စၟတ်တ္ၚဲ (၂) ဂိတုသေပ်တေမ်ဗာ သၞာံ (၂၀၁၄) အခိၚ်နူဂယး (၈း၃၀) နာဍဳဂှ် စပတံ ကၠောန်ဗဒှ်ပေဲါသဳကၠဳရုၚ် ကမၠောန် အဆံၚ်ဍုၚ်သၟာၚ်ပါလုပ် (Workshop) ပွိုၚ်(၂) တ္ၚဲတုဲ ပတိုန်ထ္ၜးသဳကၠဳ လိက်စံၚ်သုတေသန စပ်ကဵုၜဳ သြၚ်လောန်ရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။

ရန်တၟအ်ကဵု ကိစ္စပံၚ်တောဲကၠောန်သုတေသန ပရေၚ်ပိုန်ဂြပ်ပွဳပွူမၞိဟ် ကေုာံ သၞောတ်ဂေဟ ၜဳသြၚ်လောန်ကီု မူဝါဒကောပ်ကာဲ ပွမတတ်ကၠောံပယျဵုမွဲ ဂွံမံက်ကၠုၚ်မာန်ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ်ဏာပေဲါသဳကၠဳရုၚ်ကမၠောန် ပ္ဍဲကဵုၝောံခန်ဇိုန် ဏှၚ်တဆိပ်ကြာ တက္ကသိုလ်မတ်မလီုရ။

“သွက်ၜဳသြၚ်လောန်ဏံ ဗီုလဵု ပိုဲဂွံစဵုဒၞာမၚ်မွဲအာဂှ် ဂၠာဲသွဟ်အပ္ဍဲပေဲါဏံရဏောၚ်။ ဟိုတ်နူကဵု စကာတမ်ရိုဟ် တိတ်နူၜဳ ဟွံမွဲကဵုသၞောဝ်သၞောတ်တုဲ ညးမဒးဒုၚ်စသိုၚ်မံၚ် တိုက်ရိုက်တံဂှ် လ္တူကမၠောန်သုတေသနဂှ် ညံၚ်စိုတ်ဂွံလုပ်စ ဂွံကဵုအရီုဗၚ်မာန်ကီု ဂွံဒက်ပတန်အာ ပွဳဗွိုၚ်မၞိဟ်မွဲ (Civil Society) မာန်ဂှ် ဒးကၠောန်မံၚ်ဏီ” သာ်ဝွံ စပ်ကဵုပေဲါသဳကၠဳ ရုၚ်ကမၠောန်ဂှ်တုဲ ဥူအံၚ်မျေအ် နူကဵုဂကောံ (REAM) ဟီုရ။

တၠပညာနူကဵုဍုၚ်သၟာၚ်တံကီု တၠပညာနူကဵုတက္ကသိုလ်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်၊ ဍုၚ်မတ်မလီု၊ ဍုၚ်ဘာအၚ်၊ ဍုၚ်တံၚ်ကျဳ ကေုာံ ဍုၚ်လွိုၚ်ကဝ်တံကီု ညးဒေသလုက်စုက်မံၚ်ကဵု ၜဳသြၚ်လောန်တံကီု အမာတ်ညးစၞးကၠတ်ထဝ် ကေုာံ ဌာန်ပရိုၚ်မဳဒဳယာနာနာတံကီု သီုဖအိုတ် ၜိုတ် (၁၀၀) တၠ တိုန်စိုပ်လဝ်တုဲ လိက်စံၚ်နူတက္ကသိုလ် အပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ် (၁၀) ကၞပ်၊ နူကဵုဂကောံမဟာဇန်တံ (၄) ကၞပ်၊ နူဍုၚ်သေံ (၅) ကၞပ် နူဍုၚ်ကြုက် (၂) ကၞပ် ပတိုန်ထ္ၜးလဝ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။

“ၜဳသြၚ်လောန်ဂှ် ဒှ်ၜဳဂၠိၚ်အိုတ် အပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲဏံရ။ သဘာဝကဵုမံၚ်ဖိုလ် ကုပိုဲမၞိဟ်တအ်လေဝ် နွံမံၚ်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ရ။ သွက်ဂွံဂယိုၚ်လမျီုမၞိဟ်တံ ကမၠောန်ဂၠာဲကတံကီု ကမၠောန်တဵုလွဳတံ နာနာသာ်ဂှ် ပိုဲဒးဗဒဗဒဲါမံၚ်ရ။

ဓာတ်ဍာ်ဖၞုၚ် (ဖ္ဍုၚ်) တံလေဝ် ကဵုမံၚ်ဖဵု ကဵုပိုဲကီုဏောၚ်” သာ်ဝွံ ပါမောက္ခ မံၚ်မံၚ်ဨ နူကဵု (Y.U.D.E) ဂှ် နကဵုလိက်စံၚ်မနွံယၟု သ္ၚဳဂၠိပ်လညာတ်ဘူမိဗေဒ လ္တူသဘာဝ ကေုာံ တမ်ရိုဟ်မၞိဟ် ပွဳပွူၜဳသြၚ်လောန်ဂှ် ပတိုန်ထ္ၜးလဝ်နွံရ။

အပ္ဍဲပေဲါသဳကၠဳရုၚ်ကမၠောန် ပွိုၚ် (၂) တ္ၚဲဂှ် အစဳဇန်သဳကၠဳ (Panel Chair) လေဝ် ပါလုပ်မံၚ် (၅) ကဏ္ဍတုဲ အပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲ (၄) ဂှ်မ္ဂး သွက်ဂွံကွာ်တရဴ အာလ္ၚတ်ကွာန်ကအ်ပံက် (ကအ်တောမ်) ဂှ်လေဝ် နွံမံၚ်ကီုရ။

ၜဳသြၚ်လောန်ဂှ် မနွံဇမၠိၚ် (၁၇၄၉) တိုၚ် (၂၈၁၅-ကဳလော) တုဲ ဒှ်ၜဳတတ်ကၠောံပယျဵုဓနက်ကၟိန်ဍုၚ်နာနာ မပ္တံကဵု ကၟိန်ဍုၚ်ကြုက် (ဒေသကုန်ဒဵုတိဗေတ်)၊ ကၟိန်ဍုၚ်သေံ ကေုာံ ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာတံတုဲ ၜဳဇွောဝ်စှေ်အာ အပ္ဍဲၜဳဇၞော်အာန်ဒမာန် မှာသၟိတ်အိန္ဒိယရောၚ်။