၠုၚ် တၟာဂလိုၚ် စပ်ကဵုပရေၚ်အခေါၚ်အရာမၞိဟ်တံ ပံက်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ အလဵုအသဳဒးကဵုကၠုၚ်အခေါၚ် ဟီုဂးဗွဲမသၠးပွးချူခၞံပါ်ပဲါလ္တူအလဵုအသဳဂွံကၠုၚ် အဵုဗီုဂှ်ကီုဂှ် စပ်ကဵုကောန်ဂကူတံလေဝ် တ္ၚဲဏံ ဒိုအ်ကၠုၚ်ပန် ပှော်ဣရ၊ အလဵုအသဳတၟိဏံဟီုဂှ် မုရောတှေ် ပ္ဍဲကဵု ၂၀၁၄ ဏံ ပွမကလေၚ်ဒက်ပ္တန်ပရေၚ်ဆာန်ကၟိန် (အမျိုးသားပြန်လည်သၚ့်မြတ်ရေး ညီလာခံ)သဘၚ်သဳကၠဳကောန်ဂကူဇၞော်မွဲကၠောန်ရောၚ် အဵုအရၚ်ဂှ်ဂှ် ပိုဲပဠေဝ်စမံၚ်အိုတ်ရ၊ ဂကူညးကဵုညးဂှ်လေဝ် ပဠေဝ်စမံၚ်အိုတ်ရ၊ တၠုၚ်လအာနကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ ကၠုၚ်(၆၆)သၞာံဍေံဟွံမွဲကၠုၚ် ဗီုဏံ ဂၠံၚ်ဏံ၊ အလဵုအသဳသ္ပကၠုၚ်သမ္တီကဵု ရဲဂကောံဒစဵုဒစးတုဲတှေ် တ္ၚဲဏံသဳ ကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရောၚ် သ္ပသမ္တီကဵုရဲဗော်ရပ်လွဟ်ကောန်ဂကူတံရောၚ် အပ္ဍဲဏံ ကၟာတ်လဝ်ဗော်ပရေၚ် ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်လေဝ် တ္ၚဲဏံ ပံက်ကၠုၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂွံ စနူဗော်ပိုဲ(ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳမန်)တဏံ ဗော် ဟလိုၚ်ချဳဓရာၚ်တိုန် အဵုတဏံဂှ်တှေ် ရံၚ်ကဵုသၞာံတုဲကၠုၚ် ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာတုဲတုဲကၠုၚ် ဗီုဏံ မွဲတဲလေဝ်ဟွံမံက် ကၠုၚ် ဟွံဆဵုကၠုၚ် ဟွံဒှ်ကၠုၚ် တ္ၚဲဏံဒှ်ကၠုၚ်ဂှ်တှေ် ဒှ်သၞာံအတိက်ဟီုဂွံရ၊ ဂွံဂါမ်ကၠောံသၞာံတၟိဏံဂှ်တှေ် ဒှ်ဇြ ဟတ်ဓရိုဟ်ခိုဟ်မွဲ ဍေံမံက်ကၠုၚ် အဲဂှ်ညာတ်ဟဂှ် –

ပ္ဍဲကဵုတၚ်ပရေံပရေံမုနွံရောဟီုတှေ် –

ဍေံနွံတၟာဂလိုၚ် အဓိကဂှ် ဍုၚ်ပိုဲဏံဂှ် တၠအဝဵုပၞာန်တံ ဂွံလဝ်အဝဵုပွိုၚ်(၅၀)သၞာံ၊ အဵုပ္ဍဲကဵု(၅၀)သၞာံဏံဂှ် တ္ၚဲဏံမှ ဟီုဍာံဍာံတှေ် သၞာံတုဲကၠုၚ်မှ ဂွံပဠေဝ်ဍုၚ်ဟီုတှေ် ပ္ဍဲပဠေဝ်ဏံဂှ် ပွိုၚ်(၅၀)သၞာံ တၠအဝဵုပၞာန်တံကေမ်ဇျှာပ် လဝ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်အလုံဍုၚ် ဗၟာမွဲ ၜိုတ်အဲတီတှေ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ပန်ဂအုံ မွဲဂအုံဂှ်(ဦးပိုၚ်း ကုမ္မဏီ)ဏောဝ် ကုမ္မဏဳဒပ်ပၞာန်တံ အဵုဂှ်ရ တ္ၚဲဏံ အလဵုအသဳဥူတုၚ်သုၚ် ၜိုန်ရပံက်ကၠုၚ်မုက်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် လ္ပာ်မုက်ဒဳ မဝ်ကရေသဳတဂှ်ကီု လ္ပာ်မုက်ကောန်ဂကူတဂှ်ကီု ၜိုန်ရပံက်ကၠုၚ်ကၠာရ အဝဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ရဲအလဵုအ သဳပၞာန်တံရ ဂွံလဝ် တ္ၚဲဏံစၠတ်ထဝ်နွံမံၚ်၊ အဵုပ္ဍဲစၠတ်ထဝ်ဂှ် အမာတ် ပန်ဂအုံ မွဲဂအုံဂှ် ကၠုၚ်နူဒပ်ပၞာန် ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်ရုဲစှ်လဝ်ဟွံသေၚ်ပုဟ် တုဲတှေ် သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေ(၂၀၀၈)ဂှ် အလဵုအသဳပဠေဝ်မှ ဒှ်ပဠေဝ်ဏောဝ်၊ မုဒှ်ရောပ္ဍဲစၠတ်ထဝ်ဏံ အမာတ်နွံမံၚ်လၟုဟ်ဂှ်(၇၅)တၟံကၠံပြၚ်မှ ပဠေဝ်သၞောဝ်ဂှ်ဂွံ အဵုဏံ ဒဵုလဵုဍေံရပ်လဝ်ရောဟီုတှေ် ပဠေဝ်သၞောဝ်ဍုၚ်မွဲမွဲဟီုဂှ် ညးစၞးကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်တံမိက်ဂွံပဠေဝ်တှေ် ဇြဟတ်(၇၅)တၟံကၠံအမာတ်တံပြၚ်မှ ဒးထံက်ဂလာန်ဏောဝ် အဵုဂှ်တုဲမှ ညးတံကလေၚ်သ္ပကေတ်ဆန္ဒမာဲ ညးဍုၚ်ကွာန် ပဠေဝ်ထေက် ဟွံထေက် ညးတံဒးကၠောန်ၜါကဆံၚ်ဏီ၊ အဵုဂှ်ရ ရံၚ်ကဵုဣဂှ်တှေ် သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေ(၂၀၀၈)ဂှ် မွဲဂှ် ဟွံသ္ပစၞးကဵု ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ၊ ၜါဂှ် ဟွံသ္ပစၞးကဵုကောန်ဂကူဂမၠိုၚ် အခေါၚ်ကောန်ဂကူတံမုဟွံမွဲပုဟ်၊ အခေါၚ်ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်မှာဇန်တံလေဝ်မုဟွံမွဲပုဟ်၊ အခေါၚ်တၠ အဝဵုပၞာန်မွဲဟေၚ်ရ ညံၚ်ကဵုအယုက်ဂွံဂၠိၚ်အာဗွဲမလံသွာ သၞောဝ်(၂၀၀၈)စဵုဒၞာလဝ် အဵုဂှ်ဂှ် ဒဵုလၟုဟ်နွံမံၚ်ဖိုဟ် အဵုဏံဂှ် ဟီုကဵုတၚ်ဍိုန်လျတှေ် တၚ်ဍိုန်လျ ဒှ်တၚ်ပရေံပရေံမွဲရ၊

နာဲမာန် – ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳမန်အ္စာတံရော ဂါမ်ကွာ်ဂွံအာမွဲသၞာံပၠန်ယျ၊ ပရေၚ်တဴတက်ဂွံဇြဟတ်ကီု ပရေၚ်ဍိုန်လျကီု အ္စာသ္ၚဳဂၠိပ်ကဵုညိကီု –

နာဲတၠနန် – ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳမန်ပိုဲဂှ် အယုက်ၜတ်မံၚ် လၟုဟ်မှ ဂွံမွဲသၞာံညိကီုတှေ် ဆဂး ဗော်ဏံ ကၠုၚ်နူ ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူမန် ကာလပေဲါရုဲမာဲ ၁၉၉၀ တေံရောၚ်၊ ပ္ဍဲပေဲါရုဲမာဲ ၁၉၉၀ ဂှ်ဇၞးလဝ်မာဲ (၅)ဒၞာဲ၊ ၁၉၉၂ ဂှ်တှေ် အလဵုအသဳ န-ဝ-တ တံတက်ပလီုထောံဗော်ဂှ်တှေ် ဗော်ဂှ်လီုအာ၊ ဗွဲကြဴဏံ ၜိုန်ရ ဗော်ညးတံလီုအာ ချဳဓရာၚ်နကဵုလုပ်သၞောဝ်ဟွံဂွိုအ်ကၠာရ နကဵုဂလာန်ပတှေ်ဟွံဒုၚ်လီုပုဟ်ဟီုတုဲတှေ် ဗီုချဳ ဂွံ စပ်ကဵုပရေၚ်လိက်ပတ် ပရေၚ်တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် ညးတံချဳဓရာၚ်ကၠုၚ် အဵု ဗီုလၟုဟ် အခေါၚ်ပံက်ကၠုၚ် တ္ၚဲဏံတှေ် ကလေၚ်ဒက်ပတန်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် အဇာဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူမန်ဟီုဂှ် ပိုဲက လေၚ်ပြံၚ်ထောံယၟု ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳမန် အဵုဂှ်တှေ် လၟုဟ်ဂှ်မှ ပ္တိုန်လဝ်အခေါၚ်ဒက်ပတန်ဗော် လုပ်သၞောဝ်ပွိုၚ်မွဲသၞာံပြၚ်ညိ ညိကီု အဵုဂှ် ရံၚ်ကဵုဗော်တၞဟ်ဟ်တှေ် ဗော်တၞဟ်ဟ်တတ်လဝ်ဗော်ပိုဲ ၜါသၞာံ ပြၚ်မံၚ်နဝ် အာလဝ်ဂတပိုဲ ဗော်ပိုဲလဇုဲဒေါဝ်ကရဴအိုတ်ရ အဵုဂှ်တှေ် လၟုဟ်မှ အဃောဒက်ပတန်ဗော် ဒက် ပတန်ဒၟံၚ် စနူပွိုၚ်ဍုၚ်တံ ပွိုၚ်တိုက်တံ ကွာန်တံဂှ် ဟွံတုဲဒှ်ဏီပုဟ် အဃောဂစာန်မံၚ်ပါ်တေံတှေ် ယဝ်ရံၚ် ကဵုပရေၚ်ရောၚ်ဟီုတှေ် အယုက်ဂှ်ဍောတ်မံၚ် ၜတ်မံၚ်ဏီတုဲတှေ် ဗော်ဂှ်ဒက်ပ္တန်ဟွံတုဲဏီ ဆဂး ရံၚ်ကဵုဇြ ဟတ် ရံၚ်ကဵုရဲကေတ်တာလျိုၚ်သီုဖအိုတ်ရောၚ်ဟီုတှေ် ပိုဲဂွံမံၚ်ဇြဟတ်တၟာဂလိုၚ် မုဒှ်ရောဟီုတှေ် ညးအာက္ဍိုပ် ပရေၚ်အာဂတခိုဟ်မှ ဗော်ဂှ် အာဂတပၠတရဴ ကဆံၚ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဍာံဂွံမာန်မှ ဗော်ဂှ်ဍေံပလေဲ ရောၚ် ယဝ်ရ ကဆံၚ်အာက္ဍိုပ် ကဆံၚ်ဍာ်ဒကေဝ်ဟွံမွဲပုဟ်တှေ် ဗော်လဵုဒှ်ဒှ်ရ ဗော်ဂှ်အာဟွံဂွိုအ်ပုဟ် ဆဵု ဂဗမွဲမွဲပ္ၚံက် ဆက်ခုဲတှေ် တတ်ကၠောံပ္ၚံက်ဂှ်ဟွံမာန်ပုဟ် ခ္ဍောပ်ကဝေန်အာရောၚ် ဒးဒုၚ်ကမျ(ဒုၚ်ကျ)ရောၚ် နာနာသာ်ဍေံကတဵုဒှ်မာန် အဵုတ္ၚဲဏံ ပရေၚ်အာက္ဍိုပ်ပ္ဍဲဗော်ပိုဲ ခိုဟ်ဂှ်ရ ဗော်ပိုဲချဳ မာန် ပိုဲကၠောန်မာန်။

နာဲမာန် – အ္စာတံ ဒက်ပ္တန်ပံက်လဝ် ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳမန်ဂှ် နူစအ္စာတံစပံက်ဗော်လေဝ် အ္စာတံကညာၚ် ဒၟံၚ် ပရေၚ်ပဠေဝ်သၞောဝ်(၂၀၀၈)ဂှ်ရ၊ အလဵုအသဳလေဝ် ၜိုတ်ပဠေဝ်ဂှ် ပဠေဝ်မံၚ်ဖိုဟ်ရ လ္တူဏံရော အ္စာ တံ ဗီုလဵုညာတ်ကီုရော –

နာဲတၠနန် – ပ္ဍဲဂၠးတိဏံ အာဂၠံၚ်ခိုဟ်ဟာ အာဂၠံၚ်ပရေံဟာဂှ် ဂၠံၚ်တရဴဂွံကွာ်ဂှ် သၞောဝ်သ္ဇိုၚ် အုပ်ဓုပ်ဍုၚ် ဣဏံလးဏာဘိုအ်ဂွံကွာ် အဵုၝဏံဂှ် လးဏါလ္ပာ်ခိုဟ်ဟာ လးဏါလ္ပာ်သ္ပစၞးကဵုကောန်ဂကူဟလိုၚ် သ္ပစၞးကဵုဂကောံဇြဟတ်မၞိဟ်ဟလိုၚ်ဟွံသေၚ်တုဲတှေ် သ္ပစၞးကဵုဂုဏ်ဖဵုရဲဂွံလဝ်အဝဵုမွဲဍိုပ်ဍောတ်ဓဝ်ဂှ်တှေ် အဵုဣဏံဂှ် ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်တံလ္တူဂှ် ဒးဒုၚ်အုပ်ဓလီုလဝ်လ္တူသ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေ(၂၀၀၈)အဵုၝဏံဂှ် ပရေံလ္တူပရေံရ၊ ဆ ညးတံပဠေဝ်ရောၚ် ညးတံဟီု ညးတံဒုၚ်ကံပါၚ်ဟီုလဝ် ခိုဟ်မံၚ်ရ မိပ်စိုတ်ရ ဆဂး အဵုဏံဂှ် တၠအဝဵုပၞာန်တံတုဲကၠုၚ်ဂှ် ကဵုကၠုၚ်ဂတိပါၚ် (၁၉၉၀)ကၠောန်ပေဲါရုဲမာဲ ရဲဇၞးမာဲဂှ် သ္ပအလဵုအသဳတုဲအုပ်ဓုပ်ဍုၚ်ဏောဝ် ပိုဲရဲဒပ် ပၞာန်ဂှ် စဴဒပ်ပၞာန်ရ လလောၚ်လဝ်အလုံဂၠးတိ ဆဂး ၁၉၉၀ ပေဲါရုဲမာဲဂှ် ရဲလ္ပာ် NLD တံဇၞးမာဲပိုတ်ပိုတ်သ္ကုတ်သ္ကုတ် ဗိုလ်သဝ်မိုၚ်တံ ဟွံကဵုအဝဵုပုဟ်၊ ပဲါနူဟွံကဵုအဝဵုဂှ် ဗိုလ်နေဝေန်ဂှ် ပလှ်ဖျေံ ဗိုလ်သဝ်မိုၚ်တုဲတှေ် ပ္တိုန်ကဵု ဗိုလ်တာန်ယှိုဲပၠန် အဵုရဲအာတ် ပရေၚ်ပြံၚ်လှာဲကဵုအဝဵု ကဵုရဲဇၞးမာဲတုဲတှေ် ညးတံစုတ်ထောံထံၚ်ဖအိုတ်၊ အဵု မုအဲမိက်ဂွံဟီုရောဟီုတှေ် ရဲတၠအဝဵုပၞာန်ဂှ် ကဵုသတိ ပါၚ်လောဲလောဲတုဲတှေ် လောဲလောဲရ ကလေၚ်ဝးပကဝ်ထောံဂတိပါၚ်ညးတံ အဵုဏံ လက်သန်ဍုၚ်ဏံ အဵုဏံ မွဲဝါဓဝ်ဟွံသေၚ်ပုဟ် လက်ထက်(၁၉၆၀)တေံမွဲဝါ အဵုဏံဂှ် ပဠေဝ်ဥပဒေသၞောဝ်အုပ်ဓုပ်ဍုၚ်(၂၀၀၈)ဏံဏောဝ် ဟီုလဝ် ဥူတုၚ် သုၚ်တံဟီုတုဲတှေ် တ္ၚဲဏံညးတံပံက်တိုန်ကမ္မယှေန်၊ ကမ္မယှေန်ဂှ် ပ္ဍဲစၠတ်ထဝ် အမာတ် နွံမံၚ်ပ္ဍဲစၠတ်ထဝ် အမာတ်(ပြည်ခိုၚ်ဖြိုး)ဖအိုတ် ညးတံပံက်ကေတ် ညးတံချူကေတ် ညးတံခၞံကေတ် ညးတံပဠေဝ်ကေတ် အဵုဂှ် ပမံၚ်ဟဂှ် အဵုဂှ် ပါ်ခိုဟ်ဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ ၝ(၂၀၀၈)ညးတံပဠေဝ်ဂှ် ပဠေဝ်ထောံ ဍိုပ်ညိ ဍုတ်ညိ ၝတေံ ညိ ၝဏံညိ တုဲတှေ် တုဲအာအတိုၚ်ဂှ်တှေ် ပဠေဝ်တုဲအာရဟီုတှေ် စၠတ်ထဝ်ဒုၚ်တဲတုဲတှေ် ပ္ဍဲညးဟလိုၚ် ကောန်ဂကူတံဒုၚ်တဲအတိုၚ်ဂှ်ဟီုတှေ် ညးဟလိုၚ်တံဒုၚ်တဲဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ ၜါဝါဖံက်ကၠုၚ်ဂတိပါၚ်တုဲတှေ် အလဵုအသဳတ္ၚဲဏံဂှ် မုအလဵုအသဳရော ပိုဲဒးရံၚ် အလဵုအသဳအရာပ်ဟာ အလဵုအသဳပၞာန်မွဲဒကုတ် အရာပ် မွဲဒကုတ်ဟာ ဆဂး ဍုၚ်သၟာၚ်မုဟီုရော အလဵုအသဳအရာပ်ဟွံသေၚ်ဏီပုဟ် ညးဟလိုၚ်ရံၚ်ကေတ်တှေ် ဥူတုၚ်သုၚ်တံဂှ် ဟလဝ်လဝ် ဟမိၚ်က္ဍိုပ်တုဲတှေ် ဟလောတ်ထောံပံၚ်မဳဟလိၚ်ပၞာန် ဒှ်မံၚ်အလဵုအသဳအ ရာပ် နကဵုရံၚ်ကေတ် ပကတိရုပ်တှေ် ညံၚ်ကဵုအလဵုအသဳအရာပ်ရ သာ်ဂှ်ဟွံသေၚ်ပုဟ် ဒေါဝ်ကရဴဂှ် ရဲပၞာန်တံ ရပ်လဝ်ဇုက်ဏောဝ်- ကြက်ရှ်သာဍေံတုဲကၠုၚ်ဂှ် ရဲပၞာန်ရ ဂ္ဇံခုၚ် ကယျိုၚ်ပၞာန်ပေၚ်ကဵုလွဟ်ရ လွဟ်နွံပ္ဍဲဂၞိၚ်ရ စနူသမ္မတ သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော် ပၞာန်ပေၚ်ၚ်ရ၊ လၟုဟ်ဂှ် ဟဂှ်ဟွံသေၚ်ရ လၟုဟ်ဂှ် ဟလဝ်လဝ်ဟမိၚ်ဍိုပ် ဆဂး ပၞာန်ရကလေၚ်ထိၚ်ထောံ (ကာ-လုံ၊ ကာကွယ်ရေးနှၚ့်လုံခြုံရေးကောၚ်စီ) အဵုဂှ်တှေ် ၝပြံၚ်လှာဲတ္ၚဲဏံဂှ် ၂၀၀၈ ဏံဂှ် ၜိုတ်လဵုဍိုက်ပေၚ်ရော ၜိုတ်လဵုခိုဟ်ရော ပိုဲဒးမၚ်ရံၚ် ကဵုလေဝ် မိက်ဂွံကဵုကသပ်ဟတုဲရ ပ္ဍဲကဵုသ္ၚဳဂၠိပ်ဒၞာဲဏံဂှ်တှေ် ဍေံဆက်စပ်မံၚ်တှေ် ပြံၚ်လှာဲသ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေလေဝ် သမ္မတဥူတုၚ်သုၚ်တံ ဒုၚ်လဝ်တဲဣရ၊ ၂၀၀၈ အတိုၚ်ဏံဂှ်ဟွံပြံၚ်တှေ် အာဟွံဂွိုအ်ပုဟ်ဂှ် ၝပဠေဝ် ဍိုပ်ညိ ဍုတ်ညိ သၞေၚ်ညိ ဇိုၚ်ညိဂှ် ဍေံဟွံရုမ်ဂပ်ပုဟ်၊ သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေဏံ အလုံမွဲစုမ်ဖအိုတ်ဂှ် လ္ပ ကေတ်ရ ကလေၚ်တံၚ်ကေတ်တၟိ အလဵုအသဳဏံလေဝ် ပါဏောဝ် တၠပညာဆေၚ်ကဵုသၞောဝ်ဥပဒေလေဝ် ပါဏေါဝ် ကောန်ဂကူတံလေဝ် ပါဏောဝ် ဇြဟတ်ဒဳမဝ်ကရေသဳ လေဝ် ပါဏောဝ် အဵုပါစုၚ်စုၚ်ပံၚ်ကောံတုဲတှေ် သ္ပစၞးကဵုအလုံဍုၚ်မွဲတုဲတှေ် ဖျေံဗီုပြၚ်ဂှ် သ္ဇိုၚ်သၞောဝ် ယဝ် ရပဠေဝ်ဗီုဂှ်တှေ် ဒးရးဂၠိုၚ် အဲညာတ်ဗီုဂှ် ။

နာဲမာန် – ပ္ဍဲကဵုပ္ၚံက်ဒိုအ်ပန်ပှော်ကဵု ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ဂှ် ပ္ဍဲမန်တှေ် အ္စာဂှ် ဒှ်ညးအဓိက မွဲအခန်ရ၊ မုပရော ဟီုတှေ် ပ္ဍဲကဵု အကြာ အလဵုအသဳ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံၜါအဆက် အ္စာကေၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကၠုၚ်လဝ်ရ၊ အလန်လက္ကရဴဏံ ၜိုတ်အဲတီတှေ် နကဵုဇကု သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော် ဗလးဏာသၚ်မန်တံ ကဵုသဳကၠဳ ကဵုဗော်လေဝ် ဟွံပြေပြံၚ်ကၠုၚ်ရ၊ ကာလ သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော် ဗလးဏာအ္စာတံမှ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဒုၚ်ကၠုၚ်တဲကဵု ပရေၚ်ဒိုအ်ပန်ပှော်ရ၊ ဆဂး ၜိုန်ရ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဒုၚ်တဲ ပရေၚ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံကီုလေဝ် ပ္ဍဲကဵုဖန်ဇန် ပြု ပြေၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိမွဲဓဝ်ဟွံသေၚ် ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံ သှေ်ကလှ်မံၚ်ဏီ ဖိုဟ်ရောၚ် တှေ် လ္တူဏံ ဗီုလဵုအ္စာဟီု –

နာဲတၠနန် – အဵု ဣဏံဂှ် နကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တက်ကျာဒိုအ်ပန်ပှော်တှေ် ၁၉၉၅ တေံ ဗိုလ်ခေန်ညောံတံ လးလဝ် အလုံဍုၚ်မွဲဂှ် အဵုဠအခိၚ်တေံ ကချေၚ်တံ ဝတံ သေံဍုၚ်ပိုဲဏံ ကယျာတံ ကရေၚ်လေဝ်တက်ကျာ KNU ဠတေံနဝ် မန်ဂှ်ဒေါဝ်ကရဴဏံ မန်တံဒုၚ်တဲ ဗလးညးစၞးတုဲတှေ် တက်ကျာ ကဵုအလဵုအသဳဗၟာတံ အဲဂှ် ဒုညးဍိုပ် ဥက္ကဌဗဟဵု နာဲထဝ်မန်လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်ညးဍိုပ်ပ္ဍဲပရေၚ်တက်ကျာဂှ် ပိုဲညးစၞး(၅)တၠ ဆဟွံ ဂွိုအ်သွဟ်ပုဟ် မရနုက်ကဵု(၄)ဝါတုဲမှ တၚ်တုပ်စိုတ်ဒိုအ်ပန်ပှော်ဂွံကၠုၚ် ဠပိုဲကၠုၚ်နူတေံဂှ် တက်ကျာဒိုအ်ပန်ပှော်ဂှ် လဂါမ်ပဏာမညိကွေံ ဂွံသောၚ်ကလးပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မာန် ဆလံဂွံတက်ကျာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တေံဂွံဒှ် ပရေၚ်ဒိုအ်ပန်ပှော်ဂှ်ကေတ်ကၠာတှေ် အဵုၝပရေၚ်ဒိုအ်ပန်ပှော် ဏံဂှ် ပိုဲဒိုအ်ဂှ် ဒးမံၚ်ရ ဆပရေၚ်ဒိုအ်ပန်ပှော်ကၠောန်တုဲတှေ် သဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်စပ်ကဵုပရေၚ်ကောန် ဂကူ စပ်ကဵုအခေါၚ်အရာမၞိဟ်အလုံဍုၚ်မွဲ ဒးဗက်ကၠုၚ်ဏောဝ် အဵုအခိၚ်ဂှ်တှေ် ဗိုလ်ခေန်ညောံတံ မုဟီု ရောတှေ် သဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်အလဵုအသဳဂတနူဏံမံက်ကၠုၚ်မှ အဵုအခိၚ်ဂှ်တှေ် ဖျေံကေတ်ဒၞာဲညးကံ ဗီုလဵုဣဒက်ပတန်ဍုၚ်ဏံရော ဗီုလဵုဖျေံဒၞာဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရော အခေါၚ်ကောန်ဂကူတံဗီုလဵုကေတ်ဂှ် ဗော်ပိုဲဂှ်ဂၠံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ညံၚ်ဂွံထောၚ်ဂစာန်ဂွံဟာတီ ဆဂး ပွိုၚ်လံၜိုတ်(၁၆-၁၇)သၞာံဍောတ်တ်ဂှ် ဂၠံၚ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟွံထောၚ်ကၠုၚ် ဍေံကေတ်ဂၠံၚ်ဍေံရ ဍေံကေတ်ဂၠံၚ်ဍေံဂှ်မုရောတှေ် ဒေသမန်လွဟ်သ္ၚိတ် တုဲတှေ် ဍေံကဵုထောံပရေၚ်ဖေါအ်ဗြေဝ်ညိ ဍေံကဵုထောံဆုညိ ၝတေံညိ ၝဏံညိ ပရေၚ်တေံ ပရေၚ်ဏံညိ တုဲတှေ် စပ်ကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ညံၚ်ဍေံဂွံပဲါမာန်ဂှ် ဍေံပဲါကၠုၚ်ဟွံသဳကၠဳပုဟ်၊ အဵုဂှ်တှေ် ၁၉၉၅ ဒိုအ်ပန်ပှော်ဂှ် ဟွံဂွံသဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟဂှ်ပုဟ် ကြက်ရှ်သာဍေံပိုဲဟွံဂွိုအ်ဏါဟဂှ်လေဝ် အဵုဂှ်ရ ဒိုအ် ပန်ပှော်ဂှ်ကလေၚ်လီုအာ ပ္ဍဲ ၂၀၁၀ ကလေၚ်လီုအာပၠန်၊ ဒဵုလၟုဟ်ကလေၚ်ကော်ပၠန်ဒိုအ်ပန်ပှော်အလန် ဏံ အလဵုအသဳဥူတုၚ်သုၚ်တံ ကော်တှေ် နူသ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော်တွဵုရးမန် ဥူအုမ်မျေအ် ဘိက်အဲ အဲတိုန်အာ ဍုၚ်မတ်မလီုဗ္တံ ညးတံဂှ် နဲညးတံ ညးတံဂစာန်မံၚ်ဖိုဟ်ရ ဆဵုကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိပ္ဍဲရေဝ် ပ္ဍဲတံဒပ်ရေဝ် ဟွံအံၚ် ဇၞးပုဟ်၊ နကဵုနဲသ္ကဲ ခမဳသၚ်တံ ညးတံဗလးဏာ အဵုဂှ်လေဝ် ဟွံအံၚ်ပုဟ်၊ တုဲခရှ် ညးတံဗလးစမ်ရံၚ်မွဲက္ဍိုပ် ပၠန် ဟွံအံၚ်ပုဟ်၊ အဵုဂှ်ရ အဲဘိုၚ်ရီုကဵုမွဲတဲ အဲဟီုကဵုညးရ ဘိုၚ်ရံၚ်ကဵုဂှ် စပ်ကဵုဂၠံၚ်တရဴလညာတ်သောၚ်ၜး မံၚ်ညးကံ ဒုၚ်တဲမာန်မံၚ်ညးကံတှေ် အဲဘိုၚ်ရီုဂွံ၊ အဲညးတၠအစောန်လေဝ်ရောသေၚ်ပုဟ် အာရီုဟီုဟဏံ ဂှ် အဲဒးသဳကၠဳကဵုညးတံ ညံၚ်ညးတံဂွံဒုၚ်တဲတုဲမှ ညးတံဂွံကၠုၚ်တက်ကျာဏောဝ်ဟီုတှေ် ဠသဳကၠဳကဵုညးတံ ဆေၚ်ကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မုလေဝ် ပ္ဍဲအဲဟွံပါပုဟ်တှေ် ဗီုလဵုအဲဣသဳကၠဳကဵုညးတံရော ညးတံဆဵုထဗလဝ် ပွိုၚ်(၁၆-၁၇)သၞာံတုဲဣရ ကာလ ၁၉၉၅ တေံ ဠဂှ်အဲလေဝ်ပါမံၚ်ရ ညအ်ဂှ်အဲဒးအာကော်ညးတံပၠန်ရောၚ် ဟီုတှေ် ညးတံကၠုၚ်ဂှ် စပ်ကဵုတၚ်နၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ပံက်လဝ်ကၠးကၠးမးမး အဲဟွံဂွိုအ်ဏာ ဟွံကဵုဏာဂတိ ပါၚ်ကဵုအဲတှေ် အဲအာဟွံဒှ်ပုဟ်၊ အး ပိုဲပံက်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဏောဝ် – မွဲ ဒိုအ်ပန်ပှော်၊ ၜါ ဖျေံဒၞာဲရုၚ်ဆက် ဆောံ၊ ပိ ဂှ်တှေ် ကလေၚ်ကၠောန်ပရေၚ်ဖေါအ်ဗြေဝ် အဵုဏံဂှ် အလဵုအသဳတွဵုရးဓမံက်ကမၠောန်၊ ပန် ဂှ်တှေ် နူကဵုကၟိန်ဍုၚ်အလဵုအသဳ(နေပြည်တော်)တေံ စပ်ကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တက်ကျာညးကံရောၚ် အဵုတက်ကျာ ညးကံတုဲတှေ်(အမျိုးသားပြန်လည်သၚ့်မြတ်ရေး ညီလာခံ)သဘၚ်သဳကၠဳဇၞော်ကောန်ဂကူစုၚ် ကၠောန်ကဵု ရောၚ် အဵုဂှ်ရ ဆေၚ်ကဵုကိစ္စဏံတှေ် ဂၠံၚ်တရဴပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ပံက်ကဵုတှေ် ဟိုတ်ဂှ်ရ အဲအာ၊ အဲအာတိက် တေံ(၇)ဗ္တံ၊ အာၜါလန် တဲကၠာတိက်ပိဗ္တံ၊ လက္ကရဴဏံ တက်ပန်ဗ္တံ သဳကၠဳညးကံဂတးဂတန်ရ အိုတ်ကၞောတ် ညးတံဒုၚ်တဲ ညးတံလုပ်ကၠုၚ်တက်ကျာဒဵုကဵုထပက်စၟတ်တဲ အဲရေၚ်တၠုၚ်ဏာနူစ ဒဵုကဵုတုဲဟဂှ်ရ နကဵုညး က္ဍိုပ်ရေၚ်တၠုၚ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ(ၚြိမ်းချမ်းရေးအကျိုးဆောၚ်)ဂှ် အဲပညဳပညပ်ဏာတုဲဒှ်အာ ဆဂး အဵုဏံ ဂှ်ကဆံၚ်ဒိုအ်ပန်ပှော်ရနွံ ဂွံတက်ကျာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟွံစိုပ်ဏီပုဟ် ကဆံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်အတိုၚ် ညးတံကဵုလဝ်ဂတိပါၚ်ဂှ် ကော်ကဵုသဘၚ်သဳကၠဳဇၞော်ဆာန်ကၟိန် ဂကူစုၚ်ဟီုဂှ် အလုံဍုၚ်မွဲ သီုကောန်ဂကူ သီုရဲဂွံလဝ်အဝဵု သီုဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳနာနာ ဆဵုဂဗတုဲတှေ် ဂၠာဲသွဟ်ပ္ဍဲသဘၚ်သဳကၠဳဂှ် ဂွံပဠေဝ်ဍုၚ်ဏံ ဒုၚ် လဝ်ကတိပါၚ်ဗီုဂှ်တှေ် လ္တူဒုၚ်လဝ်ကံပါၚ်ဂှ် ညးတံဓမံက်ရောၚ် အဲဂှ်စှေ်စိုတ်သာ်

နာဲမာန် – ပရေၚ်ပံၚ်ဗ္စပ် ဗော်မန်ၜါဂှ်အ္စာ ပညဳပညပ်ဂွံသၞာံပြံၚ်အာယျတှေ် မုပရေၚ်အံၚ်ဇၞးနွံ ကျဟောံဗြံနွံ ဗီုလဵု တုဲတှေ် အကာဲအရာသၞာံတၟိဏံရော ပရေၚ်ပံၚ်ဗစပ်ၜိုတ်လဵုဒှ်မာန်ဂှ်တှေ် အ္စာသ္ၚဳဂၠိပ်ထ္ၜးကဵုညိအ္စာ –

နာဲတၠနန် – နူစ ဒဵုလၟုဟ်ဂှ် ဂွံလဝ်လ္တူတုပ်လဝ်စိုတ် ၄ တၚ်တေံဖိုဟ်ဂှ်ရ၊ တၚ်တၟိဂှ်မုလေဝ်ဟွံဂွိုအ်ဏီရ တၟိဂှ်ဟွံဒှ်ဂွံပုဟ်တှေ် ဍေံခက်မံၚ် ဆဵုဂှ် ဆဵုမံၚ်ညးကံရ ဆဵုမံၚ်မှာန်န်ရ သၚ်သၟတ်တံအာမံၚ်က္ဍိုပ်မွဲဂိတုမွဲဝါ မွဲဂိတု မွဲဝါအတိုၚ်ဖျေံလဝ်ဂှ်ရ ၜါဗော်တက်ကျာဇၟာပ်ဂိတုရ၊ ဆဂး ၜိုန်ရဖျေံလဝ်ဂှ်တၟေၚ်မုဟွံမွဲပုဟ်၊ လ္ပာ် ဗော်ဒေသဂှ် မုညးတံပ္တိုန်ထ္ၜးရောတှေ် ပ္ဍဲညးတံဂှ်ဒးကလေၚ်ပံက်ကမ္မတဳကေၚ်ကာဗဟဵုတၟိ ပရေၚ်အာက္ဍိုပ်ဗော်ညးတံ အေၚ်ဒုၚ်ကဵုမွဲချိုန်ခဏညးတံဟီု ကၠာအတးဏံညးတံပံက်မာန်တှေ်မာန် ဏောဝ် ကၠာအတးဏံပံက်ဟွံမာန်လေဝ် အတးလောန်တုဲတှေ်ညးတံပံက်ဏောဝ် အဵုဠဂှ်မှ စပ်ကဵုပရေၚ် ပံၚ်ဗစပ်ဗော်ၜါဂှ် ဗီုလဵုကဵုသွဟ်ရောညးတံကဵုသ္ဂုတ်သွာတ်ရောၚ် ဠဂှ်တှေ် တၟေၚ်တိုန်ညိဏောဝ် အဲဂှ်စှေ်စိုတ်ဟဂှ်လေဝ် လ္ပာ်ဗော်ပိုဲဂှ် ဒုၚ်တၠုၚ်မံၚ်လၟိုန်ရ လ္ပာ်ညး တံဂှ်ရ ဟွံတုဲဒှ်ဏီတှေ် မၚ်ကဵုမွဲလစုတ် ကၠာ ညးတံဟီုလဝ်ဗီုဂှ် ။

နာဲမာန် – အကာဲအရာဒပ်ပံၚ်ကောံ အပ္ဍဲဍုၚ် ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ဂှ်ရောအ္စာ ပ္ဍဲသၞာံတၟိဏံ မုတၟေၚ် အစဳအဇန်သွက်ဂွံ ဓမံက်ရုပ်ရဴနွံကီု –

နာဲတၠနန် – လ္ပာ်အပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲဏံ ပိုဲပဠေဝ်စဏောဝ် ဂကောံ UNA ပိုဲနွံမံၚ်ရရ ကလေၚ်ပံက် UNG လၟုဟ်ပိုဲဖန်မံၚ်ဖိုဟ်ရ ဆဂး ဟွံဂွိုအ် ကလေၚ် ကော်ကောံဓရီုဏီ မုဒှ်ရောတှေ် ကရေၚ်လေဝ်ဗီုကရေၚ် ကချေၚ်လေဝ်ဗီုကချေၚ် သေံလေဝ်ဗီုသေံ ဂကူညး ညးပခိုၚ် ဂကူအဲ အဲပခိုၚ် ပိုဲလေဝ် ပ္ဍဲပိုဲဏံလေဝ်ပိုဲ ပခိုၚ် ကမ္မတဳဗဟဵုပိုဲသ္ပသဘၚ်သဳကၠဳပ္ဍဲဂိတု May ဂတဏံ အဵုဂှ်ရ ပိုဲဂှ်သ္ပသဘၚ်သဳကၠဳဏောဝ်ဟီုတုဲတှေ် ပ္ဍဲ ပိုဲဒးဃရေက်မံၚ် အဵုဂှ်လေဝ်မွဲလ္ပာ်၊ တုဲတှေ် သဘၚ်သဳကၠဳကောန်ဂကူတံဖအိုတ်ပ္ဍဲ UNA ကလေၚ်ပံက်တၟိ ရောၚ် အဵုဂှ်ချပ်လဝ် လဂါမ်ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳလေဝ် ပ္ဍဲဒးကလေၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်မံၚ်ဏီ။

နာဲမာန် – ယွံ- ဍေံဆက်စပ်အာ လ္ပာ်ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳတှေ် တၚ်ဒတူလာၚ် ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳ လ္ပာ်လက္ကရဴဏံ စပ်ကဵုပေဲါဗ္တိုက်ကောန်ဂကူတံ ကဵု ဒပ်ပၞာန်အလဵုအသဳ ဟွံပြေဟဲလောဲလောဲဂှ်ကီု စပ်ကဵုပရေၚ်ကိုန်စဳဇန် ဓရိုတ်(လက်ပံတောၚ်း) ဂှ်ကီု လ္တူတၚ်ဒတူ လာၚ် ဒဝ်သုကျဳဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်လ္ၚဵု ပါ်ပဲါကၠုၚ် ဒဝ်သုကျဳနွံရ၊ လ္တူဏံ ဗီုလဵုအ္စာတံသ္ၚဳဂၠိပ်ဂွံကီု –

နာဲတၠနန် – ပ္ဍဲအကာဲအရာတၟိဏံ လ္တူဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳတံဂှ် မွဲအခိၚ်တေံဒစဵုဒစးတၠအဝဵုပၞာန်ပိုတ်တ် သ္ကုတ်တ် ပရေၚ်ထံက်ဂလာန်ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်လေဝ်ဂွံပေၚ်ၚ်ရောၚ် ပရေၚ်ထံက်ဂလာန်ဍုၚ်သၟာၚ် လေဝ်ဂွံရောၚ် တုဲတ္ၚဲဏံဂှ်မုဍေံဒှ်ကၠုၚ်ရောတှေ် ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳတံဒၞာဲတုပ်ဂှ် တောဲကၠောန်ရောၚ်ဟီုတုဲ တှေ် ဒၞာဲအလဵုအသဳဗၠေတ်ဂှ် ဒးဂံၚ်ထံက်ထ္ၜးရောၚ် ဒၞာဲအလဵုအသဳကၠောန်ဒးဂှ်တှေ်တောဲကၠောန်အာညးကံ ၝဂှ်ဂှ် ဒးဗျိညးကံဟွံမွဲပုဟ်၊ ၝဍေံကၠောန်လဝ်ပရေံမံၚ်ဖိုဟ် ဒးဒုၚ်ကံဏောဝ်ဟီုဂှ်နကဵုအံၚ်သာန်သုကျဳတံ ဂၠံၚ်ဗီုဂှ် အာဟွံထေက်အဲညာတ်ဟဂှ်လေဝ် မုဒှ်ရောတှေ် ပ္ဍဲကဵု(ကြေးနီစီမံကိန်း လက်ပံတောၚ်း)ဂှ် ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်ထ္ၜးဆန္ဒ ကွာန်နွံ(၂၆)ကွာန် သၚ်တံ(၇၀-၈၀)ဇကုကဵုကၠံဇကုနွံမံၚ် ရဲအလဵုအသဳတံဥူတုၚ်သုၚ်တံ ဗ္တိုက်သရိုဟ်ထောံရဲထ္ၜးဆန္ဒဂှ် နဲအဓမ္မ အဵုဂှ်တှေ် သုၚ်စောဲလဝ်ကံပန်လဝ်တံဂှ် ကပေါတ်တဂှ်ဂှ် စနူယာတ်တူ သ္ၚာတူ ဂၠိက်တူ ဂၞိန်တူတံဂှ် ပလံၚ်ဏာဍုၚ်အမေရိကာန်တေံ ကေတ်ဏာဍုၚ်သေံ စမ်ၜတ်ဓါတ် လၟုဟ်ဍုၚ်အမေရိကာန်တံကဵုနၚ် သွဟ်ယျ ဗမ်ပၟတ်ဏောဝ် ဂျိမွဲဂကူကီုရောၚ် စပ်ကဵုမၞိဟ်ဒှ်ဒၞာဲဗီုတဏံသုၚ်စောဲဟွံဂွိုအ်ပုဟ် ပ္ဍဲပေဲါပၞာန်မှ သုၚ်စောဲဂွံ ဣဏံဒှ်အာဗီုဏံဏောဝ်ဟီုတှေ် (စစ်ရာဇဝတ်ခေါၚ်)ဒှ်အာဗီုဂှ်ရောၚ် အဵုဂှ်ရ စပ်ကဵုကိစ္စဏံဂှ် တှေ်ဂၠာဲလ္ၚတ်ကဵုညိ ညးဂှ်ကၠောန်လဝ်ရော တၠတဲညးဂှ်ရော ဓမံက်ကဵုညိ စနူသၚ်တံ ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန် တံ အာတ်မိက် အဵုနူကဵု သမ္မတဥူတုၚ်သိၚ်ပံက်ကဵု မုရော(စုံစမ်းရေးကော်မရှၚ်)မွဲဂကောံ ဒဝ်အံၚ်သာန် သုကျဳက္ဍိုက်ပ် ဂကောံဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳတံလ္ၚတ်ဂၠုက်ဂၠာဲ ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳဟာ လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်တိတ် ကၠုၚ်ဂှ်တှေ် မုဟီုရောဟီုတှေ် ၝတ္ၚဲဏံ အလဵုအသဳသမ္မတဥူတုၚ်သုၚ်တံကၠောန်လဝ်အဂှ်ဂှ် နကဵု(စုံစမ်းရေးကော်မရှၚ်)ဂှ် ဗုဗုကၠးကၠး သောၚ်ထ္ၜးလဝ်ဟွံမွဲပုဟ် ပဲါနူဟွံမွဲပုဟ်ဟီုဂှ်ညးဂှ်ကဵုအမိၚ်ရော ဣညအ်ဂှ်မုဗမ်ရောစနူဂှ်ဂှ် ပလေံထောံ၊ အဓိပ္ပဲါဍေံ အံၚ်သာန်သုကျဳဟီုဒဵုဏံမွဲတဲ စပ်ကဵုဗမ်ဏံဂှ် ညးဂှ်ကဵု အမိၚ်ရော ညးဂှ်တာလျိုၚ်နွံရောဟီုဂှ် (တရာခံရှာဖို႕မလိုဘူး)ဍေံပ္တိ်တ်လဝ်အဵုဗီုဂှ် အဵုဂှ်ရ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မွဲမွဲဟီုဂှ် ဟီုဗီုဂှ် ဟွံထေက် အဓိပ္ပဲါဍေံတ္ၚဲဏံ ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳဂှ်စဵုဒၞာကဵု လ္ပာ်တၠအဝဵုဟာ စဵုဒၞာလ္ပာ်ကောန်ညးဍုၚ် ကွာန်တံဟာ အဵုဣဏံဂှ်ညးဟလိုၚ်တံမုဒုၚ်ကေတ်ထောံမုရောတှေ် ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳဂှ် စဵုဒၞာရဲတၠအဝဵု တံဣရ၊ အဂှ်ရ လ္တူဏံဂှ်တှေ် ဗီုဒဝ်အံၚ်သုကျဳကၠောန်ဏာဂှ် မၞိဟ်ဟလိုၚ်ဂှ်ဟွံပေၚ်စိုတ်ပုဟ် ဆဂးသၟးဟွံ သေၚ်ပုဟ်ကိစ္စတၞဟ်လေဝ်နွံမံၚ်တၟာဂလိုၚ် မုရောဟီုတှေ် စပ်ကဵုတ္ၚဲဒပ်ပၞာန်တ္ၚဲဏံ တုဲကၠုၚ်တေံ ဒဝ်အံၚ် သာန်သုကျဳဟွံတိုန်မွဲလှေ်ပုဟ် တုဲကၠုၚ်တ္ၚဲဒပ်ပၞာန်ဂှ် ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳတိုန် ဂ္ဇံခုၚ်ကဵု (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မၚ်း အောၚ်လှိုၚ်)မွဲစွံ တိုန်သဘၚ်ကၞာပၠဒပ်ပ္ဍဲတ္ၚဲဒပ်ပၞာန်ဂှ် အဵုဂှ်တှေ်ပ္ဍဲဒၞာဲဂှ်ဂှ် တ္ၚဲဏံဟီုကၠုၚ်ပရောပဠေဝ်ဍုၚ်ဏံ ဏောဝ်ဟီုတုဲတှေ် ဆေၚ်ကဵုအခေါၚ်အရာကောန်ဂကူတံသွက်ဂွံပံက်ဍုၚ် ဖေဝ်ဒရေဝ်ဏောဝ်(တန်တူ ရေးနှၚ့် ကိုယ်ပိုၚ်ပြဌာန်ခွၚ့်)အခေါၚ်တဂှ် ကဵုအပါညးဟီုလဝ်ပ္ဍဲသဘၚ်သဳကၠဳဗေန်လုၚ်ဂှ် မအရေဝ်တဂှ်ဟီု စအောန်ကၠုၚ်ဣရ၊ အဵုဒှ်ဟဂှ်တှေ် အံၚ်သာန်သုကျဳဂှ်ဗီုလဵုရော ဒှ်ကၠုၚ်ဓဝ်သၠေဟ်ပၟာဣရ၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂွံဖျေံ စိုတ်မွဲ အံၚ်သာန်သုကျဳတံဖံက်ပၠန်အာယျဟာ တ္ၚဲဏံညးဟလိုၚ်ရံၚ်မံၚ်ဣရ။

နာဲမာန် – ပေဲါရုဲမာဲအလန်ဒုတိယ ၂၀၁၅ တေံလေဝ် ကြပ်ကၠုၚ်အရိုဟ်တဲရ၊ သွက်ပေဲါရုဲမာဲဂှ် ပ္ဍဲသၞာံတၟိဏံ ဗီုလဵုဗော် အ္စာတံ လးဂၠံၚ်တရဴတၟေၚ်နွံကီု လဴစညိဂွံဟာ အ္စာ –

နာဲတၠနန် – အဵုပ္ဍဲပိုဲဏံဂှ်တှေ် အရၚ်ပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၁၅ တေံဂှ် ဒဵုလၟုဟ်မုပဠေဝ်လဝ်ဟွံမွဲဏီပုဟ် မုဒှ်ရောတှေ် ၂၀၁၅ ပေဲါရုဲမာဲဏံဂှ် ယဝ်ရကၠောန်ဗဒှ်သၟဝ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ ရတှေ် ပ္ဍဲဗော်ပိုဲ ဗွဲတၟေၚ်ဘိုအ်ဂွံလုပ်ပေဲါရုဲမာဲဂှ် ဝါတ်ဏောဝ် ဆဂး ၂၀၀၈ ယဝ်ရပဠေဝ်ဏောဝ် ဗီုလဵုဍေံပဠေဝ် အဵုၝဍေံပဠေဝ်ဂှ် တၚ်ကိတ်ညဳမံၚ်ကဵုပ ရေၚ်ဂကူမန် အကာဲအရာအလုံဍုၚ်မွဲအာတ်မိက်လဝ် ကိတ်ညဳတှေ် ၜိုတ်ထေက်ကြိုက် ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ် ယဝ်ရဒှ်တှေ် သက်ဟီုဟွံမွဲ ယဝ်ကိတ်ညဳတှေ် ပိုဲလုပ်တှေ် လုပ်ဏောဝ် အဵုဂှ် ပိုဲဂွိုအ်ချပ်ဏီပုဟ်လေဝ်။

နာဲမာန် – ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂမၠိုၚ်တံ ဆက်စပ်ကဵု ဂကောံမ္ၚးဂွံယျတှေ် လ္တူဂကောံမန်စိုပ်မံၚ်ဌာန်သ္ၚောဲ တံ ဗီုလဵုအ္စာတံချပ်လဝ်ကီု –

နာဲတၠနန် – တ္ၚဲဏံလုပ်မံၚ်ပေဲါဗ္တိုက်သွက်ဍုၚ်မန်ဂှ် ဍုၚ်မန်မံက်လၟုဟ်ဂှ်လေဝ် ဍုၚ်မန်သ္ပစၞးကဵုဂကူမန်ဟွံ သေၚ်ပုဟ်တ္ၚဲဏံ တ္ၚဲဏံ နူၜဳသတာၚ် ဒဵုရေဝ် ဍုၚ်မန်သ္ပစၞးကဵုဂကူမန်ဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ စၠတ်ထဝ်တ္ၚဲဏံ (မွန်ပြည်နယ်လႊတ်တော်)ဂှ်စၞးကောန်ဂကူမန်ဟွံသေၚ်ပုဟ်(မွန်ပြည်နယ်အစိုးရ)ဂှ်လေဝ် သ္ပစၞးကဵုဂကူ မန်ဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ အဵုတဏံ ပိုဲဒးကၠးလဝ်ဟတုဲဏောဝ် အဵုဂွံပစၞးပ္ဍဲဂကူဇကုမာန်ဂှ် ၂၀၀၈ သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဏံ အဓိကရ၊ အဵုပဠေဝ်ၝတေံရောၚ်ဟီုတှေ်စပ်ကဵုအဝဵု သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော်နူသမ္မတ ခပတန်နၚ်ဟွံဂွိုအ်ပုဟ် နူဒေသမန် ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်မန်တံပ္တိုန်လဝ်မၞိဟ်ဂွံလဝ်မာဲဂှ်ရ ဂွံပ္တိုန် သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော်ဍုၚ်မန် ဠဂှ်မှညးစၞး ဍာံ ညအ်သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော် ဥူအုမ်မျေအ်ဏံ နူသမ္မတရပ္တိုန်ကေတ်လဝ် အဵုဂှ်မွဲ၊ တုဲစၠတ်ထဝ် အဵုဂှ်ဂှ် ဗီုပြၚ်စှေ် စှေ်ဍေံဟွံဒှ်ပုဟ် သ္ဇိုၚ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ ဒးပဠေဝ်ဏောဝ် ပ္ဍဲစၠတ်ထဝ်ဏံ နူဒပ်ပၞာန်ပန်ဂအုံ မွဲဂအုံနွံဂွိုအ်ပုဟ် ပၞာန်တှေ်ဍေံအာမံၚ်ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်ရ ဂကောံဍုၚ်သၟာၚ်ဂှ်ဒးကၠးလဝ်ပ္ဍဲသ္ဇိုၚ်ဏံတုဲတှေ် ဍုၚ်မန်ဇေတ်တ်ညံၚ်ဂွံ မံက်ဂှ် ဒးဘိုၚ်လုပ်ပေဲါဗ္တိုက်မွဲစွံ အဵုပ္ဍဲဒၞာဲလုပ်မွဲစွံဏံ ဇြဟတ်ပါ်ကၠုၚ်ၜါဏောဝ် ညအ်နူလၟုဟ်အဲအခါတ်လဝ် အကာဲတုဲမံၚ်ရ ပေဲါရုဲမာဲဂတဏံမုမံက်ကၠုၚ်ရောဟီုတှေ် ရဲပံၚ်ကဵုဗော်(ကြံ႕ဖွ႕ံ)ဣနွံ ပ္ဍဲဂကူမန်ရ ရဲဒတူလ္တူ ပရေၚ်ကောန်ဂကူတုဲတှေ်အန္တရာဲဗီုလဵုကၠုၚ် ဒုၚ်ဇီုကပါ်တုဲဆက်လုပ်အာပေဲါဗ္တိုက်ရောၚ် အဵုၜါဏံပါ်ကၠုၚ် ညးဂှ်ပစၞးကဵုဂကူရော ညးဂှ်ပံၚ်ကဵုသၞ ညးဂှ်ပစၞးကဵုဂကူရော အဓိပ္ပဲါ မိတ် ကဵု သၞ ညံၚ်ကဵုပိုဲဂွံပါ်ပဲါဒး သၞဂကူ မန်ပိုဲဂှ် ဣလဵုရော မိတ်ဂကူမန်ပိုဲဂှ် ဣလဵုရော အဵုဂှ်တှေ် ပိုဲဂှ် မိတ်ဂကူမန်ၜိုတ်နွံ မိက်ဂွံပံၚ်တောဲညးကံ ပေၚ်ၚ်ရ ဣညအ်ဂှ်လညာတ်ဗော်ပိုဲရ ဇကုဟွံသ္ပစၞးဂကူမန်တုဲတှေ် ပိုဲဒးသ္ပသမ္တီဏံဂှ် ဒဵုကဵုကဆံၚ်ဂှ်ဂှ် လေဝ် ပဠေဝ်ပလေတ်စလဝ်ဟွံမွဲဏီပုဟ်။

နာဲမာန် – နူကဵု အလဵုအသဳတၟိဏံမံက်ကၠုၚ်တုဲတှေ် အလဵုအသဳပ္ဍဲတွဵုရးဂကူညးကဵုညးမံက်ကၠုၚ်၊ တုဲတှေ် ပရေၚ်ဂကောံမဟာဇန်ကီု ပရေၚ်ပညာကီု ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီု ပရေၚ်မဳဒဳယာကီု မွဲအခိၚ်တုဲကၠုၚ်တေံ ဟွံဂွိုအ်ကၠုၚ်လဝ်မွဲလှေ်တံဂှ် တ္ၚဲဏံ ဂွံကၠုၚ်အခေါၚ်တၟာဂလိုၚ်ရ၊ ဆဂး အ္စာတံလေဝ်ဟီုမံၚ် ကောန်ဂကူ ဂမၠိုၚ် အခေါၚ်အရာတုပ်သၟဟ်ဒးနွံရောၚ်တှေ် အခေါၚ်ကောန်ဂကူၜိုတ်ဂွံထေက်ဂှ် ယဝ်ဂွံယျရောၚ်တှေ် အခေါၚ်အရာကောန်ဂကူ ကဵု အခေါၚ်အရာတုပ်သၟဟ်ဂှ် ဗီုလဵုတၞဟ်ခြာရော အ္စာ –

နာဲတၠနန် – အဵုဟဂှ်ဂှ် အဓိပ္ပဲါဍေံဂှ် ဟဏံ ဂကူမွဲမွဲဂွံဗၠးၜးမာန်ဟီုဟဏံ အဝဵုပိသာ်ဒးနွံပ္ဍဲဂကူဂှ်ရောၚ် အဝဵုအုပ်ဓုပ်၊ အဝဵုစဳရေၚ်ဂဗုတ်၊ အဝဵုတံၚ်သၞောဝ်(ဥပဒေပြုအာဏာ)အဓိပ္ပဲါမအရေဝ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တှေ် ကံကုသဵုဂကူဇကု ဇကုဖးဖန်ဖက်ကေတ်တ် အဵုအခန်ဂှ်ယဝ်ရသ္ပသမ္တီပ္ဍဲသ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေတှေ် ပိုဲဒုၚ်တဲ ပေၚ်ၚ်ရ အဵုဂှ်ရ ညံၚ်ဂွံသ္ပသမ္တီဗီုဂှ် ဂှ်ရ ပိုဲဒးကဵုဇြဟတ်ဓရိုဟ်ဒးဆက်လုပ်မံၚ်ပေဲါဗ္တိုက် အဵုဂှ်တှေ်အဵုကဆံၚ်ဂှ် ယဝ်ရစိုပ်မံၚ်ဏောဝ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိလေဝ်ဟွံဒးရပ်လွဟ်ရ လွဟ်ဂှ်ဍေံအာမွဲအခန်ရ ဍေံအာဒပ်စဵုဒၞာ ကောန်ဂကူ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိလုပ်ပြိုၚ်ပေဲါရုဲမာဲ ယဝ်ရဟဂှ်ဟွံသေၚ်ပုဟ်တှေ် ပေဲါဗ္တိုက်လဵုလွဟ်ဂှ်ဍေံဟွံတုဲ ဍေံဆက်အာဏောဝ် သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေ ၂၀၀၈ ဆက်အာဏောဝ် ပၞးတုပ်(တန်တူရေးနှၚ့်ကိုယ်ပိုၚ် ပြဌာန်ခွၚ့်)ဟွံပသမ္တီပုဟ်ဟီုတှေ် ပေဲါဗ္တိုက်ကောန်ဂကူဂှ်ဍေံဟွံတုဲပုဟ် အဓိပ္ပဲါဍုၚ်ဗၟာဏံ ပေဲါဗ္တိုက်နွံၜါ၊ ပေဲါဗ္တိုက်အခေါၚ်အရာမၞိဟ် ကဵု ပေဲါဗ္တိုက်အခေါၚ်အရာကောန်ဂကူ (ဒီမိုကရေစီးတိုက်ပွဲ)ကဵု (အမျိုးသားရေးတိုက်ပွဲ)ပေဲါဗ္တိုက်အခေါၚ်အရာမၞိဟ်ဏံဂှ် ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳတံပလဝ်စၞး အာမံၚ်ဍိုပ် ပေဲါ ဗ္တိုက်ကောန်ဂကူတံဂှ် ကောန်ဂကူအပ္ဍဲ မ္ၚး ပဲါနူရဲပံၚ်ကဵုအလဵုအသဳတှေ် အဲမိက်ဂွံဟီုသောၚ်ၚ်ရ ပါပ္ဍဲစၞး ကောန်ဂကူ မ္ၚးတေံတှေ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ အပ္ဍဲဏံတှေ်ဗော်ပိုဲ အဵုဂှ်တှေ် ယဝ်ရ(တန်တူရေးနှၚ့်ကိုယ်ပိုၚ်ပြ ဌာန်ခွၚ့်)အလဵုအသဳပဠေဝ်သၞောဝ်အဵုတဏံဟွံပါကၠုၚ်ဏောဝ်ဟီုတှေ် သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေဍေံဂှ် ဒှ်သ္ဇိုၚ် သၞောဝ်ဥပဒေဖံက်ပၠန်မံၚ်ဂှ်ပၠန်ရ ဍေံဗ္ဂေတ်ဏာဂှ်တှေ်အကာဲအရာတၟိဏံဍေံအာဂွံမာန်မံၚ်အဲရံၚ် ကဵုဒဝ် အံၚ်သာန်သုကျဳတံကေတ်ဓဝ်ပလိုဟ်ညးကံတုဲတှေ် မွဲကာလပံၚ်ကဵုပၞာန်တုဲဍေံဆက်အာ ဆက်ကေတ် အာအဝဵု ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳဂှ်ကဵုဒှ်သမ္မတ ကောန်ဂကူတံသှေ်အာတိုၚ်ဂှ်ပၠန်ဏောဝ် ဒှ်ရဂှ်ဟွံသေၚ် အကာဲအရာဂှ်ဒှ်မာန် ယဝ်ရဒှ်သာ်ဂှ်တှေ် ဍုၚ်ဗၟာဏံပေဲါဗ္တိုက်ခေါၚ်အရာကောန်ဂကူဂှ်ဍေံဟွံတုဲအာဏီ ဍေံ အာမွဲကာလပၠန်ရောၚ် အဵုညအ်ပိုဲဟွံမိက်ကဵုဒှ်ပုဟ် ပိုဲမိက်ဂွံကဵုတုဲပ္ဍဲပေဲါဏံ ဠဒှ်ဟဂှ်တှေ် ပေဲါဗ္တိုက်ဒဳမဝ်က ရေသဳဂှ် ထကးပရးအိုတ်ဏောဝ် အံၚ်သာန်သုကျဳတံထကးအိုတ်ရောၚ် တ္ၚဲဏံမှ ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳ လက်သန်ဍေံဒဵုခိုဟ်ကွေံဟွံဒှ်ရ။

နာဲမာန် – သၟတ်မန်ပိုဲတံတ္ၚဲဏံ ဒ္ဂေတ်ပဋိပတ်လီုလာ်မံၚ်ကဵုပရေၚ်ဂဥုဲၜူမာဲဟွံသက်သာလးလးရ၊ နကဵုဗော် ဒဳမဝ်ကရေသဳမန် အ္စာတံ သ္ပလဝ်ဗော်ပစၞးဂကူတှေ် ပရောဏံ ဗီုလဵုချပ်လဝ်နွံကီု –

နာဲတၠနန် – ပရေၚ်ဏံဂှ် နကဵုဗော်ပိုဲဂှ် ချပ်လဝ်ဍေံဟွံမွဲဏီလေဝ် ဆဂး အဵုဂွံဒှ်ဗီုဏံဂှ် အလဵုအသဳတုဲကၠုၚ် တေံပလဝ် ဍေံဟလးလဝ်ရ မၞိဟ်ဍောတ်တ်တံညံၚ်ဍေံဟွံဂွိုအ်စိုပ်အာလိုၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဂွံၜူမာဲမံၚ် မုမံၚ် ဂွံလီုလာ်မံၚ် ဂွံဝေၚ်မံၚ် ဗြဴဗြဴလေဝ်ဟဂှ် တြုံတြုံလေဝ်ဟဂှ် ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်ပိုဲဏံ သၟတ်ဗြဴကီု သၟတ်တြုံကီု ညံၚ်ကဵုဂွံဇၞော်မောဝ်တဴတက်တိုန်အာဂှ် အလဵုအသဳတံဟွံကဵုဇြဟတ်ပုဟ် ဇၞော်မောဝ်တဴတက်တိုန်တှေ် ဖေက်ကၠိုဟ်ခၠၚ်ဂၠိုၚ်တိုန် ကၠိုဟ်ခၠၚ်ဂၠိုၚ်တိုန်အာတှေ် ဒစဵုဒစးရဲတၠအဝဵုတံ ဏောဝ် အဵုတံဏံရ ပ္ဍဲဒေသမန် ဝေၚ်မိက်ဂွံဝေၚ် ၜူမာဲ ၜူကေတ်အဂှ် ဝေၚ်ဟဒိဂၠဴတံ ဝေၚ်ဖေဝ်တံ နာနာ သာ်ရ စနူကဵုဒၞာဲညးဗြဴပရေံပရေံတံပံက်ကဵုဏောဝ် ဣညအ်ဆဵုမံၚ်ရ ညံၚ်ကဵုစိုတ်ဟွံဂွိုအ်လုပ်စကဵုလ္ပာ်ပ ရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် အဵုညအ်ဂှ် နူဗော်ဍုၚ်မန်တၟိညးကေတ်အရေဝ် ကၠောန်ဂှ်ခိုဟ်မံၚ်ရ ဆဂး ဒၞာဲလ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ကၠောန်လဝ်ၜက်ၜေတ်နွံ အဲမိၚ်မံၚ် ဆနကဵုဗော်ဂှ် စေတနာညးခိုဟ်ဟ်ရဖေက်ကောန်ဂကူမန်တံလီုလာ် အာသၟတ်တံ အဵုညအ်ပိုဲဒးကဵုပညာ ကဵုကေတ်ပညာသၟးဟွံတုဲပုဟ် ဣညအ်မုရော ပရေၚ်စသုၚ် မံၚ်စံၚ် ဗိုက်လ္တက် ဘဝညးတံညံၚ်ဂွံသၠုၚ်တိုန် ပရေၚ်ပညာလေဝ်ဒးဍိုက်ကဵု ဒးပဠေဝ်အာညးတံ စသုၚ် မံၚ်စံၚ် ဟွံရုမ်ဂပ်တှေ်အဵုဗီုဏံဍေံဂၠိုၚ်ကၠုၚ် ဒတုံမံၚ်လ္တူက္ဍိုပ်အလဵုအသဳဖအိုတ်ရ။

နာဲမာန် – စပ်ကဵုပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ဂှ် အလဵုအသဳကဵုကၠုၚ်အခေါၚ်ဗ္တောန်ပ္ဍဲဘာတန်အလဵုအသဳ နကဵုအခိၚ်မ္ၚးဘာရ၊ တုဲတှေ် ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန် နကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိစပ္တန်ပံက်လဝ်ဂှ်လေဝ်နွံတှေ် ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန် သၞာံတၟိဏံ ဗီုလဵုဒှ်ကၠုၚ်မာန် အ္စာသ္ၚဳဂၠိပ်ဂွံကီု –

နာဲတၠနန် – ၝဏံဂှ် ဆလံသ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေဍေံဂွံတိတ်ဂှ်ရ ပြဟ်ဟ်ဏံပိုဲဟီုကိုန်ဂစိုတ်ဟွံဒးဏီလေဝ် (အမျိုးသားပြန်လည်သၚ့်မြတ်ရေးညီလာခံ)တုဲတှေ်ဒးပိုတ်သ္ကုတ်အာရ ဍေံဂှ် ၝရဲဍေံပ္တိတ်ဂှ်ဗီုဍေံဟွံသေၚ် ပုဟ် ဒေသမန်တှေ် လိက်မန်ရဒဒှ်တိုၚ်၊ လိက်ဗၟာဗ္တောန် လိက်အေၚ်္ဂလိက်ဗ္တောန် ရးမန်တှေ် လိက်မန်ဒး ဒှ်တိုၚ် ရးဗၟာတှေ် လိက်ဗၟာဒှ်တိုၚ် အဵုဂှ်တှေ် ပ္ဍဲရးမန် လိက်ဗၟာဒးဒှ်တိုၚ်ဂှ်ဗီုဍေံဟွံသေၚ်ပုဟ် အဵုညအ်ဂှ် အခေါၚ်အဝဵုပိသာ်ဂှ်ရ အဝဵုပိသာ်ဂှ်သ္ပသမ္တီဟာ လၟုဟ်ဂှ်တှေ်လဟီုဂှ်နွံ ညးတံဣဟီုမံၚ်ရ (ကိုယ်ပိုၚ်ပြဌာန် ခွၚ့်နှၚ့်တန်တူရေး ဒါကိုဆွေးနွေးပါ႕မယ်)ဟီုမံၚ်ရ ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳလေဝ်ဟီုမံၚ်ရ ဆဂး နတဲပိုဲဒးရံၚ် လဟီုဂှ်ပိုဲရံၚ်ဟွံဂွိုအ်ပုဟ် ကမၠောန်ရပိုဲဒးရံၚ် ဥပမာ-ပံက်လဝ်လိက်မန်ဏောဝ် မှံက်မန် မန်တံကေတ်လျိုၚ် ဒေသဇကု အဵုဗီုဏံကဵုအခေါၚ်ဟွံဂွိုအ်ပုဟ် အလဵုအသဳဒးကဵုအခေါၚ် အခိၚ်ဗ္တောန် လိက်ဂှ် လိက်မန်ဒးဒှ်အဓိက ဘာသာတၞဟ်ဟ်ဗ္တောန်ထေက်ကြိုက် အဓိပ္ပဲါဍေံဂှ်ကောန်မန်တှေ် ဗ္တောန် လိက်မန် ဗ္တောန်လိက်အေၚ်္ဂလိက် ပဵုဂွံပြဟ်၊ ကောန်မန် ဂွိုအ်ဗ္တောန်လိက်မန် ဒးဗ္တောန်လိက်ဗၟာ လိက်အေၚ်္ဂလိက်ဂွံလဇုဲ ဠသှ်တှေ်လေဝ်အံၚ်အောန် လိက်မန်ကဵုသွဟ်ဍေံစိုပ်စိုပ် ကဵုကဆံၚ်စိုပ်စိုပ်တှေ် လေပ်လိက်မန်ဏောဝ် လိက်ဗၟာဂှ်(အပိုဘာသာ)ပဂွံမံၚ်ရ လိက်မန်လေပ်ဏောဝ် လိက်အေၚ်္ဂလိက်ဂွံ ဏောဝ် အလဵုအာအာ ၝဂြပ်ဗၟာရ အဓိကဟွံသေၚ်ပုဟ် လေပ်လိက်ဗၟာဣလဵုအာဂွံရော လ္ဂုၚ် အဝ ၜိုတ်ဂှ် ရဣအာဂွံ အဵုဂှ်ရ ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန်ဂှ် ပိုဲယှုအ်ဟွံဂွိုအ်ပုဟ် ဒးဆက်ပံက်အာတုဲဒးဆက်ကၠောန် အာရောၚ်။

နာဲမာန် – ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲဏံ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံထာဝရလၟိတ်အယုက် ဂွံမံက်ဂတဝ်ဂှ် နကဵုဂကောံအလဵုအသဳမွဲဓဝ် ဟွံတံၚ်ဂြဲဏာကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်မ္ဂး တန်တဴၜိုဟ်သြိုဟ်ဟွံမာန်ပုဟ် ဂကောံ ဂၠးကဝ်ဂမၠိုၚ်တံ သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂကူညးကဵုညး ညံၚ်ဂွံဒက်ပ္တန်ပရေၚ်ပံၚ် တောဲတုဲ သွက်ဂွံကၠောန်အာသဘၚ်သဳကၠဳကောန်ဂကူညးကဵုညးဂှ် ညးတံဆဝ်ဗ္ၚုဟ်လဝ်ရ နကဵုဂကူ မန်ပိုဲတံရော အစဳအဇန်သွက်ဂွံကၠောန်သဘၚ်သဳကၠဳကောန်ဂကူနွံမံၚ်ကီုဟာ အ္စာ –

နာဲတၠနန် – ဟွံဂွိုအ်ဂ္ဇံဝိုၚ်ဏီပုဟ် ဂကူညးပဠေဝ်စ ဂကူအဲပဠေဝ်စ လၟုဟ်တှေ်သေံတံ ဍေံတံ ပဠေဝ်စတုဲ ဣရ သေံတံကၠောန်ဂွံၜါတုဲရ ကၠောန်ပ္ဍ္ဍဲ(လာရှိုး)၊ ကရေၚ်တံကၠောန်ပ္ဍဲဘာအၚ် လၟုဟ်ပိုဲမန်ဏံဂှ်လေဝ် ပိုဲဖျေံလဝ်ပြဟ်ဟ်ဏံရ ၜိုတ်ဂိတုဂျုန်ဏံဟာ ညံၚ်ဂွံဒှ်မာန် ပြဟ်နူဂှ်လေဝ်ဒှ်မာန်လေဝ် ညံၚ်ဂွံကၠောန်သဘၚ်သဳကၠဳကောန်ဂကူမန်မွဲ ပိုဲကေတ်အဆက်ကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတှေ် ဗော်ကဵုပိုဲဂှ် တုပ် လဝ်စိုတ်ညးကံတုဲရ ဂိတုဂျုန်ဂတနူဏံစွံလက္ကရဴအိုတ်တုဲတှေ် သဘၚ်သဳကၠဳကောန်ဂကူညံၚ်ဂွံမံက်ကၠုၚ် တုပ်လဝ်စိုတ်ညးကံ ကၠောန်ဂှ်ကၠောန်အပ္ဍဲဍုၚ်ဏံရ ဒၞာဲကၠောန်ဂှ် ဟွံဂွံရုဲဏီ –

နာဲမာန် – ကိစ္စသဘၚ်သဳကၠဳကောန်ဂကူမန်ဂှ် ဂကောံလဵုအာဍိုပ်တုဲကၠောန် ဗီုလဵုဖန်ဇန်ကၠောန်ရောအ္စာ –

နာဲတၠနန် – ဟွံဂွိုအ်ချပ်ဏီပုဟ် အဵုဏံဂှ်တှေ် နူဗော်ကဵုပိုဲဂှ် ကော်ကောံဓရီုတှေ် တုဲပိုဲချပ်အာဏောဝ် တုဲ တှေ်ညးပါထေက်ဂှ်လေဝ် ညံၚ်ဂွံပါ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ပ္ဍဲဂကူမန်ဒးပါဖအိုတ်ဏောဝ် ဂကောံသၚ်တံပါ ဏောဝ် ဂကောံညးဗြဴတံပါဏောဝ် ဂကောံမန်နွံဍုၚ်သၟာၚ်တံပါဏောဝ် ဒးပါဖအိုတ်ဏောဝ် အဵုဂှ်မှ ပိုဲဒးပံက် ကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ်သဘၚ်သဳကၠဳကောန်ဂကူမန်မွဲရောၚ်။

နာဲမာန် – စပ်ကဵုတၚ်လက္ကရဴအိုတ်ဏံ ပ္ဍဲကဵုသၞာံတၟိဏံ မုအ္စာမိက်ဂွံဗကန်ဂလာန်မ္ၚဵု ကဵုကောန်ဂကူတံရော

နာဲတၠနန် – မိက်ဂွံဟီုဂှ် တ္ၚဲဏံအဃောစမ်ၜတ်မံၚ်ညးကံ ကၠးကၠးမးမးမုလေဝ်ကၠးဏီပုဟ် အလဵုအသဳသမ္မတဥူတုၚ်သုၚ်တံဖန်မံၚ်ဂှ် ပ္ဍဲမန်ပိုဲ ကိစ္စဇၞော်အိုတ်တှေ် ဒးညဳသာဏောဝ် ဓရ်ညဳသာအပ္ဍဲ ဂကူပိုဲ ဓရ်ညဳသာဟွံမွဲရ မန်ပိုဲတုဲတုဲတေံရံၚ်ပ္ဍဲဝၚ်တြေံတေံကီု ဝၚ်တၟိဏံကီု ဝၚ်တြေံတေံ ဗၟာသီဏာမွဲဒၞာဲတုဲ မွဲဒၞာဲ မွဲအခိၚ်တေံဂှ် ရာမညပိဒေသ ဖါသီ ၃၂ ဍုၚ်၊ ဗ္ဂော ဟံသာဝတဳ ၃၂ ဍုၚ်၊ မတ္တမ ၃၂ ဍုၚ်၊ တိဍာ်သၠဲကွေံကွေံ တ္ၚဲဏံမုရောဟွံမွဲရ တိဍာ်မန်တဂှ်တှေ် တ္ၚဲဏံ ဒှ်အာတိဍာ်ဗၟာအိုတ်ယျ တ္ၚဲဏံ မန်သှေ်မံၚ်ညိညဇြိုၚ်သာတံဂှ် ယဝ်ရထကးပရးမံၚ်ညးကံတှေ်ခေါၚ်အရာကောန်ဂကူကာလလုပ်ပေဲါဗ္တိုက် တှေ် ဒှ်ပရေၚ်ဆိုအ်ဗဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ဏောဝ် ယဝ်ရညဳသာညးကံ ဒှ်မွဲဇုက်မွဲပလောပ်ဆာန်ဂကူဍာံပြတှေ် ဒၞာဲဏံ ပ္ၚံက်ဒၞာဲဏံတှေ် နူဘဝဒးဒုၚ်ဍဵုဍိုက်ဂှ် ဗၠးၜးမာန်မံၚ်ဏောဝ် အဵုဂှ်တှေ် မန်တှေ်တုဲဒးညဳသာညးကံ ခိုဟ် ပရေံ ဍာံ ဗၠေတ်ဂှ် ပါ်ပဲါသၟးသၟးဇ္ၚးဇ္ၚးတုဲတှေ် ဇုတ်သ္ကဲ ဟွံပြဲနူဇုတ်ဇၞော်ပုဟ်ဂှ် မိက်ဂွံကဵုစွံသတိ အဲမိက် ဂွံကဵုဏါဂလာန်မ္ၚဵု ပ္ဍဲသၞာံတၟိဏံရ။