ဗညာအံၚ်

ပြယာဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟီုဂှ် ခါတ်အကာဲဝါတ်ဂါတ်ဗွဲမလောန်၊ ပေါဲရုဲစှ်မာဲ ၂၀၁၀ လောန်ကၠုၚ်တေံ လုပ်ရုဲမာဲ၊ ဟွံလုပ်ရုဲမာဲဂးတုဲ အပ္ဍဲကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်နာနာတံ လညာတ်ပါ်ခြာအာ ၂ လွးနွံကၠုၚ်၊ ခါလၟုဟ်မ္ဂး ဟိုတ်နူလုပ်ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၁၀ ဂှ်ဗၠေတ်၊ ဟိုတ်နူဟွံလုပ်ဂှ်ဗၠေတ် ရဴသာ်ဏံယြဴပူဂဵုလဵုလေဝ် ထံက်ထ္ၜးဟီုဂး ပါ်ပါဲဟွံသေၚ်၊ ညးလုပ်လဝ်ပေါဲရုဲမာဲလေဝ်ဍာံ၊ လပါ်ရဲဟွံလုပ်လေဝ်ဍာံစၟတ် ပြယာဲဇၟောဝ်ဍာ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လၟုဟ်ဏံ နတဲနမတ်ဂွံဆဵုဂဗကၠုၚ် ကၠးကၠးမးမးအိုတ်ရ။ အခိၚ်လၟုဟ်မ္ဂး လပါ်အလဵုအသဳတံကီု ရဲဒစဵုဒစးတံကီု ဂွံဒၟံၚ်ပရေၚ်အံၚ်ဇၞး “Win+Win” ညးဇၞးအဲဇၞး သီု ၂ လပါ်လေဝ် ဟီုဂးစမာန်ကီုရ။ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ အကာဲအရာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တ္ၚဲဏံဂှ် မွဲလပါ်ကဵုမွဲလပါ် ပရေၚ်ဇီုကပိုက် အောန်စှေ်ကၠုၚ်မံၚ်ရောၚ်။

နကဵုဗော်ဂွံဇၞးလဝ်မာဲ ၁၉၉၀ ဒဒှ်ရဗော် NLD, ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူယှာန် SNLD၊ ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳရခေၚ် ALD၊ ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူမန် MNDF တံ အတိုၚ်ဏံသွက်ဂွံလုပ်ဒုၚ်ရုဲမာဲ ၂၀၁၀ ဂှ် ညိလေဝ်ဒှ်ဟွံမာန်၊ မုဟိုတ်မ္ဂး နကဵုအလဵုအသဳပၞာန်ဂှ် ပွိုၚ် ၂၀ သၞာံသွဟ်ပေါဲရုဲမာဲ ၁၉၉၀ တေံ ဟွံသောၚ်ကလးသၟးဟွံက ရပ်ချုက်ပၠုပ်စုတ်လဝ်ထံၚ်ကု က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော်နာနာတံဂှ် ဝိုတ်မာန်ဟွံသေၚ်၊ မွဲသာ်ပၠန် သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေအုပ်ဓုပ်ဍုၚ် ၂၀၀၈ ဂှ်ဒုၚ်တဲဟွံမာန်သောၚ်သောၚ်တုဲ ညးတံဟကပ်ထောံဗဗေၚ် ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၁၀ ရအဴ။

မွဲလပါ်တေံပၠန် ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံပေါဲရုဲစှ်မာဲ ၂၀၁၀ ဟွံလုပ်မ္ဂး အခေါၚ်အရာကောန်ဂကူ ဆၜိုတ်ထေက်ကြိုက် ညံၚ်ဂွံကေမ်ဇျှာပ်ကေတ်မာန်ဂးတုဲ ၜိုတ်ရဟွံစှေ်စိုတ် ဟွံထံက်ဂလာန်သ္ဇိုၚ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ ပေၚ်ၚ်ကီုလေဝ် ပကောံဒက်ပ္တန်ကၠုၚ်ဗော်ကောန်ဂကူညးကဵုညးတံရ။ ဗော်ကရၚ်-ဖၠုံသဝဝ်ဒဳမဝ်ကရိတ်တေတ် PSDP, ဗော်တဴတက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ရခေၚ် RNDP, ဗော်ဒဳမဵုကရေဇြဳအလုံရးမန် AMDP, ဗော်တဴတက်ချေၚ် CPP, ဗော်ဒဳမဝ်ကရိတ်တေတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ယှာန်ဂမၠိုၚ် SNDP, ကဵု ဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်တံ ဟိုတ်နူလုပ်ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၁၀ တေံတုဲ ဂွံကၠုၚ်ဇၞးမာဲ ဂွံညးစၞးအမာတ်လ္ၚဵုတံ စိုပ်ကၠုၚ်ဇရေၚ်စၠတ်ထဝ်နာနာကီု လ္ၚဵုတံပၠန် သီုဒးဒုၚ်ခါန်ကၞက် နဒဒှ်ဝန်ဇၞော်ဒၞာဲမွဲမွဲနွံကၠုၚ်ဂတမတ်ပိုဲတံရ။

ဟိုတ်နူဗော်ဒစဵုဒစးတံ ဟကပ်ဗဗေၚ် ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၁၀ ဂှ်တုဲ ဇက်အာဒၟံၚ်တိုၚ်ပ္ကဴဒဳမဝ်ကရေသဳ နကဵုပါၚ် ကညာၚ်ဗြုဒၟံၚ်ဂြိၚ်ၚ် ညံၚ်ရဴဗလံက်ဗြဴကၟာဲ ကြက်ရှ်သာဇေတ်တ်ဟၟဲဂးရ၊ ဍုၚ်ဂၠးကဝ်ဂမၠိုၚ် ပါ်ပါဲဟီုဂး ဗွဲကြဴ အလဵုအသဳတၟိ ပရေပရံၚ်ယှအ်ဖျေံကဵုသၞောဝ်ညိညဂှ် ဗော် NLD ကဵု ဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ရုဲစှ်လဝ်မာဲ ၁၉၉၀ တံ ကလေၚ်အာတ်စၟတ်သမ္တီဗော်ညးတံပၠန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ အပ္ဍဲကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ် ဗော်လုပ်အဝေါၚ်သၞောဝ်ဍုၚ် ၂ ဗော်အလဵုလဵု ဗီုပြၚ်ပြိုၚ်ပ္ကာန်ဒၟံၚ်ညးသ္ကံလၟုဟ်ဏံ မံက်ဂတဝ်တိုန်ကၠုၚ်ရအဴ။

အခိၚ်သ္ပဒတန်သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်အုပ်ဓုပ်ဍုၚ် ၂၀၀၈ ဟီုဂှ် အပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲလဗိုတ်ကျာမဳလံၚ်ဇၞော် “ဏာဂေတ်”ကတဵုဒှ်ဒၟံၚ်တုဲ ညးဂမၠိုၚ်ခုတ်ကဵုလဝ်ယၟု “သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဏာဂေတ်” သာ်ဏံယၟုပြာကတ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ရ၊ အတိုၚ်ဗော် NLD ကဵု ဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ထံက်ထ္ၜးကၠုၚ်လဝ် တၚ်ယောၚ်ယာသ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဏံဂှ် လၟုဟ်မ္ဂး စပ္တံနူဗော်ကျဖောအ် USDP သၟးဟွံက အမာတ်ဒပ်ပၞာန်တံလေဝ် သွက်ဂွံပလေဝ်သၞောဝ်ဏံကီု ဟီုဂးထံက်ထ္ၜးကၠုၚ်ရ။ ဆဂး ဟီုဒၟံၚ်ပလေဝ်သၞောဝ်ဏံလၟုဟ်ဂှ် ၝောံပိုဒ်ဒၞာဲပလေဝ် တုပ်သၟဟ်ညးသ္ကံကီုဟာ ဒှ်ဒၟံၚ်သၠေဟ်ပၟာဖိုအ်ဏီ။

နကဵုစၠတ်ထဝ်ကၟိန်ဍုၚ်ပၠန် ပ္ဍဲဂိတုဂျူလာၚ် ၂၅ -သၞာံ ၂၀၁၃ လောန်ကၠုၚ်ဏံဂှ် ခၞံလဝ် ကမ္မတဳပံၚ်ကောံသ္ၚဳဂၠိပ်လ္ၚတ်သ္ဇိုၚ်သၞောဝ် ရုဲစှ်ကဵုလဝ်တာလျိုၚ်အမာတ် ၁၀၉ တၠရ။ လၟုဟ်မ္ဂး နူအပ္ဍဲဍုၚ် မ္ၚးဍုၚ်တၚ်နၚ်ကဵုလဝ်ကသပ် သွက်ဂွံပလေဝ်သ္ဇိုၚ်သၞောဝ် ၃ ကိုဋ်ပြၚ်ၚ် ကမ္မတဳဏံ ဂွံဒုၚ်လဝ်တဲဂှ် ပါ် ၅ ဂကောံတုဲ လ္ၚတ်အာပၠန်ရောၚ် သာ်ဏံလလောၚ်ပတိတ်လဝ်ပ္ဍဲပရိုၚ်ရ၊ ဒးဗ္စာမွဲသာ် သွက်တၚ်နၚ် ၃ ကိုဋ်ပြၚ်ၚ်ဏံ အခိၚ်ဂမၠိုၚ်လဵုဒးသုၚ်စောဲဂှ်လေဝ် ဒးချပ်မံၚ်ပၠန်ရအဴ။

အတိုၚ်ကံၚ်သဳဖိတ်ဒရေဝ်ညဳသၟဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် UNFC လလောၚ်တြးပတိတ်လဝ်တုဲတုဲတေံမ္ဂး သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ပလေဝ်ဝါတ်ဂါတ်အိုတ်အပ္ဍဲဂၠးကဝ်ဏံဂှ် လ္ပပလေဝ်ညိ၊ အခိၚ်ရအိုတ် တၟေၚ်ဟၟဲ၊ သွက်ဂွံဒက်ပ္တန်ကၟိန်ဍုၚ်ဖိတ်ဒရေဝ်မာန်ဂှ် ကလေၚ်ခၞံကေတ်သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်တၟိမ္ဂး ပြဟ်ပြေဟ်ရောၚ် သာ်ဏံဟီုလဝ်နွံရ။ နကဵုဒပ်ပၞာန်အလဵုအသဳပၠန် သွက်ဒးစဵုဒၞာသ္ဇိုၚ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ ဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ်ညးတံရောၚ် ဟီုလလောၚ်ဒၟံၚ်ပၠန်ရ။

သ္ဂောံလုပ်ပြိုၚ်မာဲ ၂၀၁၅ ဏံပၠန် နကဵုကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဒှ်ဒၟံၚ် ၂ ဗော်ဂှ် ပြသၞာဇၞော်ရောၚ်ညာတ်ဒၟံၚ်အိုတ်ရ၊ ဗွဲတၟေၚ်ပရေၚ်ညဳသၟဟ်ဟၟဲဟီုဂးပါ်ပါဲဒၟံၚ်တုဲ အတိုၚ်ဏံ ၂ ဗော်လုပ်ပြိုၚ်မ္ဂး ဗော်ကောန်အရၚ်တံကျဗြောံမာန်ရောၚ်ဂှ် ချိုတ်ပၠိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးဆာန်ဂကူနူဒိုဟ်ဇဳတံ သွက်ဗော်ဂကူညးတံ ညံၚ်ဂွံဒှ်မွဲဗော်ဟေၚ် ဂစာန်ကၠုၚ်ရ၊ ၜိုန်ရဒှ်မွဲဇြဟတ်ဟီုပၠန်လေဝ် ဒးပြိုၚ်ပကာန်ကု ဗော် NLD- ဗော်ကျဖောအ် USDP တံဒှ်တုဲ ဂွံဇၞးမာန်ညိဏီဟာ၊ ၂၀၁၀ ဂှ် ဗော် NLD ဟွံလုပ်ပေါဲရုဲမာဲတုဲ ဇြဟတ်ညးတံ ကၠုၚ်ဇီုကဵုလဝ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံရောၚ် ကလေၚ်ဗှ်သၞာမာန်ရ။

လၟုဟ်အပ္ဍဲကဵုကောန်ဂကူကရေၚ်မ္ဂး ဗော်ဂၠိုၚ်အိုတ်ဟီုစမာန်၊ ဗော်ဖၠုံသဝဝ်ဒဳမဝ်ကရိတ်တေတ်PSDP, ဗော်ညးဍုၚ်ကွာန်ကရေၚ်KPP, ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳကေုာံဖောအ်ဗြဳတွဵုရးကရေၚ် KSDDP၊ ဗော်ဒဳမဝ်ကရိတ်တေတ်ကရေၚ်KDP သာ်ဝွံနွံမံၚ် ၄ ဗော်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဒှ်ဗော်ကရေၚ်မွဲဗော်ဟေၚ် ၜိုန်ရဂစါန်ကၠိုၚ်အိုတ်အစောန်ကီုလေဝ် ဒဵုလၟုဟ်ပံၚ်ပကောံဟွံဂွံဏီဖိုအ်ရ။

ညးတာလျိုၚ် ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူယှာန်(သေံဇၞော်) SNLD သိုၚ်လုက်ဂှ် “ပရေၚ်ပူဂဵုကဵုပရေၚ်ဗော်ဟီုကၠုၚ်မ္ဂး ကဵုဖျုန်ကဵုဗော်၊ ပရေၚ်ဗော်ကဵု ပရေၚ်ကောန်ဂကူဟီုကၠုၚ်မ္ဂး ကဵုဖျုန်ပရေၚ်ကောန်ဂကူ၊ သွက်ကောန်ဂကူပိုဲဂွံခိုဟ်စ၊ ဂွံညဳသာ ဒးပံၚ်ဗော်၊ ဒးပလီုထောံယၟုဗော်ပိုဲထေက်တှေ်လေဝ် ပိုဲပလီုကဵုဏောၚ်” သာ်ဏံ ဟီုကဵုလဝ်ဌာန်ပရိုၚ်ဂကူယှာန်(သေံဇၞော်)ကီုရ၊ ရံၚ်အာကဵုဂကောံသၟတ်ယှာန်(သေံဇၞော်)တံ ကံက်လဝ်တၚ်နၚ်မ္ဂး ဗော်ကၠဗု SNLD ကဵု ဗော်က္ဍိုပ်ကၠ SNLD ၂ ဗော်ဏံ ပၟိက်မိက်ကဵုပံၚ်ပကောံထောံ ၉၀% နွံမံၚ်ရောၚ် ဂွံတီရ။

ဗော်ဒဳမဝ်ကရိတ်တေတ်ယှာန်(ကၠဗု) SNLD ကေၚ်ကာမွဲတၠ သိုၚ်သာန်မေန်ဂှ် “သွက်ဗော်ဂကူယှာန်ပိုဲ ၂ ဗော်ညံၚ်ဂွံပံၚ်ကောံဟီုကီုလေဝ် အစဳဇန်ပြဟ်ဟ်ဏံ ဗော်ကၠဗုပိုဲ ပိုဲပလီုဟွံမာန်ဏီ၊ နကဵုဗော်က္ဍိုပ်ကၠဂှ် ညးတံဒးဒုၚ်ပလီုယၟုဗော်ညးတံဟဍေံ ညံၚ်ဂွံဒှ်မွဲဗော်ဂစာန်အာဏောၚ် သိုၚ်ညောအ်လွောန် ချူလဝ်ပ္ဍဲလိခ်ဂျာနေဝ်ဗော်ညးတံနွံမံၚ်” ဟီုရ၊ သဘၚ်သဳကၠဳဗော်ကၠဗု တုဲဒှ်အာ ပ္ဍဲဂျာန်နဝါရဳ ၉ ဏံဂှ် မုဟိုတ်ဒှ်ဒှ် “ဗော်ကၠဗုဟွံပလီု” သာ်ဏံဖျေံလဝ်သ္ဂုတ်သွာတ်နွံကၠုၚ်ရ။

ဒုဥက္ကဌဗော်ဒဳမဝ်ကရိတ်တေတ်ယှာန်(ကၠဗု) SNLD သိုၚ်သံၚ်သဳဂှ် “ကမၠောန်တုပ်သၟဟ်အပ္ဍဲ ၂ ဗော်ဏံဂှ် ပြဟ်ဟ်ဏံပံၚ်ကၠောန်အာဒၟံၚ်ကၠာ၊ ပရေၚ်ကမၠောန်တၞဟ်ခြာမံၚ်တံ နွံမံၚ်ဏီရောၚ်၊ ၜိုန်ရဒှ်ဗော်ကောန်ဂကူတုပ်ပ်မွဲဟီုကီုလေဝ် တၚ်ဒတူလာၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဟွံသၟဟ်ဒှ်မွဲမ္ဂး ပံၚ်ကောံဟွံလောဲသွာဏီ” ဟီုရ။

ညးအုပ်ကာ(၁) ဗော်တဴတက်ချေၚ်CPP ဥူဒိုၚ်ထုၚ်ဂှ် “ပ္ဍဲပိုဲမၞိဟ်မိက်ဂွံပံၚ် ဟွံမိက်ပံၚ်နွံမံၚ် ၂ သာ်၊ အဲတိတ်နူဗော် CPP ဏောၚ်၊ ရဲဗော်ကောန်ဂကူချေၚ် CNP တံလေဝ်ပံၚ်ကဵုပိုဲတုဲ ဒုၚ်ကေတ်ယၟုတၟိ ဗော်တဴတက်ကောန်ဂကူချေၚ် Chin National Progressive Party-CNPP ဏောၚ်” ဂးရ။ လၟုဟ်ဏံ အကာဲအရာကောန်ဂကူချေၚ်ကဵုမန်တံ တုပ်သၟဟ်ဒၟံၚ်၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳအလုံဒေသမန် AMDP လ္ၚဵုအာပံၚ်ကဵု ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳမန် MDP တုဲ ဒက်ပတန်ကု ဗော်ကောန်ဂကူမန် Mon National Party-MNP ရောၚ်၊ ရဲဟွံပံၚ်မာန်ဏီတံဂှ် ဆက်ကၠောန်အာအတိုၚ်တြေံတုဲ ဗီုဗော်ဂကူမန်တံဆက်နွံမံၚ် ၂ ဗော်ကီု ဗော်တဴတက်ချေၚ်CPP ကဵု ဗော်ကောန်ဂကူချေၚ် CNP ဆက်သှေ်ဒၟံၚ် ၂ ဗော်ဖိုအ်ဏီရောၚ်။

ပရေၚ်ဗော်၂ ပံၚ်ဏံ ဂကူရခေၚ်တံ သ္ဂုတ်သွာတ်ပိုတ်သ္ကုတ်အိုတ်ဂွံဆဵုရ။ အပ္ဍဲဝဲသံသာ ဗော်ညးတံ ၂ ပံၚ်ဏံဂှ် လောန်ကၠုၚ်သၞာံ ၂၀၁၃ အံက်တဝ်ပါ ၆ တေံ ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳရခေၚ် ALD ကဵု ဗော်တဴတက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ရခေၚ်RNDP တံတုပ်စိုတ်ဖျေံသ္ဂုတ်ပံၚ်အိုတ်တုဲ ခုတ်ခၞံလဝ်ယၟု ဗော်ကောန်ဂကူရခေၚ် ANP တုဲရ။

အကြာဏံ ဂိတုတုဲကၠုၚ်တေံ ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳဂှ် “စပ်ကဵု ပေါဲရုဲစှ်မာဲ ၂၀၁၅ ဟီုဂှ် ကိစ္စဇၞော်ဗွဲမလောန်၊ အတိုၚ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ လၟုဟ်ဏံဟွံပလေဝ်မွဲသာ် နကဵုပိုဲလုပ်ရုဲမာဲမ္ဂး သိက္ခာလေဝ်ဟၟဲလးလးရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အတိုၚ်လၟုဟ်မ္ဂး အဲဟွံမိက်လုပ်ပေါဲရုဲမာဲ” ဟီုဂးလဝ်နွံရ၊ နကဵုအလဵုအသဳဂှ်လေဝ် ဟွံပလေဝ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ ဂှ်ဟွံဟီု၊ ပလေဝ်ကဵုရောၚ်၊ ဆဂး ဒၞာဲဒးပလေဝ်ဂှ် တုပ်သၟဟ်ညးသ္ကံမာန်ညိဟာ၊ အတိုၚ်ဏံ အပ္ဍဲစၠတ်ထဝ်-မ္ၚးစၠတ်ထဝ် ဟီုဂးပါ်ပါဲဒၟံၚ် အခိၚ်အိုတအာ်ဒၟံၚ်ဂှ် ကြက္ကဒိန် ၂၀၁၅ တၟိမွဲ မံက်တိုန်ကၠုၚ်မွဲတၞးပၠန်ရောၚ်။

သၞာံ ၂၀၁၄ ဏံပၠန် ပရေၚ်တက်ကျာသဳကၠဳၜိုဟ်လလမ် အလဵုအသဳကဵု UNFC အံၚ်ဇၞးတုဲဒှ်မာန်ညိဟာ၊ ယဝ်ရ ပရေၚ်ဒေါအ်ပန်ပှော် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ လီုလာ်အာမ္ဂး အကာဲအရာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ပိုဲတံ ဟွံကလေၚ်ဂတးအာ ဗီုတြေံပၠန်ရောၚ်ဂှ် ဟီုစဂွံမာန်ဟာ၊ ဍုၚ်ပိုဲလၟုဟ်ဇက်တိုန်အာမံၚ်ဂၠံၚ်တရဴဒဳမဝ်ကရေသဳဗီုလၟုဟ်ဏံဟီုဂှ် ဆၜိုတ်ကြဳလ္ၚဴလ္တူကျာ ဒှ်ဟွံမာန်ဟာ၊ အရက်နူပလၚ်တြေံ သၠာဲစုတ်ပလၚ်တၟိရဒှ်တုဲ အယာံမာတ်ဟေၚ်ပြံၚ်သၠာဲထ္ၜးစဒၟံၚ် ကြက်ရှ်သာဟွံပြံၚ် ဒှ်မံၚ်ဟာ၊ ယဝ်ရ ဗော် NLD ဟွံလုပ်ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၁၅ မ္ဂး- “ယဝ်ရ-ယဝ်ရ” ဗွဲမဂၠိုၚ် Q? သၟာန်နာနာနွံမံၚ်ဖိုအ်ရောၚ်။

စပ်ကဵုလညာတ် သ္ဇိုၚ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ ဏံတုဲ လညာတ်ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ပိုဲညးတံသီုဖအိုတ် မွဲကွပ်မွဲထပ် မွဲပဠောပ်ဓဝ် တုပ်သၟဟ်ဒၟံၚ်အိုတ်ရဟာ၊ ပိုဲညးတံ ကေၚ်သဳကၠဳသၠာဲဂတးလဝ်လညာတ်နွံလဝ်ကီုဟာ၊ အပ္ဍဲသ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဏံ တၚ်နၚ်လဵုဒးနုက်ပတိတ်၊ မုဒးထပ်ဗပေၚ်စုတ်၊ ဗီုလဵုပိုဲဂွံဆက်တရဴမွဲစွံမာန်ဟီုမ္ဂး အဓိကလညာတ်ဒးဒှ်မွဲကၠာရောၚ်၊ ဟိုတ်နူသ္ဇိုၚ်လညာတ်ဟွံတုပ်ဟေၚ် ဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဒှ်မံၚ်၂ ဗော်၊ ယဝ်ရ ဟွံပလေဝ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ မ္ဂး ဗော်ဟွံလုပ်လဝ်ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၁၀ တံ လုပ်ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၁၅ မာန်ညိဟာ ချပ်ဗစာအိုတ်ရောၚ်။ ဆဂး နကဵုဗော်ကေၚ်လုပ်လဝ်ပေါဲရုဲစှ်မာဲ ၂၀၁၀ တံဂှ် သွက်ဂွံလုပ်ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၁၅ တေံဂှ် သၠေဟ်ပၟာညိညဟၟဲရောၚ်ညာတ်ရ၊ ဟွံပလေဝ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ လေဝ် ညးတံဆက်လုပ်အာပေါဲရုဲမာဲလၟိုန်န်။ လ္တူတၚ်ဒတူလာၚ်လညာတ်ခြာမံၚ်သာ်ဏံဟေၚ် အကြာကောန်ဍုၚ်အရၚ်ပိုဲတံသီုဖအိုတ် ဒှ်ကၠုၚ်ဗီုပြၚ် ၂ ဗော်ရောၚ် ကလေၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်ညာတ်ကေတ်မာန်ရ။

ဟိုတ်နူသ္ဇိုၚ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ ဏံတုဲ ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်သီုဖအိုတ် အောန်အိုတ်ဒှ်ကၠုၚ် ၂ ဗော် လညာတ်ပါ်ဒၟံၚ်၂ ဗီုပြၚ်ဖိုအ်ရောၚ်၊ ညးဆာန်ဂကူတံသီုဖအိုတ်ရ၊ လညာတ်လဵုဗၠေတ်ဍာံ ဟီုဟွံမာန်၊ လညာတ်အဲဟေၚ်ဍာံစၟတ် သာ်ဏံလေဝ်ကြဴဇာဟွံထေက်၊ ဗီုဒၞာဲညးကဵုညး ညးဍာံစၟတ်ဒၟံၚ်ရောၚ်၊ မွဲတ္ၚဲသၞောဝ် ၂၀၀၈ ဏံ ဒှ်ပလေဝ်အာ စိုပ်လ္တူဂၠံၚ်တရဴဖိတ်ဒရေဝ်မ္ဂး ကောန်ဂကူသီုဖအိုတ်ဂှ် လညာတ်ဒှ်ကၠုၚ် မွဲပဠောပ်အိုတ်ရောၚ်၊ ဒၟာနူ ၂၀၀၈ ရောၚ် လညာတ်ကဵုဗီုပြၚ်ထမံက်ရပ်ရဴကီု ဟိုတ်နူအကာအရာတန်ကြန် ဟွံတုပ်သၟဟ်ဒှ်မွဲဟွံမာန်တုဲ အခိၚ်လၟုဟ်လညာတ်ဒးသ္ၚောဲခြာဒၟံၚ်ကၠာဏီရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ သ္ဇိုၚ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ ဏံဂှ် ထောံစုတ်ဒၞာဲနထၟိက်တုဲစံၚ်ထောံဒှ်ဒှ်၊ ကလေၚ်သ္ၚိဂၠိပ်ဂၠိုက်ဂၠာဲစၚ်ခြၚ်အိုတ်တုဲ ချူခၞံပလေဝ်ဒတန်တၟိဒှ်ဒှ် အခေါၚ်အရာကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ၜိုတ်ပါမာန်ညံၚ်ဂွံပါလုပ်ကၠုၚ်ဂှ် ညးညးအဲအဲ ဘိုၚ်ဂိုတ်ဂစါန်ညိအဴ။

*ဒၞာဲနိဿဲ-
-ဌာန်ပရိုၚ်ဗၠးၜးမန်-IMNA
-ဌာန်ပရိုၚ်ၜိုပ်ထဝ်
-ဌာန်ပရိုၚ် ကရေၚ် KIC
-ဌာန်ပရိုၚ်ချေၚ်-Khonumthung News
-ဌာန်ပရိုၚ်ယှာန်-Shan Herald Agency for News
-ဌာန်ပရိုၚ်ရခေၚ်-Narinjara News
-ဌာန်ပရိုၚ်မဇ္ဇျိမ