သ္ရဳဂၠိပ်ပါ်ပါဲ၊ တိုင်ထဝ်
အလန်ဏံ ဍုင်အမေရိကာန် ကလေင်ဒှ်ပၞာန်အပ္ဍဲဍုင်မာန်မံင်ရောင်ဂှ် တၠပညာလ္ရဵုတအ် တော်ဆဗှ်လဝ်နိမိတ်ပရဟ်ဟီုလဝ်နွံဂှ် စွံရံင်သတိမဂး တီကေတ်မာန်ရ။ ပ္ဍဲပရိုင်ဍုင်အမေရိကာန်တ္ၚဲဏံ ချူလဝ်နာနာသာ်ဂှ် အကြာသမ္မတကဵုညးစဍုင်ကာလဳဝှဝ်နဳယျာ Governor အရေဝ်ဂၠိုင်ညးသကအ် စပ်ကဵုအရာစကာအဝဵုတွဵုရးကဵု အဝဵုကၟိန်ဍုင်၊ သမ္မတစကာအဝဵုကၟိန်ဍုင် ၜက်တိတ်အာနူ မပိုင်ကၞာတ်လဝ်ဂှ်တုဲ၊ အဝဵုတွဵုရးဂှ် ဒးဆောံလေင်အာ။ အရာမဒးစကာအဝဵု စပ်ကဵုဂွံစကာဇြဟတ်ဒပ်ပၞာန် ဂွံလိုန်ပိန်ကၠေံ ရဲထ္ၜးဆန္ဒတအ်ဂှ် ဒးတတ်ရုင်ညးစဍုင်ကာလဳဝှဝ်နဳယျာကၠာရောင်။ သၟိင်စဍုင်ကာလဳဝှဝ်နဳယျာ ဟွံအာတ်မိက်မွဲသာ် ပလံင်နင်ဒပ်ပၞာန်တအ်ဂှ် ဗၠေတ်နူသၞောဝ်ရောင် မပ္တံသာ်ဏံ သေက်ဇဵုကယျာန်ဓဝါတ်ညးသကအ်အိုတ်ရ။ ပိုဲကေင်တီလဝ်မွဲသာ်ဂှ် အဝဵုတွဵုရး ပ္ဍဲကၟိန်ဍုင်အမေရိကာန်ဂှ် ဇၞော်မံင်ဂှ်တုဲ အဝဵုကၟိန်ဍုင်ဂှ် ဍောတ်မံင်ရောင်။ တုဲပၠန် အကာဲအရာပစ္စုပ္ပန်ဝွံဂှ် ပိုဲသ္ရေဝ်မၠာ်ရံင်မဂး ဂတဏံ သွက်ဂွံလုပ်ပြိုင်သမ္မတပၠန်ဂှ် သၟိင်စဍုင်ကာလဳဝှဝ်နဳယျာဂှ် ဒှ်ပူဂဵုဒယှ်တှ်အိုတ်မွဲ သွက်ဂွံသ္ပစၞး ကဵုဗော်ဒဳမဝ်ကရိတ်ဂှ်တုဲ ယဝ်ရဟွံဖျေံကၠေံညးတေံ နူလၟုဟ်မဂး သွက်ဗော်ရဳပါဗ္ဗလဳကေန်ဂှ် အန္တရာဲနွံရောင်။
အဟိန်သၟိင်ဇၞော်ကဵုသၟိင်ဍောတ် မကယျာန်ဓဝါတ်ဒၟံင်ဝွံဂှ် ရဲထ္ၜးဆန္ဒတအ် ကၠောံထၞာန်စိုပ်အာတွဵုရးတၞဟ်ဟ်တအ်ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲနယူယံက်ဂှ်မဂး မၞိဟ်တအ် ဒးဒုင်ရပ်ကၠေံ ၜိုတ် ၈၆ တၠနွံရောင်ဂှ်လေဝ် ပရိုင်တ္ၚဲဏံ (ဂိတုဂျောန် ၁၁) ဂှ် ဟီုဗၟံက်လဝ်နွံပၠန်ရ။ စရိုတ်သမ္မတထရာမ်ဂှ် မိက်ဂွံစကာအဝဵုဂၠိုင်ဂှ်တုဲ အရာဝွံ ဍေံဓရိုဟ်ပလံင်ဏာဒၟံင် ညံင်အကာဲအရာ ဂွံဂဵုသၠံင်ဂၠိုင်ရ။ တုဲပၠန် ပူဂဵုဒးဒုင်ရပ်စုတ်ထံင်တအ်ဂှ် ဒှ်ဂကူမက္ကသဳကိုဝ်ဂၠိုင်ဒၟံင်ဂှ်တုဲ ကောန်ဂကူညးတအ်မသၟေဟ်တအ်ဂှ် ဒုင်မာန်ဟွံသေင်ရ။ ပ္ဍဲတွဵုရးဖလဝ်ရဳဒါဂှ် ၜိုန်ရရပ်စုတ်ထံင်ကုမၞိဟ်ကၠတ်လုပ်ဍုင်တအ် နွံဗွဲမဂၠိုင်ကီုလေဝ် ဟွံဒှ်ပဋိပက္ခညးသကအ်ရ။ ဟိုတ်ဍေံဂှ် ညးစဍုင်ဖလဝ်ရဳဒါဂှ် ဒၟာနူဒှ်မံင်နူဗော်ရဳပါဗ္ဗလဳကေန်။ ဆအယာံမာတ်သေဌဳတအ်ဟေင် ဟွံပေင်စိုတ်ဂၠိုင်၊ ဆဂး ပ္ဍဲကာ လဳဝှဝ်နဳယျာဂှ် ဒၟာနူသၟိင်စဍုင်ဂှ် ဒှ်ဒၟံင်နူဗော်ဒဳမဝ်ကရိတ်လေဝ် ဟီုမာန်ရ။ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် “ယဝ်မိက်ဂွံရပ်မဂး ရပ်ညးတေံညိ၊ လ္ပထုဲကဵုကောန်တွဵုရးညးတေံညိ” ဂလာန်မြဴသာ်ဝွံ ညးစဍုင် ကာလဳဝှဝ်နဳယျာဂှ် ကလေင်ဟီုလဝ်နွံရ။ ယဝ်ရဟွံရပ်စုတ်ထံင် ကုပူဂဵုတအ်ဂှ်မဂး မူဒှ်မာန်ရောသၟာန်မဂး အရာဝွံ ဍေံဒစဵုဒစးမံင်ကဵုပဝ်လဇြဳသမ္မတ စပ်ကဵုကေင်ကာ မၞိဟ်ကၠတ်လုပ်မံင် ပ္ဍဲဍုင်တအ်ဂှ်ရောင်။ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ အကာဲအရာဇေတ်တ်ဂှ် လ္ၚတ်ရံင်မဂး သ္ဂောံကလိဂွံတင်တုပ်စိုတ် အကြာသမ္မတကဵုညးစဍုင် ကာလဳဝှဝ်နဳယျာ ပ္ဍဲအခိင်ပြဟ်ဟ်ဂှ် ဟွံလောဲသွာက္ဍင်ရောင် တော်ကေတ်ရ။
ဍုင်ကာလဳဝှဝ်နဳယျာဂှ် သွက်ဂွံပါ်တိတ်နူကၟိန်ဍုင်အမေရိကာန်ဂှ် ဝါတ်မံင်ဟွံသေင်ရောင်ဂှ်လေဝ် ဝင်ဍုင်ညးတအ်မွဲပ္ၚံက် ဗှ်လ္ၚတ်ရံင်မဂး တီကေတ်မာန်ရ။ ညးတအ်ကေတ်ဆန္ဒကောန်ဍုင်ညးတအ်တုဲ မၞိဟ်ဗွဲမဂၠိုင် တုပ်စိုတ်မဂး ပ္ဍဲဂတမတ်ပိုဲပြဟ်ဟ်ဟေင် ဍေံပြံင်လှာဲအာမာန်ရောင်။ အဝဵုတွဵုရးညးတအ် ညးတအ်ဒးဒုင်ဖံက်ပကဝ် သီကေတ်ထောံဂၠိုင်အာမဂး (ဝါ) သမ္မတထရာမ် ဆက်စကာအာအဝဵုဂၠိုင်အာမဂး အန္တရာဲပါ်ထကးဂှ် နွံကၠုင်မာန်ရ။ စရိုတ်သမ္မတဂှ်လေဝ် မိက်ဂွံစကာအဝဵုဂှ်ဂၠိုင်ဂှ်တုဲ အကာဲအရာဇေတ်တ်ဂှ် ဗီုလဵုကတဵုဒှ်အာမာန်ဂှ် ပိုဲတအ်ကီု၊ ညးဂၠးတိတအ်ကီု ဒးပံက်လဝ်မတ်ဇၞော်ဇၞောအိုတ်တုဲ ဒးဗဵုအာရ။ တုဲပၠန် သွက်ဂွံပရးစွံဒပ်ပၞာန် အပ္ဍဲတွဵုရး ဒၞာဲဗော်ဒဳမဝ်ကရိတ်တအ် ဇြဟတ်တဴတအ်ဂှ်လေဝ် အစဳအဇန်နွံပၠန်ရ၊ ဟိုတ်ဍေံဂှ် ဒၞာဲတအ်ဂှ် မၞိဟ်တအ် ထ္ၜးဆန္ဒဂၠိုင် ဒှ်မာန်ရောင်။ တေဝ်က္ဍိုပ်ကဵုညးစဍုင်ကာလဳဝှဝ်နဳယျာ နာဲဂါဗေန် နယူသမ်တုဲ ဗော်ဒဳမဝ်ကရိတ်တအ် သွက်ဂွံဒစဵုဒစးအာကဵုသမ္မတနာဲထရာမ်နွံရောင်ဂှ်လေဝ် ပရိုင်တအ် ဂၠိုက်ဂၠာဲပတိုန်ထ္ၜးလဝ်နွံအိုတ်ပၠန်ရ။ ရံင်ကဵုဂလာန်ကော်ဆောပြိုင်ပကာန် အကြာသၟိင်ဇၞော်ကဵုသၟိင်ဍောတ်ၜါဂှ်မဂး ပဋိပက္ခတအ် ဂွံဟောံပၠိုတ်အာလောဲလောဲဂှ် ဒှ်ဟွံမာန်ဏီရ။
ဍေံတၟေင်မွဲသာ်ဂှ် ဗော်ဒဳမဝ်ကရိတ်တအ် ဟီုပတိုန်ကၠုင်ဒုဟ် နကဵုဝေါဟာရ “ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ဒးဒုင်ဘပလ၊ ဒးဒုင်လၞိန်ဗပိန်” နွံရ။ ခေတ်ဏံ အခေါင်အရာဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ဍုင်ညးတအ် ဒးဒုင်ပလီုပလာ် ဖျဝ်ဖျေံမံင်အဆံင်ရောင်ဂှ် ပ္ဍဲစိုတ်ညးတအ် ကတဵုဒှ်ကၠုင်အိုတ်ရ။ ပြဝသမ္မတညးတအ်ဂှ် ဒှ်ပြဝတၠအဝဵုရောင်ဂှ်လေဝ် ပတုပ်ပတောံ ဟီုအိုတ်ရ။ ဒၞာဲဒးစကာဇြဟတ်ဗၠာဲသၟိင်ဂှ် သမ္မတ စကာလဝ်ဇြဟတ်ဒပ်ပၞာန်ဂှ်တုဲ အရာဝွံ မၞိဟ်တအ်ဟွံပေင်စိုတ်ဂၠိုင်ရ။ တုပ်သၟဟ်ကဵုစံင်ဗဂဵုကဵုပဋိပက္ခရောင်ဂှ်လေဝ် ဟီုပါ်ပါဲအိုတ်ရ။ ဒပ်ပၞာန် ကောန်ပၞာန်တအ်ဂှ် ဒးစကာပ္ဍဲအရာလုပ်ပေါဲဗတိုက်ကဵုသၞဍုင်မ္ရးရောင်ဂှ်လေဝ် ညးစဍုင်ကာလဳဝှဝ်နိယျာဂှ် ဟီုပါ်ပါဲလဝ်နွံပၠန်ရ။ ပရိုင်ပ္ဍဲတ္ၚဲဂျောန် ၁၂ ဟီုလဝ်ပၠန်ဂှ် နာဲဗစာကၟိန်ဍုင် ပတိတ်လဝ်အမိင် ဗဒေါံကၠေံဒပ်ပၞာန် ရုပ်သီကၠေံဒပ်ပၞာန်ဂှ်တုဲ ပေါဲဏံ ဒးဟီုစ သမ္မတ ကျအာညးစဍုင်ကာလဳဝှဝ်နဳယျာရောင်။ အဝဵုဂွံစကာဒပ်ပၞာန်ဂှ် ဒးနွံပ္ဍဲသကေမ်တဲ ညးစဍုင်ရောင်ဂှ်တုဲ ဟွံစွံလဝ်ပ္ဍဲသမ္မတ၊ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ နာဲဗစာဂှ် ဟီုလဝ် ဒၞာဲဏံ သမ္မတဟွံဒးဂှ်တုဲ အဝဵုဂှ် ညးကလေင် ဇိုန်ဏှင်ပအပ်ကၠေံ ကုဇမၞော်သကိုပ်သက တွဵုရးကာလဳဝှဝ်နဳယျာဂှ်ပၠန်ရ။ ယြဴညးလဵုမွဲမံင်လတူသၞောဝ်ဍုင်ဟွံဂွံရောင်ဂှ်လေဝ် သကိုပ်သကဍုင်ကာလဳဝှဝ်နဳယျာဂှ် ဂးပၠန်ရ။ ပယျဵုဒၞက်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳညးတအ် ဒးဒုင်စမ်ၜတ် အလန်ကိုပ်ကၠာဏံဝွံ ဗၞတ်ညိညဓဝ်ကွေံဏီဂှ်တုဲ ပေါဲဏံ ၜိုန်ရညးတအ်ဇၞးအာကီုလေဝ် ဂတဏံ သမ္မတညးတအ် သာ်လဵုထပ်ဖန်ဗဒှ်အာနဲတၞဟ်ဏီရောဂှ် ညးတအ်ဒးမၠာ်မတ်ဇၞော်ဇၞော်တုဲ ဒးမင်ရံင်အာအကာဲအရာရ။ သမ္မတထရာမ်ဂှ် အယုက်သမ္မတညး သှ်ေမံင်ပိသၞာံဏီဂှ်တုဲ နဲတၞဟ်တအ် ဂွံထပ်စကာအာပၠန်ဂှ် ဟွံဝါတ်ရ။ တုဲပၠန် ဍေံပရေံဂၠိုင်ညိပၠန်ဂှ် အမာတ်သဳနိက်ကာလဳဝှဝ်နဳယျာမွဲတၠလေဝ် ဒးဒုင်ရပ်ထိင်ကၠေင်ဒက် မွဲချိုန်ခဏပၠန်ဂှ်တုဲ ပရိုင်ဏံ ဍေံဓရိုက်ပချဳဏာ အလုံဂၠးတိမွဲ စပ်ကဵုကံကုသဵုဒဳမဝ်ကရေဇြဳအမေရိကာန်ဂှ်ရ။ ပ္ဍဲဍုင်ညးမံင် ပ္ဍဲဍုင်ညးအုပ်ဓုပ်လေဝ် ညးဒးဒုင်ရပ်မံင်ဖိုဟ်ဂှ် သိက္ခာအောန်ဂၠိုင်လောန်အာညိရောင်ဂှ် ဇမၞော်ကာလဳဝှဝ်နဳယျာဂှ် ဟီုထံက်ထ္ၜးရ။ အဝဵုပါ်ပရအ်လဝ် အကြာတွဵုရးကဵုကၟိန်ဍုင် စပ်ကဵုဂွံစကာဒပ်ပၞာန်ဂှ် နွံလဝ်ကၠးကၠးမဂး ညးၜက်စေဝ်အဲ အဲၜက်စေဝ်ညး ဟွံဂွံရ။ သမ္မတ ၜက်စမ်ရံင်ညိဂှ် ညးတေံ ဒးဒုင်ကဵုအမိင်ကဵုရုင်ဂဗုတ်ကၟိန်ဍုင်ရ။ ဣဏံဂှ် ရှ်သာဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ကေုာံ ကၟိန်ဍုင် ပ္ဍဲဍုင်ညးတအ်လေဝ် ဟီုဂွံရ။
သွက်သၞောဝ်ဍုင်ပိုဲဂှ် ရံင်ကဵုစရိုတ်တၠအဝဵုပၞာန်ဗၟာ ကေုာံ ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်ဗၟာတအ်ဂှ်မဂး ဗၟံက်ရုပ်ရဴမာန်ဟွံသေင်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ ပိုဲဂစာန်ကၠောန်ချူဒၟံင် ပရေင်သၞောဝ်ဝှိဒ္ဒရာကၟိန်ဍုင်ဂှ် ဒပ်ပၞာန်တွဵုရးပိုဲလေဝ် အခေါင်ဒက်ပတန်ဟွံမွဲမဂး မူအဓိပ္ပါဲ ဟွံမွဲရ။ ဟီုမွဲသာ်ပၠန်မဂး အဝဵုတွဵုရးပိုဲ ဟွံဇၞော်မဂး ညံင်ရဴပိုဲဆဵုမံင် ပ္ဍဲအမေရိကာန်တ္ၚဲဏံဂှ်ကီု မေန်အံင်လှာင်တအ် လုပ်ပလာပ်ပ ထုဲလောဲလောဲရ။ ခေတ်ကာလအေန်အေဝ်ဒဳ အုပ်ဓုပ်ဍုင်ဂှ် တဲကၠာတေံ ပိုဲတအ်ခယျမံင် ကောန်အံင်ဆာန်ဂးတုဲ တၟေင်ညိဏောင်ကီုလေဝ် ဍေံဟွံတၟေင်တုဲရ။ ခေတ်ကာလပၞာန်ဂှ် ဇြက်ဒးဟီုဟွံမွဲ။ သွက်ဂတဏံ ပိုဲပတှ်ေညးဂှ်ပၠန်ရော ဟီုဟွံမာန်ရ။ ခေတ်ပိုဲဂွံပတှ်ေအာ ပ္ဍဲအနာဂတ်ဏံ မူဟွံမွဲရ။ ဇကုပိုဲလေဝ် ပိုဲဟွံပတှ်ေ၊ ကုဂကောံဗၟာမွဲမွဲလေဝ် ဇြက်ပတှ်ေဟွံမွဲ၊ ကုကရေင်လေဝ် ပတှ်ေဟွံဒှ်၊ ပိုဲဂွံပတှ်ေအမေရိကာန်ကဵုအဳယူတအ်ဂှ်လေဝ် ခေတ်ညးတအ်အိုတ်မံင်ဣရတှ်ေ “ကြပ်ဒးဒက်ကအ်”ရ။
ဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဂှ် ၜိုန်ရဍုင်ကွာန်လီုလာ်မံင်သာ်ဝွံကီုလေဝ် ညးတအ်စဳဇန်ဒၟံင်ကဵု ဂွံလုပ်ဒုင်ရုဲမာဲဖိုဟ်ရ။ ကာလကွာန်ဓမ္မသ ဒးဒုင်ပလီုပလာ် ဒှ်ပတေင်ချးဂှ်လေဝ် ဟွံဂံင်ပတိတ်လိက်လလောင်တြး ဟီုဗျိဂရိုဟ်ကွေံကွေံဂှ်တုဲ ကုဗော်မန်ဂှ် ဂွံစွံပတန်ဓဝ်ပတှ်ေဂှ် ဝါတ်မံင်ကွေံကွေံရ။ ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်မန်ပိုဲဂှ် သိက္ခာပရေင်ဍုင်ကွာန် ညံင်ရဴခေတ်ကာလဗော်မန်ဒဳမိုဝ်တေံ ဟွံသေင်ရောင်ဂှ် ပိုဲၜတ်ကၞာတ်မာန်ကီုရ။ ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်မန်ပိုဲဂှ် သၟာပရေင်ပိုန်ဒြပ်တအ်ရောင် ရပ်မံင်သၞေဝ်ဂှ်တုဲ ကမၠောန်ညးတအ် ဂွံစဵုဒၞာကဵုပိုဲ နကဵုဗီုပြင်ပရေင်ဍုင်ကွာန်ဂှ် ဒှ်ဟွံမာန်ရ။ သွက်ဂုန်ဖဵုညးတအ်ဟေင် ညးတအ် သ္ပအဓိကတုဲ ကၠောန်ၜိုတ်အာဂှ်တုဲ သိက္ခာပရေင်ဍုင်ကွာန်ဂကူပိုဲဂှ် အလန်ဏံ ဒးဒုင်ဇီုလပိုက်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ရ။ ပၠန်ဂတးပိုဲလေဝ် အာမံင် “ဗၠတေအ် ဗၠတေအ်” ပရေင်ဍုင်ကွာန်မန်ပိုဲဂှ်လေဝ် “ညံင်ဗြဲဂူဖြေအ်အ်” ဂှ်တုဲ ကံကုသဵုဂကူပိုဲ ပ္ဍဲပစ္စုပ္ပန်ဝွံဂှ် တော်ဆအာကဵုဂကူတၞဟ်တအ်မဂး သဝ်လတူသဝ်ရ။
0 Comments