ဟံၚ်နန် (ပါၚ်ကၟာ)

လိက်နိဿဲ -“How to win friends and influence people” by Dale Carnegie.
“How to make people like you in 90 seconds or less” By Nicho Las Booth Man.

ဟီုထိုၚ်သးဂှ်ခိုဟ်ရ၊ ဟီုထ္ၜၚ်စညးသ္ကံဂှ် ဟွံခိုဟ်ရ၊ ဟီုထိုၚ်သးဂှ် ယဵုလ္ဂူတပ်ရ၊ ဟီုပ္တိုန်စညးသ္ကံဂှ် ဟွံယဵုတပ်ရ၊ ဟီုထိုၚ်သးဂှ် တိတ်ကၠုၚ်နူကဵု ကောန်တၟံဂြိုဟ်ရ၊ ဟီုပ္တိုန်စညးဂှ် တိတ်ကၠုၚ်နူကဵု တၞုၚ်ၚေက် တၞုၚ်လတာ်ရ၊ ဟီု ထိုၚ်သးညးဂှ် သွက်ဂွံဒှ်ဒတုဲဖဵုကဵုညးရ၊ ဟီုထ္ၜၚ်စညးဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ်မ္ဂး သွက်သ္ဂောံဒှ်ဒတုဲဖဵုဇကုရ၊ မိက်ဂွံဇူသၞိၚ်ဂၠံသြိုဟ် မၞိဟ်တံ ၜိုဟ်ၜိုဟ်သြိုဟ်သြိုဟ်မ္ဂး ၜိုတ်ဒှ်ဂှ်ဟီု ၜိုတ်ဒှ်ဂှ် ထိုၚ်သးမ္ဂး ပြေပြံၚ်ရ၊ မၞိဟ်တှေ်တုဲ မိက်ဂွံမိၚ်ဂလာန်ထိုၚ်သး ရ။ ဂလာန်ဗျိဒေါန်၊ ဂလာန်ဟီုထ္ၜၚ်စဂှ် ဟွံမိက်မိၚ်ရ၊ အရာဏံလေဝ် ပိုဲဒးစွံဓရ်သတိ မွဲသာ်ကီုရ၊ အရေဝ်ဖျေံစညးဂှ် လ္ပဟီုညိ၊ အရေဝ်ကဵုဇြဟတ်ညးသ္ကံဂှ် ဟီုညိ။
ဟိုတ်နူကဵု ဟီုအရေဝ်ကဵုဇြဟတ်လေပ်တုဲ ဗီုနာဲမွဲ ကလိဂွံလာဘ် ပရၚ်တဲကွဳစက်ကာမွဲမဂှ် မိက်ဂွံလဴဟီုစညိရ။ နာဲဏံဝွံ မၞုံယၟုမေတ်သတာအာ (Mr.R) ရ၊ ညးတေံ အာဝေၚ်ကဵု မိနော်ဗျုမွဲရ၊ လိုက်အာသ္ၚိမိနော်ဗျုတုဲဂှ် ညးဟီု ထိုၚ်သးဒၟံၚ် ပရူပရာသ္ၚိမိနော်ဗျုဂှ်ရ၊ နာဲကဵု မိနော်ဗျုဂှ် ဒှ်ရဲဍုၚ်ကွာန်လပါ်ဒိုဟ်ဗၟံက်ပိုဲဏံ ဟွံသေၚ်ရ၊ ညးတံဂှ် ဒှ်ရဲဍုၚ် ကွာန်လပါ်ဒိုဟ်ပၠိုတ်တေံရ။
နာဲဂှ် ညးသၟာန်တိုန် မိနော်ဗျုဂှ် သာ်ဏံရ “သ္ၚိဏံဂှ် သိုၚ်လဝ်နူကဵုသက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၈၉၀) တေံရ ဟွံသေၚ်ဟာ” “ယွံ” မိနော်ဗျုဂှ် ဟီုတုဲဂှ် နာဲဂှ် ညးတေံဆက်ဟီုတိုန် “အဲညာတ်ဒးသ္ၚိဏံဂှ် အဲဗှ်သၞာ စိုပ်အာဂၠံၚ် လပါ်သ္ၚိအဲက္တဵုဒှ်မၞိဟ် ဒၞာဲမိအဲ ၜံၚ်သၠးဂၠံဂဝ်အဲတေံကွေံကွေံရ။ သိုၚ်လဝ်လေဝ်ခိုဟ် သ္ၚိဏံ ရံၚ်စကျေဝ်ကွေံကွေံ အခိၚ်လၟုဟ်ဏံ မၞိဟ်တံ ဟွံသိုၚ်ခၞံသ္ၚိဗီုဏံရ”
ကာလဂှ် မိဇၞော်ဂှ် မိၚ်ဒးရမျာၚ်ထိုၚ်သးသ္ၚိညးတုဲ ညးမိပ်တိုန်စိုတ် ဟီုအရေဝ်ရမျာၚ်ဇတဝ်တိုန်ရ “သ္ၚိဏံဂှ် ဒှ်သ္ၚိလ္ပံ ညာတ်မွဲရ။ (a dream house) ဒှ်သ္ၚိချပ်ကူလဝ် နကဵုကသပ်ကျေဝ်ကျေဝ်ဏောၚ်၊ သ္ၚိဏံဂှ် သိုၚ်ခၞံလဝ် နကဵုဇြဟာန်မေတ္တာ (love) မွဲရ။ နူကိုပ်ကၠာ ပိုဲဟွံဂွံသိုၚ်ဗဒှ်သ္ၚိဏံဏီဂှ် အဲကဵု တြုံတၠသ္ၚိအဲ ကူချပ်လဝ်ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵု သၞာံရ။ ပိုဲသိုၚ်ခၞံသ္ၚိဏံဂှ် ပိုဲဟွံဒးလိၚ်အ္စာဗဳသကဝ်၊ အ္စာပါန်ခဳတံရ။ ပိုဲချပ်ကေတ်ကေတ် ပိုဲစဳဇန်ကေတ်ကေတ်ရ” ကာလဂှ် နာဲဂှ် ဟီုထိုၚ်သးတိုန် မိနော်ဂှ် နကဵုဂၠံသြိုဟ်ဍာံဍာံ နကဵုစေတနာတပ်တပ် ဗွဲမယဵုလဂူရ။ တုဲဂှ် မိနော်ဗျုဂှ် ကော်ဏာ နာဲမေတ်သတာအာဂှ် ဒၞာဲညးစွံလဝ် ကွဳစက်ကာဂှ်ရ။
မိနော်ဂှ် လဴထ္ၜးစ ပရူဒဒှ်ကွဳစက်ကာဂှ်ရ၊ ကွဳစက်ကာဏံ ၜိုန်ရလောန်ကၠုၚ် သၞာံအခါလအ်လကီုလေဝ် ခိုဟ်ဒၟံၚ်ဖိုဟ်၊ ကျေဝ်မံၚ်အတိုၚ်တြေံပကတိဖိုဟ်ရ။ “ကွဳစက်ဏံဂှ် တြုံတၠသ္ၚိအဲ နူကိုပ်ကၠာညးဟွံဂွံစုတိဏီဂှ် ညးရာန်ကဵုလဝ် ပရေၚ်တဲကဵုအဲရ။ သ္ပပတံနူကဵု တြုံတၠသ္ၚိတုဲ ချိုတ်အာတုဲ မွဲလှေ်လေဝ် အဲဟွံဍိုက်ကွဳစက်ဏံရ။ အဲဂိုၚ်ဒေပ် စွံလဝ်ခိုဟ်ခိုဟ်ရ။ ဗှေ်ဂှ် မၞိဟ်ဒုၚ်စသိုၚ်ကဵု ကပေါတ်ကျေဝ်ကျေဝ်လေပ်တုဲ ကွဳစက်ကာဏံ အဲကဵုပရၚ်တဲကဵုဗှေ်ရ” ကာလဂှ် နာဲဂှ်ဟီု “ယွံစဳ မုဟိုတ်စဳ ဂွံကဵုအဲရော။ စေတနာဣစဳဂှ် အဲကၠိုဟ်ကေတ်မံၚ်ရ၊ ဆဂး အဲဂှ် ကဠောမသကဵု ဣစဳတံလေဝ်ဟွံသေၚ်၊ အဲဟွံဂံၚ်ဒုၚ်တဲရ ဣစဳ။”
ကာလဂှ် မိနော်ဗျု ဟီုတိုန်ဗွဲမအံသဝ် “မသ ကဠောကောဒေံ ဍာံပြမံၚ်ရ၊ မသကဠောကောဒေံအဲဂှ် ဍေံမၚ်အဲချိုတ်တုဲ ဍေံတံ ဂွံဂွံကွဳစက်ကာဏံရ၊ ဆလအ် ဍေံတံဟွံဂွံပုဟ် သမ္တီလဝ်” ကာလဂှ် နာဲဟီုကဵု မိနော်ဗျုဂှ် သာ်ဏံပၠန်ရ။ “ယဝ်ရဟွံမိက်ကဵု မသကဠောကောဒေံတံမ္ဂး သွံထောံဂွံသြန်ရ” မိနော်ဗျုဂှ် ဟီုတိုန်နကဵုရမျာၚ် ထတ်ထတ် “သွံထောံ” ဗှေ်ထေၚ် အဲသွံထောံကွဳစက်ဏံ အဲညာတ်ညးတၞဟ်တံ ဍိုက်ကွဳစက်ကာ တြုံတၠသ္ၚိအဲ ရာန်ကဵုလဝ်ပရၚ်တဲကဵုအဲဏံဂှ် ဗီုလဵုအဲဂွံမံၚ်ရော၊ အဲဒုၚ်တဲ ဟွံမာန်ပုဟ်ဗှေ်၊ ဗှေ်ရ ဒှ်မၞိဟ်ဒုၚ်စသိုၚ်ကဵု ကပေါတ်ဝတ္ထု ကျေဝ်ကျေဝ်တံလေပ်တှေ် ကွဳစက်ကာဏံ အဲကဵုပရၚ်တဲကဵုဗှေ်ရ။ ဗှေ်ဒုၚ်တဲမွဲဝါညိ” ဗှေ်ဒုၚ်တဲမွဲဝါညိ” နာဲဂှ် ပဲါဓလေတ်ဟွံဂွံတုဲ ဒးဒုၚ်တဲကဵု ကွဳစက်ဂှ်ရ။ ဟွံကေတ်ပၠန်လေဝ် မိနော်ဂှ် စိုတ်ဟွံမိပ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ နာဲမေတ်သတာအာဂှ် ဒးဒုၚ်တဲ ကေတ်ထောံကွဳစက်ဂှ်ရ၊ ဟိုတ်နူကဵု အရေဝ်ဒးကတောဝ်တုဲ နာဲဂှ် ကလိဂွံကွဳစက် ပရၚ်တဲမွဲမသၟးသၟး ဟဂှ်ရ။
ဟီုညးဒစိုတ်ဂှ် ဟီုဏာမ္ဂး ဂွံပံက်ဂၠံသြိုဟ်ညး ဂွံပံက်ဂၠံစိုတ်ညးဂှ် ဟွံဝါတ်ရ၊ မၞိဟ်တံ ဒးစိုတ်ကဵုမုရော၊ မုပၟိက်ဆန္ဒညး နွံဗီုလဵုရော၊ ယဝ်ရတီမံၚ်မ္ဂး ကသအ် Key သွက်သ္ဂောံပံက်ကောန်တၟံဂြိုဟ်ညးဂှ် နွံဒၟံၚ်အပ္ဍဲကဵုတဲဇကုရ။ ပိုဲလုပ်ဆက်ဆောံ ပံၚ်ဖက်ကဵုမၞိဟ်တံဂှ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴ ပိုဲဍိုက်ကွဳလိုန် ဗ္တောန်ဗက်ဒဳကွဳစက်ကာ၊ ဗ္တောန်ၜိၚ်ဍာ်တံကီု ရ။ ဂွိၚ်မံၚ်၊ ဖေက်မံၚ်ဏောၚ်၊ ဓရ်ပတှေ်ဇကုဇကုဟၟဲမ္ဂး ကာလလဵုလေဝ် ဟွံစဳစောန် ဟွံစိုန်သ္ကီုရ၊ တ္ၚဲဂှ် ဟၟဲကဵုဓဝိၚ် ဟၟဲကဵုစိုတ်ဖေက်တံမ္ဂး တ္ၚဲဂှ် ဍိုက်ကွဳလိုန် ဒဳကွဳစက် ၜိၚ်ဍာ်တံ ကလိတ်ကလောတ်စဳစောန်ရ။ ပိုဲလုပ်ဆက်ဆောံကဵု မၞိဟ်တံလေဝ် လ္ပဖေက် လ္ပဂွ လ္ပဂွိၚ် အတိုၚ်သဘာဝဍေံလောဲလောဲကီု ဍေံအာမ္ဂး ပရေၚ်ဆက်ဆောံဂှ် ပြေပြံၚ်ရ၊ ကာလဒးလုပ်ကဵု မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော် မၞုံကဵုကဆံၚ်တံ၊ အစံၚ်အ္စာ ဥက္ကဌကွာန် မၞိဟ်ဇၞော်ဍုၚ်တံကီု သေဌဳကမ္ပဏီတံကီုမ္ဂး ဟၟဲကဵုဓရ်ဖေက် ဟၟဲကဵုဓဝိၚ်စံၚ်တူတံမ္ဂး ပရေၚ်တက်ကျာဆက်ဆောံဂှ် ဍေံအာလိတ်ကလောတ် ဗၠေတ်ဟၟဲရ။ ဓရ်ဖေက်တံ ဓဝိၚ်တံဂှ် ဍေံပၠီုထောံ ကမၠောန်ပိုဲလေပ်ရ။
ပိုဲဂွံလုပ်ဇူ သၞိၚ်ဂၠံသြိုဟ်မၞိဟ်တံဂွံဂှ် ပိုဲဒးတီလဝ် တၚ်ကိစ္စဇၞော်ဇၞော် မွဲသာ်ပၠန်ဂှ် ပွမဒးတီလဝ် ပရေၚ်ဒုၚ်စသိုၚ် Feeling မၞိဟ်တံရ။ ပရေၚ်ဒုၚ်စသိုၚ်ညး ညံၚ်ဂွံတီ ပရေၚ်ဒုၚ်စသိုၚ်ဇကုဍာံဍာံဂှ်လေဝ် ညံၚ်ညးဂွံတီဂှ် ဒးထ္ၜးလေပ် ရ။ ပရေၚ်ဒုၚ်စသိုၚ်ဇကု ညံၚ်ညးဂွံဆဵု ဂွံတီဂှ် ဗီုလဵုဂွံသ္ပရောဟီုမ္ဂး ဒးထ္ၜးကဵု မုက်မတ်ဂှ်လေဝ်နွံ၊ ဒးထ္ၜးကဵုရမျာၚ်ဂှ် လေဝ်နွံရ။ အရာရာအိုဿီု ညံၚ်ညးဂွံသ္ဍိုက်မၠိုက်ဂှ်မံၚ်မ္ဂး ညးဒးစိုတ်ကၠုၚ်ကဵုဇကုဏောၚ်။ ညးစိုတ်လုပ်စကၠုၚ်ကဵု ဇကုဏောၚ်၊ ကာလဂှ်တှေ် ဂွံလုပ်ဇူ သၞိၚ်ဂၠံသြိုဟ်ညးရ။ ဂွံလုပ်ဇူသၞိၚ်ဂၠံသြိုဟ်ညးဟီုဂှ် အဓိပ္ပါယ်ဍေံဂှ် ကလိဂွံဓရ်ဇြဟာန် မေတ္တာနူကဵုညးရ။
အပ္ဍဲကဵုဍုၚ်ပိုဲဏံ ဗွဲမဂၠိုၚ်မ္ဂး စွံၚုဟ်မးကဵု လပါ်ကပေါတ်ဝတ္ထုရုပ်ရဴ ဗွဲမ္ၚးဂၠိုၚ်ရ။ ပိုဲညာတ်သေဌဳညး တၠဒြပ်တံမ္ဂး ပိုဲဆက်ဆောံမွဲဗီု ပိုဲညာတ် ညးတၠဒဒိုခ်ဝါတ်ဝါတ် အောန်ကဵုပိုန် ဍိုန်ကဵုရုပ်သာ်တံမ္ဂး ပိုဲဆက်ဆောံမွဲဗီုပၠန်ရ။ ပိုဲဆက် ဆောံဒၟံၚ်ကဵုမၞိဟ်တံ ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဗီုရ၊ မုဟိုတ်ဍေံဂွံဒှ် ဗီုဏံရောဟီုမ္ဂး ဟိုတ်နူကဵုသ္ပဇၞော်ကဵု အရာကပေါတ် ဝတ္ထုရုပ်ရဴ လပါ်မ္ၚးတံရ။ ဟွံသ္ပရှေ်သှေ်ရဴဂဴကဵု ပရေၚ်ဒုၚ်စသိုၚ်မၞိဟ်တံရ၊ ဂၠံၚ်လပါ်ဍုၚ်ပၠိုတ်တေံမ္ဂး ညးတံသ္ပရှေ်သှေ်ရဴဂဴကဵု ပရေၚ်ဒုၚ်စသိုၚ်မၞိဟ်တံရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ မၞိဟ်တှေ်တုဲ ညးတံဆက်ဆောံမွဲဗီုဓဝ်ရ၊ မၞိဟ်တှေ်တုဲ မၞုံကဵုပရေၚ်ဒုၚ်စသိုၚ် တုပ်တုပ်ဖအိုတ်ရ၊ မၞိဟ်သိုက်၊ မၞိဟ်ဝါတ်၊ မၞိဟ်ပရေံ၊ မၞိဟ်ကျေဝ်၊ မၞိဟ်မၞုံကဵုပညာ၊ မၞိဟ်ဟၟဲကဵုပညာ မၞိဟ်လဵုလေဝ် ဟွံဟီုပုဟ် မၞုံကဵုပရေၚ်ဒုၚ်စသိုၚ်မွဲသာ် မွဲရံၚ်ဓရ်ရ၊ သွက်သ္ဂောံပါ်ပဲါ၊ ပါ်ကဆံၚ်ဂှ် မုလေဝ်ဟၟဲရ၊ ၜိုန်ရမုခ်မတ်ရံၚ်သာ် စၞာံဇကု ဟွံတုပ်ညးသ္ကံကီုလေဝ် မၞုံကဵုရံၚ်သာ်ဂၠံသြို်ဟ် ကောန်တၟံဂြိုဟ်ဂှ် တုပ်တုပ်သီုဖအိုတ်ရ။
ယဝ်ရပါ်ကဆံၚ်တုဲမှ ဆက်ဆောံမ္ဂး ကလိဂွံရဲသဟာဲတံ အောန်အာရ၊ ပိုဲဆဵုမၞိဟ်တံမ္ဂး ညးဟွံသၟာန်ကၠာလေဝ် ဇကုဒးသၟာန်ညးကၠာရ၊ ဒးအီထ္ၜးကဵုညးကၠာရ၊ ဗီုဗီုဏံ ဟွံသ္ပမ္ဂး သ္ကံရဲမိသဟာဲပိုဲတံ ယအ်အာရ။ ညာတ်ညးတှေ် ရံၚ်အာမုခ်မတ်ညးတုဲ အီထ္ၜးကဵုညးညိ၊ တုဲပၠန် သၟာန်ညးကၠာညိ၊ ဒှ်ရဲဇကုမာန်ဖအိုတ်ရ၊ Face-to-face communication မုခ်ကဵုမုခ် ပတဝ်လဝ်ညးသ္ကံတုဲ ဆက်ဆောံ ဟီုအရေဝ်ညးသ္ကံညိ၊ eye-to-eye contact မတ် ကဵုမတ် ရံၚ်ညးသ္ကံတုဲ ဟီုအရေဝ်ဆက်ဆောံညးသ္ကံညိ၊ Heart to heart talk ဟီုအရေဝ်တက်ကျာညးသ္ကံမ္ဂး ဟွံလီဟွံဠာန် ဗွဲမယဵုလဂူ ပံက်လဟာ်လ္တူညးမွဲ ကေုာံ ညးမွဲတုဲ တက်ကျာညးသ္ကံညိ၊ ပရေၚ်ဆက်ဆောံကဵု မိဿဟာဲသ္ကံရဲတံ ပြေပြံၚ်ကၠုၚ်ဏောၚ်။
ၜိုန်ရညးဟီုအရေဝ် ဂၠာဲကၠုၚ်ဗီုကဵုသၞကီုလေဝ် တုဲတဴကဵုဇကုကလေၚ်ပၠန်ဏာရ။ “Respond, Reaction” ပွမကလေၚ်ပလန် ဒစဵုဒစးဂှ် ဒးစွံဓရ်သတိရ။ ဂၠံၚ်လပါ်ခိုဟ်ဂှ် ဗီုညးကၠုၚ် ဇကုကလေၚ်ကဵုဏာဂှ် ခိုဟ်မံၚ်ရ၊ ဂၠံၚ် လပါ်ပရေံဂှ်မ္ဂး ဗီုညးကၠုၚ်ဂှ် ဇကုညံၚ်ဟွံကဵုဏာညးဂှ် ကိစ္စဇၞော်ရ။ ညးထေဲကၠုၚ်ကဵုဇကု ဇကုထေဲဏာကဵုညးကီုမ္ဂး သွက်ပၟတ်ဂွံဂဵုရ၊ ညးထေဲလေဝ် ဇကုဟွံထေဲမ္ဂး ပြဒ္ဒညာဂှ် ညိၚ်ဝတ်အာရ၊ သၞဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်မိဿဟာဲမာန်ရ၊ ဇကုလေဝ် မိက်ဂွံလက်ညးမွဲတဲကီုတွဵုဏောၚ်၊ မိက်ဂွံပြေကၠေံ လၚောပ်စိုတ်ဒေါသဂှ်မ္ဂး ဇကုဂွံဒုၚ်စသိုၚ်ခိုဟ်ခိုဟ် ၜိုတ်မသုန် မိနေတ်ဓဝ်တုဲ ဒးလေၚ်ဟောံအာ မိဿဟာဲမွဲမာန်ရ။ ပ္ဍဲကဵုကလေၚ်ပလန်ဏာ (Reaction) ဂှ် ကိစ္စဇၞော်ဇၞော်ကွေံရ၊ မုဇကုကေတ်ရောဂှ် ဒးတီလဝ်ရ။ ဇကုကေတ်ၜိုတ်ပြေထောံ ပရေၚ်ဒုၚ်စသိုၚ် ဂွံလက်ဍေံမွဲတဲဂှ်ဟာ၊ ဇကုကေတ် ဂုဏ်ဖဵု ဗွဲလက်ကြဴတေံ ခိုဟ်ခိုဟ်ဟာ ချပ်တုဲ ကလေၚ်ပလန်ဒစဵုဒစးညိ၊ အေၚ်ဒုၚ်ထောံမွဲတဲတုဲ ကလိဂွံဂုဏ်ဖဵုဍေံ အလုံမွဲအာယုက်မာန်မံၚ်ရ။
နိခဝ်လာတ်ဇြဘုတ်မာန် (Nicholas Booth Man) ဂှ် ညးဟီုသာ်ဏံရ၊ Face-to-face communication မုခ်ပတဝ်တုဲ ဆက်ဆောံဟီုအရေဝ်ညးသ္ကံဂှ် ကိစ္စဇၞော်ဒၟံၚ် ၜိုတ်မသုန်ဣသုန် (55%) က္ဍိုပ်ကၠံရ။ ဗီုစွံအခိုက်ရမျာၚ် ဂှ် ကိစ္စဇၞော်ဒၟံၚ် ၜိုတ်ပိစှော်ဒ္စံါ (38%) က္ဍိုပ်ကၠံရ။ မအရေဝ်ဝေါဟာ ဗီုသုၚ်စောဲဂှ် ကိစ္စဇၞော်ဒၟံၚ် ၜိုတ်ထပှ် (7%) က္ဍိုပ်ကၠံရ။ ပိုဲဆက်ဆောံဟီုဂးလေပ်မ္ဂး ကလိဂွံမိဿဟာဲ သ္ကံရဲဂၠိုၚ်ရ။ ပိုဲမၞိဟ်တံဟီုဂှ် မံၚ်ဇကုမွဲဓဝ် ဟွံဂွံရ။ ဒးဆက် ဆောံ ဒးပံၚ်ဖက် ဒးဆက်စၠောံညးသ္ကံ ဖအိုတ်ရ။ ပရေၚ်ဆက်ဆောံ သ္ပမိဿဟာဲညးသ္ကံဂှ် ဒှ်ဒၞာဲ သွက်ဂွံကဵုဇြဟတ် ညးသ္ကံ ညးမွဲကေုာံညးမွဲရ။ ညးမဆက်ဆောံ ဆက်စၠောံမံၚ်ညးသ္ကံဂှ် အာယုက်ဂၠိုၚ်ရ။ ညးမဆက်စၠောံမံၚ်ညးသ္ကံဂှ် ဒှ်ဇြဟတ် အပ္ဍဲအရာပံၚ်တဲကၠောန်ရ။ ညးမဆက်စၠောံမံၚ်ညးသ္ကံဂှ် ဂီုကၠီုရ။ တိတ်ဗၠးနူဘဲတုဲ ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်ခိုၚ်ကၠိုက်ရ၊ ကာလဂွံသၠုၚ်မ္ဂး ဂွံသၠုၚ်မွဲစွံ၊ ကာလဒးသဝ်မ္ဂး ဒးသဝ်မွဲစွံရ၊ ကာလဒးၜိၚ်လေဝ် ဒးၜိၚ်မွဲစွံလေပ်ရ၊ ကာလဒးဗၠိုက် လေဝ် ဒးဗၠိုက်မွဲစွံလေပ်ရ။ ကာလဂွံဂြိုၚ်လေဝ် ဂွံဂြိုၚ်မွဲစွံ၊ ကာလဒးလရိုအ်လေဝ် ဒးလရိုအ်မွဲစွံရ၊ ပရေၚ်ပံၚ်ဖက် ဆက်ဆောံညးသ္ကံဂှ် ဒှ်ကမၠောန် သွက်ဂွံမိပ်ဇြိပ်မွဲသာ်ရ။ မၞိဟ်မၞုံကဵုမိဿဟာဲသ္ကံရဲဂၠိုၚ်ဂှ် ဒှ်တသိုခ်ရ၊ မၞိဟ်အောန်တဴ ကဵုသ္ကံရဲဂှ် ဒှ်ဒဒိုခ်ရ။
နဲကဲဂွံလုပ်ဇူ အပ္ဍဲသၞိၚ်ဂၠံသြိုဟ်မၞိဟ်တံဂှ် အတိုၚ်သၟဝ်ဝွံရ။
၁။ ဆဵုညးမ္ဂး ဒးရံၚ်မုခ်မတ်ညးရ။
၂။ ဒးအီထ္ၜးကဵုညးရ။
၃။ ဒးသၟာန်ညးကၠာရ၊ ဒးသၟာန်ယၟုညးရ။
အီကဵုညးကၠာတွဵု သၟာန်ညးကၠာတွဵုဂှ် ဒှ်ကွိုန်ကျာ်သြဳ သွက်ညးဂွံသ္ဍိုက်မၠိုက်ကဵု ဇကုမွဲသာ်ကီုရ။ မံၚ်စိုတ်သဝ်သဝ်ကဵု မၞိဟ်တံ သြန်မွဲဂတှေ်လေဝ် ဟွံဒးအိုတ် မၞိဟ်ဆာန်ဇကုလေဝ်ဂၠိုၚ်ရ။
၄။ ဒးသမ္တီလဝ်ယၟုညးရ၊ ဆဵုညးမွဲအလန်တုဲ ဒဵုယးသၞာံတှေံ ဂွံကလေၚ်ဆဵုညး မွဲအလန်ပၠန်ဟဍေံ ယဝ်ရသမ္တီလဝ်ယၟုညး ဒးမံၚ်ဏီဖိုဟ်မ္ဂး ဒှ်မၞိဟ်စွံၚုဟ်မးကဵု သ္ကံရဲတံ ဗွဲကဆံၚ်မသၠုၚ်ပြဲရ။ ဗွဲမဂၠိုၚ်မ္ဂး တ္ၚဲဏံသၟာန်လဝ် ယၟုညးတုဲ ကြဴတိတ်အာစးဗက်ဂှ် ဝိုတ်စယၟုညးသၟးရဂၠိုၚ်၊ အပ္ဍဲဍုၚ်အမေရိကာန် ဍုၚ်ဇၞော်နူယူယံက်ဂှ် မၞိဟ်မွဲဂှ် မၞုံယၟုဂျေမ်ဝှာလေဝ် (Jim Far Ley) ညးကလိဂွံလဝ် မိဿဟာဲ သ္ကံရဲ မၞုံဗၞတ်ၜိုတ်မသုန်ဠက် (50000 Friends) ရ။ အဵု…ရဲညးမသုၚ်ဠက်ဂှ် ညးကော်ယၟု ဒးမံၚ်သီုဖအိုတ်ရ။ ညးတေံသၠးကၠုၚ်မ္ဂး ညးတေံကလေၚ်စၟတ်သမ္တီဒၟံၚ် ယၟုရဲညးမကေၚ်ဆဵုညာတ်ကၠုၚ်လဝ်ဂှ်ရ။ ၜိုတ်ဂှ် စွံၚုဟ်မးကဵုသ္ကံရဲတံဂှ်ရ၊ ညးဍုက်ကေဝ်တီညာတ်မၞိဟ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲတုဲ ညးသမ္တီလဝ်ယၟုမၞိဟ်ဂှ် ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ်ရ၊ ဆဵုပၠန်လေဝ် ညးတေံ ကော်ပ္တိတ်ယၟုညးတိုဟ် ဒးဟဂှ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးဂှ် ဒှ်မၞိဟ်မိသဟာဲသ္ကံရဲတံ ဆာန်ဂၠိုၚ်ရ၊ ညးဂွံလုပ်ဇူ ပ္ဍဲကဵုသၞိၚ်ဂၠံသြိုဟ်မၞိဟ်တံ ၜိုဟ်ၜိုဟ်သြိုဟ်သြိုဟ်မာန်ရ။
တုဲပၠန် ကော်ရမျာၚ်ယၟုညး ဗွဲမဍာတ်ကြိုအ် ဗွဲမဍာံစၟတ်ညိ၊ လ္ပကော်ပၠီုယၟုညးညိ၊ ဘာသာလဵုဟွံဟီု၊ ဂကူလဵုဟွံဟီု မၞိဟ်လဵုဟွံဟီု ရမျာၚ်ကော်ယၟုညးဂှ် ညးကလၚ်စခိုဟ် ကလၚ်စၜိုဟ် နူကဵုရမျာၚ်ဒွက်တံဏီရ၊ စွံသတိညိ။
၅။ စိုတ်လုပ်စကဵုညး ဗွဲမယျဵုလဂူညိ၊ ဇကုစိုတ်လုပ်စကဵုညးမှ ညးစိုတ်လုပ်စကဵုဇကုကီုရ။
၆။ မုညးဒးစိုတ်မုရော၊ မုပၟိက်ညးနွံဗီုလဵုရောဂှ် ဒးတီလဝ်ရ၊ ကာလဂှ်မှ ဗက်ပၟိက်ညးဒးရ။
၇။ ပရူပရာညးစိုတ်လုပ်စမံၚ်ဂှ် လဴဟီုညိ၊ အရာစိုတ်ညးဟွံလုပ်စဂှ် ဝေၚ်ပဲါညိ၊ ကာလညးဟီုအရေဝ်လေဝ် ကလၚ် ဗွဲမစိုတ်လုပ်စဍာံဍာံညိ။
၈။ သ္ပဂရုဂါရဝကဵု ပရေၚ်ဒုၚ်စသိုၚ်မၞိဟ်တံညိ၊ ညံၚ်ညးဂွံညာတ်ကၠုၚ်ၚုဟ်မး ဘဝညးမာန်ဂှ် ဟီုထ္ၜးကဵု ဗွဲမယဵုလဂူ ညိ၊ လ္ပပဲါထောံညးညိ၊ ဒဒှ်ရညးဂှ် ဒှ်မံၚ်မၞိဟ်ကိစ္စဇၞော်ဇၞော်မွဲကီုဏောၚ် ညံၚ်ညးဂွံဒုၚ်စသိုၚ်လေပ်ဂှ် ဟီုသ္ပကဵုဗွဲမယဵု လဂူညိ။
ဒ္ဂေတ်ဗက် (၈) တၚ် ဟီုကၠုၚ်လဝ် လ္တူဏံမာန်မ္ဂး မၞးကလိဂွံမိဿဟာဲ သ္ကံရဲတံဂၠိုၚ်တုဲ ဘဝမၞးလေဝ် ဂွံအီဂြိုၚ် မိပ်မိပ်ဇြိပ်ဇြိပ်မာန်ရ။
“Heart is home where people can safely rest.” ဂၠံသြိုဟ်ဂှ် ဒှ်သ္ၚိဒၞာဲမၞိဟ်တံ ဂွံဇူဒီုဗွဲမဗၠးဘဲရ။
(Author’s quote)
ဂလာန်ညးချူလိက်