ဗညာအံၚ် – ဗော်ကောန်ဂကူရပ်လွဟ်တံကဵု ဒပ်ပၞာန်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဗွဲမဂၠိုၚ် ထပက်ကၠုၚ်စၟတ်တဲ ပရေၚ်ဒေါအ်ပန်ပှော် ကဆံၚ်တွဵုရး၊ ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်တံတုဲ အလဵုအသဳဗၟာတံ ထပ်ဆက်တက်ကျာကဵု UNFC သွက်ဂွံကေတ်တၚ်တုပ်စိုတ်

ဒေါအ်ပန်ပှော်အလုံဍုၚ်ရောၚ် ဂးရ။ မွဲအခိၚ်တေံ ဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ဂကောံရပ်လွဟ်တံ ပံၚ်ကောံမွဲစွံတုဲ တက်ကျာရောၚ် ဟီုကၠုၚ်ကဵုအလဵုအသဳဂှ် မွဲဂကောံတုဲမွဲဂကောံရ တက်ကျာရောၚ် ဂးကၠုၚ်လဝ်၊ လၟုဟ်မွဲဂကောံတုဲ မွဲဂကောံ တက်ကျာသဳကၠဳ ကေတ်ဂွံတၚ်တုပ်စိုတ် ၂ ဝါ ထပက်စၟတ်တဲတုဲကၠုၚ်ပၠန်ဂှ် မိက်ဂွံထပ်ထပက်စၟတ်တဲကဵု UNFC ကေတ်အာဒေါအ်ပန်ပှော်အလုံဍုၚ်ရောၚ် ဂစါန်မံၚ်ပၠန်ရ။ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ အာတ်မိက်ဗီုဏံမ္ဂး အလဵုအသဳဂှ် ကဵုသွဟ်ဗီုတေံ၊ ကာလကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ အာတ်မိက်မ္ဂး အလဵုအသဳဗၟာ ကဵုသွဟ်ဗီုဏံဗီုတေံပါဲဒၟံၚ်ဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်လဝ်အဆက်ဆက် ပေၚ်ၜက် ၆၅ သၞာံပြၚ်ကၠုၚ်ကီုရ။

အဃောတက်ဒၟံၚ်ကျာကဵု UNFC ဖိုဟ်ဂှ် မွဲလပါ်တေံ သ္ကိုပ်က္ဍိုက်ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ လလောၚ်ကၠုၚ် (၆) တၚ်တုဲ ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုလဝ် NCCT အတိုၚ်လစွံစိုတ် သ္ကိုပ်က္ဍိုက်ပ်ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ မေန်အံၚ်လှိုၚ် အတိုၚ်ဗွဲသၟဝ်ဏံဂှ် ဒးသ္ၚဳဂၠိပ်ပါ်ပါဲထေက်ရ။

၁-စိုတ်ဆန္ဒကေတ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်လၟိုန်ထာဝရ ဒးနွံဍာံ။
၂-အတိုၚ်လိက်ကသုက်တုပ်လဝ်စိုတ်ဂှ် ကတိကဵုတန်ကြန်။
၃-လ္ပပတိတ်ပရဲ လ္တူတၚ်တုပ်စိုတ် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်။
၄-ညးဍုၚ်ကွာန်တံ လျိုၚ်ညံၚ်ဟွံဂွံဇြိုၚ်တိုန်။
၅-အတိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေဍုၚ်လလောၚ်ပတိတ်လဝ်တံဂှ် ဒဂေတ်ဗက်ပေၚ်ၚ်။
၆-အရာတာလျိုၚ်ပိုဲ ၃ တၚ်ကေုာံ ကြက်ရှ်သာဒဳမဝ်ကရေသဳဂှ် ဒုၚ်ကေတ်တဲတုဲ ညံၚ်ဂွံဂါံကွာ်ပါလုပ်အာ ဂၠံၚ်တရဴ နကဵုဒဳမဝ်ကရေသဳသ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေ ၂၀၀၈ ဟေၚ်။

လတူ ၆ တၚ်ဏံ ဂွံကလၚ်ကေတ် လဟီုလညာတ် ညးအုပ်ကာနာနာ UNFC အာစာနာဲဟံသာမ္ဂး “စနူတၚ် ၁ ဒဵုစိုပ် ၄ တၚ်ဂှ် ပြသၞာဟၟဲပုဟ်၊ ဆဂး အပ္ဍဲတၚ် ၅ ဂှ်တှေ် ဒေါအ်ပန်ပှော်တုဲမ္ဂး ဂကောံရပ်လွဟ်ဖအိုတ် ဒးဒဂေတ်ဗက်သၞောဝ်ညးတံဏောၚ်ဟီုဂှ် ညံၚ်ရဴကၟာတ်ထောံပါၚ် ဂကောံရဲပၠန်ဂတးပိုဲတံရ၊ ရံၚ်အာမွဲလပါ်ပၠန်မ္ဂး နကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကဵုပိုဲဖျေံထောံလွဟ်ကီုရ” သာ်ဏံ ပါ်ပါဲလဝ်နွံရ။

အပ္ဍဲတၚ် ၆ ဂှ်ပၠန်လေဝ် ညံၚ်ဂွံဒဂေတ်ဗက်သၞောဝ် ၂၀၀၈ ဟီုဂှ် နကဵုဗော်/ ဂကောံရပ်လွဟ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဒုၚ်တဲဟွံမာန်ပေၚ်ပေၚ်ရ။ ဟိုတ်နူဒုၚ်တဲသၞောဝ် ၂၀၀၈ ဟွံမာန်တုဲ ၂၀၁၀ တေံ ဒေါအ်ပန်ပှော်လီုလာ် ပေါဲဗတိုက်ကလေၚ်ဒှ်တိုန်ဂှ် ဂွံဆဵုကၠုၚ်ဒၟံၚ် ဒဵုလၟုဟ်ဏီရ။ ဒဵုအခိၚ်လၟုဟ် ဒၞာဲဒေသကချေၚ်၊ ပလံၚ်၊ ယျှာန်(သေံဇၞော်)တံဂှ် ပေါဲဗတိုက်က္တဵုဒှ်မံၚ်ဖိုဟ်ရ။

အတိုၚ်လညာတ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် NCCT တံဟီုမ္ဂး ပရေၚ်တက်ဒၟံၚ်ကျာ ကုအလဵုအသဳလၟုဟ်ဂှ် တၚ်နၚ်ဍောတ်တ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ၜိုန်ရလညာတ်တုပ်သၟဟ်ဟီုကၠာလေဝ် တၚ်ကိစ္စဇၞော်ဇၞော်တံဂှ် လညာတ်သ္ၚောဲခြာဒၟံၚ် စိုပ်ဒၟံၚ်တၞုၚ်တၞး လပါ်ညးကဵုညးတံ ဂးရ။ အဃောရေၚ်တၠုၚ်မံၚ် ပရေၚ် NCCT ဂှ် သမ္မတဥူတိၚ်သိၚ်ကဵု သ္ကိုပ်က္ဍိုက်ပ်ပၞာန်ဗၟာ မေန်အံၚ်လှိုၚ်တံ ကော်ဆဵုဂဗ ကုဥက္ကဌ KNU တံကီု၊ ညးစၞးအလဵုအသဳတံ ဆဵုဂဗကုညးစၞးဂကောံပၠန်ဂတးသေံ RCSS တံ အပ္ဍဲကဵုဂိတုဂျောန်မံက်တုဲကၠုၚ်ဏံကီုရ။ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ အကြာဂကောံပၠန်ဂတးကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ပါ်ပါဲဟီုဂးတိုန်နွံရ။ မုဟိုတ် ဒးကော်ဘိက် KNU ကဵု RCSS တံ တၞဟ်ခြာရော၊ မုကၠေမ်ရော သာ်ဏံ ဒှ်တိုန်သၠေဟ်ပၟာ နွံကၠုၚ်ကီုရ။

လပါ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် KNU လ္ၚဵုတံ ခၠေဝ်သှ်လဝ် ပ္ဍဲမဳဒဳယာမ္ဂး အပ္ဍဲတိဍာ် KNU ပၠန် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာဖျေံလဝ်ဗ္ဒိုပ် နွံၜိုတ် ၃၀၀ ဒၞာဲရ၊ ကာလ KNU ကဵု အလဵုအသဳဗၟာ တက်ကျာတုပ်စိုတ်ဒေါအ်ပန်ပှော်လဝ်တေံဂှ် ဗ္ဒိုပ်ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ၜိုတ် ၉၀ ဒၞာဲ ညံၚ်ဂွံပြံၚ်ဆုဲတိတ်အာ နူတိဍာ် KNU ဂှ် အာတ်မိက်လဝ်နွံရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် KNU တံ ၜါပိဂိတုမွဲအလန် အာဆဵုကုသ္ကိုပ်က္ဍိုက်ပ်ပၞာန် မေန်အံၚ်လှိုၚ်ဂှ် ပရေၚ်ပြံၚ်ပဆုဲဒပ်ပၞာန်ဗၟာဂှ် ညးတေံ ညံၚ်ရဴတုပ်လဝ်စိုတ် ကဵုလဝ်ကျာ နွံယံၚ်ယံၚ် ရမျှာၚ်တိတ်မံၚ်ပြးဇး။ ကွေံကွေံဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ ဆက်ကေတ်လဝ်ဒၞာဲ အတိုၚ်တြေံဖိုဟ်ဏီ။

ဒုဝန်ဇၞော်ဌာနလလောၚ်ပရိုၚ် ဥူယျေဝ်ထောဋ် ဟီုကဵုလဝ်ရဲမဳဒဳယာတံဂှ် “အပ္ဍဲတွဵုရးကရေၚ် ဒပ်ပၞာန်အလဵုအသဳတံ ကေတ်လဝ်ဒၞာဲ ဖျေံလဝ်ဗ္ဒိုပ် နွံဒၟံၚ်ကရပ် ကျာ်၊ ဘုတ်၊ ဘာကဵု ဒၞာဲညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ညံၚ်ဂွံပါဲတိတ်အာ နကဵုသ္ကိုပ်က္ဍိုက်ပ်ပၞာန် အခိၚ်ဆဵုဂဗကုဥက္ကဌ KNU ကဵုလဝ်အခေါၚ်တုဲရောၚ် ဟီုဂးလဝ်နွံ” သာ်ဏံ ဂးရ။ ဆဂးဂှ် အတိုၚ်လဟီု ရဲနေပျဳတဝ်တေံ ဗီုဂွံကလၚ်မိၚ်မံၚ် လတူကျာမဳဒဳယာတံဂှ် မွဲဗီုရ၊ လၟုဟ် ပ္ဍဲတိဍာ် KNU တံဂှ် ဒပ်ပၞာန်အလဵုအသဳဗၟာတံ ဆက်တန်တဴဒၟံၚ် အတိုၚ်ပကတိတြေံတေံဖိုဟ်ရောၚ် ဂွံတီရ။

အပ္ဍဲကဵု ဂိတုဂျောန်မံက်တုဲကၠုၚ်ဏံ KNU ဆဵုဂဗကဵုသမ္မတဥူတိၚ်သိၚ်၊ သ္ကိုပ်က္ဍိုက်ပ်ပၞာန်မေန်အံၚ်လှိုၚ်တုဲ ခြာမွဲတ္ၚဲပၠန်ဂှ် ညးစၞး RCSS တံ ကၠုၚ်ဆဵုဂဗတက်ကျာကဵု ဝန်ဇၞော်ဥူအံၚ်မေန် ဒၞာဲဌာန်ဂအုပ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် MPC ဍုၚ်လ္ဂုၚ်တေံရ။ သ္ကိုပ်ပၞာန်ယျေက်သေတ် က္ဍိုက်ပ်ဂကောံပၠန်ဂတး RCSS ဂှ် ၜိုန်ရထပက်လဝ်စၟတ်တဲ ပရေၚ်ဒေါအ်ပန်ပှော်ကဵု အလဵုအသဳ ကဆံၚ်တွဵုရး၊ ကၟိန်ဍုၚ် ၂ ကဆံၚ် တုဲကီုလေဝ် ပေါဲဗတိုက် ၁၀၀ ဝါဟွံက က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်လဝ်ရ။

အခိၚ်ဒေါအ်ပန်ပှော်လဝ်ဏံ ရဲဆက်ဆောံကဵု RCSS လ္ၚဵုတံ ဒးဒုၚ်စောဲအမှု နကဵုၝောံပိုဒ် ၁၇(၁) တုဲ ဒးဒုၚ်ဖျေံထံၚ်နွံဗွဲမဂၠိုၚ်၊ ရဲဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဒေသစန်ဒက်ဗိက်တေံလေဝ် သၞာံ ၂၀၁၃ ဂိတုမေဂှ် ဒးဒုၚ်ပန်ကဵု ဒပ်ပၞာန်အလဵုအသဳ သီုဒှ်ပေါဲဗတိုက် ကောန်သ္ဂံၚ်ချိုတ် ၂ တၠ၊ ကောန်ပၞာန်စဴအခေါၚ်လေဝ် ဒးဒုၚ်ရပ်မွဲကရောံသီုသမ္ဘာ၊ ညးဇၞော်ကွာန်လေဝ် ဒးဒုၚ်ရပ်ထိၚ် စောဲစပ်အမှု ၁၇(၁) ပၠုပ်လဝ်ထံၚ်လေဝ်နွံ၊ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိလေဝ် တုပ်လဝ်စိုတ်ထပက်စၟတ်တဲဒေါအ်ပန်ပှော် ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်တုဲတုဲတီမံၚ်ဖိုဟ် ဒပ်ပၞာန်အလဵုအသဳတံဂှ် ဟွံဒဂေတ်ဗက်သၞောဝ်ပေၚ်ၚ်ဂှ် ဂွံမိၚ်ဂွံတီကၠုၚ်တုဲရ။

အတိုၚ် RCSS ကဵု ရဲအလဵုအသဳတံ တက်လဝ်ကျာလက်ကရဴအိုတ်ဏံမ္ဂး ထပက်စၟတ်တဲဒေါအ်ပန်ပှော်အလုံဍုၚ်တုဲမှ ရုပ်ကၠေံကဵုၝောံပိုဒ် ၁၇(၁) ဥပဒေ ဆက်ဆောံကဵု ဂကောံဟွံလုပ်သၞောဝ်ရောၚ် ဂွံတီရ။ စနူဒေါအ်ပန်ပှော်လီုအာကဵု KIO သၞာံ ၂၀၁၁ တေံတုဲ ဒဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ် ဒၞာဲဒေသကချေၚ်တေံ နကဵုၝောံပိုဒ် ၁၇(၁)ဏံ ရပ်ထိၚ်ဖျေံလဝ်ထံၚ် နွံၜိုတ် ၉၀ တၠဂှ် ဌာန်ပရိုၚ်ကချေၚ်တံ ချူလဝ်ပရိုၚ်နွံရ။ ယဝ်ရယဵုလ္ဂူတပ်တး၊ စေတနာသၟး လ္တူကောန်အရၚ်တံမ္ဂး သၞောဝ် ၁၇(၁) ဏံ ဒးထပၠောပ်မံၚ်လမျီု ထေက်ကီုဟာ တၚ်သၟာန်နွံမံၚ်ရ။

ပါ်ပါဲတၚ် ၄-“ညးဍုၚ်ကွာန်တံ လျိုၚ်ညံၚ်ဟွံဂွံဇြိုၚ်တိုန်”မ္ဂး လျိုၚ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဒးဇြိုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဂကောံလဵု ကၠောန်ကၠုၚ်လဝ်-ကၠောန်ဒၟံၚ်ရောဂှ် ဒးကလေၚ်သၟာန်ဏာရ၊ စနူဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ထပ်သီကေတ်အဝဵု ၁၉၈၈ တေံတုဲ တိကၠအ်ဝါဗ္ၚညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဂၠိုၚ်ကဵုဧက ဠက်ကိုဋ်ဟွံက ဒးဒုၚ်သီကေတ်လဝ်သာ်ဏံဂှ် ဒပ်ရပ်လွဟ်ဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဟာ/ဒပ်ပၞာန်အလဵုအသဳဗၟာတံကၠောန်လဝ်ဟာ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ တီကၠးဂၠိုၚ်အိုတ်ရ။

ရံၚ်အာတၚ် ၃ မ္ဂး “လ္ပပတိတ်ပရဲ လ္တူတၚ်တုပ်စိုတ် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်”ဟီုလဝ်ရ။ ထပက်စၟတ်တဲကဆံၚ်တွဵုရးတုဲ ဒးထပ်ထပက်စၟတ်တဲ ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်၊ ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်တုဲ အလုံဍုၚ်မွဲ ဂးတိုန်ပၠန်၊ ၜိုန်ရထပက်ကၠုၚ်စၟတ်တဲ ၂ ဝါတုဲကီုလေဝ် ဟိုတ်နူဒပ်ပၞာန်အလဵုအသဳဗၟာ ထပက်ဝေၚ်ပၞာန်တုဲ ဒၞာဲဒေသလ္ၚဵု ပေါဲဗတိုက် ဒှ်မံၚ်ဖိုဟ်။ မွဲဒမြိပ်ကေတ်ကၠုၚ်လဝ် တၚ်တုပ်စိုတ်ဒေါအ်ပန်ပှော် အလန်ကၠာတေံဂှ် ဒပ်ပၞာန်အလဵုအသဳတံ ပြံၚ်ပဆုဲလုပ်ဖျေံဒၞာဲ ပ္ဍဲတိဍာ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ရ။ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကဵု နဝတ တုပ်စိုတ်ဒေါအ်ပန်ပှော် ၁၉၉၅ တေံတုဲ အပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်ဂှ် ဒပ်ပၞာန် အလဵုအသဳတံ သီကေတ်တိကၠအ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဖျေံစွံလဝ် တမ်ဒပ်တၟိဗွဲမဂၠိုၚ် ဂွံဆဵုဒၟံၚ် နမတ် ပိုဲညးတံဖိုဟ်ရ။ ဗီုဗီုဏံကီု ဒၞာဲတိဍာ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဗွဲမဂၠိုၚ် အခိၚ်ဒေါအ်ပန်ပှော် အလန်ကၠာတေံဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ ကေတ်အခေါၚ်ခိုဟ်တုဲ လုပ်ဖျေံလဝ်တမ်ဒပ်ဗွဲမဂၠိုၚ် နွံကၠုၚ်လဝ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ ဒပ်ပၞာန်ညးလဵုပတိတ်ပရဲကဵု လ္တူတၚ်တုပ်စိုတ် ဒေါအ်ပန်ပှော်ရောဂှ် ကၠးကေတ်စိုတ်ညိ။

ရံၚ်အာတၚ်၂ မ္ဂး “အတိုၚ်လိက်ကသုက်တုပ်လဝ်စိုတ်ဂှ် ကတိကဵုတန်ကြန်” ဟီုဂှ် လိခ်ကသုက် ၂ ဝါ ထပက်လဝ်စၟတ်တဲဂှ် တၚ်နၚ်သွက်ဂွံဆက်တက်ကျာသဳကၠဳ ဖျေံဗီုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် သာ်ဏံ ဟီုဂးတုပ်လဝ်စိုတ်နွံရ။ မုဒှ်အလဵုအသဳတံ ဟွံဆက်ဓမံက်ရုပ်ရဴ အတိုၚ်တုပ်လဝ်စိုတ်ဂှ်ရော၊ ညးလဵုကတိပါၚ်လီုမံၚ်ရော ဒးသၟာန်အာပၠန်ရောၚ်။

ကိုပ်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲကဵုတၚ် ၁ ဂှ် “စိုတ်ဆန္ဒ ကေတ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်လၟိုန်ထာဝရ ဒးနွံဍာံ” ဟီုလဝ်ရ။ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ အာတ်မိက်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဒက်ပ္တန်ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ “ဖေဝ်ဒရေဝ်” ရောၚ်။ နကဵုရဲအလဵုအသဳ၊ ပၟိက်စိုတ်ဆန္ဒက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ရဲဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံဂှ် ဒပ်ပၞာန်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဖအိုတ် ပလီုထောံတုဲ ညံၚ်ဂွံလုပ်မံၚ်သၟဝ်တဲ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ နကဵုဒပ်မၚ်ကွာန်၊ ဒပ်မၚ်ပယျဵု BGF ဏောၚ် ဟီုဂးဒၟံၚ်မ္ဂး တက်မံၚ်ကျာပရေၚ်ဒေါအ်ပန်ပှော်လၟုဟ်ဏံ ဆက်တုဲခက်ခိုအ်ဆိုအ်ဗဒၟံၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ရောၚ် ညာတ်ရ။

နိဿဲ
-ဆဵုဂဗသၟာန်သွဟ် နာဲဟံသာ
-ဌာန်ပရိုၚ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် BNI