အစေဝ်ဍောတ် (ဍုၚ်ကၟာဝက် ရးဇြာ)

ဒၞါဲၜိုတ်ကေၚ်စိုပ်လဝ် ပ္ဍဲဒေသဍုၚ်မည််ပိုဲဏံမ္ဂး အခိၚ်ညာတ်လဝ် လောန်ကၠုၚ်မသုန်စှော်သၞာံ လ္ပာ်တေံကဵု အခိၚ်ဂွံဆဵုကေတ်လၟုဟ်ဏံဂှ် တၟေၚ်အာညးသ္ကံ ဍာ်ကဵုကၠေၚ်ရ။ မိက်ဂွံတီ အကာဲအရာကွာန်မွဲမွဲ ခိုဟ်ဒၟံၚ်ဟာ? ပရေံဒၟံၚ်ဟာမ္ဂး ကျောဝ်ဂၠံၚ်၊ ကျောဝ်ဘာလကျာ် ကေုာံ ကျာ်စေတဳ၊ သ္ၚိဌာန်ညးတံမ္ဂး တီမာန်ရောၚ် ညးတမၠာတံ ဗကန်လဝ်နွံရ။ ယဝ်ကေတ်ဂလာန် ညးတမၠာတံမ္ဂး ဂၠံၚ်ဍာန်သ္ၚိဌာန်ညးတံ အဆံၚ်စိုပ်ဒၟံၚ်ဖအိုတ်တုဲ သာယာတောတက် ၜိုဟ်သိုဟ်ဒၟံၚ် ရောၚ် ဒးဟီုရ။ အဆံၚ်ဂွံသၠုၚ်တိုန်ဗီုဏံမာန်ဂှ် ရဲဍုၚ်ကွာန်တံဂမၠိုၚ် အာလိၚ်ကၠောန်စ ပ္ဍဲဍုၚ်မ္ၚး၊ ပြၚ်ဖျဴနၚ်သြန်တုဲ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ် အဆံၚ်ဏံရ။ ယဝ်ဟွံအာဂၠာဲသြန် ပ္ဍဲဍုၚ်မ္ၚးမ္ဂး ဒးမံၚ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ကဵု ဂၠံၚ်တိဂဗိုက်၊ သ္ၚိသၠ သ္ၚိတာဲတံဖိုဟ်ရောၚ်ဂှ် ချိုတ်ပၠိုတ်ရ။ ကောန်ဍုၚ်ကွာန်တံ မူဟိုတ် ဒးအာကၠောန်စ ပ္ဍဲဍုၚ်မ္ၚးဂၠိုၚ်ရော ယဝ်သၟာန်မ္ဂး သွဟ်ဂၠေံအိုတ်ဂှ် “ကမၠောန်ကၟိတ် ဒဵုကဵုဒှ်ပိုန်ဒြပ်မာန်ဂှ် ပ္ဍဲဒေသဇကု ဟိုတ်နူဟွံမွဲရောၚ်” ဒးကဵုသွဟ်သာ်ဏံရ။
ဂကူမည်ပိုဲစိုန်သ္ကီုဂၠိုၚ်အိုတ်ဂှ် ကမၠောန်တဵုလွဳနာနာရ၊ အခိၚ်လောန်ကၠုၚ် ၜိုတ်ၜါစှော်သၞာံတေံ ပ္ဍဲတွဵုရးမန် စှ်ပွိုၚ်ဍုၚ်ဏံ (G.D.P) သြန်လုပ်လၟိဟ်မၞိဟ် ပွိုၚ်မွဲသၞာံဂၠိုၚ်အိုတ်ဂှ် ဍုၚ်ရေဝ် ဒၞါဲလၟေၚ်မွဲ နကဵုကမၠောန် တဵုကၠံထ္ၜိုတ်၊ ကၠံသတ်၊ ကၠံဒူရေၚ် မၚ်ဂုတ်၊ ပရိုက်၊ ပၞဴတအ် နွံကၠုၚ်သၞာံဗွဲမလအ်လရ။ သွက်ဇွောံမပုၚ်ဂှ် ကၠောန်ဗ္ၚတဵုသြောံ၊ အရၚ်သွကဵု ခရိတ်ရပ်စပ်ဂှ် တဵုခၞေဝ်ကေဝ်တုဲ အရၚ်ဒိပ်ဒြပ် သွက်ပကောံပကေဝ်ဖိုအ်သှေ်ဂှ် ကမၠောန်တဵုကၠံထ္ၜိုတ်တံဏံ ဒှ်ကၠုၚ်ကမၠောန်တိုၚ်ခဳ နူဝါဒိတေံရရောၚ် ထေၚ်ရ။ လက္ကရဴဏံ ပ္တိတ်သြောံတံအောန်ကၠုၚ်၊ အနှေန်ထ္ၜိုတ်တံသဝ်စှေ်အိုတ်တုဲ ဗီုသၠဲလး ဖဲသၟဳကၠုၚ်လဝ် ညံၚ်အခိၚ်ကၠာတေံဂှ် စၟဳစဟွံဂွံ ဒှ်ကၠုၚ်ရ။ နကဵုစိုတ် ဗက်ထ္ၜးဒုဟ် ဟွံသေၚ်ရ၊ ဗီုက္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် အကြာဂကူမည်ပိုဲဍာံဍာံဂှ် ယဝ်ဒးထ္ၜးသက်သဳညိညဇြိုၚ်သာ နကဵုစေတနာမ္ဂး လ္တူကမၠောန်မွဲဂကူဂှ် ပူဂဵုမွဲ ကၠောန်စ ဒးတိုန်သၞောတ် ဇၞော်မောဝ်တောတက်တိုန်မ္ဂး ဟွံတော်ဂအာၚ်ကမၠောန်မွဲသာ် ကၠောန်ဗက်သေဲသေဲဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်ဗီုအခိုက်မွဲရ။ ပ္ဍဲကွာန်မွဲကွာန် နွံကဵုလၟိဟ်သ္ၚိၜိုတ်ကၠံမဂှ် ပံက်ဆေၚ်ခေပ်သော် မွဲဆေၚ်မ္ဂး ဒှ်ကမၠောန်ချိုတ်ပၠိုတ်ရ။ လၟိ်ဟ်မၞိဟ်ၜိုတ်ပိကၠံဂှ် မွဲဂိတုမွဲဝါ ဒးကၠုၚ်ခေပ်သော်တုဲ က္ဍိုပ်မွဲမ ၚုဟ်လိၚ်ခေပ် ၜါမးမ္ဂး မွဲဂိတု သြန်လုပ် မွဲပသာကပါ်ရ။ တော်ကဵုၚုဟ်သ္ၚု မွဲကဠတ်ၜါမး၊ ထဝ်မွဲဒကေဝ် ၂၅၀ိ၊ ၚုဟ်လိၚ်ဂိတု အ္စာဘာတန်မူလ ၁၂၆ ဒကေဝ် တေံမ္ဂး ကမၠောန်ခေပ်သော်ညးဝွံ ဒှ်ကမၠောန် သၠုဲလုပ်ဂၠိုၚ်မွဲရ။ ရဴဝွံဟေၚ် ဆေၚ်ဗပေၚ်ပၟိက် ကေၚ်ကာမၞိဟ် မပ္တံဆေၚ်ဇိၚ်ပဠောံ၊ ဆေၚ်သွံကၠေၚ်,မြေက်၊ ဆေၚ်ပလေဝ်ကွဳလိုန်၊ စက်ဗုတ်သြောံ တအ် နွံမွဲမွဲဂကူမ္ဂး ကမၠောန်အိုဿီုတံ ပြေပြံၚ်အံၚ်ဇၞးဖအိုတ်မာန်ရ။ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ကမၠောန်မွဲဂကူဓဝ် ကၠောန်ဗက်အာမသုန်တြဴဆေၚ်မ္ဂး ညးမွဲလေဝ် ကၠောန်စဟွံကိတ် ဒှ်ကၠုၚ်မာန်ရ။
အလုံမွဲအဆက်အဆေန်ဂကူမည်ပိုဲဂှ် ကမၠောန်ယုတ်သဝ် (ဇကုပ္ညပ်ကေတ်တ်) မပ္တံ ကမၠောန်ၜံက်တိ တှေ် ဟွံမိက်ကၠောန် ဇၟာပ်မၞိဟ်ရ။ လ္တူညးဝါတ်ခါဲကွေံကွေံ ဒးၜံက်စမြံၚ်အကြာသ္ၚိ နကဵုဖိဟ်တံဂှ်တှေ် အထေၚ်သောဲ လ္တူညးတံဗွဲမလောန်ရ။ အခိၚ်စကၠောန်ဂၠံၚ်ကွဳပၟတ်၊ ဂၠံၚ်ကွဳစက် အကြာဍုၚ်ရေဝ်ကဵု ဍုၚ်မတ်မလီုတေံဂှ် ဗက်ဂၠာဲလိၚ်ဂကူမည်တံ ဟွံဂွံတုဲ အလဵုအသဳအခိၚ်တေံ ကော်ပၠောပ်နၚ် ကောန်ကမၠောန် ဂကူဂလာ၊ ဂလာတံသၟးကၠောန်လဝ်တုဲ ယၟုမ္ဂး ဂၠံၚ်ဂလာ၊ က္တိုၚ်ဂလာ သာ်ဏံ သှေ်ဒၟံၚ် ဒဵုအခိၚ်တ္ၚဲဏံဏီရောၚ်။ ဂွံဒှ်အာဗီုဏံဂှ် ဟိုတ်ဗွဲမဂၠိုၚ် နွံတဴမာန်တုဲ အကြာဂှ်မ္ဂး ဟိုတ်ဟွံ ကေၚ်ကၠောဝ်စၞစသုၚ်လေဝ် ပါမွဲသာ်ကီုရောၚ် ထေၚ်ရ။ ဟွံကေၚ်ဝါတ် ဟွံကေၚ်ကၠောဝ်တှေ် ဂိဘဝဟွံလေပ်၊ စွံၚုဟ်မးကမၠောန်ဟွံလေပ်၊ သိပ်ဟွံမာန်တံ ဒှ်ဗက်ကၠုၚ်ရ။ ဂကူမည်ဗက်ဂၠာဲရုဲစှ်ကမၠောန်မ္ဂး ကမၠောန်မၞုံကဵုဂုဏ်သိက္ခာ ဇကုထေၚ်တံဂှ်ဟေၚ် ဗက်ဂၠာဲကၠောန်တုဲ ကမၠောန်ညးဂမၠိုၚ် အထေၚ်သောဲမာန်ဂှ်တှေ် ပါဲထောံသၟးရ။ ကၠောန်ကမၠောန်တုဲ ကာလဂွံနၚ်သၠုဲဂှ် ယဝ်အးၚး စှေ်မံၚ်ဗဗွဲဓဝ် သမ္မာအာဇဳဝရမ္ဂး ကမၠောန်လဵုဟွံရုဲ ဂုဏ်စရာဲနွံဖအိုတ်ရ။ တၚ်ရန်တၟံ ကၠောန်ကမၠောန်ဂှ် ၜိုန်နွံသဘဴ ဂွံသၠုဲအရၚ်ဇကုမွဲဓဝ်ကီုလေဝ် သွက်ညးဂမၠိုၚ်ဂွံဒုၚ်စသိုၚ် ဂွံသုၚ်စောဲ ဗွဲတသိုက်မ္ဂး ကမၠောန်ဂှ် ဒှ်ကမၠောန်ပရဟိတ မွဲသာ်ကီု ဒးဟီုရ။ တဵုသြောံတှေ် ဒှ်ကမၠောန်ပြဲဂးတုဲ မၞိဟ်သီုဖအိုတ် တဵုသြောံမွဲဓဝ်မ္ဂး အရၚ်ဂွံဗိုက်လ္တက်ဂှ်ဟွံမွဲ၊ ဇၟာပ်မၞိဟ်တဵုတောဝ်ပၠန်မ္ဂး အရၚ်ဂွံစ ကၠေၚ်, မြေက်,လသိုန်တံဟွံမွဲ ဒှ်အာအိုတ်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အိုတ်ကဵုညးကၠောန်ဒၟံၚ် ကမၠောန်သွာၚ် နာနာ၊ ဂကူစုၚ်ၚ်တံဝွံ ဂုဏ်နွံဒၟံၚ် လ္တူညးမွဲကဵုညးမွဲလၟိုန်တုဲ ဒးစွံစိုတ် ညးတံဂှ် တၠဂုဏ်ပိုဲဖအိုတ်ရောၚ်။ လၟေၚ်ဏံ ယဝ်ကၠိုဟ်မ္ဂး တီတိုန်ဂုဏ်ဖဵု၊ ကေတ်တိုန်စရာဲ လ္တူကမၠောန်ဇကုဇကုတံမာန် ဖအိုတ်ရောၚ်။
အခိၚ်လၟုဟ်ဍုၚ်မည်ပိုဲ တောတက်ဒၟံၚ် ဒဵုကဵုရုဲစှ်ကွာန်ဟာ? ဍုၚ်ဟာ? ဟွံဒးဂှ် ဟိုတ်နူသြန်ဍုၚ်မ္ၚး ဖအိုတ်ရ၊ ဆ္ဂး သြန်ဏံဂှ် ဍေံဟွံမွဲကဵုရိုဟ်ကၞက်၊ အခိၚ်ဒေါံကမၠောန်တှေ် သြန်ပိုတ်၊ တုပ်ကဵုၜှ်ပလှ်ဖျဴနၚ် သတ်ဆု သတ်ဒုန် နူကၠံညးတၞဟ်ကီုတုဲ အခိၚ်ညးကွဵုၜှ်တှေ် ဇကုကၠောဝ်အာရောၚ်။ မိမတံဝါတ်တုဲ ကောန်ဇာတ်ဂမၠိုၚ် ဒးအာလိၚ်ကၠောန်ကမၠောန်ညးတၞဟ်ဂှ် ဒးနွံကဵုဗ္ၜတ်အခိၚ်ထေက်ရောၚ်။ ဇၟာပ်မၞိဟ်ဖျေံလဝ် ကိုန်အစဳဇန် အရၚ်ဘဝဇကုနွံမှ ဇၞော်မောဝ်မာန်၊ လိၚ်ကၠောန်ညးတၞဟ် မူစိသၞာံ၊ အဲဂွံအယုက်ၜိုတ်လဵုတှေ် ဒးပ္တိတ်တမ်ကမၠောန်မာန်တံ ဒးနွံလဝ်ရောၚ်။ အခိၚ်ဂလာတံ ကၠုၚ်ၜံက်ဒၟံၚ်တိ အရၚ်ဗဝ်ကြုတ်ဂၠံၚ်ကွဳပၟတ်တေံဂှ် တာဲဝါအပါနော်ပိုဲ နွံဗ္ဒါဲဂၠံၚ်ကီုတုဲ ဆဵုညာတ်ဍုၚ်ကေဝ်အာညးသ္ကံ ၜိုတ်မွဲဂိတု၊ တီကၠုၚ်အခိုက်ဂလာ ၜိုတ်ဗၞတ်ကီုရ။ အခိၚ်ကၠောန်တှေ် ကၠောန်တုပ်ပ်ဖအိုတ်တုဲ စိုပ်အခိၚ်တောံပုၚ်မှ ညးဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မွဲ စဴဖျိန်ပုၚ်၊ ပ္ဍဲဝိုၚ်ပုၚ်ဂလာတံဂှ် အတိုၚ်လၟိဟ်မၞိဟ် တေဝ်လဝ်မြေက်ကၞောတ် အကွက်ညးမွဲ မွဲမ၊ ပုၚ် ညးမွဲ မွဲပ္ၚာန် ကေုာံ ၜဵု သွက်ဂွံကဠေမ်ဂှ် စွံလဝ်အဒေါဝ်ဝိုၚ်၊ ဝိုၚ်စပုၚ်ဂလာဏံ နွံဆဏံရတုဲ ကိတ်မြေက်၊ ကဠေမ်ၜဵု၊ လၟံက်ပုၚ် ၜိုတ်ဏံဟေၚ် တုဲအာမွဲဗ္ဂါပ်ကီုရ။ စၞသာ်ဏံဂှ် စဂွံပေၚ်ထပှ်တ္ၚဲမ္ဂး တောမ်သွကၠေၚ်ဍေဝ် မွဲတ္ၚဲကီုရ၊ ဆ္ဂး ၜိုတ်ဇကုဒးစိုတ် တုက်စဂွံဟွံသေၚ်တုဲ အတိုၚ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဇကု ပရံကဵုဂှ်ရ ညးတံပြေစိုတ်ဖအိုတ်။ ဒေသပိုဲဂှ် ကၚုဲတံ ဂၠိုၚ်တဴဗွဲမလောန်တုဲ တောံသွက အရိုဟ်တ္ၚဲလေဝ် ဂွံဒၟံၚ်ရဏောၚ်၊ ဆ္ဂး အခိၚ်ပကောံဏံ ဒၞါဲဟွံထေက်ကဵုအိုတ်ဂှ် ဟွံဖအိုတ်တုဲ မပ္တံ ၚုဟ်ကၠေၚ်,မြေက် လသိုန် အိုတ်သက်သာအာ ပွိုၚ်ထပှ်တ္ၚဲဂှ် ညးတံစွံၚုဟ်မးကွေံကွေံ။ ဂတနူဂှ် စှ်သၞာံ ဒးပယာံသီသြောံတုဲအိုတ်ဂှ် အပါနော်တိုန်ရာန်ကပေါတ် လ္တူဍုၚ်မတ်မလီုရ၊ သွက်ရာန်ဖျဴစၞစ ပရၚ်တဲ အရၚ်ကောန်စဴ ဂးတုဲ ဗက်ဂၠာဲယိုဟ်စမ်ပဠမ် စိုပ်အာဖျာဂလာမွဲရ။ သေဌဳတၠဖျာ ညာတ်အပါနော်တုဲ ညးကော်ပၠောပ်ပ္ဍဲဖျာ၊ ညးဒုၚ်ကၟုဲကဵုဍာ်လဖက်တုဲ ညးၜါ ၜိုန်ဓရီုတက်ကျာကီုလေဝ် ဒဒှ်အပါနော် သမ္တီညးဟွံဒးဂှ် ညးတီအာတုဲ ညးလဴထ္ၜး ဟိုတ်ဂွံတၚ်ဂုဏ် ကုအပါနော် မကေၚ်ရီုဗၚ်မၚ်မွဲလဝ်ညးတံ ပ္ဍဲအခိၚ်ကၠောန်ဒၟံၚ်ဂၠံၚ်ကွဳပၟတ်တေံမှ အပါနော် ကလေၚ်တၟးအာရ၊ ယိုဟ်စမ်ပဠမ် လျိုၚ်မွဲပသာဂှ် ညးကဵုနၚ် နဒဒှ်ပရၚ်တဲတုဲ ဇၟာပ်နွံပၟိက်မွဲမွဲသာ်မ္ဂး ကဵုညးဂွံတီကီု သာ်ဏံ ကဵုလဝ်ဇုက်အရေဝ်ရ။ ဒဒှ်ဗီုဏံဂှ် အကြာတၠကမၠောန်ဂကူမန်ကဵု ဂလာကၠုၚ်လိၚ်ကၠောန်တံ နွံကၠုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဒၞါဲရောၚ်။
အခိၚ်ကြုက်ယံၚ်ဍောတ်တံ ပိၚ်ပှ်စိုပ်ကၠုၚ် ဒေသပိုဲဏံတၟိတၟိတေံဂှ် ညးတံအာတ် သွက်ဂွံမံၚ် ပ္ဍဲတၞုၚ်မုဟ်ကွာန်ရ၊ လွဳကၠိက်ဂှ် ဒှ်ကမၠောန်တဲကၠာ ညးတံရ၊ သွက်စၞကၠိက်တှေ် ဗက်အာတ်ဍာ်ဍဵု ကေုာံ ပုၚ်သွသှေ်သှေ် အကြာသ္ၚိမည်တုဲ ၜိုဟ်ကဵုတၞံကြဴဂှ် ဒှ်အဓိကရ၊ ကြုက်လွဳကၠိက် ဂွံၜိုတ်ပိသၞာံတုဲဂှ် ဗက်ဂၠာဲရာန်ဂအာၚ် ဒၞါဲဍေံစှေ်လဒေါဝ်မၞိဟ်တုဲ ကြုက်တံပြံၚ်ကမၠောန်သွံဖျာရ။ ပတဝဵုနူဂှ်တုဲ ဇၟာပ်လဒေါဝ်ကွာန်ဇၞော်ဇၞော်တံဂှ် အရာပ်ကြုက် အုံအတာန်ကြုက် (တရုတ်တန်း) ဂးတုဲ ယၟုသှေ်ဒၟံၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရဂှ် ဂွံမိၚ်လဝ် နူမိမတံရ။ အဃောပိုဲဍောတ်တ် လောန်ကၠုၚ်ၜိုတ်ထပှ်စှော်သၞာံတေံ ၜါပိတ္ၚဲမွဲအလန် “ဂလာဗာ” တံ ဂေတ်ကြေဝ်ဂၠံၚ်တုဲ နူပါၚ်ဍေံတံဂှ်လေဝ် က္ညာၚ်အာဒၟံၚ် “သၠာဲသာတ္တုကဵုမၜဲ” ရ၊ ထၟာဲဒါန် ထၟာဲပသဲ ပသဲဒကုတ် ဍုတ်မြမည်တံ ဟွံသုၚ်စောဲတုဲ ထောံကၠဟ်လဝ်ဂှ် ယဝ်ကဵုညးမ္ဂး ညးကလေၚ်ကဵုမၜဲက္ဍိုပ်စိၚ် ဗၞတ်ထေက်ကြိုက်ရ၊ မၜဲက္ဍိုပ်စိၚ်ဝွံ ဒှ်စၞကောန်ၚာ်တံတုဲ ပ္ဍဲသ္ၚိဇကု ယဝ်ဂၠာဲဂွံလဝ် ကပေါတ်တံဂှ်မ္ဂး မၚ်စၟဳဒၟံၚ် ဂလာသၠာဲမၜဲဂှ် သေဲသေဲရ၊ ဂကူကြုက် ဂကူဂလာတံ မုဟိုတ် ဂွံတ္ၚအ်ကၠုၚ်ဂၠာဲကမၠောန် ပ္ဍဲရးမည်ပိုဲဂၠိုၚ်ရော? ယဝ်သၟာန်မ္ဂး “ကမၠောန်မည်ပိုဲညာတ်လဝ် ယုတ်တ်သဝ်ဝ်၊ ဗွဝ်ဗိုတ်ထောံကၠဟ်လဝ်၊ ပါဲလဝ်တံဂှ် ညးတံ ညာတ်ကေတ် နဒဒှ်က္တိုၚ်ထဝ်တုဲ ဟွံဒးပၠံၚ်မွဲသာ် ဗက်ကပှ် ကၠောန်ဂွံလောဲလောဲရောၚ်” ဒးသှ်ရ။ ကမၠောန်ဗက်ကပှ် ပဠၚ်ဍာ်အးအး၊ ပလာတ်သတေတ် အကြာဂၠံၚ် ကေုာံ ဗက်ဂၠာဲရာန် ကပေါတ်လီုလီု မည်တံသ္ပလဝ်ခၟိက်ဂှ် ညးတံညာတ် နဒဒှ်ထဝ်ဒကောၚ် ပြးဒၟံၚ်အကြာဂၠံၚ် အကြာဍုတ်ကၟေၚ် သ္ၚိမည်တံရောၚ်။ ခေတ်ကာလပြံၚ်လှာဲအာတုဲ ဒၞါဲဒးကွာ်ကြေဝ် သီုဒးဗာလဝ်ရိုက် မေဟ်ဟ်ဂှ် လၟုဟ်ညးတံကၠုၚ်ကဵု ကွဳလိုန်ဆက်တောဲ, ဗာန်သ္ကဲအိုတ်တုဲ သက်သာကၠုၚ်ရ၊ ဂလာဗာ ဗက်ကြေဝ်ဒၟံၚ် အကြာကွာန် နကဵုဗွိုက်လ္တက်ၚေတ်တ်ပေတ်တ်တံဂှ် ၜိုန်ဒှ်အာသေဌဳ သ္ၚိတိုက်ၜါပိမ၊ ပ္တိတ်လဝ်တမ်ကမၠောန် ဖျာဇၞော်ဇၞော် ၜါပိဖျာမာန်ကီုလေဝ် ကမၠောန်တၠဂုဏ်ညးဂှ် ညးတံဟွံထောံ၊ ကၠောန်ဒၟံၚ်ဒဵုကဵုဗျု ဒဵုကဵုအဆက်ကောန် အဆက်စဴဏီဖိုဟ်တုဲ ကောန်ဇာတ်ညးတံလေဝ် ဟွံဒးဂၠာဲကမၠောန်မ္ၚး၊ ဟွံဒးအာသ္ပဍိက်ညးဂမၠိုၚ်ရ၊ ညံၚ်ကြုက်တံ ဂလာတံညာတ်ဂှ် မည်ပိုဲလ္ၚဵု ၜိုန်ညာတ်ကီုရလေဝ် ဖျေဟ်မာနဟွံမာန်၊ ဗက်ကၠောန်ဟွံမာန်တုဲ ကောန်ကမၠောန်ဆုဲပြံၚ် နူဒေသဇမ္ၚောဲတံ ကၠုၚ်ကၠောန် ကေတ်ဂွံဏာဒၞါဲပၠန်ရ၊ ဟိုတ်နူကောန်ကမၠောန်ဆုဲပြံၚ်တံဂှ်တုဲ ပ္ဍဲဒေသဇကုဏံ ဆဵုဂဗကၠုၚ် တၚ်ခက်ခုဲနာနာသာ်ဂှ် ဒၟါနူဇကုကီုရဏောၚ် ကေတ်အဓိပ္ပါယ်သာ်ဏံ ဂွံဒၟံၚ်ကီုရ။ ကမၠောန်ဍေံမဂၠုက်ဒၟံၚ် အကြာဂတီုမၞိဟ်တံဏံဂှ် ဒှ်သဘဴဍာ်ၜဳမှာသၟိတ် သၠဲလး ဂၠိုၚ်ဂၠၚ် နွံဒၟံၚ်ရိုဟ်လၟိဟ်ဟွံမာန်တုဲ ဇကုဟွံတုက်သုၚ် ဟွံတုက်စကာတှေ် ညးတၞဟ်ကၠုၚ်တုက်ဏာဂှ် ညာတ်ဒုဟ်ဟွံဂွံရ။
တမ်ဇကုအောန်တုဲ ဒးပံက်ကမၠောန်ဍောတ်တ်ကၠာဂှ် စိုတ်လ္ပလီု၊ လ္ပအထေၚ်သောဲ လ္တူကမၠောန်ဇကုညိ၊ အဓိကဂှ် ကမၠောန်ညးဂမၠိုၚ် ဇၞော်မောဝ်ကၠုၚ်လဝ် ဂတတေံတုဲတုဲဂှ် လ္ပဗက်ကၠောန်တုဲ ကမၠောန်ညးဂမၠိုၚ် ချပ်ဟွံစိုပ်ဏီဂှ် ချပ်ကၠောန်ညိ၊ ကာလချပ်မ္ဂး မ္ဒးထပိုတ်လဝ်စိုတ် သွက်ဂွံကၠောန်အာ ပွိုၚ်မွဲဘဝတုဲ ကမၠောန်ဇကုဍေမ်လဝ်ဏံ ဝါသနာ နွံ/ဟွံမွဲ၊ ကၠောန်အာအဓာန်မဂၠိၚ် (ဍာ်ဇမၠိၚ်) မာန်/ဟွံမာန်တံဟေၚ် ပၟိက်ဇၞော်ရ၊ ကမၠောန်လဵုကၠောန်န် စိုတ်ဟွံညိၚ်၊ မိက်ဂွံပၠေအ်ဒၟံၚ်ဗီုကၞုဲ၊ ရပ်ဗလး ရပ်ဗလး ဒံၚ်အာ ဒံၚ်ကၠုၚ် ပြံၚ်ဒၟံၚ်မွဲဏှေံ မွဲဏှေံမ္ဂး သဘဴဂွံဇၞော်မောဝ်ဟွံမွဲရ၊ ဆာန်ဒၟံၚ် စွံဒၟံၚ်ၚုဟ်မး စောဲဒၟံၚ် ပ္ဍဲကမၠောန်မ္ဂး ပါဲနူအခိၚ်တိက်တုဲ အရီုမၞး စူစၚ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲကမၠောန်ဏံမွဲဓဝ်ရမ္ဂး အဲအံၚ်ဇၞးမာန်ညိဟာ? ဂှ် ဟွံဒးအာသၟာန်ဗေဒၚ်ရ၊ သၟာန်ကေတ် စိုတ်မၞးညိ၊ စိုတ်မၞး စောဲစၚ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲကမၠောန်မၞးဂှ် ဒှ်ကသအ် ပံက်ပၞော်အံၚ်ဇၞး သွက်မၞးရ၊ ပွမွဲမွဲသ္ဂောံ အံၚ်ဇၞးဂှ် သဇိုၚ်ပိတၚ် မတွံဂး ကမ်၊ ဉာဏ်၊ ဝိရိယတံ သ္ဒးခိုၚ်သီုပိရောၚ် ဂးလဝ်ရ။
စပံက်တမ်ကမၠောန်ဗက် ဇိုၚ်မရနုက်ကဵုမွဲ ဍေံမဒှ်ကမ်ဂှ် ပစူလဝ်တုဲမ္ဂး ညံၚ်ဂွိုအ်ဒေါမ်စှေ်ဂှ် ဇိုၚ်ဉာဏ်ကဵုဝိရိယ ၜါတၞုၚ်တေံ ဒးပစူဗက်ပြဟ်ဟ် ဒးထပ်ပခိုၚ်လဝ်ထေက်ရ၊ ပညာဂှ် အာဂတပၠတရဴ ထ္ၜးဂၠံၚ် သွက်ဂွံသၠုၚ်ပ္တိုန် ကပေါတ်ဇကု၊ ဂၠာဲကပှ်ဂအာၚ်ဖျာဇကု၊ ဗက်စမ်ၜတ် စဳစောတ် ပၟိက်ရဲသုၚ်စောဲတံတုဲ အတိုၚ်ညးတံဒးဂၞပ်စိုတ် ကၠောန်ပ္တိတ်ကဵု ဗွဲမဂတာပ်တဲမာန်မ္ဂး ပြိုၚ်ပကာန် ပ္ဍဲဗွဝ်ဖျာတံမာန်ရ၊ နဲကဲသ္ဂောံသၠုၚ်စရာဲအိုဿီုဂှ် ဂၠောၚ်ကေတ် နူလ္တူလပှ်ကျာ ဂွံဒၟံၚ်လောဲလောဲ ညံၚ်အခိၚ်လၟုဟ်ဏံဂှ် ဒှ်အခေါၚ်အရာခိုဟ် အရၚ်ဇကုရ။ ကမ်၊ ဉာဏ်၊ ဝိရိယတံ ညဳသၟဟ်ဒှ်မွဲ၊ ကမၠောန်လေဝ်အံၚ်ဇၞးတုဲ ဒးပခိုၚ်ရိုဟ်ကၞက် ဂအာၚ်ဖျာဇကု ညံၚ်ဂွိုအ်ကလေၚ်လီုအာရ၊ ပ္ဍဲကဏ္ဍဏံ ပညာဆက်ဆောံမၞိဟ် ဒဵုကဵုစိုပ်အဆံၚ်မိဿဟာဲဖအိုတ်မာန်ဂှ် ဒှ်ၜဝ်ဍေံရ၊ ကေၚ်စကာလဝ် ကပေါတ်ဇကု မွဲအလန်၊ ကေၚ်လုပ်လဝ်ဖျာဇကု မွဲအလန်တုဲမ္ဂး ညံၚ်ညးဂွံကလေၚ်ဗှ်သၞာ၊ ညံၚ်ဂွံကၠုၚ်ရာန်ဖျာဇကုပၠန်ဂှ် ဒှ်အရာကိစ္စဇၞော်မွဲရ။ ကမၠောန်လေဝ်အံၚ်ဇၞး ဖျာလေဝ်တန်ကြန်အာ ကၟောန်န်မ္ဂး ညံၚ်ဂွံဇၞော်မောဝ်တောတက်ဂှ် ဒးပကောံ ဒးသိပ်လဝ်ရောၚ်။ ဂလာန်မ္ဂး “ဂၠာဲဗီုကြုက် ပၞုက်ဗီုဂလာ” ဝွံ ညးတံဆဵုညာတ်လဝ် နဲကြုက်ဇနော်(ဇမၞော်) ကမၠောန်၊ နဲဂလာ ပကောံဒြပ်တံတုဲ ဟီုလဝ်ရောၚ်။ ကၠာဇိုၚ်ဇကု ဟွံခိုၚ်ဏီဂှ် ရပ်လဝ်ဝါဒ “ဂွံဂၠိုၚ် စဒဵုလိုအ်- ဂၠာဲဂွိုအ် ဒုၚ်ကၠောဝ်” မ္ဂး ကာလလဵုလေဝ် ဟွံဇၞော်မောဝ်ရ။ ညးၜါ ကောန်ကဵုအပါ စိုပ်အာဆေၚ် သွံဗ္တာဲပရာၚ်မွဲဆေၚ်၊ ကောန်ဗၠာဲဂြဟ်စဂှ် အပါဟွံကဵုအခေါၚ်တုဲ ကောန်ဂှ် ဂွိုအ်စ၊ ဂတနူဂှ်စှ်သၞာံ ကလေၚ်စိုပ်ဖျာဂှ်ပၠန်တုဲ ညးၜါကောန်ကဵုအပါ ရာန်စဗ္တာဲပရာၚ် ဒဵုကဵုဖဲလဲရ။ “ယွံအပါ အခိၚ်အဲဂြဟ်စ ဗ္တာဲမွဲ မသုန်ဒကေဝ် တေံဂှ် ဟွံကဵုစတုဲ လၟုဟ်ဗ္တာဲပရာၚ်မွဲ မသုန်ကၠံဏံမှ မုဟိုတ်ဂွံရာန်စဒဵုဖဲရော?” “ အခိၚ်ဗှေ်ဂြဟ် ယဝ်ကဵုဒးအခေါၚ်မ္ဂး ဗ္တာဲပရာၚ် မွဲမသုန်ကၠံ ဗီုလၟုဟ်ဂှ် ဟွံဒှ်စ ပွိုၚ်မွဲအယုက်ရ” အပါဂှ် ဂး။
ကမၠောန်ဇကု ဇၞော်မောဝ်တောတက်မ္ဂး ဇကုဂှ် ဒှ်ညးတၠကမၠောန်မွဲရ၊ အခိၚ်ၜတ်တ်တေံ ဒးတိတ်ဂၠာဲ တမ်ကမၠောန်၊ ပညာကၠောန်ကမၠောန် ဍုၚ်ညးတၞဟ်တုဲ စဴကၠောန်စဒၟံၚ် နကဵုက္ဍိုပ်ကမၠောန်ဇကု နွံဒၟံၚ် ဟွံအောန်ဂှ် ကေတ်စရာဲ သီုပ္တိုန်ဏာဂုဏ် လ္တူညးတံ နကဵုလိက်ပရေၚ် မွဲပိုဒ်ဍောတ်ဏံရ။ ဇၟာပ်ဂကူ မည် ဒှ်တၠကမၠောန်မ္ဂး မည်တံ ကလေၚ်စိုပ်ဒၞါဲတၠ နကဵုဍာ်ဓတ်ကာယဇကု ဍာံဍာံရောၚ်။ ဝေါဟာရ ဍိက်/တၠ ဝွံ လောန်ကၠုၚ်မွဲခိၚ်တေံ ၜိုန်နွံကၠုၚ်လဝ်ဍာံဍာံကီုလေဝ် အခိၚ်လၟုဟ် သှေ်ဆၜိုတ်ပ္ညပ် သက်က်ရ၊ ဇကုဒှ်ဍိက်ဟာ? တၠဟာ? ဂှ်လေဝ် ဇကုဟေၚ် ပ္ညပ်ကေတ်ရ။ လ္တူညးမွဲကဵု ညးမွဲ လွာဲဂွံအခေါၚ်ဂှ် ပွမကေတ်ဇၞးပျဲပျာံ လ္တူရုပ်ခန္ဓဏံမာန်ကီုလေဝ် နာမ်စိုတ်တေံဂှ် ညးလဵုမွဲလေဝ် အခိၚ်လဵုလေဝ် ကေတ်ဇၞးဟွံဂွံရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂကူမည်ပိုဲဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဍိက်ရောၚ်တံဂှ်ကီု၊ အဲဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဍိက်ရောၚ်တံဂှ်ကီု နူဒွါပါၚ်ဇကု ကာလလဵုလေဝ် ဟွံဟီုပ္တိတ်မ္ဂး ဇကုဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်တၠ လၟိုန်ကာလရောၚ်။ ။