လညာတ်ပါ်ပါဲ၊ ယက္ခဂုမ္ဘဏ်

ဥပဒေယိုက်ဝန်ပၞာန်ဍုင်ဗၟာ မစၞောန်ပျးကၠုင်လဝ် နူကဵုခေတ်(နအဖ)တေံ သ္ပပ္တံနူ ဂိတုဨဗရေယ် သၞာံ ၂၀၂၄ ဂှ် သကိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင်တံ ပၠောပ်လမျီုတုဲ စထမံက်ကၠုင်ရုပ်ရဴရ။ ဟိုတ်နူပၠန်ဂတး ညးဍုၚ်ကွာန် မံက်ကၠုင်ဂၠိုင်တုဲ ဒြဟတ်ဒပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင်တံ ချိုတ်၊ ဖျေံလွဟ်၊ ဒဴတိတ်နူပၞာန် ဂၠိုင်ကၠုင်ဂှ်ရ ဒြဟတ်ဒပ်ပၞာန်ဍုင်ဗၟာ အောန်ကြဳစှ်ေကၠုင်ရ။

ဒပ်ပၞာန်ဗၟာဂှ် နူကၠာဟွံစိုပ် ၁၉၈၈ တေံ ဂကူဗၟာဒေသ(အညာ)ကီု၊ ဂကူရခေင် ကေုာံ ဂကူချေင်တံ လုပ်ပၞာန်ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်ဍုင်ဗၟာဂၠိုင်တုဲ ဒြဟတ်ဗတိုက်ပၞာန် ခိုဟ်ဒၟံင်ရ။ ဟိုတ်အကာဲအရာ ဂွံဒှ်သာ်ဂှ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုခေတ်(မဆလ)တေံ အခေါင်အရာကၠောန်ပရေင်ပိုန်ဒြပ် ဟွံမွဲတုဲ သွက်ညးဍုင်ကွာန် အောန်ကဵုပရေင်ပိုန်ဒြပ်တံ လုပ်ယိုက်ဂၠေၚ်ပၞာန်မ္ဂး ဒှ်ပၞော်ကၠောန်ကမၠောန် အဓိကမွဲပၞော်ရ။

ညးမလုပ်ယိုက်ဝန်ပၞာန် ခေတ်(မဆလ)တေံဂှ် က္လိဂွံအခေါင်အရာ ဒၞါဲမံင်၊ သြန်ဂိတု၊ ဇွောံမ၊ လွဳယဲဟွံဒးကဵုၚုဟ်တံနွံတုဲ ပတောံၜတ်ကဵုသၟာကမၠောန်မ္ၚးမ္ဂး အကာဲအရာခိုဟ် တၟာဂလိုင်ရ။ လောန်ၜက်ကၠုင် ၁၉၈၈ လ္ပာ်ဏံတုဲ အကာဲအရာပြံင်အာရ။ အခေါင်အရာ ကၠောန်ကမၠောန်ဍုင်မ္ၚး ပံက်ကၠုင်ရ။ လောန်ကၠုင် နူကၠာဟွံစိုပ် ၁၉၈၈ တေံမ္ဂး ကုညးမလေပ်ပညာ အဆံင်သၠုင်တံဟေင် ဂွံအခေါင်အာကၠောန်ကမၠောန်ဍုင်မ္ၚးဂွံဂှ် ပြံင်လှာဲအာ ညးဍုင်ကွာန် ဓမ္မတာ ပညာအောန်တံလေဝ် အာကၠောန်ကမၠောန် ဍုင်မ္ၚးဂွံရ။

စိုပ်ခေတ် (နဝတ) (နအဖ) တံ အပ္ဍဲဍုင် ၚုဟ်မးသၟာကမၠောန်တံ ဟွံသၠုင်ဗက်ခေတ်ဂှ်ရ ညးဍုင်ကွာန်သၟာကမၠောန်တံ တိတ်ဍုင်မ္ၚး အာကၠောန်ကမၠောန် က္လိဂွံသြန်ဂိတုဂၠိုင်တံဂှ်ရ။ အခိင်ခေတ် (မဆလ) ကမၠောန်ခိုဟ် သွက်ညးမကၠောန်ကမၠောန် ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်ဂှ် စိုပ်ကၠုင်ခေတ်ဏံ တော်တၟော်အာကဵု ၚုဟ်မးသြန်ဂိတု ကၠောန်ကမၠောန်ဍုင်မ္ၚးမ္ဂး တၞဟ်ခြာဒၟံင် ညံင်ရဴဍုင်နရက် ကဵု ဍုင်သွဝ်တာဝတိံရ။

ကြဴနူသၞာံ ၁၉၈၈ တုဲ သွက်ညးဍုင်ကွာန်ဓမ္မတာတံ ကၠောန်ကမၠောန်ယိုက်ဂၠေင်ဝန်ပၞာန်ဂှ် ဟွံဒှ်ပၞော်တိတ် သွက်ညးတံရ။ ၜိုန်ဒှ်သာ်ဂှ်ကီုလေဝ် အဆံင်ဗိုလ်ပၞာန် ပ္ဍဲကဵုဒပ်ပၞာန်တံဂှ် အခေါင်အရာ က္လိဂွံကၠောန်ကမၠောန် ခိုဟ်ဒၟံင်တုဲ ညးမိက်ဂွံသ္ပကောန်ပၞာန် ၜိုန်ရဟွံမွဲကီုလေဝ် ညးနွံပၟိက် သၟိက်မိက်သ္ဂောံသ္ပဗိုလ်ပၞာန်ဂှ် ဂၠိုင်ကၠုင်ရ။ စနူအခိင်ဂှ်တုဲ ညးနွံပၟိက် သၟိက်မိက်သ္ဂောံသ္ပဗိုလ်ပၞာန်တံ ရာန်ကေတ်အဆံင်ဗိုလ် နူကဵုညးဇၞော်ပၞာန်တံ ဒှ်ကၠုင်အခိုက်မွဲရ။

ကၠာဟွံသီအဝဵု သၞာံ၂၀၂၁ ဏီ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာဂှ် ပေါဲဗတိုက် ဒှ်ဒၟံင်ဆအယာံမာတ် ဒေသလ္ၚဵုရတုဲ ကောန်ပၞာန်ဂွံဆောံလေင်အာ အောန်တဴဂှ်ရ ဟွံဒှ်တင်ဆိုအ်ဗ ခက်ခုဲ စပ်ကဵုဗပေင်ဒြဟတ်ပၞာန်ရ။ သီအဝဵုတုဲ ပေါဲဗတိုက် ဒှ်အာအလုံဍုင်မွဲတုဲ ဒှ်ကၠုင်တၚ်ကော်ဆော သွက်သ္ဂောံဗပေင်ဒြဟတ်ပၞာန်ရ။ ဒၟါနူဂှ်ရ မေန်အံင်လှာင်တံ ဒးစကာဥပဒေ ဇၟာပ်ညးအာယုက်စိုပ်တံ ဒးယိုက်ဝန်ပၞာန်ရ။

အခိင်စသုၚ်စောဲ ဥပဒေတၟိတၟိ သၞာံ၂၀၂၄ ဂိတုဨဗရေယ်တေံ ညးဍုင်ကွာန်တံ ပါဲဟွံဂတာပ် ပါဲဟွံဗၠး ဒးဒုင်ပါလုပ်အာ ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်လေဝ်နွံ၊ ဍုင်ကွာန်လ္ၚဵုဂှ် ရာန်လိင်ကေတ်ကဵုသြန်လေဝ်နွံ၊ ညးလ္ၚဵုဝါတ်ကျာတ်လောန်တုဲ ဒးဒုင်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက် ဒးဒုင်ပါလုပ်အာလေဝ်နွံရ။ အကြာဂှ် ဒးဒုင်ရပ် နကဵုအနိင်ထက်လေဝ် နွံရ။ ညးလ္ၚဵု ကဵုကေတ်သြန်မာန်တုဲ ဗၠးအာလေဝ်နွံရ။ သ္အာင်နူဂှ် သၟတ်အာယုက်ဟွံပေင်ဏီ စနူအာယုက် ၁၄ သၞာံတံလေဝ် ဒးဒုင်ရပ်ပၠောပ် ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်တံနွံရ။ ဟိုတ်နူအကာဲအရာတံဂှ်တုဲ စက်ယန်ပကောံဒြဟတ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင်တံ ဂေတ်ကၠုင် ၜိုတ်ဒးရးရ။

နူစဂိတုဨဗရေယ် စဵုကဵုစိုပ်သၞာံ ၂၀၂၄ အိုတ် ဇၟာပ်ဂိတု မွဲဂိတုမ္ဂး လၟိဟ်ကောန်ပၞာန်တၟိ ၅၀၀၀ တၠ ပကောံပကေဝ်ကၠုင် ပံက်ကၠုင်ဘာကွတ်ပၞာန် ပေင်ကၠုင် ၈ ဝါရ။ သ္ပပတံနူသၞာံ ၂၀၂၅ ဏံတုဲဂှ် ဗီုပကောံကၠုင်ကောန်ပၞာန် တုဲတုဲကၠုင်တေံဂှ် ပကောံဟွံဂွံရ။ သၟတ်အာယုက်စိုပ် ဒးယိုက်ဝန်ပၞာန်တံဂှ် နကဵုနဲကဲနာနာ ဂြိပ်ပါဲတိတ် ဍုင်မ္ၚးအိုတ်ရ။ ဂၠံက်ကေတ်မာဲလေဝ် ဂၠာဲဟွံလောဲ ရာန် လိင်ကေတ်ကဵုသြန်လေဝ် ဟွံဂွံရတုဲ သှ်ေမံင် ဆအယာံမာတ် ဗက်ရပ်ကေတ် အကြာသ္ၚိ အကြာဌာန် အကြာကွာန်ရ။ ဆဂး ရပ်တံင်မၞိဟ် နနဲကဲအဓမ္မတုဲ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ ပံက်ဗ္တောန်ဒၟံင်ဘာပၞာန်သ္ဇိုင် လၟေင် ၁၀ ဝါ ဖိုဟ်ရ။

မွဲလ္ပာ်ဂှ် သၟတ်အာယုက်စိုပ် ဒးယိုက်ဝန်ပၞာန်တံ စိုပ်မံင်ဍုင်သေံ ကၠောန်မံင်ကမၠောန်လုပ်သၞောဝ် နွံဒၟံင် ၂ အသင်ဃဲ ကဵု ၃ ကိုဋ်ရောင်ဂှ် နူကဵုတမ်ရိုဟ်ပရိုင် သၟာကမၠောန်ဍုင်သေံတံ ထမံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။ စရင်ဍာံဍာံ ပံင်သီုသၟာကမၠောန်လုပ်သၞောဝ်ကီု ဟွံလုပ်သၞောဝ်ကီုမ္ဂး နွံဒၟံၚ်အကြာ ၅ အသင်ဃဲ ကဵု ၆ အသင်ဃဲရောင်ဂှ် ထမံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။ ပ္ဍဲဍုၚ်မလေယှာဂှ် နွံဒၟံင်အကြာ ၅ ကိုဋ် ကဵု ၁ အသင်ဃဲရောင် ထမံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။

လောန်ကၠုင်မွဲအခိင်တေံ နူကဵုဒပ်ပၞာန်ကောန်ဂကူ ကောန်ဍုင်အရင်တံသၟးဟေင် လုပ်ဒၟံင်ပေါဲဗတိုက်ကဵု အလဵုအသဳဒပ်ပၞာန်ဗၟာတုဲ အခိင်လၟုဟ်မ္ဂး ကောန်ဂကူဗၟာတံလေဝ် ရပ်လွဟ်တဝ်စၞေဟ်ဒၟံင်ဂှ်ရ ဒပ်ပၞာန်မေန်အံင်လှာင်တံ ကြေပ်ဂြတ်ကၠုင်ဒၟံင်ဟွံသာလးလးရ။ အလုံကၟိန်ဍုင်မွဲ ပံက်လဝ်မုက်ပၞာန်တုဲ ဌာန်ဂအုပ်ပၞာန်ဇၞော်လေဝ် ကၠေံအာဂတမတ် ၂ ဌာနတုဲရ။ သ္အာင်နူဂှ် ဂအုပ်ဌာနကောပ်ကာဲပၞာန် (စကခ) တံလေဝ် ဗွဲမဂၠိုင် ဒပ်ပၠန်ဂတးတံ သီလဝ်ဂွံအိုတ်ရ။

ဒပ်ပၞာန်သ္အာင်အာနူကဵုဒးဒုင်သီတံတုဲ ကောန်ပၞာန်တမ်ဒပ် မၞုံသၟဝ်ၝောံဒပ်၊ (စကခ)၊ ဂအုပ်ပၞာန်ဇၞော်တံဗွဲမဂၠိုင် ချိုတ်၊ ဒးဂွဵုဂွိုက်၊ ဒးဒုင်ရပ်၊ ဖျေံလွဟ်လက်နက်၊ ပြံင်ကၠောံအာ လ္ပာ်ဒပ်ပၠန်ဂတးတံတုဲ ဒြဟတ်ပၞာန် ဒပ်မေန်အံင်လှာၚ်တံ အောန်စှ်ေ အောန်စှ်ေသိုက်က်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒပ်ပၞာန်ဍုင်ဂှ် ဒှ်အာဒပ်ပၞာန်မိစ္ဆာ ကၠောန်သ္ပကၠုင်ကြာန်န် လ္တူညးဍုင်ကွာန်တံတုဲ အလဵုအာအာ အလဵုစိုပ်ပ် ဟွံဂွံထံက်ဂလာန် နူညးဍုင်ကွာန်တုဲ အနာဂတ်ဂတ ခြာဟွံလအ်တေံ သွက်သ္ဂောံဒး ဆောံဗြမ်ဟေင်ရောင်။