အသိၚ်အလိုန် ပဝ်လဇြဳသမ္မတအမေရိကာန်တိုန်တၟိဏံတုဲ တၠဒါန်ကဵုဒၟံၚ်ဩန်ထံက်ပၚ် ဆေင်ကဵု ရီုဗင်ဟံင်ပြာ်ပရေင်မၞိဟ် နူအမေရိကာန် USAID ထပိုတ်ထောံဩန်ထံက်ပၚ် ကုဂကောံမှာဇန်တံ ကတဵုဒှ်ကၠုၚ်တုဲ ဂကောံမှာဇန်လ္ၚဵု ဒှ်ခက်ခုဲကဵု ပရေၚ်ဘဏ္ဍာကမၠောန် ဒးဒေါံဇူအာလေဝ်နွံကၠုင် ရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။

“နူကဵုတၠဒါန် (Donor) အဓိက USAID ကဵုထံက်ပၚ်မံၚ် ပရေၚ်ကမၠောန် စပ်ကဵုဖောအ်ဗြေဝ် ပရေၚ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဏံဂှ် ဂကောံလ္ၚဵု ဂွံလဝ်တၠဒါန်ဂှ် ဖအိုတ်တှ်ေ ကမၠောန်ပိုတ်အာဖအိုတ် ဒးဒေါံဇူ အာကမၠောန်ၜိုတ်နွံ ဗီုဂှ်နွံ၊ ဗီုကဵုဂကောံလ္ၚဵုတှ်ေ ဂွံလဝ်ဩန်ထံက်ပၚ် ၜါပိဂကောံတှ်ေ ဒးဒုၚ်ထပိုတ် အာမွဲသွာၚ်ဏံတှ်ေ ကမၠောန်သှ်ေမံၚ်ညိဏီဂှ်တှ်ေ ဖအောန်ဖျေံသၞာဲဒဴ၊ ကုတ်ဖအောန်ဖျေံ ဩန်ဂိတု၊ ဒးဖအောန်ဖျေံ ပရေၚ်ကမၠောန်ချဳဒရာၚ်နွံ” သာ်ဝွံ ညးဍိုက်ပ် ဂကောံမှာဇန် ကၠောန်မံၚ်ပရေၚ် ဒတုဲဖဵုဖောအ်ဗြေဝ်ပရေၚ်မၞိဟ် ဖျေံသဇိုၚ် လတူဍုၚ်မတ်မလီုမွဲတၠ ဟီုရ။

ကြဴနူကဵု မေဿတာဒဝ်နေဝ်ထရာပ် တိုန်ဒှ် ဂွံရုဲစှ်ဒှ်သမ္မတအမေရိကာန်အလန်ဒုတိယတုဲ ပတိတ် ကၠုၚ် ပဝ်လဇြဳထံက်ပၚ်ပရေၚ်မၞိဟ် ကုဍုၚ်နာနာတံဂှ် ဂကောံတၠဒါန်ဇၞော်ဇၞော် USAID ကဵု တၠဒါန် NED တအ် မ္ဒးထပိုတ်ထောံဩန်ထံက်ပၚ်တုဲဂှ် ဂကောံမှာဇန် ချဳဒရာၚ် ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်ပရေၚ် မၞိဟ် ပ္ဍဲဍုၚ်လ္ၚဵု ကမၠောန်ပိုတ်အာရ။

“ဂွံလဝ်တၚ်တုပ်စိုတ်ညးသ္ကအ်တုဲ သွက်သၞာံ ၂၀၂၅ ဏံ ဘိုအ်ဂွံကၠောန်ကမၠောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ်တှ်ေ ဓဇက် ဖျေံလဝ် Plan တုဲဒှ်အိုတ်ရ၊ မွဲၜါတ္ၚဲဏံဂှ် နူတၠဒါန် ကဵုကၠုၚ်အဆက် ဟိုတ်နူပဝ်လဇြဳ အမေရိကာန် တၟိဏံတုဲ ဒးဒုၚ်ထပိုတ် ဩန်ထံက်ပၚ် ဂးတုဲဂှ် ကမၠောန်ရန်လဝ်သွက်ဂွံကၠောန်ဂှ် ဒှ်ခက်ခုဲအိုတ်တး၊ ဆက်အာဟာ ဒေါံဇူဟာဂှ် ပိုဲဒးချပ်သၠဲသၠဲလးလးတုဲမှ ဟီုဒးခက်ဂှ် ခက်တၟာဂလိုၚ်” သာ်ဏအ်လေဝ် ညးတာလျိုၚ် ဂကောံမှာဇန်တၞဟ်မွဲဂကောံပၠန်ဂှ် ဟီုထ္ၜးရ။

စပ်ကဵုကမၠောန်ဒတုဲဖဵုဖောအ်ဗြေဝ်ပရေၚ်မၞိဟ်နာနာတံဂှ် ကြဴနူကဵုပၞာန်သီအဝဵု သၞာံ ၂၀၂၁ တုဲဂှ် တၠဒါန် ဗွဲမဂၠိုၚ် တိတ်အာနူပ္ဍဲဍုၚ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဂကောံလ္ၚဵုဆညိညဟေၚ် ကဵုမံၚ်ပရေၚ်ရီုဗၚ်ထံက်ပၚ် ပရေၚ်မၞိဟ်ကဏ္ဍဖောအ်ဗြေဝ် ပညာ၊ ထတ်ယုက်၊ သၟတ်၊ ညးဗြဴ၊ ကောန်ၚာ်တအ်နွံရ။

ဗွဲတၟေင် ဟိုတ်နူ USAID ထပိုတ်ထောံသြန်ထံက်ပင်တုဲ ဂကောံမကဵုဒၟံင်အရီုဗင် ပရေင်ထတ်ယုက် ကေုာံ ပရေင်ညးဒှ်ဒဒိုက် ပ္ဍဲဒေသပယျဵု မပ္တံကဵု TBC, IRC တအ်လေဝ် ဒးဒေါံဇူကမၠောန်နွံကၠုင်ဂှ်ရ သွက်ညးမၞုံပၟိက်အရီုဗင်တအ် ဒှ်ကၠုင်ခက်ခုဲသၟးဟွံက စပ်ကဵုဇွောံမစသုင် သွက်ညးဒဴပၞာန်၊ သွက်ညး ဒှ်ဒဒိုက်တအ်လေဝ် ကြေပ်ဂြတ်ကၠုင်ကီုရ။

USAID ဟီုဂှ် မဒှ် “ဌာန်အမေရိကာန် မဇၞော်ပၟဝ်ကဵုသွက်တဴတက်ဖောအ်ဗြေဝ် ဍုင်နာနာ” ဂမၠိုင်တုဲ ဒှ်ဂကောံကောပ်ကာဲ ပ္ဍဲအရာဍုင်အမေရိကာန်တအ် မကဵုဒၟံင်သြန်ထံက်ပင် နကဵုအစဳအဇန် ကဏ္ဍ ရီုဗင်ဟံင်ပြာ်မၞိဟ်၊ ကဏ္ဍဖောအ်ဗြေဝ် ကေုာံ ကဏ္ဍပရေင်ဂီုကၠီု သွက်ဍုင် (၁၂၀) ဍုင် မပါလုပ် သီုဍုင်ဗၟာတအ်ရောင် ဂွံတီကေတ်ရ။