ဝဏ္ဏမာန်၊ ဂိတုဒဳဇြေမ်ဗာ ၆၊ ၂၀၁၉
ဂိတုဒဳဇြေမ်ဗာ (၂၈) ဏံမ္ဂး စိုပ်ကၠုၚ် တ္ၚဲသၟတ်မန် အလန်အဋ္ဌမရ။ တ္ၚဲသၟတ်မန် အလန်အဋ္ဌမဝွံ ကၠောန်ဗဒှ်အာ ပ္ဍဲကဵုဗွိုၚ်သၠာတ်ဒဵုခရီု ပွိုၚ်ဍုၚ်ကျာ်မြဟ်တုဲ ကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ်တံ အဃောဖန်ဇန် ပလေဝ်ပလေတ်ဒၟံၚ်ရ။
တ္ၚဲသၟတ်မန်ဝွံ ပွိုၚ်ဍုၚ်ကေတ်လျိုၚ်တံကဵု ညးအာဍိုပ်ဌာန်ကောံသၟတ်မန်တံ ချပ်ဇန်သဳကၠဳညးသ္ကံတုဲ ကၠောန်ကၠုၚ်လဝ် ဇရေၚ်ဒေသ ပွိုၚ်ဍုၚ်နာနာရ။ သၞာံဏံမ္ဂး ဂကောံခမဳသၚ် ကေုာံ သၟတ်တံ ကေတ်လျိုၚ် သွက်ဂွံကၠောန် ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ကျာ်မြဟ်တုဲ ဖျေံကၠုၚ်သ္ဂုတ်သွာတ် သွက်ဂွံကၠောန် တ္ၚဲသၟတ်မန် ပ္ဍဲကဵုသၠာတ်ဒဵုခရီု မုက်ဂၠံၚ်ဇၞော် (ဘာအၚ်-ပါၚ်လုပ် ကအ်ဗိန်) ပွိုၚ်ဍုၚ်ကျာ်မြဟ်ဂှ်ရ။
တ္ၚဲသၟတ်မန်ဝွံ သ္ပအစာံကဵု သၟတ်ခေတ်တၟိ ကၠောန်ဗဒှ်ကၠုၚ် ကောံဓရီုလၟေၚ်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲကျာ်သုက် ဍုၚ်မတ်မလီု သၞာံ (၁၉၄၆) ဂိတုဒဳဇြေမ်ဗာ (၂၈) နူမွဲအခိၚ်တေံတုဲ ပ္ဍဲပေဲါသၠာဲဂတးလညာတ်သၟတ်မန် အလန်တတိယ ပ္ဍဲဂိတုအေဗရေဝ် (၂၁) စဵုစိုပ် (၂၄) ဗၞတ် (၃) တ္ၚဲ ဒၞာဲကွာန်ဝါဗိုၚ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်သၠုၚ်ကျာဂှ် သ္ပကၠုၚ်ဒတန် တ္ၚဲသၟတ်မန်ရ။
နူဂှ်တုဲ တ္ၚဲသၟတ်မန် အလန်ပထမဂှ် ကၠောန်ပ္ဍဲဒဵုထောၚ် ပွိုၚ်ဍုၚ်လှာဒကှ်၊ အလန်ဒုတိယဂှ် ပ္ဍဲကွာန်တၟံကၞေၚ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်သၟဝ်ကျာ၊ အလန်တတိယဂှ် ပ္ဍဲကွာန်သၞေဟ်ဗဒဝ် ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်၊ အလန်စတုတ္ထဂှ် ပ္ဍဲကွာန်ကံဗိန် ပွိုၚ်ဍုၚ်ကံကြိက်၊ အလန်ပဥ္စမဂှ် ကၠောန်ပ္ဍဲကွာန်ဝါခရူ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဇြပ်ဗု၊ အလန်ဆဌမဂှ် ကၠောန်ပ္ဍဲကွာန်ကၟာမဵု ပွိုၚ်ဍုၚ်ၜါသွာၚ်၊ အလန်သတ္တမဂှ် ကၠောန်ပ္ဍဲကွာန်သာံလှေဝ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ဘာအၚ်တုဲ သၞာံဏံ ဒဳဇြေမ်ဗာ (၂၈) ဏံမ္ဂး သွက်ဂွံကၠောန်အာ ပ္ဍဲဇရေၚ်ဒဵုခရီု ပွိုၚ်ဍုၚ်ကျာ်မြဟ်ရ။
ဖန်ဇန်ချူဓဇက်ဒၟံၚ် ပရေၚ်မူဝါဒသၟတ်
ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်အာကဵု ဂကောံသၟတ်ဗွိုၚ်စုၚ်တုဲ သွက်ဂွံကလေၚ်ဒက်ပတန်အာ ဂကောံသၟတ်သ္ပစၞးဂကူမန် ‘ဌာန်ကောံသၟတ်မန်’ ကော်ဗတ်အေၚ်္ဂလိက်မ္ဂး (Mom Youth Forum- MYF) ခိုၚ်ခိုၚ်ဂှ် ညးတာလျိုၚ်သၟတ်တံ ချဳဒရာၚ်ဒၟံၚ် ပရေၚ်ချူဓဇက် မူဝါဒသၟတ်ရ။
“မူဝါဒသၟတ်မန် ဂွံတိတ်ကၠုၚ်မွဲစုမ်ဂှ်တှေ် ဂကောံကေတ်လဝ်တာလျိုၚ် မူဝါဒသၟတ်ပိုဲတံ စချဳဒရာၚ်ဒၟံၚ်ရ။ လၟုဟ် ပြဟ်ဟ်ဏံတှေ် စှေ်ချဳဒရာၚ်ဒၟံၚ် ဒေသပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်နွံ၊ ခြာဟွံလံဏံတှေ် သွက်ဂွံအာဆဵုဂဗကဵု သၟတ်ဒေသရးဗ္ဂောနွံ၊ ပိုဲဒးစှေ်ဇၟာပ်ဒေသရးမန်နွံဏောၚ်၊ ပိုဲဂွံလညာတ် မူဝါဒဏံတုဲတှေ် ပိုဲဒးသဳကၠဳ ဒးလးထ္ၜးအာ ပ္ဍဲကောံဓရီုဇၞော်သၟတ် သွက်ဂွံကၠောန်ဂတတေံဏောၚ်” သာ်ဏံ ညးကေတ်လဝ်တာလျိုၚ် ချူဓဇက် မူဝါဒသၟတ် နာဲမန်ထဝ် (MYF) ဟီုထ္ၜးရ။
ပ္ဍဲကာလ ကောံဓရီုဇၞော်သၟတ်မန် သၞာံ (၂၀၁၄) ဂိတုမေ ကၠောန်ဗဒှ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲဘာလ္ဒောဝ်သာသနာ (၂၅၀၀) ဍုၚ်မတ်မလီုဂှ် ညးစၞးနူပွို်ၚ်ဍုၚ်နာနာ ဂကောံနာနာတအ် ပါလုပ်တိုန်စိုပ်သဳကၠဳ ပရေၚ်ဗီုပြၚ်သွက် သ္ဂောံဒက်ပခိုၚ်ပတိုန် ဌာန်ကောံသၟတ်မန်ကဵု ပရေၚ်ကမၠောန်ဌာန်ကောံသၟတ်ရ။
ကောံဓရီုဇၞော်တုဲဂှ် နကဵုသၟတ်တအ် ဖျေံအာတၚ်သ္ဂုတ်သွာတ် (၅) တၚ် စပ်ကဵုပရေၚ်ကမၠောန်ရ။ သ္ဂုတ်သွာတ် (၅) တၚ်ဟီုဂှ် –
(၁) သၟတ်ကဵု ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကောန်ဂကူ
သၟတ်မန်တအ်ဝွံ ဒတူလိုၚ်အာ နကဵုဂၠံၚ်တရဴ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကောန်ဂကူတုဲ ရုန်ဂ္စာန်အာ ပရေၚ်ဗၠးၜးဂကူ ကေုာံ ကဆံၚ်တုပ်သၟဟ်ကောန်ဂကူ မွဲကရောံဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန် ဗွဲမသၠးပွးရောၚ်။
(၂) သၟတ်ကဵု ဂဥုဲၜူမာဲ
သၟတ်မန်တအ်ဝွံ ပံၚ်ပစပ်ကဵု ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်၊ ဂကောံမှာဇန်နာနာ ကေုာံ အလဵုအသဳတွဵုရးတအ်တုဲ ဗတိုက်သရိုဟ်အာ ဂဥုဲၜူမာဲရောၚ်။
(၃) သၟတ်ကဵု ပွဳပွူသဘာဝ
ညးဍုၚ်ကွာန်တအ် ဟွံပါလုပ်မွဲသာ် ကမ္ပဏဳတအ်ကီု၊ အလဵုအသဳတအ်ကီု၊ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တအ်ကီု ပွမဓမံက်ရုပ်ရဴ ကိုန်စဳမာန်ဇၞော်ဇၞော် မဒှ်အန္တရာယ်ကဵု ညးဍုၚ်ကွာန် ကေုာံ ဇီုကပိုက်ပွဳပွူသဘာဝတအ်ဂှ် နကဵုသၟတ်တအ် ပံၚ်ဗ စပ်ကဵုညးဍုၚ်ကွာန်မန် ကေုာံ ဂကောံမှာဇန်မန်နာနာတအ်တုဲ ဗတိုက်သရိုဟ်အာရောၚ်။
(၄) သၟတ်ကဵု လိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်
ပွမချူဆာဲကၠာဲစၠောံဝၚ်မန် ဟွံမွဲကဵုဓဝ်ဍာံ၊ ပွမလံက်အရံၚ်ပလီုပလာ် ယေန်သၞာၚ်အခိုက်ကၞာမန်၊ ပွမကၟာတ်လဒဵု အခေါၚ်ဗ္တောန်လိက်ပတ်မန် ကေုာံ အခေါၚ်ပကတ်ပကေၚ် ဂဳတသုခုမမန်တအ်ဂှ် နကဵုသၟတ်မန်တအ် ပံၚ်ဗစပ်ကဵု ဂကောံလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်တုဲ ဗတိုက်သရိုဟ်အာရောၚ်။
(၅) သၟတ်ကဵု ပရေၚ်ပညာ
ပရေၚ်ပညာသၟတ်မန် မဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု ကွတ်ပညာဂတာပ်ခေတ် သ္ဂောံသၠုၚ်တိုန်မာန်ဂှ် နကဵုဌာန်ကောံသၟတ်မန် ပံၚ်ဗ စပ်ကဵု ဂကောံနာနာတုဲ ဓမံက်အာရုပ်ရဴရောၚ် သာ်ဝွံ ဖျေံလဝ်နွံရ။
ပ္ဍဲကဵုကလေၚ်ဒက်ပ္တန် ဌာန်ကောံသၟတ်မန် ဗီုပြၚ်စှေ်ကဵုသၞောတ်မွဲဂှ် ဂကောံသၟတ်ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု ဗီုပြၚ်ဂကောံသၟတ် မန်လညာတ်တၟိ (MYPO)၊ ဂကောံကဵုပညာသၟတ်မန် (MYEO) ကေုာံ ဂကောံသၟတ်ချဳဒရာၚ် တန်တဴဒၟံၚ်တ္ၚဲဏံကီု၊ ဂကောံသၟတ်ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု ပွိုၚ်ဍုၚ် ကေုာံ ရးဒေသဂမၠိုၚ်ကီု၊ ဂကောံသၟတ်ဗွိုၚ် ပ္ဍဲဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်တံကီု ညးစၞးစုၚ် သွက်ဂွံပါလုပ်ဂှ် သဳကၠဳဖျေံလဝ် ပ္ဍဲကဵုပေဲါသဳကၠဳသၟတ် (၂၀၁၉) တုဲကၠုၚ်ဂိတုသေပ်တေမ်ဗာ (၂၉-၃၀) ကၠောန်လဝ်ပ္ဍဲခရိုၚ်သဓီု ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ်ရ။
ကောံဓရီုဇၞော်သၟတ်မန်ဂှ် ကိုပ်ကၠာရန်လဝ် အကြာဂိတုမာတ် (၂၀၂၀) ဂှ်တုဲ ဒၞာဲဂှ် ရန်လဝ် သွက်ဂွံကၠောန်အာ ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ပံၚ်နွံရ။ ဆဂးဂှ် သွက်ဂွံကၠောန်ကောံဓရီုဇၞော် သၟတ်မန်ဝွံ ဟွံဂွံဒက်ကမ္မတဳဏီတုဲ အခိၚ်အခါလဵုကၠောန် ဒၞာဲလဵုကၠောန်ဂှ် သ္ပဒတန်ဟွံဂွံဏီရ။
ဌာန်ကောံသၟတ်မန် (Mon Youth Forum – MYF) ချဳဒရာၚ်တန်တဴဒၟံၚ်တ္ၚဲဏံဂှ် ညးစၞးဟွံပေၚ်ကီု၊ ညးချဳဒရာၚ်သှေ် အောန်အာကီုတုဲ ဗီုပြၚ်ဌာန်ကောံသၟတ်မန် ဗွဲမစှေ်ကဵုသၞောတ်မွဲဂှ် သွက်ဂွံဒက်ပတန်အာ ပ္ဍဲကဵုကောံဓရီုသၟတ် အရၚ်ဂွံကၠောန်ဂတဏံနွံရ။
ကာလကောံဓရီုဇၞော် ဂကောံသၟတ်မန် အလန်ဂတဏံမ္ဂး သွက်ဂွံကလေၚ်ဒက်ပခိုၚ်ပတိုန် ‘ဌာန်ကောံသၟတ်မန်’ (Mon Youth Forum – MYF) ဂှ်ကီု သွက်ဂွံသဳကၠဳအာ စပ်ကဵုမူဝါဒ ဂၠံၚ်တရဴသၟတ်ဂှ်ကီုရ။
ပ္ဍဲကဵုမူဝါဒသၟတ်ဂှ်မ္ဂး ရန်ဓဇက်လဝ် (၁၂) ကဏ္ဍ နွံတုဲ စတံနူ သၟတ်ကဵု ပရေၚ်ပညာ၊ သၟတ်ကဵု ပရေၚ်လိက်ပတ်၊ သၟတ်ကဵု ပရေၚ်ဂဥုဲၜူမာဲ ၊ သၟတ်ကဵု ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ သၟတ်ကဵု ပရေၚ်တိဍာ်၊ သၟတ်ကဵု ပွဳပွူသဘာဝ၊ သၟတ်ကဵု ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် စတံပါလုပ်ရ။
သၟတ်ဟီုမ္ဂး စတံနူ အဝဲအပိုၚ်အခြာ ဗၞတ်ဗ္ၜတ်အာယုက်ၜိုတ်လဵု ခုတ်တဴသၟတ်ရော၊ အခန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မ္ဂး သၟတ် တံအခန်ကဏ္ဍလဵု ဒးလုပ်ကေတ်တာလျိုၚ် အခန်ကဏ္ဍနာနာသာ်ဂှ် ချူဓဇက်မူဝါဒတုဲ အတိုၚ်ဂၠံၚ်တရဴမူဝါဒဂှ် သွက်ဂွံရေၚ်တၠုၚ်ဓမံက်အာရုပ်ရဴရ။
တ္ၚဲဏံမ္ဂး ဂကောံသၟတ်ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု ကွာန်-အရာပ်-ပွိုၚ်တိုက်-ပွိုၚ်ဍုၚ်၊ ဂကောံသၟတ်ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ် ကွာန် မတွံဂး သၟတ်ဗွိုၚ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ကေုာံ သၟတ်ဗော်ညဳသၟဟ်မန်၊ ဂကောံသၟတ်ချဳဒရာၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ် စပ်ကဵု ပရေၚ်ဖေါအ်ဗြေဝ်သၟတ် ဗီုပြၚ် ‘ဂကောံသၟတ်မန်လညာတ်တၟိ’ ၊ ‘ဂကောံကဵုပညာသၟတ်မန်’ မပ္တံသာ်ဝွံ ဗီုပြၚ်ညး ကဵုညးဂှ် ချဳဒရာၚ် နွံတန်တဴအိုတ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုဗွိုၚ်သၟတ်မန်တံ ချဳဒရာၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ် ကေၚ်ကာအလုံအိုတ်သီုဂှ် ကလေၚ်စန်ပကောံတုဲ ဒက်ပတန်ပ္တိုန် ‘ဌာန်ကောံသၟတ်မန်’ သ္ပစၞးသၟတ်ဂကူမန် မွဲဂကောံရောၚ်တုဲ ပ္ဍဲအရာချဳဒရာၚ်ရေၚ်တၠုၚ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂကူဂှ် နကဵု ကဏ္ဍသၟတ်လေဝ် အဓိက ပ္ဍဲကဵုကဏ္ဍပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီု၊ ပ္ဍဲကဵုကဏ္ဍပရေၚ်ပညာ၊ ပရေၚ်လိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်၊ ပရေၚ်ပွဳပွူသဘာဝ၊ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်၊ ပရေၚ်ဂဥုဲၜူမာဲ စတံနကဵုဇြဟတ်ဗွိုၚ်သၟတ်တံ ဒးလးဖျေံလၟေၚ်ကမၠောန် ဂၠံၚ်တရဴမူဝါဒ သွက်ဒးရေၚ်တၠုၚ်အာရောၚ်။