ကောန်ၚ္ၚာ်တံတိုန်မံၚ်ကျူယှေန်(GS)
ဟွံဂွံ စဴလ္ပာ်သ္ၚိဒၟံၚ်မိမဇကုမွဲသာ် မွဲဟာန်ကေုာံထိုၚ်ကၟာဲ၊ ထိုၚ်ဗအ် အတိုၚ်မကျိုၚ်လဝ်ကယျိုၚ်ဗုဗု ကဵု သာ်တ္ၚေက် နူဘာ ဂှ်ရ ကောံဂၠောဲဂြိပ်လုပ်အာကဵုသ္ၚိ မဗ္တောန်ထ်ၜးမံၚ်ကျူယှေန်အိုတ်ရ။ ကွးဘာလ္ၚဵုဂှ်မ္ဂး ဟိုတ်နူဟွံစိုပ်အခိၚ်ကျူယှေန် ဇကုဏီတုဲ ဂွံမံၚ်အခိၚ်သွက်ဂွံစဴဟုံဍာ် သၠာဲကယျိုၚ်ဏီရ။ ဟွံတိုန်ကျူယှေန်မွဲသာ် ကောန်ကွးဘာ မကွာ်စဴဒၟံၚ်သ္ၚိ သိုက်က်တံဂှ်လေဝ် ဂွံဆဵုညာတ်ကေတ််မံၚ်အကြာဂၠံၚ်မွဲၜါတၠနွံကီုရ။
“အခိၚ်ဏံတှေ် သွက်ဍေံတံဂွံလ္ၚတ်ဗဟုသုတမ္ၚး၊ ဂွံဝေၚ်ဂှ် အခိၚ်ဟွံမွဲပုဟ်။ တုဲတှေ် ခေတ်လၟုဟ် လိက်ဂှ်လေဝ် ဂၠိုၚ်၊ ဘာသာစုၚ်မံၚ်ဟဂှ်ရ။ အခိၚ်ဂွံဝေၚ်ဟၟဲပုဟ်။ ကောန်ဇကုဟွံစွံကျူယှေန်ပၠန်လေဝ် ဂွိၚ်ဖေက်ဗက်ညးတၞဟ်ဟွံ မာန်။ ဒးစွံကဵုဍေံတံကျူယှေန်ရ” သာ်ဝွံ မိမကွးဘာမွဲတၠ မိသာန်အေ ဟီုရ။
အပ္ဍဲဇၟောဝ်ဍာ်ခေတ်ပရေၚ်ပညာတဴတက်ကၠုၚ်အခိၚ်တ္ၚဲဏံ ညံၚ်ဂွံၜေတ်လုပ်မာန်၊ ညံၚ်ဂွံဒှ်ညးလေပ်ပညာမွဲမာန်၊ ညံၚ်ဂွံဒုၚ်ကဵုအာဲခိုဟ်ပြဲအိုတ် “ပညာ” မာန်ဂှ် နူစတန်ကောန်ၚ္ၚာ်ဂှ် မိမတံ ဒုၚ်ဖ်အိုတ်သြန် ကဵုတိုန်ကျူယှေန်တုဲ ကဵု ကၠုၚ်ဇြဟတ်ဒရိုဟ် ကုကောန်ဇာတ်ဇကုတံ သွက်သ္ဂောံက္လိဂွံပညာနူကဵုဘာတန်ရ။
ပ္ဍဲဘာဂှ် ညးဗ္တောန်ကဵုပြဟ်မံၚ်၊ ကျူယှေန်တှေ် ညးဗ္တောန်ကဵုခိုဟ်ရောၚ် ကောန်ကွးဘာ (၆) တန်၊ မၞုံအာယုက် (၁၂) သၞာံ မတိုန်မံၚ်ကျူယှေန်မွဲတၠဂးရ။ “ဆဂး မိက်ဂွံဝေၚ်၊ စိုပ်သ္ၚိဂှ် ဟုံဍာ်၊ စပုၚ်တုဲတှေ် ဂွံဗဵုဗဳဒဳယဝ်မွဲလစုတ်၊ ဗှ် လိက်ပၠန် တုဲတှေ် ဒးတိက်ရ” သာ်ဝွံ ကောန်ကွးဘာဂှ် ဟီုရ။
လ္ပာ်သဝ်တ္ၚဲမ္ဂး နူ (၃း၃၀) နာဍဳ စဵုစိုပ် (၆း၃၀) နာဍဳ၊ လ္ပာ်နူဂယးမ္ဂး (၆း၀၀) နာဍဳ စဵုစိုပ် (၈း၀၀) နာဍဳ ထ်ၜးဗ္တောန်မံၚ် ကျူယှေန်ကဵုကောန်ကွးဘာနူ (၂) တန် စဵုကဵု (၆) တန်တံရောၚ် ညးပံက်လဝ်ကျူယှေန်ပုဂ္ဂလိက ဂွံပွိုၚ် (၄) သၞာံ မွဲတၠ မိဇမ္ပာ ဟီုထ်ၜးရ။
ကောန်ကွးဘာတံဂှ် မဒှ်ကွးဘာတန်မူလ၊ ပ္ဍဲကွာန်သၞေဟ်ဗ္ဒဝ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်၊ တွဵုရးဍုၚ်မန်ရောၚ်။ စပ်ကဵုပရေၚ် ပညာက္ဆံၚ်သ္ဇိုၚ် တန်လုပ်တက္ကသဵုမ္ဂး တွဵုရးဍုၚ်မန်ဂှ် က္လိဂွံကၠုၚ်ဒၟံၚ်က္ဆံၚ်အံၚ်ခိုဟ်အိုတ်လၟေၚ်သၞာံအဆက်က်မွဲတုဲ အ ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်နွံမံၚ် (၁၀) ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ် တုဲကၠုၚ်သၞာံဗ္တောန်ပညာ (၂၀၁၄-၁၅) ဏံ ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ် က္လိဂွံက္ဆံၚ်အံၚ်ခိုဟ် အိုတ်မွဲကီုရ။
ကွးဘာကၠုၚ်တိုန်ကျူယှေန် ပ္ဍဲသ္ၚိမိဇမ္ပါဂှ် ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ရ။ ညးမွဲဓဝ်ကေတ်ဟွံဂတာပ်တုဲ မ္ဒးကော်လိၚ်လဝ် အ္စာၝောံ ဘိုၚ်ထ်ၜးကျူယှေန်ၜါတၠပၠန်ရ။ “ကၠာအိုတ်ဂှ် ထ်ၜးမံၚ်ကျူယှေန် ကဵုကောန်္ၚော်တံၜါပိတၠ မးမးရ၊ လက္ကရဴဏံ အရာပ် ပိုဲဂှ် သ္ၚိဗ္တောန်ကျူယှေန်ဟၟဲကီု၊ မိမကောန်ၚ္ၚာ်တံ ညးတံ အာတ်မိက်ကၠုၚ်ကီုတုဲ ဒှ်ဗ္တောန်အာ၊ သၞာံဏံ ကောန် ၚ္ၚာ်ကၠုၚ်တိုန်ကျူယှေန် ဒှ်အာၜိုတ် (၆၀)” သာ်ဝွံ မိဇမ္ပါဂှ် ဟီုရ။
ကောန်ၚ္ၚာ်တံဂှ်ဝွံ မဒှ်ဂကူမန်တုဲ အ္စာပ္ဍဲဘာဂှ် ညးတံဗ္တောန်ကဵုဗတ်ဘာသာဗၟာဏောၚ်တှေ် ဍေံတံဟွံကၠိုဟ်ပုဟ်၊ ၜိုတ်ဖ္ဍောတ်ဗက်ကဵုပါၚ်ရ။ စိုပ်ကၠုၚ်ကျူယှေန်တှေ် လိက်ဗ္တောန်လဝ်ပ္ဍဲဘာတံဂှ် က္လေၚ်ကလိုဟ်ကဵုဗီုမန်ရောၚ် မိဇမ္ပါ ဂှ် ဟီုရ။
ကောန်ကွးဘာတန်မူလဂှ် အာယုက် နူ (၅) သၞာံ စဵုကဵု (၁၀) သၞာံနွံလေပ်တုဲ မဒှ်အဝဲကောန်္ၚော် အဃောဝေၚ်မိပ် သၠောၚ်ရ။ ဆဂး ပ္ဍဲကဵုမွဲသၞာံ ပွိုၚ် (၈) ဂိတုဂှ် အခေါၚ်မိပ်ဝေၚ် ရုံရုံဂပ်ပ် ဍေံတံဟွံက္လိဂွံရ။ ဒးဓလိုက်လဝ်တမ်ရိုဟ် ဘဝ အပ္ဍဲဘာဗ္တောန် လိက်ကဵုကျူယှေန်၊ ကျူယှေန်ကဵု ဘာဗ္တောန်လိက်သၟးတုဲ ဟွံထေက်ကြိုက်ကဵုအဝဲမွဲသာ် မ္ဒးယဵုယိုက်လဝ် ဒလေၚ်ဣဝဵု ပရေၚ်ပညာကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာအိုတ်ရ။
သၞောတ်သှ်လိက်ဂှ် နွံမံၚ်ပ္ဍဲသၞောတ် ဖ္ဍောတ်ဗှ်ပါၚ်တိုက်ဖိုဟ်ဏီတုဲ ဟွံကဵုလဝ်ဇြဟတ် ကုသၞောတ်သှ်လိက် မဒုၚ် သ္ဇိုၚ်ကဵုဂမြၚ်ဉာဏ်ရ။ အဝဲကောန်ၚ္ၚာ်မံၚ်ဘာ ဂွံ (၁) တန် က္ဆံၚ်တန်မူလမွဲဂှ် လိက် (မြန်မာ၊ အၚ်္ဂလိပ်၊ သချာၚ်္၊ သိပ္ပံ) ပန်ဘာသာ ဍေံတံဒးဖ္ဍောတ်ဗှ်မံၚ်ရ။
ကောန်ၚ္ၚာ်တံဂှ် အခိၚ်နူဂယးပြဟ်ဒးက္တဵု အာကျူယှေန်၊ အခိၚ်တ္ၚဲပၠန် ဒးအာဘာ၊ စိုပ်နူဘာတုဲ ပယျာံသဝ်တ္ၚဲဂှ် ဒးဂြိပ်အာကျူယှေန်ပၠန်ရ။ ကောန်ၚ္ၚာ်လ္ၚဵုတံဂှ်မ္ဂး သီုဒးအာမံၚ်ဂိုက်ဏီတုဲ အခိၚ်ဗ္တံ (၁၀) နာဍဳမှ ဂွံစိုပ်သ္ၚိနွံရောၚ်။
“ပ္ဍဲကဵုက္ဍဟ်ကောန်ၚ္ၚာ်တံဏံဂှ် အရၚ်ဂွံဇူဟၟဲ၊ ကောန်ၚ္ၚာ်တံဏံဂှ် တီလိက်မွဲဓဝ်ရ။ လိက်လၟုဟ်ပၠန်ဂှ်လေဝ် (တိုက် စစ်) ပကိတ်ကေတ်၊ ရံၚ်လိက်တုဲတှေ် စၟဳစၟတ်ရဏောၚ်။ ၜိ်ုတ်လဵုကောန်ၚ္ၚာ်တံ လေပ်ရောဂှ် ကေတ်ဟွံဒးရပုဟ်၊ မၞိဟ်ဗှ်လိက်မာန်ဂှ်တှေ် ဂွံရ” သာ်ဝွံ မာန်နေဂျာကိုန်စဳဇန် ဂကောံစဳပျးဋ္ဌာန်ဒ္တန်သမၠုၚ်ပ္တိုန်ဍာ်ဒ္ကေဝ် ပရေၚ်ပညာ မိ မောဝ်ဆာဲ ဟီုရ။
တန်မူလဟီုဗက်ဂှ် ၜိုတ်အခိၚ်ဗ္တောန်မံၚ်ကဵုဍေံ ပ္ဍဲဘာတေံဂှ်ရ ကောန်ၚ္ၚာ်တံ ဍေံဒုၚ်ဒဝ်မာန်တုဲ အရၚ်ဇကုဇကောဝ် ဍေံ ဂွံဇၞော်မောဝ်၊ ပရေၚ်ဆက်ဆောံ၊ ဗဟုသုတမ္ၚး ဍေံဂွံဂွံတိုန်၊ ယေန်သၞာၚ်အခိုက်ကၞာဍေံ ဍေံဂွံတီဂှ် ဍေံဒးဂၠာဲ ကေတ်မ္ၚးဏောၚ်။ ပ္ဍဲဘာ ဍေံဂၠာဲဟွံဆဵုပုဟ်ဂှ်လေဝ် ညးဟီုပၠန်ရ။
ပ္ဍဲကဵုလိက်ကသုက်အခေါၚ်အရာကောန်ၚ္ၚာ် နူစပိုဒ် (၂) စဵုစိုပ် ပိုဒ် (၄၀) ဂှ် သွက်ကောန်ၚ္ၚာ်မွဲမွဲ အခေါၚ်ဇူပြေဝေၚ် လၟောၚ်ကီု၊ အခေါၚ်ကတ်လ္ၚတ်ပညာမၞုံကဵုၚ္ၚုဟ်မးကီု မ္ဒးနွံရောၚ် စပ္တံသာ်ဝွံ ချူဓမံက်လဝ်ရ။ အတိုၚ်လိက်ကသုက် ဏံ သွက်ဂွံကၠောန်ကဵုဂှ် အလဵုအသဳကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ တုပ်လဝ်စိုတ်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ (၁၉၉၁) ဂျူလာၚ် (၁၆) လက်ထက် အလဵုအသဳနအဖတေံ ထ္ပက်လဝ်စၟတ်တဲရ။
အခိၚ်ဗလးဘာတုဲဟီုဂှ် ဒှ်အခိၚ်ဝေၚ်၊ အခိၚ်ဇူရ။ ဆဂး ဟိုတ်နူတိုန်ကျူယှေန်ဂှ်တုဲ ကောန်ၚ္ၚာ်တံဂှ် ပရေၚ်ချဳဒရာၚ် အောန်ကၠုၚ်၊ ဒးဗှ်လိက်ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး သွက်ဍေံတံဒှ်ကၠုၚ်ပရေၚ်ဇြိုၚ်စိုတ် (စိတ်ဖိစီးမှု) ရောၚ် သာ်ဝွံ ညးက္ဍိုပ်အစဳ ဇန်သၠုၚ်ပ္တိုန်ဍာ်ဒ္ကေဝ်ညးဗြဴ ကေုာံ ကောန်ၚ္ၚာ် (WCEP) မိဟံသာထဝ် ဟီုရ။
“တိုန်ကျူယှေန်မှ ဂွံစၟတ်ဂၠိုၚ်၊ နွံမုက်မတ်၊ ဟွံတိုန်ကျူယှေန်တှေ် ဒးဗှ်လိက်ဂၠိုၚ် ဒှ်မံၚ်ဗီုပြၚ်ဂှ်တုဲ ဟိုတ်နူကျူယှေန်ဂှ် အကြာကောန်ၚ္ၚာ်ကဵုကောန်ၚ္ၚာ်တံဂှ် ပရေၚ်ဒုၚ်စသိုၚ်ဍေံတံ ဟွံတုပ်ကၠုၚ်နွံရ” သာ်ဝွံ မိဟံသာထဝ်ဂှ် ဟီုရ။
ပ္ဍဲကဵုသၞောတ်ဗ္တောန်ပညာကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ဗွဝ်ဖျာကျူယှေန်ဏံ လုပ်ကေတ်လဝ်ဒၞဲါ ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်ရ။ ၜိုတ်က္ဆံၚ်လဵု ကေတ်လဝ်ဒၞဲါခိုၚ်ကၠိုက်ရောဟီုတှေ် နူစတန်သ္ဇိုၚ်မူလ စဵုကဵုလိုန်စိုပ်လုပ်တိတက္ကသဵုရောၚ်။
အ္စာ၊ အ္စာၝောံ ပ္ဍဲဘာ ညံၚ်ဟဂွံထ်ၜးကျူယှေန်ဂှ် ထိၚ်ဒဝ်စဵုဒၞါလဝ်နွံမံၚ်ကီုလေဝ် ပ္ဍဲအကြာကွာန်ရးဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် အ္စာ၊ အ္စာ ၝောံဂမၠိုၚ် ထ်ၜးဗ္တောန်မံၚ်ကျူယှေန်ဗွဲမပြာကတ်အိုတ်ရ။ ကိစ္စကျူယှေန်ဂှ် ဟီုသှ်စဝါတ်မံၚ် ဍာံဍာံရောၚ်ဂှ်လေဝ် သ္ကိုပ်ပရေၚ်ပညာတွဵုရးဍုၚ် ဥူမျဵုတေအ်အံၚ် ဟီုပ္တိတ်ရ။
“ကိစ္စကျူယှေန်ဏံ ဒးပံၚ်ကောံဂၠာဲသွဟ်ရ၊ မိမတံဂှ် ဒုၚ်မံၚ်တဲတုဲ ကောန်ဇကု ယဝ်ဟွံပလံၚ်စွံကျူယှေန်မ္ဂး ညံၚ် ကဵုဟွံဂတာပ်ခေတ်၊ ညံၚ်ကဵုဟွံလေပ်လိက် လညာတ်ပ္ဍဲမိမတံ နွံမံၚ်ဗီုဂှ်ဏောၚ်တှေ် သၞောတ်ကျူယှေန်ဏံ နွံမံၚ် ဏီ” ဒုသ္ကိုပ်စၞောန်ပညုၚ် ဋ္ဌာနပရေၚ်ပညာတွဵုရးဍုၚ်မန် ဥူဂျဝ်ယေန် ဟီုရ။
ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန်ဂှ် သၞာံဗ္တောန်ပညာ (၂၀၁၅-၁၆) ဏံ လၟိဟ်ကွးဘာက္ဆံၚ်သ္ဇိုၚ်တန်မူလဂှ် (၁၁၁၈၂၀) တၠ၊ တန်ဒေါဝ် (၆၀၆၈၃) တၠ ကဵု ကွးဘာ တန်သၠုၚ် (၂၀၆၀၇) တၠ နွံရ။ ဟိုတ်နူအလဵုအသဳ ဖန်ဇန်ကဵုလဝ်ပရေၚ်ပညာ မသက္ကု ၚ္ၚုဟ် (အခမဲ့) တုဲ ကွးဘာတံဂှ် အပ်ဘာဟွံဒးအိုတ်စရိတ်ဟီုကၠာလေဝ် နူစအခိၚ်ပံက်ဘာ စဵုကဵုသှ်လိက်တုဲဒှ် မိမ ကွးဘာတံဂှ် မ္ဒးဂၠေၚ်ယဵုလဝ်လျိုၚ်စရိတ်ကျူယှေန်ဝွံရ။
ဆဂး သ္ကိုပ်ပရေၚ်ပညာတွဵုရးဍုၚ်မန် ဥူမျဵုတေအ်အံၚ်ဂှ် “ကာလဥပဒေ၊ နဲကဲဥပဒေ ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူတေံ တိတ်ကၠုၚ်မ္ဂးတှေ် သွက်ဂွံထိၚ်ဒက်ကောပ်ကာဲအာ ကိစ္စကျူယှေန်ဏံ မွဲနဲမွဲဗီု ဒှ်အထံက်အပၚ်မာန်ရောၚ်” ဟီုရ။
စပ်ကဵုကိစ္စဗ္တောန်ကျူယှေန်ဂှ်တုဲ နူဋ္ဌာနပရေၚ်ပညာအလဵုအသဳတံ နဲကဲနာနာသာ် ၜိုန်ရထိၚ်ပဒေံါဒၞါတာတဴမံၚ် ကီု လေဝ် ပြဟ်ဟ်ဏံ ပရေၚ်ရုန်ဂ္စာန်ညးတံ သွက်သ္ဂောံအံၚ်ဇၞးဂှ် ဒှ်ဟွံမာန်ဏီရ။
အတိုၚ်ဂလာန်ဥူမိုၚ်မိုၚ်မျေအ် ဂအုပ်ပါမောက္ခ (ဇူ) တက္ကသဵုမတ်မလီု ဟီုဂးလဝ်ဂှ်မ္ဂး “တိုန်ကျူယှေန်မှ ဂွံအံၚ် လိက်ဟီုဂှ် ဒုဟ်အ္စာလေဝ် ဟွံသေၚ်၊ ဒုဟ်မိမ၊ ဒုဟ်ကွးဘာတံလေဝ် ဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ ဒုဟ်နွံ ပ္ဍဲသၞောတ်ပရေၚ်ပညာ ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာလၟုဟ်ဟေၚ်ရောၚ်”
0 Comments