အံက်သာ (တံၚ်ပရၚ်) ၂၃-၂-၂၀၂၁

ပေါဲထ္ၜးဆန္ဒ သၞာံ (၂၀၂၁) ဏံ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံပါလုပ် အောန်မံၚ်ရောၚ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ ပေါဲထ္ၜးဆန္ဒ အဃောစဒှ်တၟိတၟိတေံဂှ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ် မထံက်ဂလာန်ဗော် NLD တံဟေၚ် ပါလုပ်ချဳဒရာၚ်ကၠုၚ်အိုတ်၊ ကောန်ဍုၚ်အရၚ် မပစၞးကဵု ဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ် မံၚ်သ္ၚိတ်ဒၟံၚ် အိုတ်ရ၊ ညးထံက်ဂလာန်ဗော် NLD တံဂှ် ညးတံတၚ်ယၟု ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵုအာတ်မိက် (၃) တၚ် (စု၊ ရွေး၊ လႊတ်) တုဲ လလောၚ်တြး ချဳဓရာၚ် ထ္ၜးကၠုၚ်ဆန္ဒရ။
“စု၊ ရွေး၊ လႊတ်”
အဓိပ္ပါဲ “စု၊ ရွေး၊ လႊတ်” ဂှ် “စု” ဂှ် ဂွံအဓိပ္ပါဲ ညံၚ်သ္ဂောံဗလးကဵု ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳရ။ “ရွေး” ဂှ် ဂွံအဓိပ္ပါဲ- သွဟ်ပေါဲရုဲမာဲ သၞာံ (၂၀၂၀) ဂှ် ညံၚ်သ္ဂောံသ္ပကဵုသမ္တီ။ “လႊတ်”ဂှ် ဂွံအဓိပ္ပါဲ ညံၚ်သ္ဂောံပံက် ရုၚ်ကၠတ်ထဝ် သွက်ဂွံအပ်အဝဵုကဵု ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳရ။ ဟိုတ်နူပ္တဝ်အာကဵု ဂၠံၚ်တရဴဏံဂှ်ရ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဗွဲမဂၠိုၚ် ဟွံဒးဂၞပ်စိုတ်ရ။ မူဟိုတ်ရော ယဝ်ကလေၚ်ဇွိတ်သပေါတ်ဂၠိုက်ဂၠာဲမ္ဂး နူကဵုသၞာံ (၂၀၁၅) စိုပ်သၞာံ (၂၀၂၀) ပွိုၚ်မသုန်သၞာံဏံ ဗော်ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳ ဂွံအဝဵု အုပ်ဓုပ် ကောပ်ကာဲကၠုၚ် ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ဟွံကိတ်ညဳကဵု ကၟိန်ဍုၚ်ရ။ ဒုၚ်ယၟုကၟိန်ဍုၚ် နကဵုသၞောတ်ဝ် ဒဳမဝ်ကရေဇြဳတုဲ ညးတံအုပ်ဓုပ်ကၠုၚ် နကဵုဗီုပြၚ် သၞောတ်တၠအဝဵုဗော်မွဲ (တစ်ပါတီအာဏာရှၚ်စနစ်) တုဲ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ် ဂိခအံၚ်ကၠုၚ်လဝ် ဟွံသာလးလးရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ နကဵုတၚ်ပတဝ်က္ဍိုပ် “စု၊ ရွေး ၊ လႊတ်” ဏံ ယဝ်ဆက်အာမ္ဂး ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဒးဒုၚ်မသုန်သၞာံပၠန်ရ စှေ်စိုတ်တုဲ ပွမပံၚ်တောဲ ချဳဒရာၚ်ထ္ၜးဆန္ဒ ကရောံညးထ္ၜးဆန္ဒတံ အောန်ကၠုၚ် ဇွိတ်သပေါတ်တုဲ ဂွံဆဵုကေတ်ရ။

“ဇၟာပ်တၠအဝဵု ဒးဒစဵုဒစး” (အာဏာရှၚ်ဟူသမျှ ဆန်႔ကျၚ်ကြ)
သီအဝဵုတုဲ လောန်ၜက်အာ ဗၞတ် (၁၀) တ္ၚဲဂှ် နကဵုက္ဍိုပ်လိက် (အာဏာရှၚ်ဟူသမျှ ဆန်႔ကျၚ်ကြ) ဇၟာပ်တၠအဝဵု ဒးဒစဵုဒစး၊ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ စချဳဒရာၚ်ထ္ၜးကၠုၚ်ဆန္ဒ မံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုဒေသ တွဵုရးဍုၚ်မန်ပိုဲဏံလေဝ် မန်+ကရေၚ်+ပအိုအ် တံ ပံၚ်တောဲတုဲ ပ္ဍဲကဵုစၟတ်တ္ၚဲ (၁၁၊၂၊၂၀၂၁) ဂှ် ပကောံမၞိဟ်သ္ကဲရုၚ်ကၠတ်ထဝ် ဍုၚ်မတ်မလီုတုဲ ဂေတ်ဍုၚ်မတ်မလီု ထ္ၜးကၠုၚ်ဆန္ဒရ။ ရမျှာၚ်ကမြေဲ အာတ်မိ်က်ဂှ် တၞဟ်ခြာမံၚ်ကဵု ညးထံက်ဂလာန် NLD “စု၊ ရွေး၊ လႊတ်” တေံရ။ ရမျှာၚ်ကမြေဲ အာတ်မိက်ညးတံ (၄) တၚ်ရ။ ပ္ဍဲ (၄) တၚ်ဂှ် တၚ် (၁) သၞောတ်တၠအဝဵု (ဗ္တိုက်သရိုဟ်အိုတ်စိုအ်)။ တၚ် (၂) သၞောဝ်ဥပဒေကၟိန်ဍုၚ် (၂၀၀၈) (ဗ္တိုက်သရိုဟ်အိုတ်စိုအ်)။ တၚ် (၃) ကၟိန်ဍုၚ်ဖေဝ်ဒရေဝ် ဒဳမဵုကရေဇြဳ (ဒးမံက်ဂတဝ်ရောၚ်)။ တၚ် (၄) သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဒးဒုၚ်ရပ်ထိၚ်လဝ် (ဗလးကဵုဖအိုတ်ညိ)။ နကဵုရမျှာၚ်ကမြေဲဏံ ဇြဟတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ဗၞတ်မွဲလ္ၚီတၠပြၚ် ထ္ၜးကၠုၚ်ဆန္ဒရ။
တၠအဝဵု ဆာန်အာသၞောဝ် (၂၀၀၈)
ပိုဲကလေၚ်ဇွိတ်သပေါတ်ရံၚ် ပရေၚ်ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်ၜါလ္ပာ် NLD ကဵု ဒပ်ပၞာန်တံ ဂွံက္တဵုဒှ်ဂှ် ဟိုတ်နူ သၞောဝ်ဥပဒေ (၂၀၀၈)။ ဒပ်ပၞာန်ဂှ် ထ္ၜးဟိုတ်ကဵု ဥပဒေ (၂၀၀၈) ချူဓမံက်လဝ် ပ္ဍဲကဵုအခန် (၁) သ္ဇိုၚ် မူဍုၚ် ၝောံပိုဒ် (၆) ပိုဒ်(စ) (နိုၚ်ၚံတော်၏ အမျိုးသားနိုၚ်ၚံရေး ဦးဆောၚ်မှုအခန်ကဏ္ဍတွၚ် တပ်မတော်က ပါဝၚ်နိုၚ်စေရေးတို႕ကို အစစဉ်တစိုက် ဦးတည်သည်) ထ္ၜးဟိုတ်ကဵုသ္ဇိုၚ်မူဏံတုဲ ညးလဵုဂွံဂွံအဝဵု ဗော်လဵုဇၞးဇၞးမာဲ ဆေၚ်စပ်ကဵုကဏ္ဍပၠတရဴ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကောန်ဂကူဍုၚ်ဂှ် ဒပ်ပၞာန် ပါလုပ်ဒၟံၚ်လၟိုန်ရောၚ် သ္ဂးလဝ်သာ်ဏံရ၊ ဒှ်သာ်ဂှ်ရ ထ္ၜးဟိုတ်ကဵု စရၚ်မာဲဟွံတပ်တးတုဲ သီဏာအဝဵုရ။ ကျောဝ်ရံၚ်အာ လ္ပာ်ဗော် NLD ပၠန်လေဝ် ဒုၚ်သဇိုၚ်ကဵု သၞောဝ် (၂၀၀၈) တုဲ ကၟောန်လဝ်ဇကု ရပ်ကၟောန်လဝ် ကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲရ။ ပ္ဍဲကဵုသ္ဇိုၚ်သၞောဝ် (၂၀၀၈) အခန် (၉) ၝောံပိုဒ် (၄၀၂) ဂှ် ချူဓမံက်လဝ် (ပြည်ထောၚ်စုကော်မရှၚ်၏ ဆုံးဖြတ်ချက်နှၚ့် ဆောၚ်ရွက်ချက်များသည် အပြီးအပြတ် အတည်ဖြစ်စေမည်) ရ၊ ဆေၚ်ကဵုပေါဲရုဲမာဲမ္ဂး အတိုၚ်သ္ဂုတ်သွာတ် ကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲဟေၚ် ဒှ်ဒတန်သ္ဂးတုဲ ဟွံသ္ပကာကဵု ဒပ်ပၞာန်၊ ကမၠောန်မ္ဒးကၠောန်ထေက်ဂှ်ရ ကၠောန်အာ၊ ဒၟါနူဂှ်ရ ဒးဒုၚ်သီအဝဵုကဵုပၞာန်၊ ဇွိတ်သပေါတ်ရံၚ်မ္ဂး သ္ဇိုၚ်ဥပဒေ ပ္ဍဲၝောံပိုဒ် (၆) (စ) ဂှ်ကီု၊ ပ္ဍဲၝောံပိုဒ် (၄၀၂) ဂှ်ကီု ဟွံကိတ်ညဳကဵု သဘဴဓဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပေါဲရုသံၚ်တ္ၚဲဏံ ဂွံက္တဵုဒှ်ဂှ် ဒၟါနူသ္ဇိုၚ်သၞောဝ် (၂၀၀၈) ရ။
အခိၚ်လၟုဟ် ပရေၚ်ထ္ၜးဆန္ဒ က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်တုဲ ညးထ္ၜးဆန္ဒတံကီု၊ ညးဒးဒုၚ်ထ္ၜးဆန္ဒတံကီု ပၠံၚ်ကေတ်ဒၟံၚ် သၞောဝ် (၂၀၀၈) ဏံ သီုၜါက္ဍိုပ်ရ။ ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု တၚ်ပ္တဝ်က္ဍိုပ်အာတ်မိက်ညးတံ “စု၊ ရွေး ၊ လႊတ်” ဂှ်ဏောၚ်ဟီုတှေ် မိက်ဂွံအုပ်ဓုပ်ကောပ်ကာဲ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ သၟဝ်သၞောဝ် (၂၀၀၈) ဏံပၠန်ရ။ ဆက်ပျဲပျာံအာ ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံပၠန်ရ။ ကလေၚ်ကျောဝ်လပါ်ညးဒးဒုၚ် ထ္ၜးဆန္ဒ(ဒပ်ပၞာန်) တံပၠန်လေဝ် သွက်သ္ဂောံပခိုၚ်ပ္တိုန်သၞောဝ် (၂၀၀၈) ဂှ်ပၠန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးထံက် ဂလာန်ဗော်NLD တံ ပရေၚ်ပလီုသ္ဇိုၚ်သၞောဝ် (၂၀၀၈) ဂှ် ညိလေဝ် ဟွံဂံၚ်ပံက်ပါၚ် ဟွံဂံၚ်ဗြုရ၊ သၟာအတ္တ NLD တံ ဟွံရံၚ်ကဵုဍာ်ဇမၠိၚ် ရံၚ်ကဵုဍာ်ဇမၠေံ သွက်ညးတံ သ္ဂောံက္လေၚ်ဂွံအဝဵုပၠန်ရဏောၚ် ဟီုဂှ် တၟးမံၚ် ညံၚ်ရဴတ္ၚဲကီုရ။ ဗော် NLD ဂှ် အခိၚ်ဟွံဂွံအဝဵုဏီတေံ ရမျှာၚ်ဗ္တိုက်သရိုဟ်သၞောဝ် (၂၀၀၈) ၜိုန်သ္ကာတ်မြဟ်ကၠုၚ်ကီုလေဝ် အခိၚ်ဂွံအဝဵု ပံၚ်ကဵု (၂၀၀၈)၊ ဆာန်အာသၞောဝ် (၂၀၀၈) တ္ၚေတ်လဝ် မွဲအလန်ဓဝ်ရ။

ရမျှာၚ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ၜေတ်လုပ်အကြာ “စု၊ ရွေး၊ လႊတ်”
အကြာပေါဲထ္ၜးဆန္ဒတံဂှ် သၟတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ထ္ပက်လုပ်အကြာရမျှာၚ် “စု၊ ရွေး၊ လႊတ်” တုဲ ညံၚ်သ္ဂောံပြံၚ်လှာဲအာ လ္ပာ်ပလီုသၞောဝ် (၂၀၀၈) ရ၊ ဒှ်သာ်ဂှ်ရ အပ္ဍဲဂကောံ သမဂ္ဂကွး ဘာထ္ၜးဆန္ဒ ပ္ဍဲလ္ဒောဝ်ဍုၚ်လ္ဂုၚ် ကရပ် “ကျာ်ဇူလဝ်” (ဆူးလေး) ဂှ် နကဵုတၚ်အာတ်မိက် ပလီုသၞောဝ် (၂၀၀၈) မံက်တိတ်ကၠုၚ်ရ။ ဇြဟတ်ရမျှာၚ်ဏံ ဗြုထတ်တိတ်ကၠုၚ်ဗက် ညးတာလျိုၚ်လ္ၚဵုလ္ၚဵု နူဗော် NLD ပ္တိတ်လိက်ဒ္စဵုဒ္စး ဟွံဒုၚ်တဲ လ္တူတၚ်အာတ်မိက် ပလီုသၞောဝ် ပလေဝ်သၞောဝ် (၂၀၀၈) ရ။ “အတိုၚ်ဏံ ပလီုသၞောဝ် (၂၀၀၈) ဂှ် ဟွံဒုၚ်တဲပုဟ်၊ ဗော်ပိုဲ မာန်လဝ်မာဲရောၚ်၊ အဝဵုဏံ အပ်ကဵုပိုဲတုဲမှ ချပ်ကိစ္စပလေဝ်သၞောဝ် (၂၀၀၈) ထေက်ရောၚ်” ဟီုဂးကၠုၚ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ရမျှာၚ်အာတ်မိက် ပလီုသၞောဝ် (၂၀၀၈) ဏံ ညံၚ်သ္ဂောံထတ်ဂၠိုၚ်တိုန်ဂှ် ထေက်ကဵုကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဒးကဵုဇြဟတ်ဒရိုဟ်ရောၚ်၊ ဍုၚ်ပိုဲ သၞောဝ် (၂၀၀၈) ဏံ ပြံၚ်လှာဲမှ ဒှ်ဒတုဲဖဵု သွက်ကောန်ဍုၚ်တံမာန်ရ။
ဍုၚ်ဟွံရုသံၚ်-ပရေၚ်ပြံၚ်လှာဲ ဟွံဒှ်
လ္ၚတ်စမ်ရံၚ် ပရေၚ်ပြံၚ်လှာဲ အကြာသၞောတ်မွဲကဵုမွဲမ္ဂး ပြံၚ်လှာဲအာ ၜိုဟ်ဟ်သြိုဟ်ဟ် ကြပ်ဟွံမွဲမံၚ်ရောၚ် ညာတ်ကေတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဍုၚ်ပိုဲဏံ ရုသံၚ်ကၠုၚ်ဂှ် ဒှ်ဂၠံၚ်ပၞော်တိတ်ခိုဟ်မွဲရောၚ် အဲညာတ်ရ၊ တန်တဴကဵု အဆံၚ်ပရေၚ်ရုၚ်သံၚ်တုဲ ပြံၚ်လှာဲမာန်ရ၊ ရုသံၚ်ညိညိတှေ် ညိညိရ ပြံၚ်လှာဲမာန်၊ ရုသံၚ်ဂၠိုၚ်မှ ပရေၚ်ပြံၚ်လှာဲဂၠိုၚ်ရ။ ရုသံၚ်ဂၠိုၚ် စဵုကဵုကုလသမဂ္ဂ ဒးလုပ်မှ ဍုၚ်ဏံ ဂွံပြံၚ်လှာဲအာ သၞောတ်ဝ်ခိုဟ်ဟ်မာန်ရောၚ်၊ စၟဳစတုဲ ဟီုသာ်ဏံဟွံသေၚ်၊ ဣဏံဂှ် ဒှ်သဘဴပရေၚ် ပြံၚ်လှာဲ က္တဵုဒှ်မံၚ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံရောၚ် မိက်ဂွံဂးရ၊ မွဲသာ်ပၠန်ဂှ် ပရေၚ်ပြံၚ်လှာဲဍုၚ်ဏံဂှ် တန်တဴဒၟံၚ်ကဵု ပရေၚ်ညဳသၟဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ တၟာဂလိုၚ်ဏောၚ်၊ မွဲဒမြိပ် ပိုဲဇွိတ်သပေါတ်ရံၚ် ဝၚ်ဍုၚ်ပိုဲမ္ဂး ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ပိုဲတုဲ ဒက်ပတိုန်မဟာမိတ် ပံၚ်ကောံညးသ္ကံ ခိုၚ်တိုန်ညိမ္ဂး အလဵုအသဳပၞာန်တံ ပါဲဟွံဗၠး ဒးဒုၚ်တက်ကျာ သဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လၟိုန်ရ၊ ဆ္ဂး နူကၠာတက်ကျာဟွံတုဲဒှ်ဏီ ဇြဟတ်ပံၚ်ကောံညဳသာ ကောန်ဍုၚ်အရၚ် သရိုဟ်လီုအာလၟိုန်တုဲ သတ်ပၟဝ်ဇြဝ်ပကဴ ပရေၚ်ပြံၚ်လှာဲလေဝ် လီုအာကီုရ။
သရုပ်ကၠေံမ္ဂး ပေါဲထ္ၜးဆန္ဒတ္ၚဲဏံ ဂွံက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူသၞောဝ် (၂၀၀၈) ဟေၚ်ရ၊ ညးထ္ၜးဆန္ဒတံလေဝ် ထ္ၜးဆန္ဒသွက်မၞိဟ်ညးတံ ညံၚ်ဂွံက္လေၚ်အုပ်ဓုပ်သၟဝ်သၞောဝ် (၂၀၀၈) ဏံရ၊ ညးသီဏာအဝဵုဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံပခိုၚ်ပတိုန်သၞောဝ် (၂၀၀၈) ရ။ ညးၜါလ္ပာ်ဏံ က္လိဂွံပေါဲအံၚ်ဇၞး မွဲမွဲလ္ပာ်မ္ဂး ညးဍုၚ်ကွာန် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ် သၟဝ် (၂၀၀၈) ပၠန်ရ ဒးဒုၚ်အုပ်ဓုပ်၊ ခိုဟ်အိုတ်တှေ် ပြံၚ်လှာဲအာညိညိရဒှ်မာန်၊ ဇြဟတ်အကြာပေါဲထ္ၜးဆန္ဒ ပလီုသၞောဝ် (၂၀၀၈) ဏံ ညံၚ်သ္ဂောံပြံၚ်လှာဲ ဗီုပြၚ်ထ္ၜးဆန္ဒ ပလီုသၞောဝ် (၂၀၀၈) တုဲ ညံၚ်သ္ဂောံဖတိုက်ဖအောဝ် ချူဓမံက်ပ္တိုန် သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်တၟိ သွက်ကၟိန်ဍုၚ်ဖေဝ်ဒရေဝ် ဒဳမဵုကရေဇြဳဇေတ်တ်မွဲမာန်မ္ဂး ဒှ်ပၞော်ယီု သွက်အခေါၚ်အရာ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံမာန်ရောၚ်။