ပေဲါပၞာန်၊ ပဋိပက္ခမၞိဟ်ကေုာံ ပရေၚ်ၜို်ဟ်လလံ

ယဝ်ရ ပိုဲတံ စွံအရီု်ကျောဝ်အာပရိုၚ်မဳဒဳယာ အလုံဂၠးကဝ်မ္ဂး၊ သ္ဂောံဆဵုကေတ် ညးဒဒိုက်ဍုၚ်နာနာတံ ဒးပဲါဒဴ သွက်ဘဲပၞာန်ဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ ဂွံဆဵုရ။ မၞိဟ်ဂၠိုၚ်ကဵု ပြကောတိကိုဋ် (သၚ်ဃဲ) နူကဵုပေဲါဗတိုက် ဍုၚ်သဳရဳယျာ (Syria) တုဲ ညးဒဒိုက်တံ ပြးစိုပ်အာ စဵုကဵုဍုၚ်ယူရပ် ဗွဲမဂၠိုၚ်။ လပါ်ဍုၚ်ဗၟာ ပ္ဍဲကဵုသၞာံတုဲကၠုၚ်တေံ ဟိုတ်နူကဵု ဒှ်ပဋိပက္ခပၞာန်တုဲ ညးဒဒိုက်ကောန်ဍုၚ်အရေၚ်တံ ဒးတန်တဴမံၚ်စံၚ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲကဵုဒေသပယျဵုဍုၚ်သေံဂှ် ဗၞတ် (၃၀) သၞာံပြၚ်ရ။ စဵုကဵုတ္ၚဲဏံ သွက်ဂွံက္လေၚ်စဴ ဍုၚ်ကွာန်ဇကုဂှ် ဟွံဆဵုပယျးဒိုဟ်ဏီဖိုဟ်။ မွဲအခိၚ်ဓဝ် ပ္ဍဲကဵုသၞာံတုဲကၠုၚ်တေံ ဟိုတ်နူကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ ထဍေၚ်ပတိတ်ဏာ ဂလာရဵုဟေန်ဂျာတံ ညးဒဒိုက် (၅၀၀၀၀၀) ပြၚ်ဂှ် စိုပ်မံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဘၚ်္ဂလာဒေက်ရ။

ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံဟီုဂှ် ဍေံဆက်စပ်မံၚ်ကဵု ပေဲါပၞာန်သၟးဟွံသေၚ်၊ ဟိုတ်နူကဵု ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ဓလိုက်တံရိုဟ် သိုၚ်ခၞံရုၚ်စက် ပလီုပလာ် ပွဳပွူသဘာဝတံတုဲ သဘာဝတံ လီုလာ်၊ ဍုၚ်လ္ၚဵု နွံတန်တဴမံၚ် ပ္ဍဲကဵုၜဳပသိဖိတ်တံ ဗၠိုက်အာမံၚ် သိုက်က်ရောၚ်။ မၞိဟ်ကဵုမၞိဟ်တံ ဟို်တ်နူကဵု ပရေၚ်ဍေက်ကးညးသကအ် နွံဂၠိုၚ်ကီု အလဵုအသဳမအုပ်ဓုပ်တံ ဒဂေတ်လၟေတ်လီုလာ်ကီုတုဲ ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်တံ ဒးဝါတ်ဒိုက်ဂၠိုၚ်ကီု၊ ဍုၚ်လ္ၚဵုမ္ဂး သီုကဵုဒးဂဗ ကုကၞောဝ်ကၠောဝ်ဗျဵုကီုရ။ ဣဝွံ ကော်ခဴစ ‘ပဋိပက္ခမၞိဟ်’ ရောၚ်။ ပဋိပက္ခမၞိဟ်နွံမ္ဂး ပရေၚ်ဓဝ်ဍာံအရာပရေၚ်မၞိဟ် (Social Justice) ဂှ် ဟွံမွဲသက်က်ရ။

ဍုၚ်အလဵုဒှ်ဒှ် ဒေသအလဵုဒှ်ဒှ် ယဝ်ရ ပေဲါပၞာန် (ဝါ) ပဋိပက္ခမၞိဟ် နွံမံၚ်ရောၚ် ဒှ်မ္ဂး ဍုၚ်ဂှ်ဝွံ ဒေသဂှ်ဝွံ ပရေၚ်ၜိုဟ်သြိဟ် ဍာံပြဂှ် ဟွံမွဲသက်က်ရောၚ်။ ပ္ဍဲကဵုပဋိပက္ခပၞာန်ကီုဒှ်၊ ပဋိပက္ခပရေၚ်မၞိဟ်ကီုဒှ် ညးဒြဟတ်ဍောတ်ဂှ် ဒးဒုၚ်ဍဵုဍိုက်မံၚ်ကဵု ညးဒြဟတ်ဍောတ်တံ လၟိုန်ကာလရောၚ်။ ညးတံ ယာက္ဍိုပ်ဟွံမာန်ရ။

တ္ၚဲဏံ အလဵုအသဳဍုၚ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ပြိုၚ်ပကာန်တုဲ ပတိတ်မံၚ်လွဟ်လနက်၊ က္ၜၚ်ကျာ ကွ္ၜၚ်ဍာ်ပၞာန် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ်တုဲ ပြိုၚ်မံၚ်ဒြဟတ်ရ။ ဆဂး ဍုၚ်တံဏံပၠန်ရ၊ ကာလဍုၚ်မွဲမွဲ ကတဵုဒှ်ဒဒိုက် ညးဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲကဵုဂၠးကဝ်မွဲမွဲဒၞာဲတံ ဒှ်ဒဒိုက်မ္ဂး ညးတံဟေၚ် က္လေၚ်ကဵုအထံက်အပၚ်ရီုဗၚ်ပၠန်ရ။ ဆဂး က္လေၚ်ရံၚ်အာ ပရေၚ်ထံက်ပၚ်တံဏံမ္ဂး လၟိဟ်သြန် ပရေၚ်ထံက်ပၚ်ဂှ် ပတောံၜတ်ကဵု ပရေၚ်ပၞာန်မ္ဂး (၁၀၀၀) ဂအုံတှေ် နွံဆ ဗၞတ် (၁) ဂအုံဓဝ်ရောၚ်။

တ္ၚဲဏံ ညးဍုၚ်ကွာန် အလုံဂၠးကဝ်တံ အာတ်မိက်ကၠုၚ် ပရေၚ်ၜိ်ုဟ်လလံ သွက်အလုံဂၠးကဝ်တုဲ သဘၚ်သဳကၠဳပရေၚ်ၜိုဟ်လလံဂၠးကဝ် မရနုက်ကဵု (၄) ဝါ ကတဵုဒှ် ပ္ဍဲဍုၚ်ကိုဝ်ရဳယျာသၠုၚ်ကျာ ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်သၞေဟ်က္ၜၚ်ကျာ ‘အေန်ချောန်’ တုဲ ဂွံအခေါန်တိုန်စိုပ်ရ။

ဂကူကိုဝ်ရဳယျာ ညးမဆာန်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ
ကြဴနူကဵု ပေဲါပၞာန်ဝါဒ ကောန်မျူနေတ်ကဵု ဝါဒဒဳမဝ်ကရေဇြဳ (၁၉၅၃) တေံတုဲ ဂကူကိုဝ်ရဳယျာ ညးမဟီုအရေဝ်တုပ်သၟဟ်၊ လိက်ပတ်တုပ်သၟဟ်၊ ယေန်သၞာၚ်အခိုက်ကၞာ တုပ်သၟဟ်တံ ဒးပြးဇးတိတ်အာ (၂) ဍုၚ်တုဲ လၟုဟ်မ္ဂး ကော်ခဴစ ‘ဍုၚ်ကိုဝ်ရဳယျာသၟဝ်ကျာ’ (North Korea) ကဵု ‘ဍုၚ်ကို်ဝ်ရဳယျာသၠုၚ်ကျာ’ (South Korea) ရောၚ်။ ဍုၚ် (၂) ဍုၚ် ဂကူမွဲဂကူဓဝ်ဏံ သွက်ဂွံက္လေၚ်ကောံညးသကအ် ဗွဲမပြဟ်ဂှ် ဍေံဟွံလောဲသွာဏီရောၚ်။

အဃော အဲစို်ပ်အာ ပ္ဍဲကဵုသဘၚ်သဳကၠဳပရေၚ်ၜိုဟ်လလံဂၠးကဝ်ဏံဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဍုၚ် (၂) ဍုၚ်တေံ ဆဵုဂဗညးသကအ် တက်မံၚ်ကျာ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံညးသကအ်တုဲ ‘မွဲတ္ၚဲတှေ် ဍုၚ်ပိုဲတံ ၜါဍုၚ် ဂွံပံၚ်ညးသကအ် ဨကန္တရောၚ်’ ဂကူကိုဝ်ရဳယျာ ပ္ဍဲဍုၚ်ကိုဝ်ရဳယျာသၠုၚ်ကျာတံ စၟဳစမံၚ်အီအီရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဘဝညးတံဂှ် မိက်ဂွံနွံပၟိက်ကဵု ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ ဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ရ၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကိုဝ်ရဳယျာသၟဝ်ကျာတေံ ကၠောန်လဝ် လွဟ်လနက်နာနာ သီုကဵုလွဟ်အနုလကၠိုက်တုဲ ဘပဠမံၚ် ညးတံဂှ် ညးတံ ဟွံမိက်ဆဵုဟွံမိက်ညာတ်ရောၚ်။

ဟိုတ်ဂှ်ရ သဘၚ်သဳကၠဳပရေၚ်ၜိုဟ်လလံဂၠးကဝ် (World Peace Summit) ဏံဂှ် ဂကောံညးဍုၚ်ကွာန်ညးတံ မွဲဂကောံ မၞုံယၟု HWPL (Heavenly Culture, World Peace and Restoration of Light) သ္ပသ္ကိုပ်သ္ကတုဲ ကၠောန်ဗဒှ်လဝ်ရောၚ်။ ယၟုဂကောံဏံ ယဝ်ရ ဒးပံက်အဓိပ္ပာယ်ရောၚ်မ္ဂး ‘ဂကောံဒက်ပတန် ယေန်သၞာၚ်ဍုၚ်သွဝ်၊ မၚ်မွဲၜိုဟ်လလံဂၠးကဝ်၊ ကဵုလျးစဳပျးအလုံအလိုက်’ ရဴဝွံ ကၠာဲကေတ်မာန်ရ။ ယဝ်ရ ဒးသောၚ်ကလး ဇြိုဟ်ဟ်နက်က်မ္ဂး အတိုၚ်ဂကူကိုဝ်ရဳယျာ ညးတံ ကၠိုဟ်ကေတ်လဝ် ဍုၚ်သွဝ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်မိပ်ဇိပ် ဟွံမွဲကဵု ပရေၚ်ဍဵုဍိုက်ပါ်ခြာ နွံကဵုသၞောဝ်ဓရ်ရ။ တုပ်တဴ ဍုၚ်သွဝ် သ္ဂောံဒှ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုလိုက်မၞိဟ်ပိုဲတံလေဝ် ဒးမၚ်မွဲအာ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံတုဲ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံနွံတုဲ အလုံဍုၚ်လိုက်တံ ဂွံတၟးဇးဂှ် ဒးစဳပျးဏာကဵု လညာတ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ ဆာန်ကၟိန်ညးသကအ်၊ သ္ပစၟတ်သမ္တီညးသကအ်၊ အေၚ်ဒုၚ်ညးသကအ်တုဲ ဒးပလီုကၠေံ ပေဲါပၞာန်ရောၚ် ညးတံ ညာတ်ကေတ်ဗီုဂှ်ရ။

သဘၚ်သဳကၠဳပရေၚ်ၜို်ဟ်လလံဂၠးကဝ်ဝွံ ဇေတ်တ်မ္ဂး အဓိက ကၠောန်ဗဒှ် ပွိုၚ် (၃) တ္ၚဲ နူကဵု စၟတ်တ္ၚဲ (၁၇) စဵုကဵု (၁၉) ဂိတုသေပ်တေန်ပါရောၚ်။ ဆဂး ကောံဓရီုကေုာံ ပေဲါသောၚ်ပရိုၚ်တံ နွံမံၚ်ဒကဲတံဂှ် နွံတုဲ နူကဵုစၟတ်တ္ၚဲ (၁၅) ဂှ် စကၠောန်ဗဒှ်တုဲ စၟတ်တ္ၚဲ (၂၀) တေံဂှ် တုဲဒှ်အိုတ်ရောၚ်။

ပ္ဍဲဂကောံမဟာဇန်ကို်ဝ်ရဳယျာ HWPL ဂှ် ကောန်ဂကောံညးတံ ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်ကိုဝ်ရဳယျာသၠုၚ်ကျာသၟး နွံတဴ ဗၞတ် (၂၀၀၀၀၀) တၠရ။ ပ္ဍဲကဵု ကောန်ဂကောံတံဂှ် ညးမဆာန်ပရေၚ်ၜိ်ုဟ်လလံတံ ပါလုပ်တုဲ စပ္တံနူကဵု ကွးဘာတက္ကသဵု၊ သၟာကမၠောန်၊ အာစာဂဥုဲ၊ အာစာဘာ၊ သၟာဂဳတ၊ သၟာရုပ်ဂယိုၚ်တံ အလုံညးဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်။ ဂကောံဝွံ ဒက်ပတန်လဝ် ဗီုပြၚ်ဂကောံမဟာဇန်တုဲ ညးအာက္ဍိုပ် နွံယၟု ‘ဥက္ကဌမာန်ဟဳလဳ’ (Chairman Man Hee Lee) ဒှ်တုဲ ကော်ဇမၠေံမ္ဂး ဥက္ကဌလဳ (Chairman Lee) ရောၚ်။ ညးတေံဂှ် မွဲအခိၚ်တေံ ဒှ်ကောန်ပၞာန်မွဲ ပါအာ ပ္ဍဲကဵုပေဲါပၞာန်ကိုဝ်ရဳယျာ စကၠုၚ်နူဂှ် ညးတေံဂှ် မၠေံအာပၞာန်တုဲ အာတ်မိက်ဂၠးကဝ် သွက်ဂွံဒေံါကဵုပေဲါပၞာန်ရောၚ်။ လၟုဟ် ညးတေံ ဂွံအာယုက် (၈၀) သၞာံ ပြၚ်ကီုလေဝ် ဥက္ကဌလဳဂှ် ဆက်တုဲ ဂစာန်မံၚ် သွက်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ ဖိုဟ်ရောၚ်။

ဥက္ကဌ ဂကောံ HWPL မာန်ဟဳလဳ (Chairman Man Hee Lee)

လတုဲ မွဲအခိၚ်ဓဝ် သွက်ဂွံထံက်အရီုကဵု ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ HWPL တုဲ သၟတ်ကိုဝ်ရဳယျာတံ သ္ပက္ဍိုပ် ဒက်ပတန်လဝ် ‘ဂကောံသၟတ်ၜိုဟ်လလံဂၠးကဝ်’ (International Peace Youth Group – IPYG) ကီု၊ ညးဗြဴကိုဝ်ရဳယျာတံ သ္ပက္ဍိုပ်တုဲ ဒက်ပတန်လဝ် ‘ဂကောံညးဗြဴပရေၚ်ၜိုဟ်လလံဂၠးကဝ်’ (International Women’s Peace Group – IWPG) နွံကီုရ။ ဂကောံသၟတ် IYPG ဂှ် ပါလုပ်ချဳဒရာၚ် အလုံဂၠးကဝ် မပတံကဵု ကွာ်ဍာန်သွက်ၜိုဟ်လလံကီု၊ ကဵုလိက် ကုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဍုၚ်ဂၠးကဝ်ဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံဒုၚ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံရောၚ်။ တုပ်တဴ ညံၚ်ရဴ သာ်ဂှ်ကီု ဂကောံၜိုဟ်လလံညးဗြဴဂၠးကဝ် IWPG ဂှ် ဒြဟတ်ကောန်ဂကောံညးတံ နွံတဴ ဗၞတ် (၃.၇) ပြကောတိကိုဋ်တုဲ ညးဗြဴတံ ချဳဒရာၚ် သွက်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ အလုံဂၠးကဝ်ရ။

ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ ဒက်ပတန် အကြာဘာသာသာသၞာဂမၠိုၚ်
ပ္ဍဲကဵု ဂၠးကဝ်ပိုဲတံဝွံ မရှေ်သှေ်တဴ ဘာသာဂၠိုၚ်ကဵုဘာသာရောၚ်။ ဘာသာ သာသၞာအဓိကဂှ် နွံဗၞတ် (၄) ဘာသာရ။ ဘာသာခရေတ်ယာန်၊ ဘာသာ မူသလေန် ကေုာံ ဘာသာဟေန်ဒဳ နွံတဴတုဲ သီုဗုဒ္ဓဘာသာမ္ဂး ဒှ်အာ (၄) ဘာသာရောၚ်။ မ္ၚးနူကဵုဘာသာဇၞော် (၄) ဘာသာဏံတုဲ ဘာသာတၞဟ်ဟ်လေဝ် နွံတဴတၟာဂလိုၚ်ရောၚ်။ အတိုၚ်ဥက္ကဌလဳ HWPL ဟီုမ္ဂး ပေဲါပၞာန် မကတဵုဒှ်မံၚ် ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်လ္ၚဵု ဒေသလ္ၚဵုတံဂှ်တှေ် ဟိုတ်နူကဵု ဘာသာ သာသၞာတုဲ ကတဵုဒှ် နွံတဴ တၟာဂလိုၚ်ရောၚ်။

အဓိ်က ပ္ဍဲကဵုဘာသာတံဂှ် ဘာသာအလဵုဟွံဟီု ဟွံဗတောန်လဝ် ပရူပေဲါပၞာန်တံရ။ ဗ္တောန်လဝ်ကဵု ပရူ သွက်ဂွံထိၚ်ဒဝ်အာ ပရေၚ်ၜိ်ု်ဟ်လလံကီုရ။ ဆဂး မၞိဟ်မရှေ်သှေ်ဘာသာတံဂှ် ရန်တၟအ်ကဵု သွက်ဂွံစဵုဒၞာဘာသာဇကုကီုဒှ်၊ ရန်တၟအ်ကဵု ဂွံသမၠဲပတိတ် ဘာသာသာသၞာဇကုတုဲ အာဗတိုက်လေဝ် နွံရ။ ပ္ဍဲကဵုဂၠးတိပိုဲတံမ္ဂး ပေဲါပၞာန်ဘာသာ အကြာခရေတ်ယာန်ကဵု မူသလေန်တံ ကေၚ်ကတဵုဒှ် ဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ရောၚ်။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲကဵု ပေဲါသဳကၠဳ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံဏံမ္ဂး နူကဵုဂကောံကၠောန်ဗဒှ် HWPL တံ ကော်ဘိက်နၚ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဘာသာ သာသၞာ နူကဵုဍုၚ် ဗၞတ် (၅၅) ဍုၚ်တုဲ ကဵုညးတံဂၠာဲသွဟ် သွက်ပရေၚ်ၜိ်ုဟ်လလံ အလုံဂၠးကဝ်တုဲ သီုကၠောန်ကဵု ပေဲါသဳကၠဳအကြာက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဘာသာသာသၞာဂမၠိုၚ် မရနုက်ကဵု (၄) ဝါ (4th International Religious Leaders’ Conference) ကီုရ။

ပရေၚ်ပညာ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ
ဂၠးတိပိုဲတံဝွံ လၟိဟ်မၞိဟ်လေဝ် ဂၠိုၚ်တိုန်မံၚ်အရိုဟ်ဟ်တ္ၚဲတုဲ ဂကူ၊ အရေဝ်၊ ဘာသာ၊ သာသၞာ၊ ဓရ်ပတှေ်၊ လညာတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ ဟွံတုပ်သၟဟ်ညးသကအ် နွံတဴတၟာဂလိုၚ်ရောၚ်။ လဆောဝ်မ္ဂး ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်ဇၞော်မွဲမွဲကီုဒှ်၊ ရးဒေသမွဲမွဲကီုဂှ် ညးမရှေ်သှေ်ဘာသာသာသၞာ ဟွံတုပ်သၟဟ်ညးသကအ်၊ ဂကူဟွံတုပ်ညးသကအ်၊ အခိုက်ကၞာယေန်သၞာၚ် ဟွံတုပ်သၟဟ် ညးသကအ် နွံတဴတၟာဂလိုၚ်ရ။ ကာလ ဒှ်ကၠုၚ်သာ်ဂှ်မ္ဂး ဟို်တ်နူကဵု ဟွံတုပ်ကဵုပိုဲတံတုဲ မံၚ်ညးသကအ် မွဲစွံဟွံဂွံ ယဝ်ရ လဝ်စိုတ်သာ်ဂှ်မ္ဂး ဒှ်ပဋိပက္ခတုဲ ပရေၚ်ၜိ်ုဟ်လလံဂှ် ဍေံလီုလာ်အာမာန်ရောၚ်။

ဟိုတ်ဂှ်ရ လၟုဟ်မ္ဂး ဍုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်တံ စတုဲ ချပ်ဗစာကၠုၚ် သွက်ဂွံဗတောန် ပရေၚ်ပညာ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ (Peace Education) နွံကၠုၚ်ကီုရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲကဵု ပေဲါကောံဓရီု ဖောအ်ဗြေဝ် ပရေၚ်ပညာ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ (Peace Education Development Forum for Global Advancement) ဂှ်မ္ဂး တၠပညာ ဆေၚ်ကဵုပရေၚ်ပညာကောန်ၚာ်ကီု ပရေၚ်ပညာကဆံၚ်သၠုၚ်ကီု တိုန်စိုပ်ကၠုၚ် ဗၞတ် (၃၅) ဍုၚ်တုဲ ညးတံ သဳကၠဳဂၠာဲဂၠံၚ် သၠာဲဂတးလညာတ် စပ်ကဵုကမၠောန်ပရေၚ်ပညာပရေၚ်ၜိုဟ်လလံဝွံရ။

အတိုၚ်ရန်တၟအ် ပရေၚ်ပညာဏံမ္ဂး၊ အဓိက ဗ္တောန်လဝ်ကဵု ကောန်ၚာ်တံ သွက်ဂွံတီကၠိုဟ်လဝ် ပရူဂကူညးတၞဟ် အိုဿီု၊ ပရူဘာသာသာသၞာအိုဿီု၊ ပရူအခိုက်ကၞာယေန်သၞာၚ်အိုဿီုတုဲ သွက်ဂွံထိၚ်ဒဝ်အာ ပရေၚ်ဆာန်ကၟိန်၊ ဓဝ်ကၠိုဟ်ခၠၚ် ညးမွဲကေုာံညးမွဲ၊ ရှေ်သှေ်အာ ညးသကအ်တုဲ သွက်ဂွံသၠးအခေါၚ်လေပ်ရောၚ်။ ယဝ်ရ ကောန်ၚာ်ဂှ် နူကဵုအခိၚ်ဍောတ်တ် ဍေံကၠိုဟ်လဝ် ပရူပရေၚ်ၜိုဟ်လလံရောၚ်မ္ဂး ဍေံဇၞော်တိုန် ဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တှေ် ဂစာန်တုဲ ဝေၚ်ပဲါပဋိပက္ခတုဲ ဂၠာဲသွဟ် နကဵုနဲကဲၜိုဟ်ဟ်သြိုဟ်ဟ်ရောၚ်။

မဳဒဳယာပရိုၚ် ရီုဗၚ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ
သဘၚ်သဳကၠဳဇာဖိုၚ်မဳဒဳယာဒက်ပတန် ၜိုဟ်လလံဂၠးကဝ် မရနုက်ကဵု (၂) ဝါ (2nd Conference of Global Media Network) အဃောကၠောန်ဗဒှ်ဂှ်မ္ဂး သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော်တြေံ ဍုၚ်တူနဳယှာ နူကဵုဒေသအာဖရိကတေံ ထံက်ထ္ၜးဂှ် မွဲအခိ်ၚ်တေံ ဗၞတ် (၂၄) သၞာံတေံဂှ်တှေ် ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်ရဝါန်ဒါ (Rawanda) ဒေသအာဖရိကတေံဂှ် ဟိုတ်နူကဵုရေဒဳယဝ် ဗလးရမျာၚ်တံတုဲ ညးဍုၚ်ကွာန် ကောန်ဂကူဍောတ်တံ ဒးဒုၚ်ဂစိုတ်တၟာဂလိုၚ် လၟိဟ်ဗၞတ် (၅) ကိုဋ်ပြၚ်ၚ်ရောၚ်။ စနူကဵုအခိၚ်တေံ မဳဒဳယာဂှ် ပရေံမံၚ်ရောၚ် ရဴသာ်ဝွံ မဳဒဳယာဂှ် ယၟုလီုမံၚ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ လၟုဟ်မဳဒဳယာတံဂှ် ဒးက္လေၚ်ပလေဝ်ပတိုန်သိက္ခာဇကုရောၚ် ညးဟီုဏာကီုရ။

ညးစၞး ဌာန်ပရိုၚ် ဗၞတ် (၄၅) ဍုၚ်တံတိုန်စိုပ် သွက်ဂွံဒက်ပတန်ဇာဖိုၚ်မဳဒဳယာပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ

ကမၠောန်မဳဒဳယာတံဝွံ ကာလဍေံကတဵုဒှ်ကၠုၚ်ပဋိပက္ခဒှ်ဒှ် ပရေၚ်ပၞာန်ဒှ်ဒှ် ဣဏံဂှ် ဒှ်ပရိုၚ်ရ ဂးတုဲ ပတိုန်ထ္ၜးဂှ် ဒှ်ဂၠိုၚ်ရ။ ဆဂး စပ်ကဵုပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ မကတဵုဒှ်ဒၟံၚ်တံဂှ် ဗွဲမဇြိုဟ်နက် ပတိုန်ထ္ၜးဂှ် အောန်တဴ ဗွဲမလောန်ရောၚ်။ ပ္ဍဲကဵုပေဲါသဳကၠဳဏံမ္ဂး ဌာန်ပရိုၚ်မဳဒဳယာ ဗၞတ် (၁၃) ဍုၚ်တံ တုပ်စိုတ်ထ္ပက်စၟတ်တဲ သွက်ဂွံပါလုပ်အာ ပ္ဍဲကဵုဇာဖိုၚ်မဳဒဳယာဒက်ပတန်ပရေၚ်ၜိ်ုဟ်လလံပၠန်တုဲ ဖအိုတ်မဳဒဳယာ ဗၞတ် (၄၅) ဍုၚ်တံ တုပ်စိုတ် သွက်ဂွံပတိုန်ထ္ၜးပရေၚ်ၜိုဟ်လလံဝွံရောၚ်။

လိက်လလောၚ်ပရေၚ်ၜို်ဟ်လလံ ကေုာံ ဒေါံပေဲါပၞာန် (Declaration of Peace and Cessation of War – DPCW)
ပ္ဍဲကဵုအလုံသဘၚ်သဳကၠဳပရေၚ်ၜို်ဟ်လလံဇၞော်ဏံမ္ဂး ပၟိက်ဇၞော်အိုတ်ဂှ် စပ်ကဵုလိက်လလောၚ်ဝွံရောၚ်။ သဘၚ်သဳကၠဳပရေၚ်ၜို်ဟ်လလံဇၞော် ဗီုဗီုဏံဂှ် ကၠောန်ၜိ်ုတ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်ကိုဝ်ရဳယျာဏံသၟးသၟး ဂွံကၠုၚ်ဗၞတ် (၄) ဝါကီုရ။ အတိုၚ်ပတိုန်ထ္ၜးလဝ် လတူတေံကီုရ၊ ပ္ဍဲကဵုသဘၚ်သဳကၠဳဏံဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ပရေၚ်ဘာသာ သာသၞာ၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ပရေၚ်ပညာ၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် မဳဒဳယာ၊ အာစာ သၞောတ်ဝ်ဥပဒေ၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ညးဗြဴကဵု သၟတ်တံ တိုန်စိုပ်ရ။ ဇၟာပ်ပ်သၞာံ ညးတံတိုန်စိုပ်ဂှ် အဓိက စပ်ကဵု သၞောတ်ဝ်ပရေၚ်ၜို်ဟ်လလံကဵု သွက်ဂွံဗဒေါံထောံပေဲါပၞာန် ပ္ဍဲကဵုအလုံဂၠးကဝ်မွဲဂှ် ညးတံ ချပ်ဗစာလၟိုန်ကာလ နွံရ။

ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးတံ တံၚ်ဓဇက်ချူဇန်ကၠုၚ်သၞောဝ် လၟိုန်ကာလတုဲ လက္ကရဴအိုတ် ပ္ဍဲကဵုသၞာံဒုတိယဂှ်မ္ဂး ညးတံ ဂွံမူအပြောံ သွက်လိက်လလောၚ်တြးဝွံရ။ မူအပြောံ လိက်ဏံဂှ် နူကဵုဂကောံ HWPL က္လေၚ်ပအပ်ပြာပ်ကဵု အာစာချူသၞောဝ်တံတုဲ က္လေၚ်သ္ပဒတန် က္လေၚ်ချူဗီုပြၚ် လိက်လလောၚ်မွဲရ။ လိက်လလောၚ်ဏံဂှ် ညးတံ စကာတုဲ သွက်ဂွံပတိုန်ထ္ၜးကဵု ကုလသမဂ္ဂရောၚ်။ ကၠာဟွံဂွံပတိုန်ထ္ၜးကဵု ကုလသမဂ္ဂဂှ် နကဵုဂကောံညးတံ အာစိုပ် ပ္ဍဲကဵုဇၟာပ်ပ်အလဵုအသဳတုဲ သွက်ဂွံတုပ်စိုတ် လတူလိက်လလောၚ်ဏံဂှ် ဒးအာဆိုက်ဗ္ဒက် (Lobby) နွံကီုရ။

ပ္ဍဲကဵုစၟတ်တ္ၚဲ (၁၇) ဂိတုသေပ်တေန်ပါဂှ် စပ်ကဵုလိက်လလောၚ်ဏံ က္လေၚ်သ္ပသဘၚ်သဳကၠဳမွဲပၠန်တုဲ လၟိဟ်မၞိဟ်တိုန်စိုပ် ညးစၞးနူဍုၚ်သအာၚ် ဗၞတ် (၁၅၀၀) တၠကဵု ကောန်ဍုၚ်ကိုဝ်ရဳယျာ ဗၞတ် (၁၅၀၀) တၠတံ သ္ပစၟတ်သမ္တီ ထ္ပက်စၟတ်တဲ သ္ပပေဲါထံက်ဂလာန်ကီုရ။

ဘဘၚ်ၜို်ဟ်လလံ

သၟတ်ကိုဝ်ရဳယျာတံ ဒုၚ်တၠုၚ် ညးမတိုန်စိုပ် သဘၚ်ၜိုဟ်လလံ
ပ္ဍဲကဵုစၟတ်တ္ၚဲ (၁၈) ဂိတုသေပ်တေန်ပါဂှ်မ္ဂး ကၠောန်ဗဒှ် သဘၚ်ၜို်ဟ်လလံ (Peace Festival) မွဲကီုရ။ ကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲကဵုဖလာတ်ဝိုၚ်ဗဝ်ဇၞော်ဇၞော်တုဲ ကၠောန်ဗဒှ်ရ။ ဖလာတ်ဝိုၚ်ဗဝ်ဂှ် ကော်ခဴစ (Inchoen Asia Main Stadium) မဒှ်ရောၚ်။ သွက်ဂွံတိုန်စိုပ် ပ္ဍဲကဵုသဘၚ်ၜိုဟ်လလံဏံဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ပရေၚ်ဘာသာ သာသၞာ၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ပရေၚ်ပညာ၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် မဳဒဳယာ၊ အာစာ သၞောတ်ဝ်ဥပဒေ၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ညးဗြဴကဵု သၟတ် ကၠုၚ်နူဍုၚ်သအာၚ် ဗၞတ် (၁၅၀၀) တၠတုဲ ကောန်ဂကောံသၟတ် နူကဵု HWPL တံ ဒုၚ်တၠုၚ် ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ်ရ။

ပ္ဍဲကဵုဖလာတ်ဝိုၚ်ဗဝ်ဂှ်မ္ဂး ညးတိုန်စိုပ် ဗၞတ် (၅၀၀၀၀) တၠတုဲ ပ္ဍဲကဵုဂှ်မ္ဂး မ္ၚးနူကဵုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဟီုအရေဝ်တုဲ သၟတ်ဗၞတ် (၁၀၀၀) တၠ လှေ်ထ္ၜးပျး စပ်ကဵုပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ (၁၂) အခန်ကီုရ။
သရုပ်ဝွံ ညးဍုၚ်ဂၠးကဝ်တံ တ္ၚဲဏံ ဂစာန်မံၚ် သွက်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ ဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ရောၚ်။ လိက်လလောၚ်ပရေၚ်ၜိ်ု်ဟ်လလံ ကေုာံ ဒေံါပေဲါပၞာန် (DPCW) ဂှ် ပၟိက်ဇၞော်အိုတ်ရ။ ယဝ်ရ နူကဵုကုလသမဂ္ဂ တုပ်စိုတ် လလောၚ်လိက်ဏံ ဗီုလိက်လလောၚ်အခေါၚ်အရာမၞိဟ်မ္ဂး ဂၠးတိပိုဲ လလံတုဲ ဒတောဝ်တၞောဝ်မၞိဟ်တံ ဆက်ဂျိုၚ်တဴအာဂတရောၚ်။