လညာတ်သ္ရဳဂၠိပ်၊ ယက္ခဂုမ္ဘဏ်

အခိင်ဍုင်ကွာန်ရုသံင် ယဝ်ခါရ ဂၠိုက်ဂၠာဲလညာတ်ညးဍုင်ကွာန်မ္ဂး မုပိုဲက္လိဂွံသွဟ်မာန်ရော သွဟ်မွဲဗီုဓဝ် ဆလအ်က္လိဂွံဟွံမာန် မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ဍုင်ကွာန်ဂွံရုသံင်ဂှ် ဒၟါနူပရေင်ညဳသာလီုလာ်ရ။ ပရေင်ညဳသာလီုလာ်မှ ဍုင်ကွာန်ဂွံရုသံင်ရောင်။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ညးအာဂတတံ လညာတ်ထကး ပါ်ခြာအာရေင်သ္ကံမ္ဂး ညးဍုင်ကွာန်လေဝ် လညာတ်ထ္ကးပြး လညာတ်ဟွံတုပ်ရေင်သ္ကံ ချိုတ်ပၠိုတ်ရ။ လၟုဟ် ညးချူလိက် အာတ်မိက်လညာတ် ညးဍုင်ကွာန်မန် ညးမကၠိုဟ်ခၠင် ပ္ဍဲအကာဲအရာ ပရေင်ဍုင်ကွာန်တံ ဆေင်စပ်ကဵုပေါဲရုဲမာဲဂှ် ပံင်သရုပ်ကၠေံလညာတ် မကြပ်မံင်ညးသ္ကံ သ္ပမွဲဂှ် ဍေံဟွံတိတ်ကၠုင်မွဲတုဲ တိတ်ကၠုင်လညာတ်ၜါဗီုရ။ အတိုင်လညာတ်တံဂှ် ပါ်ပရအ်ဏာကဵု ကုကောန်ဂကူမန်ပိုဲတံ နကဵုလိက်ပရေင်ဝွံရ။

∆ လညာတ်ညးဟွံဒုင်တဲပေါဲရုဲမာဲ

ပေါဲရုဲမာဲ ပ္ဍဲကၟိန်ဍုင်ဗၟာအဆက်က် ၜိုတ်ကၠောန်ကၠုင်လဝ် တုဲတုဲကၠုင်တေံ က္လေင်လ္ၚတ်ကျောဝ်ရံင်အာမ္ဂး ပေါဲရုဲမာဲလောန်ၜက်အာတုဲ ပ္ဍဲရုင်ကၠတ်ထဝ်တေံ ဗီုလဵုအခေါင်သဳကၠဳနွံနွံ အခေါင်အရာကောန်ဂကူ ကောန်ဍုင်အရင် သ္အာင်အာနူကဵုဂကူဗၟာတုဲ ကောန်ဍုင်အရင်ဂကူတၞဟ်တံ မုအခေါင်အရာလေဝ် ဂွံက္လေင်ဂွံလဝ်ဟွံမွဲဏီရ။ ပိုဲလ္ပကျောဝ်သ္ၚောဲသ္ၚောဲရ ပိုဲကျောဝ်ရံင် ပ္ဍဲအခိင်ဗော် အေန်အေယ်ဒဳ မဂဳအံင်သာန်သုဂျဳ က္လိဂွံလဝ်အဝဵု ပ္ဍဲကဵုသၞာံ ၂၀၁၅ စိုပ် သၞာံ ၂၀၂၀ ဏံ ညးဂၠးတိတံကီု ညးဍုင်ကွာန်ဂကူဗၟာတံကီု ဟီုကြီုဒၟံင် ဒှ်အခိင်အခါ အလဵုအသဳညးဍုင်ကွာန်ဇေတ်တ် က္လိဂွံအဝဵုရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် အခါဂှ် အခေါင်အရာကောန်ဂကူတံ မုက္လိဂွံကီုရော က္လေင်သ္ၚဳဂၠိပ်မ္ဂး ညံင်ရဴစိင်အာလ္ဒောဝ်ဝါ ထေင်လဵုဒၟံင်ဟဂှ်ရ။

အခေါင်အရာသၠုင်င်ဂှ် လ္ပဟီုဏီရ။ ဆၜိုတ်ယၟုဒဒန်ဓဝ်ဂှ် ညးဒေသ ကောန်ဂကူတံ ဒးဒုင်ကျကၠုင်လဝ်ရ။ နကဵုဝါဒအုပ်ဓလီု ထမံက်ကၠုင်ရုပ်ရဴ မပတံယၟုဒဒန် ရုပ်သ္ကိုပ်ဗိုလ်အံင်သာန်တံ အကြာဒေသကောန်ဂကူ ကောန်ဍုင်အရင်တံရ။ အခိင်ပတိုန်ထ္ၜး ပလေဝ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်ဂှ်လေဝ် တင်နင်ပတိုန်ထ္ၜး နူဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန် ကောန်ဍုင်အရင်တံ ကဵု ဗော် အေန်အေယ်ဒဳတံ စပ်ကဵုအခေါင်အရာကောန်ဂကူ ၜိုတ်လဵုတၞဟ်ခြာမံင်ရေင်သ္ကံ ဂွံဆဵုကေတ်လဝ်တုဲရ။ သရုပ်တုဲ သ္ဒးဟီုမ္ဂး ပေါဲရုဲမာဲ မကၠောန်ဗဒှ် သၟဝ်သၞောဝ်သၞောတ်လၟုဟ်ကီု အတိက်လောန်ကၠုင်တေံကီု ကၠောန်အဃောဍုင်ရုသံင်ကီုဒှ်၊ ကၠောန်အဃောဍုင်ၜိုဟ်သြိုဟ်ဒှ်ဒှ်မုလေဝ် သွက်သ္ဂောံတၟေင်ကုကောန်ဍုင်အရင် မသ္အာင်အာ နူဂကူဗၟာတံ မုဟွံမွဲရ။

ပေါဲရုဲမာဲပစ္စုပ္ပန် သၞာံ ၂၀၂၅ ဏံလေဝ် သ္ဂောံဒှ်ပေါဲရုဲမာဲခိုဟ်မွဲ ဟွံညာတ်လဝ်ဏီရ။ အကာဲအရာ ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ ပရေံၜိုတ်အဆံင်လၟုဟ်ဏံ ဟွံကေင်နွံကၠုင်မွဲလှ်ေဏီရ။ သ္ဂောံတိတ်ဗၠး နူအကာဲအရာ ကၟိန်ဍုင်ပရေံပရေံဏံမာန် အာနကဵုဂၠံင်တရဴ ပၞော်တိတ်ပေါဲရုဲမာဲဏံဂှ် ဒှ်ဂၠံင်ပၞော်ဒး ဟွံသေင်လးလးရ။ ဒၟါနူပေါဲရုဲမာဲဏံ အနာဂတ်ကၟိန်ဍုင် ဂွံခိုဟ်စရောင်။ ဒၟါနူပေါဲရုဲမာဲဏံ ညးဍုင်ကွာန်တံ တိတ်ဗၠးနူဒဒိုက်တုဲ က္လိဂွံတသိုက်ရောင် ယဝ်တော်သာ်ဏံမ္ဂး ဗၠေတ်လ္တူဗၠေတ်ဏီရ။ ဒၟါနူပေါဲရုဲမာဲဏံတုဲ  ပရေင်ဂစိုတ်ဂယိုင်ရေင်သ္ကံ ဂၠိုင်ကၠုင်ရောင်။ ဒၟါနူပေါဲရုဲမာဲဏံတုဲ အနာဂတ်ကၟိန်ဍုင် သွက်သ္ဂောံဗၠိုက်သဝ်စှ်ေအာ စဵုကဵုအခေါင်အရာမၞိဟ် အခေါင်အရာ ကောန်ဍုင်အရင်တံ ပၠိုတ်အိုတ်အာ မွဲလ္အိတ်ရောင်။

∆ လညာတ်ညးဒုင်တဲပေါဲရုဲမာဲ

ပေါဲရုဲမာဲဟီုမ္ဂးဂှ် ဒှ်အရာပၟိက်ဇၞော် သွက်ဍုင်ဒဳမဵုကရေဇြဳမွဲရ။ ဍုင်ဟွံမွဲကဵုပေါဲရုဲမာဲဂှ် ဒှ်ဍုင်ဟွံမွဲကဵု အခေါင်အရာနာနာ သွက်ညးဍုင်ကွာန် သွက်ကောန်ဂကူ ကောန်ဍုင်အရင်တံရ။ နူကဵုဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ စဵုကဵုတ္ၚဲဏံ လုပ်ကၠုင်ပွိုင်(၅)သၞာံရ။ အကြာပေါဲပၞာန် ကံင်ဇြဳပၞာန် ကဵု ရဲပၠန်ဂတးတံ ပၠံင်အဝဵုရေင်သ္ကံဂှ် ညးဍုင်ကွာန်တံ ၜိုတ်လဵုဒှ်ဒဒိုက်ရောဂှ် ဟွံဒးရိုဟ်ရေင် တၟးဒၟံင်ပ္ဍဲမတ် ထေင်လဵုဒၟံင် ညံင်ရဴစိင်အာလ္ဒောဝ်ဝါပၠန်ရ။ ညးဍုင်ကွာန်တံ စိုတ်အိုတ်အာကဵုပေါဲပၞာန်ဣရ။ မွဲလ္ပာ်ကဵုမွဲလ္ပာ် ဖျေံညးသ္ကံလေဝ်ဟွံစှ်ေ ဖအိုတ်သ္အးညးသ္ကံလေဝ်ဟွံမာန်တုဲ ညးဍုင်ကွာန်တံ ဒှ်ဒဒိုက် ပရေင်အာကၠုင် ပရေင်ကၠောန်ပိုန်ဒြပ် ပရေင်ဂယိုင်လမျီုကွေံကွေံရ။

ဍာံဍာံဂှ် ဒးစိုတ်ကဵုကံင်ဇြဳပၞာန်တုဲ ထံက်ဂလာန်ကဵုပေါဲရုဲမာဲဟွံသေင်ရ။ ဂွံတိတ်ဗၠးနူဒဒိုက် ပစ္စုပ္ပန်ဏံမာန်ဂှ် သ္အာင်အာနူကဵုပၞော်တိတ် ပေါဲရုဲမာဲဏံတုဲ ညာတ်လဝ်ဟွံမွဲရ။ ပၞော်တိတ်နကဵုပေါဲရုဲမာဲဏံ ၜိုန်ရဒှ်ပၞော်ခိုဟ်အိုတ်အစောန် ဟွံသေင်ကီုလေဝ် ဒှ်ပၞော်တိတ် သွက်သ္ဂောံပြံင်လှာဲအာ နူအကာဲအရာလၟုဟ်ဏံညိရောင် စှ်ေစိုတ်ရ။ ပေါဲရုဲမာဲဏံ တုဲဒှ်အာမ္ဂး အကာဲအရာဗီုပြင် ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဒးပြံင်လှာဲအာညိည နွံဟေင်ရောင် ပတှ်ေကေတ်ရ။

ဗီုလဵုခိုဟ် ဗီုလဵုပရေံရော ယဝ်ဒးထ္ၜးဥပမာညိမ္ဂး ကာလလၟုဟ်ဏံ သ္အာင်အာနူလ္တူဍုင်တံတုဲ ညးဍုင်ကွာန်တံ ဒှ်ဒဒိုက်ပြသၞာမွဲမွဲသာ်မ္ဂး ဒၞါဲဂွံပတိုန်ထ္ၜး ဒၞါဲဂွံကေတ်အရီုအဗင်ဟွံမွဲရ။ ဒှ်ဒၟံင်ညံင်ရဴဍုင်ဟွံမွဲကဵုသၟိင်တၠ ညးဒးညးဒုင်ရ။ ပေါဲရုဲမာဲဒှ်ကၠုင်တုဲမ္ဂး ညးစၞးသွက်ညးဍုင်ကွာန်တံ ခိုဟ်ဟ် ပရေံပရေံ မံက်တိုန်ကၠုင်ရ။ ညးဍုင်ကွာန်တံ ဒှ်ဒဒိုက်ပြသၞာမွဲမွဲသာ်မ္ဂး ဂွံကၠုင်ဒၞါဲ သွက်သ္ဂောံပတိုန်ထ္ၜးရ။ ညးစၞးဒေသဇကု ဖန်ဖက်ဟွံဓဝ်ယာ ဗက်မုက်မွဲကရေက်မ္ဂးတှ်ေလေဝ် သွက်သ္ဂောံဆက်ပတိုန်ထ္ၜးအာ အဆံင်င်နွံကၠုင်ရ။ ပေါဲရုဲမာဲဂတတေံ ဆက်နွံကၠုင် ဟွံပိုတ်သကုတ်အာမ္ဂး ညးစၞးတံဂှ် သွက်ညးတံ သ္ဂောံက္လိဂွံမာဲ အနာဂတ်ဂတတေံ ဒ္ဂေတ်စရိုတ်ညးတံ ညးတံသ္ဒးပခိုဟ်လဝ်ရောင်။

တင်စၟဳတံဏံဂှ် ၜိုန်ရဒှ်တင်စၟဳစ သွက်အခေါင်အရာ ကောန်ဂကူဇြိုဟ်ဟ်နက်က် ဟွံသေင်ကီုလေဝ် ဒှ်တင်စၟဳစ သွက်အခေါင်အရာမၞိဟ် အခေါင်အရာညိည သွက်သ္ဂောံဂယိုင်အာလမျီု ဘဝညးဍုင်ကွာန်တံရ။ ဟီုမွဲဗီုပၠန်မ္ဂး ညးဍုင်ကွာန်တံ စိုတ်အိုတ်အာကဵု ပရေင်ပေါဲပၞာန် ဟွံမွဲကဵုပရေင်မာန် ပရေင်ကျ မွဲမွဲလ္ပာ်တံဂှ်ရ။ ဟီုမွဲဗီုပၠန်မ္ဂး ညးဍုင်ကွာန်တံ ကေင်ဒုင်စသိုင်လဝ်ရှ်သာ အခေါင်အရာဗၞတ်ဓမ္မတာ နူစပေါဲရုဲမာဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၀ တေံ နွံကၠုင်လဝ်တုဲ ထံက်ဂလာန်ကဵုပေါဲရုဲမာဲရောင်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။

သရုပ်ကၠေံမ္ဂး ညးဍုင်ကွာန်ဟီုမ္ဂးဂှ် ဒှ်ညးဗက်လက္ကရဴ ဒှ်ညးထံက်ဂလာန် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ညးအာဂတတံရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ညးအာဂတတံ လညာတ်ထ္ကးပြးမ္ဂး ညးဍုင်ကွာန်တံလေဝ် လညာတ်ထ္ကးပြးကီုဂှ် ဒှ်ဓမ္မတာရ။ လ္တူကမၠောန်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် မွဲမွဲလ္ပာ် မကၠောန်ထမံက်ရုပ်ရဴဂှ် ညးဍုင်ကွာန်တံလေဝ် ဒုင်သဇိုင်ကဵုလ္တူက္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ညးတံထံက်ဂလာန် မကွာ်အာတံဂှ်တုဲ ညးတံထံက်ဂလာန် ကွာ်ဗက်အာကီုရ။ ပေါဲရုဲမာဲကံင်ဇြဳပၞာန် ၂၀၂၅ ဏံ ဗီုညးထံက်ဂလာန်နွံဂှ် ညးဒစဵုဒစးလေဝ်နွံရ။ ညးဍုင်ကွာန်မံင်ဒၟံင်လ္ဒောဝ်တံဂှ်လေဝ် ညးတံရံင်ကဵုပရေင်ဒဒိုက်ညးတံ သာညိဏောင်စှ်ေစိုတ်ဂှ် ကွာ်ဗက်အာရောင် နွံရောင် အတိုင်သ္ၚဳဂၠိပ်ဂၠိုက်ဂၠာဲလဝ်ဂှ်ပတိုန်ထ္ၜးဏာရ။