မာံတဵုလွဳ – ပ္ဍဲမွဲပွိုၚ်ရာသဳဗြဲမ္ဂး အခိၚ်ဂိတုခ္ဍဲသဳ၊ဘတ်ဝွံ ဒှ်အခိၚ်လ္ဒေါဝ်ရာသဳ်ဗြဲရ။တၟော်ကေတ်ကဵု မွဲပွိုၚ်ရာသဳဗြဲမ္ဂး အခိၚ်ဝွံ ဒှ်အ ခိၚ်ဗြဲဂူဂၠိုၚ်အိုတ်တုဲ တၞုံသြောံတဵုလဝ်တုဲတုဲတံ ဒှ်အခိၚ်တၞံဖေအ်ဗြေဝ်ဂၠိုၚ်အိုတ်ရ။နူတၞံသြောံတြေံဂှ် ဗၠိုၚ်တၞံသြောံ တၟိတၟိၜတ်ၜတ်ဂမၠိုၚ်ပၟဝ်တိုန်တုဲ စၟစၟန်ပလီုပလာ်သြောံ မပ္တံစၟနော်(ၚမြှောၚ်တောၚ်)၊စၟဗစံက်(ပိုးလောၚ်မီး) စၟထ္ပိုတ် တၞး(ရွက်ဖြတ်ရွက်လိပ်)စၟရိုဟ်(ဆစ်ပိုး)စၟဇြောတ်(နှံစုတ်ပိုး) ဂမၠိုၚ်လေဝ် ဒှ်အခိၚ်ပလီုပလာ်ပ္ဍဲသြောံစှေ်ဂၠိုၚ်အိုတ်ရ။
အခိၚ်ဝွံ တၞံသြောံမၞံုအရံၚ်သာ်ၚေက်တံ ပေၚ်ကၞက်ဒၟံၚ်အလုံမွဲဂၠးဝါဗ္ၚတုဲ တုပ်ညံၚ်ရဴ လးလဝ်ယာတ်တောဝ် သာ် ၚေက် ကတ္တဳပါကီုရ။ တၞံသြောံ ကေုာံ တၞံနာနာ တံဍုက်ဍေက်သာယာဒၟံၚ်ဂှ် ရံၚ်ဗေအာမ္ဂး ရံၚ်ဗေရောဟွံဖဲ ဟွံမိက် သ္ၚောဲတိတ်အာနူမတ်ၜါရ။ အခါကျာတေံ ပိုက်လျတ်ကၠုၚ်ပၠန်မ္ဂး တၞံသြောံဂမၠိုၚ် ချဳဓရိုက်ဒၟံၚ်ဂှ် တုပ်ညံၚ်ရဴလှေ်ကွာဲ ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဝါဗ္ၚဂှ်ကီုရ။ အခိၚ်ဝွံ တၞံသြောံဂမၠိုၚ် အဃောဇၞော်ပၟဝ်ဒၟံၚ်ၝောံတၞံကေုာံတၞံဗၠိုၚ်ဂမၠိုၚ်ရ။ ပဟိုတ်နူ ကၟဵုသြောံ (ကောက်ဖုတ်)ဇၞော်မောဝ်ဖောအ်ဗြေဝ်ခိုဟ်ဒၟံၚ်တုဲ အကာဲအရာဝွံ ဒှ်လက်သန်သြောံတိတ်ဂၠိုၚ်ရောၚ်ဂှ် သၟာဗ္ၚတံ စၟဳကေတ်အိုတ်တုဲ က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်ပဳတိ ပ္ဍဲဂၠံစိတ်ညးတံအိုတ်ရ။“စိုပ်ဂိတုဘတ်၊ဗြဲလျတ်ဒြၚ်ပြေၚ်၊က, ကလေၚ်ဍိုပ်။တၞံသြောံကသိုပ်၊စိုပ်ဂိတုဘတ်၊တၞံဍောတ်ဇၞော်တိုန်။ တၞးဗစံက် ကၠေၚ်၊ဝေၚ်တၞးဒှ်ဟေၚ်၊လုံဝါဍေၚ်ဗိုန်။ရိုဟ်ရိုဟ်တ္ၚဲလၟိုန်၊ဇၞော်တိုန်ဒှ်စိ၊ဂ္ညဳပေၚ်သတိုပ်။”သာ်ဝွံ ဒွက်ပ္ကဴရာသဳ မန်တမၠာ တေံဆန်ၜန်လဝ်ဂှ်သၟာဗ္ၚမန်တံစဵုကဵုလၟုဟ်ဒယှေ်ဒၟံၚ်ဖိုဟ်ရ။ဒွက်ဝွံထၟံက်ထ္ၜးလဝ်သာ်လဵုတၞံသြောံဖောအ်ဗြေဝ် ဇၞော် မောဝ်တိုန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲရာသဳဗြဲဂူဂၠိုၚ်ထတ်အခါဂိတုဘတ်ရောဂှ်ပ္ဍဲဒွက်ဂှ်ပါဒၟံၚ်ရ။သၟာၚ်နူဂှ်ပၠန် ဗြဲကဵုသြောံသာ်ဒှ်ဒၟံၚ် သဟ ဇာတရၚ်သ္ကံဂှ်လေဝ်သ္ဂောံတီကေတ်ရ။ ဆဂး တၞံနာနာကေုာံတၞံုသြောံဂမၠိုၚ် စပ်ကဵုပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ် ဇၞော်မောဝ် တဴတက်ဂှ်ဟေၚ်ရ လေပ်ဟီုကြီုလဝ်နွံတုဲ စပ်ကဵုစၟစၟန်ယဲဘဲနာနာ သာ်လဵုဒးဒုၚ်ပလီုပလာ် ဒၟံၚ်နွံရောဂှ် မံက်မံက် ဂတဝ်ဂတဝ်ကေၚ်ထၟံက်ထ္ၜးလဝ်ဟွံမွဲဏီရ။ စပ်ကဵုအကာဲအရာစၟစၟန်ပလီုပလာ်ဒၟံၚ်သြောံဂမၠိုၚ်ဂှ်ကုသၟာဗ္ၚတံဟေၚ်ရ တီကေတ်မာန်ရ။
တၞံသြောံကေုာံတၞံနာနာဝွံဗၞတ်လဵုခိုဟ်တဴကီုလေဝ် အခါဘဲစၟစၟန်ကေုာံယဲဘဲ လုပ်ပလီုပလာ်မ္ဂးဇၞော်ကဵုဇြဟတ် ဒး လေၚ်ဒိုက်ရ။ ဂကူတၞံ အယုက် ဇမၠိၚ်နာနာ (နှစ်ရှည်ပၚ်များ)၊သြောံနာနာ ကေုာံဂကူတၞံမဖဍိုက် ဗပေၚ်ကဵုရိက္ခာ မပ္တံသြောံ၊ဂျုၚ်၊ၜဲ ၊တၞံပ္တိတ်ကၠေၚ်စ၊ တၞံပ္တိတ်သဂြာဂမၠိုၚ် ညံၚ်ဟွံဒးလီုလာ်အာဂှ် ဒးစဵုဒၞာအာ၊ ဒးပြိုက်ဂစိုတ် ဒးဖ အိုတ်ဖအးကၠေံအာ နူဘဲစၟစၟန်ကေုာံယဲဘဲဂှ် ဒှ်ပၟိက်ဇၞော်ရ။
နဲစေဒၞာ ပြိုက်ဂစိုတ်ကၠေံ နူဘဲစၟစၟန်ပလီုပလာ်
စၟစၟန်(Insect)လေပ်ပလီုပလာ်ပ္ဍဲတၞံတဵုလွဳနာနာဂှ် နဲပရိယာဲစေဒၞာကေုာံ ပြိုက်ဂစိုတ်ကၠေံဂှ် မၞံု(၄)သာ်ရောၚ်။ နဲတံဂှ်-
၁-လၟိဟ်စၟစၟန် ညံၚ်ဟွံဗြေဝ်တိုန် ဂၠိုၚ်တိုန်ဂှ်
၂-စၟစၟန် ညံၚ်ဟွံပြးတိတ် ညံၚ်ဟွံစိုပ်အာ မွဲဒၞာဲကဵုမွဲဒၞာဂှ်
၃-ပြိုက်ဂစိုတ်ဖအိုတ်ဖအးကၠေံဂှ်
၄-စဵုကဵုဂကူကၠေအ်ကၠက်အာဒးကၠောန်အာဂှ် သာ်ဝွံပရိယာဲနဲကဲဂမၠိုၚ်မဒှ်ရ။
စပ်ကဵုစဵုဒၞာ ပြိုက်ဂစိုတ်ကၠေံ စၟစၟန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ပရေၚ်ကမၠောန် ဒးကၠောန်ၜိုတ်အာ နဲၜါနဲ မၞံုဒၟံၚ်တုဲ
၁-ဒစးဒုၚ်တုဲ ဒးစဵုဒၞာအာ
၂-ပြိုက်ဂစိုတ် ဖအိုတ်ဖအးကၠေံ မဒှ်ရ။
စၟစၟန်ပလီုပလာ်ဒၟံၚ် တၞံတဵုလွဳတံဂှ် နကဵုအတိုၚ်လၟေၚ်သဘာဝဍေံကီု သီုနကဵုပယောဂမၞိဟ်တံကီု စၟစၟန်ဂမၠိုၚ် ဒးဒုၚ် ချိုတ် ဒးအိုတ်အးအာ နွံရ။စပ်ကဵုပရေၚ်စဵုဒၞာစၟစၟန်တုဲနကဵုပယောဂကုမၞိဟ်တံစကာဒၟံၚ်နဲ (၅)သာ်ရ။
၁-နဲဓာတုဗေဒ(စကာဂဥုဲ ဓာတုဗေဒဂမၠိုၚ်)
၂-နဲရူပဗေဒ ကေုာံနဲပရေၚ်စက် မဒှ်ရ။
စၟစၟန်ဟွံဒးဂၞပ်ကဵုဍာ်ဂှ်ပၠုပ်စုတ်ဍာ်၊ကဵုဍာ်၊ဓလိုက်ဍာ်၊စၟစၟန်ဒးဂၞပ်ဍာ်တံဂှ်ပကှ်ကၠေံဍာ်၊ပ္တိတ်ထောအ်ဍာ်၊ထ္ပိုတ်သ္ကုတ်ကၠေံဍာ်၊စၟစၟန်ဂၞပ်မံၚ် ဒၞာဲဒမၠုဂှ်ကဵုဒးပျး၊စၟစၟန်ဒးဂၞပ်ဂမ္တဴဂှ် ကဵုဓာတ်ဂံက်၊စၟစၟန်ဒးဂၞပ်ဓာတ်ဂံက်ဂှ် ကဵုဓာတ်ဂမ္တဴညိ။ နဲဏံဝွံ ဒှ်နဲရူပဗေဒ ရောၚ်ဂးရ။သၟာၚ်နူဂှ်ပၠန် ထၟာဲစၟဂမၠိုၚ်ကပှ်ကေတ်နကဵုတဲ၊ပလီုကၠေံနကဵုတဲတုဲ ပလီုပလာ်ဖအိုတ် ဖအး ကၠေံဂွံရောၚ်။ စၟစၟန် ထၟာဲစွံလဝ်လ္တူတၞးဆု၊ပ္ဍဲတၞးဆုတံဗွဲမဂၠိုၚ်နွံဒၟံၚ်ဂှ် ၜှ်ကေတ်တၞးဂှ်တုဲပရိုက်ဂစိုတ်၊ ပလီုပလာ် ထောအ်မာန်ရ။ထ္ပက်စုတ်၊ပစတ်စုတ်သၟုဟ်ဂဥုဲဂျိကဵုစက်(Fumigate) နဲဝွံ ဒှ်စကာ နဲပရေၚ်စက်ဂးရ။
၃-နဲဇဳဝဗေဒ
စၟစၟန်ကုစၟစၟန်ပလီုပလာ်ရၚ်သ္ကံမာန် ၊ စၟစၟန်မွဲမွဲဂကူစၟစၟန်ကဵုဖဵု(Killer Insect)ဂှ်စကာတုဲပြိုက်ဂစိုတ်ကၠေံစၟ(Insect) ပလီုဒၟံၚ် တၞံတဵုလွဳဂှ် နသဘာဝ ဍေံကဵုဍေံနွံရ။စၟ စၟန်ကဵုဖဵု(killer insect)ဂှ်လၟိဟ်ဂွံဂၠိုၚ်တိုန်မာန်ဂှ်နကဵုအရီုအဗၚ်မၞိဟ် ဒးစဵုဒၞာကဵု၊ဒးလွဳမၚ်မွဲလဝ်ကဵုထေက်ရ။ စၟစၟန်မၞံုကဵုဖဵုဂမၠိုၚ်ဝွံ ညံၚ်ဟွံဒးဒုၚ်ပြိုက်ဂစိုတ်ကၠေံကုပယောဂမၞိဟ် ညးစကာ ဂဥုဲဂျိဓာတုဗေဒတံဂှ်လေဝ်ဒးဝေၚ်ပါဲနူပြိုက်ဂစိုတ်ဂှ်ဒးကဵုလဝ်သတိထေက်ရ။စၟစၟန်ကဵုဖဵုကဵုမၞိဟ်၊ကဵုဖဵုကဵုတၞံပရေၚ်တဵုလွဳဂမၠိုၚ်ဂှ် စၟသၞေၚ်ကဝဲ၊ စၟဇိုၚ်တဲဍိက်ကျာ်(နဂျီးကောၚ်)စၟသာဲ၊စၟဇာဖိုၚ်ကေုာံစၟအရုံၚ်သာ်မိတ်ဍံက်(၅)ဍံက်နွံ တံဂှ် ဒှ်စၟကဵုဖဵုရ။စၟဂမၠိုၚ်ဝွံပြိုက်ဂစိုတ်ထောအ်ဟွံထေက်ရ။
၄-နဲကဲပရေၚ်တဵုလွဳ
စကာ နဲကဲပရေၚ်တဵုလွဳတုဲ စဵုဒၞာဖအိုတ်ဖအးကၠေအ်စၟစၟန်ဂှ် ကုသၟာတဵုဂူ၊သၟာဗ္ၚတံ စကာဒၟံၚ်ဖိုဟ်ရ။ ၜိုန်ရ စကာဒၟံၚ်နဲဏံဖိုဟ်လေဝ် ဖဵုနိဿံသနဲဏံဂှ်ကၠးကၠးမးမး ဟွံတီလဝ်ဏီရ။ပရေၚ်စဵုဒၞာ ပြိုက်ဂစိုတ်ဖအိုတ်ဖအးကၠေံ စၟစၟန်ပလီုပလာ် တၞံတဵုလွဳဂမၠိုၚ် နကဵုပရေၚ်နဲကဲတဵုလွဳမ္ဂး ပြံၚ်သၠာဲကၠေံအခိၚ်တဵု၊ ပြံၚ်ပဆုဲအခိၚ်ဖျေံမ၊နဲကဲပလေဝ်တိ၊ ထဲတိ၊နဲလွဳလွတ်တၞံ၊ပိုက်ချောဲ သၟးချောဲ အကြာတၞံဂှ်စကာ ကရိယာဂရး(ပေါၚ်းလိုက်ကြားလိုက်ထွန်) ကၠောန်ၜိုတ် အာမ္ဂး စၟစၟန်ဂမၠိုၚ်သ္ပဒ္တန်မံၚ်ဟွံဂွံ၊ပ္ဍဲဌာန်ဒ္တန်မံၚ် စၟဂမၠိုၚ်လီုလာ်အာတုဲ ဒးချိုတ်အာ ဒးအိုတ်အးအာဂှ် နကဵုကမၠောန် ပရေၚ်တဵုလွဳဂမၠိုၚ်ဂှ် ဒှ်နဲကဲစဵုဒၞာနကဵုနဲကဲပရေၚ်တဵုလွဳဂးရ။
၅-နဲသၞောဝ်ဥပဒေ
စပ်ကဵုပရေၚ်စဵုဒၞာ နဲသၞောဝ်ဥပဒေဏံပၠန်ဂှ် နကဵုညးဓမ္မတာ သၟာဗ္ၚတံကၠောန်ဟွံဂွံတုဲ ညးအလဵုအသဳပ္ကၚ်ရၚ်ဍုၚ်တံ ဟေၚ်ကၠောန်ကဵုမာန်၊ကၠောန်ကဵုဂွံရ။နူဒေသမွဲကုမွဲ၊ဍုၚ်မွဲကုမွဲဍုၚ် စၟစၟန်ဂကူနာနာ ညံၚ်ဟွံလုပ်ကၠုၚ်၊ ဟွံပြးဇးလုပ် ကၠုၚ် ဍုၚ်မွဲကုဍုၚ်မွဲဂှ် ဒးစဵုဒၞာအာ ကဵုသၞောဝ် ဥပဒေရ။ပၞောဝ်ကဵုနဲ(၅)သာ်ဏံမ္ဂးစပ်ကဵုပရေၚ်စဵုဒၞာ နနဲဓာတုဗေဒ (စကာဂဥုဲဓာတုဗေဒ)ရဟေၚ် မိက်ဂွံပ္တိုန်ထ္ၜးကဵု ဗွဲခမၞောန်ရ။
စၟစၟန်ပလီုပလိုက်တၞံနာနာဂှ် ဒးစဵုဒၞာ ဒးပြိုက်ဂစိုတ်ကၠေံကဵု နဲစကာဂဥုဲဓာတုဗေဒဂမၠိုၚ်
စပ်ကဵုဂဥုဲဓာတုဗေဒဂမၠိုၚ်တုဲ ဂကောံဂကူဂဥုဲ(၆)ဂကောံ သ္ဂုတ်ပ္တန်လဝ်နွံရ။ဍေံဂမၠိုၚ်ဂှ်-
၁-စဒးဂဥုဲဂှ်တုဲ ဒးပကာဂစိုတ်(ဂဥုဲစ)
၂-လုက်ဒး စုက်ဒးတုဲဒးချိုက်(ဂဥုဲလုက်ဒး)
၃-ဒးသၟုဟ်တုဲဒးချိုက်(Fumigate)
4-ဍန်ကဵုစၞတုဲဗစဂဥုဲဂျိ(Poison bait)ကေုာံကဵုသၟူမြာဲတုဲ ဗက်ဗဒဴကၠေံစၟ
၅-ဂဥုဲဂျိ ဒှ်ဟတန်၊မဗဳဇကၠက်အာ(မြံုဆေး)
၆-ဂဥုဲဟဵုမုၚ်(Hormone) ဂကူဂမၠိုၚ်မဒှ်ရ။
ဂဥုဲဂျိဂစိုတ်စၟဂဥုဲဓာတုဗေဒဂှ်မၞံုဂကူဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။အပ္ဍဲဂှ်ဂဥုဲဂျိမွဲဂကူဟေၚ်ဂှ်စၟဂမၠိုၚ်တိုက်ရိုက်စဒးမ္ဂး၊ဗွဲတိုက်ရိုက်ချိုက်အာ၊ပြောဟ်စုတ်လဝ်ပ္ဍဲတၞံတုဲမ္ဂး စၟစဒးအာတၞံပြောဟ်လဝ်ဂဥုဲဂှ်မ္ဂး ဒးချိုက်အာပၠန်ရ။ဂဥုဲဂှ်ဒှ်ဂဥုဲဂကူ ဇာပ်ပြးဒၟံၚ်ပ္ဍဲတၞံ (ပၚ်လုံးပြန်႕ဆေး)ရ။ဟိုတ်ဂှ်ရဂဥုဲစၟမွဲဂကူဓဝ်ဟေၚ် နိဿံသဍေံမၞံုဒၟံၚ်ၜါသာ်ရ။
စပ်ကဵုဂဥုဲဂျိ စၟစၟန်လုက်ဒး စုက်ဒး(ထိဆေး)တုဲ ဒးချိုက်အာဂှ် ဂကူဂဥုဲဂျိမၞံုဒၟံၚ်(၄)သာ်ပၠန်ရ။
၁-ကၠောန်ပ္တိတ်နူတၞံတုဲ ကလိဂွံဂဥုဲဂျိမာန်(ဥပမာ ဂဥုဲပါၚ်ရဳသရာမ် ပ္တိတ်နူတၞံ)
၂-ပကောံကဵုဂြန်ဂဥုဲတုဲ ကလိဂွံမာန်(နဲဝွံ ပကောံကဵုဂြန် ကပေါတ်ဓာတုဗေဒကေုာံ ကပေါတ်ဂွံနူတၞံရ)
၃-ကၠေၚ်စကေုာံဆာပ်ပျာ ပံၚ်သၞောတုဲကၠောန်ပ္တိတ်မာန်
၄-ကပေါတ် အဝ်ဂေဲနေတ်(organic)ဥပမာ ကောန်ဓိုက်(ကန်႕)
ဂကောံဂဥုဲဂကူ ၄သာ်ဏံ နကဵုနဲဂြန်ဂဥုဲဂစိုတ်စၟဂကူနာနာသာ် ကၠောန်ပ္တိတ်လဝ်တုဲ ပ္ဍဲဂဥုဲဂမၠိုၚ်ဂှ် ထပ်တုဲ ပါ်ပ္တိတ်လဝ် ၅ ဂကူပၠန်ရ။
၁-ဂကောံကလဝ်ရေၚ်(chlorine)ပါဒၟံၚ်ဂဥုဲဂစိုတ်စၟ အဝ်ဂေဲနေတ်(အိုပဳအိုၚ်)
ဥပမာ-ဂဥုဲဂစိုတ်စၟ ဒဳဒဳတဳ(DDT) ဗဳအိက်သဳ(BHC)အဝ်ဒရေၚ် (Aldrine)အောန်ဒရေၚ် (Endrine) ဒိုၚ်အေဝ်ဒရေၚ်၊ကလဝ်ဒိန်။
(၂)ဂကောံ ဖအ်သဖိက်(Phosphate)ပါဒၟံၚ် ဥပမာ ဒိုၚ်ယာဇဳနောန်(Diazinon)၊သိုၚ်မက်(Thymat)၊ အဳပဳအာန် (EPN) ဒိုၚ်မဳခရောန် (Dimecron)
(၃)ဂကောံ ကာပါမိတ်(Cabamate)ပါဒၟံၚ် ဥပမာ သဳဗေန်၊အၚ်သဵုလၚ်ပိုၚ်ရာမိုက်၊ပါၚ်ရဝ်လေန်၊သိတ်ထရေၚ်
(၄)ဂကောံ ဒိုၚ်ဏာ်ထရဝ်ပဳဏဝ်(Dinitropinole) ပါဒၟံၚ် ဥပမာ ဒဳအေန်အဝ်သဳ၊အေန်အေန်အဝ်သဳ အိက်ချပဳ
(၅)ဂကောံ အဝ်ဂေဲနေတ်သိုၚ်ယာနုက်(Organicianate)၊ကောန်ဓိုက်(ကန်႕)ပါဒၟံၚ်ဥပမာလေသိၚ်၆၀၊လေသိၚ်၃၈၊
သာနိုက် မပ္တံဂဥုဲဂမၠိုၚ်ဝွံ ဒှ်ဂကောံဂဥုဲဂျိဓာတုဗေဒရ။
စပ်ကဵုဂကောံဂဥုဲဂစိုတ်စၟဓာတုဗေဒ ဂကူဂဥုဲ အေန်ဒရေၚ်၊တဳအဳပဳပဳ၊သိုၚ်မက်၊ဖအ်ဒရေၚ်၊မာရာသဳယန်၊အဳပဳအေန် ဂမၠိုၚ်ဝွံနိဿံသ ဖဵုဍေံဂှ်မ္ဂး စဒးမ္ဂး၊လုက်စုက်ဒးမ္ဂး၊ဒးသၟုဟ်မ္ဂး၊တုဲပၠန်ပက်လဝ်ပ္ဍဲတၞံမွဲမွဲတုဲ စဒးတၞံဂှ်မ္ဂး စၟစၟန်ဂမၠိုၚ် ဒးချိုတ်အာနကဵု ဘဲဂဥုဲတံဂှ်ရ။
ဂဥုဲဂစိုတ်စၟဂကူနာနာသာ်ဝွံ ဒှ်ဂဥုဲဂျိတုဲ ဍေံကဵုအန္တရာဲကဵုစၟစၟန်မွဲဂကူဟေၚ်ရဟွံသေၚ် သတ်မၞံုလမျီုအလုံအိုဿီု ဗွဲစၟတ်ဒှ်အန္တရာဲရ။ၜိုန်ဂှ်လေဝ်ဝေၚ်ပါဲတိတ်နူပွမစကာဂဥုဲဂျိဏံတုဲသွက်သ္ဂောံထပက်အဇာ သ္ဂောံစကာအာ နဲကဲ တၞဟ်တၞဟ်မွဲသ္ဂောံဂွံကၠုၚ်ဂှ်နူတၠပညာတံ ဂၠာဲဒၟံၚ်နဲကဲဖိုဟ်ဏီရ။ပ္ဍဲပရေၚ်တဵုလွဳမ္ဂး စပ်ကဵုစၟစၟန်ပလီုပလာ်တုဲ တၞံတဵု လွဳနာနာ ကေုာံသတ်တိတ်နူပရေၚ်တဵုလွဳ ဗၞတ်ၜိုတ် ၂၀ တၟံကၠံ ရိုဟ်ရိုဟ်သၞာံဒးဒုၚ်လေၚ်ဒၟံၚ်ရောၚ်ဂှ် သ္ဂောံတီ ကေတ်နူ လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် FAO ဂကောံစၞစကေုာံပရေၚ်တဵုလွဳဂၠးတိ ပ္တိတ်လဝ်ဂှ်ရ။ဟိုတ်ဂှ်တုဲဘဲစၟစၟန်ဂှ် ဇၞော်လောန် ရ။ အတိုၚ်ဒး ဒုၚ်ပလီုပလာ်ဒၟံၚ်ဗၞတ်ဏံဂှ် ယဝ်ဟွံစဵုဒၞာအာ၊ဟွံပြိုက်ဂစိုတ်ကၠေံ ၊ဟွံဖအိုတ်ဖအးအာ စၟစၟန်မ္ဂး စၞမၞိဟ်စ ဂမၠိုၚ်ဂှ် ဒှ်စၞစသွက်စၟစၟန်တံဖအိုတ်တုဲ မၞိဟ်တံ ဒှ်အာကၞောဝ်ကၠောဝ်ဗျဵုအိုတ်မာန်ရောၚ်ဂှ်သာ်ဝွံ တၠပညာပရေၚ် တဵုလွဳတံ ဟီုလဝ်နွံရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ပရေၚ်တဵုလွဳမၞံုဒၟံၚ်မ္ဂး စၟစၟန်ပလီုလာ်ပ္ဍဲတၞံနာနာကေုာံသတ်တိတ်ကၠုၚ်နူပရေၚ်တဵုလွဳဂမၠိုၚ်ဂှ် မၞံုဒၟံၚ်ဏီပၠန်ရ။ စၟစၟန် မၞံုဒၟံၚ်မ္ဂး ပရေၚ်စဵုဒၞာ ပြိုက်ဂစိုတ်ဖအိုတ်ဖအးကၠေံ နကဵုဂဥုဲဂျိဓာတုဗေဒ နာနာသာ်ဂှ် ပဲါကၠဟ်ထောအ် ဟွံဂွံ ဏီပၠန်ရ။ ဂွံတၚ်လ္ၚတ်မွဲ စပ်ကဵုဒးစကာဂဥုဲဂျိဂမၠိုၚ်တုဲ ညံၚ်အန္တရာဲဟွံဒှ်ဂှ် ညးသၟာတဵုလွဳကေုာံ ကုညးစသုၚ်ဂမၠိုၚ် တံညံၚ်အန္တရာဲဟွံဒှ်ဂှ်ဒးစွံသတိဇၞော်ရ။သၟာတဵုလွဳတံ ၜိုတ်ဒ္ဂေတ်ဗက်သၞောဝ်ရပ်စပ်စကာဂဥုဲဂျိဂစိုတ်စၟမွဲသာ်ဟေၚ်ဂှ် ဟွံဍိုက်ပေၚ်ဏီဒှ်တုဲ သွက်ဖဵုသတ်မၞံုကဵုလမျီုအိုဿီု ညံၚ်ဟွံဒှ်ဘဲအန္တရာဲဂဥုဲဂျိဂမၠိုၚ်ဂှ် ညးသၟာပရေၚ်တဵုလွဳတံ သီုဒး စွံဓဝ်စေတနာ၊ ဓဝ်မေတ္တာ၊ဓဝ်ဆာန်ဍူလ္တူ ညးဍုၚ်ကွာန်ရဲစသုၚ်တံဂှ်ရ။ ဟိုတ်နူကြဳဇှ်ဓဝ်စေတနာ၊ဓဝ်မေတ္တာ၊ ဓဝ်ဆာန်ဍူဂှ်တုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်ရဲစသုၚ်တံဗၠးတိတ်နူဘဲဂဥုဲဂျိမာန်ရ။ဒးစွံသတိဇၞော်အိုတ်မွဲဂှ် အခါပက်ပြောဟ်လဝ် ဂဥုဲဂျိဂစိုတ်စၟ ပ္ဍဲတၞံပရေၚ်တဵုလွဳကေုာံသတ်တိတ်နူပရေၚ်တဵုလွဳ နဒဒှ်ရိက္ခာစၞစဂမၠိုၚ်မ္ဂး ပပ္တံနူပိသတ္တဟစဵုကဵုမွဲဂိတု ၜက်လောန်အာမှ နိဿံသဂျိဂဥုဲဂှ်လာဲလေၚ်အိုတ်အးအာမာန်တုဲ အခါဂှ်မ္ဂးၜှ်ပလှ်အာသွက်ပရေၚ်သွံရာန် သွက်ပ ရေၚ်စသုၚ်ထေက်ရဂှ် မိက်ဂွံကဵုဏာသတိရ။
မာံတဵုလွဳမွဲ ချုမံင်လိက်ဂှ် မွဲလှေ်မှလေဝ် ဟွံဓမံက်ထ္ၜး စာရင်လိက်နိဿဲပုဟ်။ ချူမံင်လိက် တုပ်ညံင်ကၠာဲနင်ဘာသာ နူလိက်ရုင် အလဵုအသဳ မွဲမွဲဒၞာဲရ။