နာဲကသုမန်
သၞောတ်ဝ်ဒက်ပတန်ဍုၚ် (၂၀၀၈) ကဵုလဝ်က္ဍိုပ်ကုပၞာန်ဗၟာတံ သွက်ဂွံတန်တဴအာ ဍာ်ဇမၠိၚ်ဂှ် ခၞံဗဒှ် ချူဇန်လဝ်ရောၚ်။ ယဝ်ရ ကံၚ်သဳပၞာန်ဏံ ဆက်တုဲ ပကၚ်ရၚ်အာဍုၚ်မာန်အာရောၚ်၊ ဇြဟတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳကဵု ဇြဟတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ကျအာရောၚ် ဟီုတှေ် ခြာဟွံလအ်ဂှ်တှေ် ပိုဲတံ သီုညးဖအိုတ်ဂှ် ဒးက္လေၚ်စဴအာမံၚ် ပ္ဍဲသၞောတ်ဝ် (၂၀၀၈) ရောၚ်တုဲ အတိုၚ်ပၞာန်ဗၟာတံ ဒးအဂၞပ်စိုတ်ဟေၚ် ဒးဒုၚ်ဗဂေတ်အာရောၚ်။ ဒးဒုၚ်ကဠၚ် အမိၚ်ဍေံပၠန်ရောၚ်။ ဝါဒဒဳမဝ်ကရေဇြဳ နွံကဵုပရေၚ်သၠးပွးအိုဿီုကီု သၞောတ်ဝ်ဒက်ပတန်ဍုၚ် ဖေဝ်ဒရေဝ် သွက်အခေါၚ်အရာ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဂွံဒှ်အာဂှ် ဝါတ်ရောၚ်။ သၞောတ်ဝ် (၂၀၀၈) ဂှ် ကတဵုဒှ်ကၠုၚ် သာ်လဵုရော။ ဖန်ဇန်လဝ် အဝဵုဗီုလဵုရော။ ဍာ်ဇမၠိၚ် မုဒှ်အာမာန်ရော။ ဗီုလဵု ဍေံဇီုကပိုက်ကဵု အခေါၚ်အရာဂကူပိုဲမာန်ရောဂှ် သဳကၠဳအာရောၚ်။
သၞောတ်ဝ် (၂၀၀၈)၊ ဒြပ်အပိုၚ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ
ဝၚ်ဒဒှ် သၞောတ်ဝ်ဝွံ စပတံနူကဵု ပေဲါရုဲမာဲ (၁၉၉၀) တေံရ။ ပေဲါရုဲမာဲ သၞာံ (၁၉၉၀) တေံဂှ် ဗီုကဵုပေဲါရုဲမာဲ (၂၀၂၀) ဏံကီုရ။ ဗော် NLD ဇၞးအာ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ကီုလေဝ် ဒပ်ပၞာန်သီလဝ်အဝဵု နူသက္ကရာဇ် (၁၉၈၈) တံ ဟွံသၠဲပအပ် ကဵု အဝဵုရ။ ညးတံ ကၠောန်ကဵုပေဲါရုဲမာဲဏံဂှ် သွက်ဂွံရုဲစှ် ညးစၞး သွက်ဂွံချူဓဇက် သၞောတ်ဝ်ဒက်ပတန်ဍုၚ်ရောၚ် ဂးရ။ အကြာဂှ် ဟိုတ်နူကဵု အမာတ်ဒးဒုၚ်ရုဲစှ်လဝ်မာဲ (၁၉၉၀) တံ အာတ်မိက် သွက်ဂွံကော်ကၠတ်ထဝ်တံဂှ် ဒးဒုၚ်ရပ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုသၞာံ (၁၉၉၃) ဂှ် အလဵုအသဳပၞာန်တံ ဍိုက်က္ဍိုပ်တုဲ ချူဓဇက်သၞောတ်ဝ်ဏံ ပ္ဍဲကဵုသဘၚ်သဳကၠဳ အလုံဂကူ (အမျိုးသားညီလာခံ) ရ။ အလဵုအသဳပၞာန်တံ ကော်ဘိက်နၚ် ညးမကလၚ်စအမိၚ် ညးမထံက်ဂလာန်ညးတံ နာနာတုဲ ကော်ပၠောပ် အမာတ် NLD ညိညရ။ အဃောသဳကၠဳဒၟံၚ် ညးသကအ်ဂှ် ဂွံဗၞတ် (၂) သၞာံဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ ပတိုန်ထ္ၜးကၠုၚ် ဒပ်ပၞာန် သွက်ဂွံအာက္ဍိုပ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်ရောၚ်တုဲ ဗော် NLD ဟွံပေၚ်စိုတ် ဗကပ်ဗဗေၚ် တိတ်နူကဵု ပေဲါသဳကၠဳ (အမျိုးသားညီလာခံ) ရ။ သှေ်ဒၟံၚ် ဆၜိုတ် ညးမထံက်ဂလာန်ပၞာန်သၟးတုဲ ဒေံါထောံတၟာလအ်တုဲ အုပ်ဓုပ်အာ ဟွံမွဲကဵုသၞောတ်ဝ်ရ။ အဃောဂှ်တှေ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ တော်ဒၟံၚ် သာ်လဵု ဂွံပတန်အာ အဝဵုဍာ်ဇမၠိၚ်တုဲ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် (၁၉၉၇) ဂှ် ထပ်ချူလဝ် သၞောတ်ဝ်ဝွံရ။ ဗော် NLD တံလေဝ် ဟွံပါလုပ်ရဒှ်တုဲ ဗီုပၞာန်တံ ဒးကအ် ဒေံါအာ ချူအာဂှ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် (၂၀၀၇) တုဲဒှ်အာရ။ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် (၂၀၀၈) ဂှ်တှေ် အဃောဍုၚ်ဗၟာ ဒးဒၟံၚ်လဗိုတ်ကျာနာဂေတ် ဇၞော်ကဵုဇြဟတ် မၞိဟ်ချိုတ်ဒၟံၚ်ကဵုကိုတ်ဂှ် အလဵုအသဳပၞာန်တံ ကော်ပေဲါအာတ်မိက်ဆန္ဒ သွက်သၞောတ်ဝ်ဝွံရ။ သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် မုလေဝ် အခေါၚ်သဳကၠဳ သၠဲသၠဲလးလး ဟွံမွဲရ။ လက္ကရဴ လတူသၞောဝ်ဏံ ကေတ်/ဟွံကေတ် ဒးဟီုဆဂှ်ရ။ သၞောတ်ဝ်ဂှ် ဍေံအာဒှ်ဒတန် ပ္ဍဲသၞာံ (၂၀၀၈) တုဲ ကော်ခဴစ သၞောတ်ဝ် (၂၀၀၈) ရ။ အတိုၚ်သၞောတ်ဝ်ဏံတှေ် ပၞာန်ဗၟာတံ ဟွံဒးဒုၚ်ရုဲစှ်မွဲသာ် အခေါၚ်ဂွံဒၞာဲ (၂၅) တၟအ်ကၠံ ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်ရ။ ပ္ဍဲအလဵုအသဳဂှ် ဂွံဒၞာဲဝန်ဇၞော် ဗၞတ် (၃) ဒၞာဲကီုရ။ ရံၚ်အာဗွဲသရုပ်တှေ် ညးဍုၚ်ကွာန် ဟွံရုဲစှ်ပတိုန်မွဲသာ် တိုန်ကေတ်အဝဵုဂှ် ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ဟွံသေၚ်သက်က်ရောၚ်။
ပေဲါရုဲမာဲ (၂၀၁၀) ကဵု ပေဲါရုဲမာဲ (၂၀၁၅)
ကၠာပေဲါရုဲမာဲ သၞာံ (၂၀၁၀) ဂှ်ရ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ သွက်ဂွံမံၚ်တန်ကြန်အာ ပ္ဍဲကဵုအဝဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် လၟိုန်ကာလဂှ် ဍေံဂစာန်ဒၟံၚ်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိၚ်တေံ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ ဒက်ပတန်လဝ် ဂကောံပရေၚ်မၞိဟ်မွဲ "ကြံ႕ခိုၚ်ရေးအဖွဲ႕" ဂှ် ပြံၚ်သၠာဲဗက် "ကြံ႕ခိုၚ်ရေးပါတီ" ဂးတုဲ လုပ်ပေဲါရုဲမာဲကီုရ။ အခိၚ်ဂှ် ဗော် NLD ဂှ် ပြးဇးဒၟံၚ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ညးတံ ဒးဒၟံၚ်ထံၚ်တုဲ ဟွံလုပ်ပေဲါရုဲမာဲရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲကဵုပေဲါရုဲမာဲဂှ် “ဗော်ကြံ႕ခိုၚ်ရေး” (USDP) မွဲဟေၚ် ဟွံဒးပြိုၚ်ပကာန်ကု ညးဂမၠိုၚ်မွဲသာ် ဇၞးအာမာဲ ပ္ဍဲကဵုပေဲါရုဲမာဲ (၂၀၁၀) ဂှ် သာသာတုဲ အတိုၚ်သၞောတ်ဝ် (၂၀၀၈) ဂှ်ရ ဥူတိၚ်သိၚ် (ဦးသိန်းစိန်) ဂှ် တိုန်ဒှ်သမ္မတကီုရ။ ကောန်ပၞာန်ဗၟာတြေံတြေံတံ ညးဂမၠိုၚ် ၜးကယျိုၚ်ပၞာန် လုပ်ပေဲါရုဲမာဲတုဲ တိုန်ဒှ်အမာတ်ရ။ ပ္ဍဲလက်ထက်ဥူတိၚ်သိၚ်ဂှ်ရ ညးတေံ က္လေၚ်ကၠောန် ပရေၚ်ပြံၚ်သၠာဲနာနာသာ်တုဲ တက်ကျာ ဗၠးပတိတ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် နူကဵုဗော် NLD တုဲ သၞာံ (၂၀၁၂) ဂှ် ကဵုအခေါၚ် လုပ်ပေဲါရုဲမာဲရောၚ်။ ပ္ဍဲပေဲါရုဲမာဲအကြာ (၂၀၁၂) ဂှ်တှေ် ပ္ဍဲကဵုအကြာအမာတ်ကောန်ပၞာန်တြေံတံဂှ် ဗော် NLD ဇၞးမာဲ ဂွံအာခုၚ် ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်ရ။ ဆဂး စဵုကဵုသက္ကရာဇ် (၂၀၁၅) ဂှ်တှေ် ပြေပြံၚ်တဴ တၟာဂလိုၚ်ရောၚ်။ အဓိပ္ပာဲဍေံဝွံ ယဝ်ရ “ဗော်ကြံ႕ခိုၚ်ရေး” (USDP) ဂှ်ရ ဂွံအဝဵုတှေ် သွက်ပၞာန်ဂှ် ပြေပြံၚ်တဴ ဗွဲမလောန်ရောၚ်။
ဆဂး ပ္ဍဲကဵုပေဲါရုဲမာဲ (၂၀၁၅) ကၠောန်ပေဲါရုဲမာဲ တပ်တပ်တးတး ဗီုညးကဵုညး ဂွံစန်ဒက်ညးသကအ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ကီု၊ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဓဝ်ပတှေ်နွံ လတူဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳကီုတုဲ ဗော် NLD ဂှ် ဇၞးအာ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ရ။ ဆဂး အမာတ်မပါလုပ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဗော် NLD ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဍာ်ဒကေဝ်သဝ်တဴ ဗွဲမလောန်ရ။ ဆဵုဗဂ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟွံမွဲ ဆဵုဂဗ ပရေၚ်ပြုပြေၚ် ကောပ်ကာဲ စဳရေၚ်ဂကောံတံဂှ် ဟွံမွဲသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ဟိုတ်နူကဵု ညးမထံက်ဂလာန် ရှေ်သှေ်ပတှေ် လတူဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳ မွဲဟေၚ်တုဲ ကဵုမာဲကီုရ။ ရံၚ်အာကဵုမာဲ (၂၀၁၅) ဂှ်တှေ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဟွံမွဲပၟိက်ကဵု တၠအဝဵုပၞာန်တံ ပၞာန်ဗၟာတံ လုပ်ဂဇံဒၟံၚ် ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်ဂှ်တုဲ ကဵုကၠုၚ်မာဲ ကုဗော် NLD ဂြုဂြုဂြီုဂြီုရောၚ် ဟီုစဂွံရ။ သွက်ဂွံပလေဝ်သၞောတ်ဝ် (၂၀၀၈) ဂှ် နွံပၟိက်ရ။ ဆဂး ပလေဝ်ဟွံလောဲသွာရ။ ညးစၞးပၞာန်တံ ဒစဵုဒစးကၠုၚ် အဆက်ဆက်ရ။ ၜိုန်ရ ဗော် NLD တံ ဂစာန် သွက်ဒပ်ပၞာန်တံ ဂွံတိတ်အာ သိုက်က်ကီုလေဝ် ဟွံလောဲသွာရ။ ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳပၠန်ဂှ် ဂွိၚ်ဖေက် ဒပ်ပၞာန်တံ စို်တ်ဒှ်လတူညးတေံတုဲ စန်ဒက်မံၚ်ဒပ်ပၞာန် စဵုဒၞာဒပ်ပၞာန်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ကီုရ။ စဵုကဵုဗိုၚ်စဵုဒၞာကဵု သ္ကိုပ်ပၞာန်တံ ကလိလောန်လဝ်ဒုဟ် ပ္ဍဲဒေသရခေၚ်တေံကီုရ။
အခိုက်သၞောတ်ဝ် (၂၀၀၈) ဝွံ အဝဵုအိုဿီုတံဂှ် ပကောံစွံလဝ် ပ္ဍဲကဵုဗဟဵု (ဝါ) ပ္ဍဲကဵုကၟိန်ဍုၚ်အိုဿီုတုဲ သမ္မတဂှ် အဝဵုသၠုၚ်ဗွဲမလောန်ရ။ တြးလဝ်အဝဵု သွက်ကၠတ်ထဝ်ကဵု သွက်ရးဒေသကီု အောန်တဴဗွဲမလောန်ရ။ ကဝ်မယှေန် နာနာတံဂှ်လေဝ် နွံသၟဝ်သမ္မတတုဲ ဟွံသၠးပွးရ။
ကံၚ်သဳပၞာန်ကဵု သၞောတ်ဝ်ဥပဒေ (၂၀၀၈)
ဒပ်ပၞာန် (ဝါ) ကံၚ်သဳပၞာန်တံ ဒးသီအဝဵု တ္ၚဲဏံဂှ် အဓိက သွက်ဂွံဂၠိုက်ဂၠာဲ ပရူပေဲါရုဲမာဲအလီ ဟွံသေၚ်ရောၚ်။ အဓိ်ကဂှ်တှေ် ဍေံတံ ဂွိၚ်တိုန်ကဵု ဇကုဍေံတံရောၚ်။ အဓိကဂှ်တှေ် ပ္ဍဲကဵုပေဲါရုဲမာဲ (၂၀၂၀) ဏံဂှ် ဗော် NLD က္လေၚ်ဇၞးအာပၠန်ရ။ ကိစ္စပရူပရာပြသၞာမာဲ နွံမာန်ရောၚ်။ ပရူတံဏံဂှ် သောၚ်ကလးကေတ် နကဵုသၞောဝ် ဂွံမာန်ရ။ စဵုကဵုအဆံၚ် ဒးကေတ်အရေဝ် သီအဝဵု ဟွံဒှ်ရောၚ်။ ဒၞာဲဒးဖံက်ကဵုတၞိၚ်ဂှ် ဒှ်အာ ၜံက်ကဵုမုဲရောၚ်။ မုဟိုတ်ရော?
အတိုၚ်ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ကၠိုဟ်ကေတ်လဝ်မ္ဂး ယဝ်ရ ဗော် NLD က္လေၚ်ဒှ်အလဵုအသဳရောၚ်မ္ဂး သွက်ညးတံ ပရေၚ်ဂီုကၠီု ဟွံမွဲရောၚ်။ ဗော် NLD ဂှ် ဟွံသ္ပစၞး ညးတံရ။ ညးတံနွံပၟိက်ဂှ် အလဵုအသဳမွဲမွဲဒှ်မ္ဂး ညးတံ ဟီုဒးတုဲရောၚ်။ ဗော် NLD မာန်အာ ပိုတ်တ်သကုတ်သကုတ်သာ်ဏံဂှ် ညးတံ ဟွံစှေ်စိုတ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂတနူဏံ အလဵုအသဳသ္ပစၞးညးတံ အဓိက ဗော် USDP သွက်ဂွံကလိဂွံအဝဵုဂှ် ညးတံ မိက်ဂွံညာတ်ရ။ လတုဲ ဗော် USDP ကီု ဗော်တၞဟ်ဟ်တံကီုဒှ် ညးတံ ပြိုၚ်ပကာန်ကဵု ဗော် NLD ဟွံမာန်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒပ်ပၞာန်ဂှ် ဗီုညးတံပလီုလဝ် သွဟ်ပေဲါရုဲမာဲ (၁၉၉၀) တေံကီု ညးတံ ပလီုသွဟ်ပေဲါရုဲမာဲ (၂၀၂၀) ရ။
အကာဲအရာ လ္ပာ်ဒပ်ပၞာန်တံ ဂွံစေဝ်လတူတုဲမ္ဂး သွက်ညးတံ ဂွံကၠောန်အာ ပေဲါရုဲမာဲရောၚ်။ ကၠောန်ပေဲါရုဲမာဲတုဲမ္ဂး ဗော်ညးတံ စှေ်စိုတ်ဂှ် သွက်ဂွံကလိဂွံဇၞးရောၚ်။ တုဲပၠန် အတိ်ုၚ်သၞောတ်ဝ် (၂၀၀၈) ဂှ်မ္ဂး ညးစၞးပၞာန်တံ လုပ်ဂဇံ ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်ရောၚ်တုဲ ဗော်ညးတံကဵု ဒပ်ညးတံဂှ် အုပ်ဓုပ်အာ ကၠတ်ထဝ်ရောၚ်တုဲ အလဵုအသဳဂှ်လေဝ် ညးတံ ဆက်ရပ်စပ်အာရောၚ်။ ဟီုတဝ်ဝ်တှေ် ဒပ်ပၞာန်ဂှ် သွက်ဂွံက္လေၚ်ပခိုၚ် သၞောတ်ဝ် (၂၀၀၈) တုဲ သီအဝဵုရောၚ်။
ဒးက္လေၚ်မံၚ် သၟဝ်သၞောတ်ဝ် (၂၀၀၈) ပၠန်မ္ဂး
ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲတံဝွံ ဟိုတ်နူကဵု ပဋိပက္ခပၞာန် ပဋိပက္ခ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ လဇုဲလဇအာ နူကဵုဍုၚ်ညးတၞဟ် တၟာဂလိုၚ်ရောၚ်။ သၞောတ်ဝ် (၂၀၀၈) ဂှ် စဵုဒၞာလဝ် သၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳတုဲ ဍုၚ်ပိုဲ သွက်ဂွံတဴတက်ဂှ် အောန်ရောၚ်။ ပရေၚ်ပညာ၊ ပရေၚ်ထတ်ယုက် ကေုာံ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တံ လဇုဲလဇအာ အတိုၚ်တြေံရောၚ်။ ညးကြပ်ကဵု ဗော်ပၞာန်တံဟေၚ် ပြေပြံၚ်ရောၚ်။
ဇြဟတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳတံဂှ် နွံပၟိက်အခေါၚ်အရာပေၚ်ၚ်၊ နွံပၟိက်ကဵု ပရေၚ်သၠးပွးအိုဿီု အဓိက ညးသၟတ်တံဂှ် ဆက်ဂစာန်အာ ဆက်လုပ်အာ ပေဲါဗတိုက်ရောၚ်။ ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် စဵုကဵုၜိုဟ်သြိုဟ် ဟွံသေၚ်။ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ အာတ်မိက် ဖေဝ်ဒရေဝ်ရောၚ်။ သွက်ဂွံပါ်ပရအ်ကဵုအဝဵု နူဗဟဵု စိုပ်တွဵုရးရောၚ်။ ဒစဵုဒစးကဵု သၞောတ်ဝ် (၂၀၀၈) ရောၚ်။ ပေဲါပၞာန်အပ္ဍဲဍုၚ် ဆက်ဒှ်အာ လလအ်အလဵုရော။ ကောန်ဇာတ် ကောန်စဴ ကောန်စေက် ဒးအာဘဲရောၚ်။ ဂကူဗၟာတံသၟး ဒးဘဲဟွံသေၚ် ဇၟာပ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဒးဘဲရောၚ်။
သောၚ်ဂှ်တှေ် သၞောတ်ဝ် (၂၀၀၈) ဂွံလီုလာ် သာ်လဵု ဂွံဖန်ဇန်အာ ကဵုကသပ်အိုတ်ညိအဴ။

0 Comments