အးဘယ် ရာမည

“ဂွံမိၚ်စတှေ် မန်စၟဳမံၚ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ် ဟွံမံက်ဏီ” ပ္ဍဲဝိုၚ်တက်ကျာဍာ်လက်ဖက်ကီု၊ သီုပေါဲသဳကၠဳဇၞော်ဇၞော်ကီု မအရေဝ်ဏံတိတ်ဒၟံၚ်ရ။ ဇကုဇကုဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ရရောၚ် မုဟိုတ်မန်တံ ဟွံစွံစိုတ်မွဲအိုတ်ဏီရော၊ မန်တံ စိုတ်ဓါတ်အဆံၚ်ကေတ်ဍုၚ် ဟွံစိုပ်ဏီဂှ် ပြာကတ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲမအရေဝ် စၟဳက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂှ်ရ။ ကၠာမန်တံ ဟွံစိုပ်ဍုၚ်ဏီ စိုတ်မန်တံ ဒးစိုပ်မံၚ်ဍုၚ်ကၠာရောၚ်ဂှ် မန်တံ ဒးၚုဟ်က္တဵု ထေက်ရ။ ကၠာ ဘဝ၊ လမျီု၊ ပိုန်ဒြပ် မန်တံ ဟွံဗၠးၜးဏီ စိုတ်ဓါတ်မန်တံ ဒးဗၠးၜးမံၚ်ကၠာရောၚ်ဂှ် ညးကၠိုဟ်လဝ် သ္ဘဴဓဝ်ဏံ အောန်ကွေံကွေံရ။
ကောဒေံဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဒးဒုၚ်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက်တုပ် လုပ်မံၚ်ပေါဲဗ္တိုက်ဗၠးၜးဂကူ တုပ်ကဵုမန်တံ “ရခိုၚ်ပြည်-ဍုၚ်ရခေၚ်”၊ “ကချၚ်ပြည်-ဍုၚ်ကချေၚ်”၊ “ရှမ်းပြည်-ဍုၚ်သေံ” ရောၚ်ဂှ် ညးတံဂံၚ်ကော် ဂံၚ်ရပ်စပ်သုၚ်စောဲတုဲ မန်တံ သုၚ်စောဲမံၚ်ဝေါဟာ “ဍုၚ်ဗၟာ”ဂှ် ပြံၚ်လှာဲသုၚ်စောဲအာ “ဍုၚ်ပိုဲ”၊ စၞးဒးကော်ချူစ “မွန်ပြည်နယ်-တွဵုရးဍုၚ်မန်” ဂှ် ပြံၚ်လှာဲရပ်စပ်အာ “ဍုၚ်မန်” ဟွံသေၚ်မ္ဂး “ဍုၚ်ရာမည” ဂွံရ။ ဒးတၚ်ယၟုမန်၊ ဒးကော်ယၟုမန်၊ ဒးချူလိက်မန်ဂှ် “ဂွ”၊ “ဍုၚ်မန်” ဒးကော် “ဍုၚ်မန်”ဂှ် မန်တံဂွပၠန်မ္ဂး “ဂွ” ဂှ် မုစိုတ်ရော ဒးပါ်ပါဲရ။
ပ္ဍဲအရာကၠောန်အကုသိုလ်ဒုစရိုတ်ဂှ် “ဂွ”မ္ဂး ကျာ်တြဲထိုၚ်သးရ။ ပွမမၚ်မွဲ ကလောဂကူဂှ် ဒှ်မ္ၚဵု ဒှ်ကုသိုလ်လေဝ် ကျာ်တြဲတွံလဝ်ပၠန်ရ။ ဗၞတ်အယာံမာတ် ဒးရပ်စပ်စကာ ဝေါဟာမအရေဝ်မန်ဓဝ်ဂှ် ဂွဣယျတှေ် နာဲညးဂှ် မၞိဟ်ဇနော်ပၟဝ်ဂကူ၊ နော်ပၟဝ်ဘာသာ သာသနာမန်ဇေတ်တ် ၜိုတ်လဵု ဒးချပ်ရ။ ပွမဂွသာ်ဏံဂှ် ကျာ်တြဲသၟးဟွံသေၚ် ကျာ်ခရေတ်၊ ကျာ်အေဿလာံ တံလေဝ် ဟွံထိုၚ်သးဗွဲစၟတ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်မန်တံ ဂွံရပ်စပ်စကာအာ “ဍုၚ်မန်” ဟွံသေၚ်မ္ဂး “ဍုၚ်မန်ရာမည” ဂှ် ဒးအခိၚ်ကာလ ဣရရောၚ် ညာတ်ရ။ အရာထေက်ကဵုဂွဟွံသေၚ်ဂှ် ဟွံ္ဂဂွတုဲ၊ အရာထေက်ကဵုဒးဂံၚ်ဂှ် ဂံၚ်ကဵုသ္ဂုတ်သွာတ် ဗွဲမဂတာပ်တဲဂှ်ဟေၚ် ဒှ်လက်သဏ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မွဲရ။
နူကဵုကောံဓရီုဇၞော်ကောန်ဂကူမန် ဖျေံလဝ်သ္ဂုတ်သွာတ် “ဇၟာပ်ကောန်ဂကူမန် ညံၚ်ဂွံကေတ်တာလျိုၚ်ဂကူမန် မွဲမွဲမာန်”ဂှ် ရုပ်ရဴစိုပ်မံၚ် အဆံၚ်လဵု ကေတ်ဟွံဒးကီုလေဝ် ပ္ဍဲကဵုတၚ်သ္ဂုတ်သွာတ် “ဇၟာပ်စိုပ်တ္ၚဲစန် ကောန်ဂကူမန်တံ ညံၚ်ဂွံကျိုၚ်ကယျိုၚ်မန်ဂှ် ပါဲနူသၟတ်ကွးဘာတက္ကသိုလ် မွဲဂအုံဍောတ်ကေုာံ ပူဂဵုအပ္ဍဲ/မ္ၚးဗော် မွဲၜါတၠတုဲ ညးတာလျိုၚ်ပါလုပ် အပ္ဍဲဖျေံတၚ်သ္ဂုတ်သွာတ်ဝွံလေဝ် ဟွံကျိုၚ်ဗိုက်လ္တက်စကွေံကွေံဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ ဍုၚ်ဗၠးၜးမန်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်အဆံၚ်စိုပ်ပ်ကေတ်မှ ဂွံမာန်ရောၚ်ဂှ် ဟွံမိက်ကယျာန်ကီုလေဝ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဟီုဂှ် အလဵုအာဂၠာဲ အလဵုရော?ဂှ် မိက်ဂွံသၟာန်မန်တံရ။
က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဟီုဂှ် အဲရ၊ အဲဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ရဂှ် မုဟိုတ်မန်တံ ဟွံဂံၚ်စွံစိုတ်၊ ဟွံဂံၚ်ပတှေ်ကေတ်အိုတ် ဏီရော၊ ပိုဲမၞိဟ်တံဂှ် မၞိဟ်ဂကူလဵု၊ တၠအဝဵုလဵု၊ ကဵုစၞောန်ပၟိၚ် (ကဵုအမိၚ်) ဟွံဂွံရောၚ်ဂှ် စိုတ်မၞိဟ်တံရ။ ကောပ်ကာဲမံၚ်ဂၠးတိ၊ ပၠတရဴမံၚ်သိပ္ပံ၊ ဒက်ပ္တန်ဒၟံၚ်ဂကောံမၞိဟ်၊ ဖန်ဇန်ဒၟံၚ် ပရေၚ်လောကဳ လောကုတ္တဵု အရာအရာဂၠံၚ် ဖအိုတ်ဖအိုတ်ဂှ် စိုတ်မၞိဟ်တံရ။ စိုတ်မၞိဟ်တံဟေၚ် စဳရေၚ်ကဵုမံၚ်သ္ဂုတ်သွာတ်ရ။ စပ်ကဵုမၞိဟ်တံတုဲ တၠပညာဍုၚ်ပလိုတ်တံ ဟီု “စိုတ်မၞိဟ်တံဂှ် မူရဴအခက်ခုဲလဵုမွဲ ဟွံဟီု သွက်ဂွံတတ်ကၠောန်အာမာန်ဂှ် အစောန်ကြဳဇှ် နွံမံၚ်ပေၚ်ၚ်ရောၚ်” သာ်ဏံရ။
မၞိဟ်ဏံဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဖအိုတ်ရ။ အဆံၚ်သဝ်အိုတ် ဇကုဂှ် ဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဇကုရ။ မၞိဟ်မွဲဂှ် စောန်သွက်မၞိဟ်မွဲမ္ဂး ဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မၞိဟ်မွဲ၊ စောန်သွက်မၞိဟ်ၜါမ္ဂး ဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်သွက်မၞိဟ်ၜါ၊ ဍိုဟ်ကေက် သွက်မွဲသ္ၚိမ္ဂး ဒှ်ညးက္ဍိုက်ပ်အိန်ထံၚ်၊ နနဲဏံ ဒုၚ်သဇိုၚ်လ္တူအစောန်စရာဲ ဍာ်ဒကေဝ်မၞိဟ်တံတုဲ ဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ရောၚ်။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကွာန်၊ ဒေသ၊ ဍုၚ်၊ ကၟိန်ဍုၚ်၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကောန်ဂကူ,ဍုၚ်နာနာတံတုဲ မၞိဟ်ဏံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဟွံသေၚ်ရောၚ်ဂှ် ဟွံမွဲရ။ ဇကုမိက်ဂွံဒှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်အဆံၚ်လဵုရောဂှ် တန်တဴမံၚ်ကဵု ဇကုဂစာန်ၜိုတ်လဵုရောရ။ ချိုတ်ပၠိုတ်မွဲဂှ် စၞးဒးစၟဳမံၚ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂှ် က္တဵုကၠောန်နတဲဟေၚ် စှေ်သၞောတ်သိပ္ပံရ။ ဇကုဇကုဂှ် ဒးဂံၚ်ပတှေ် ဒးဂံၚ်ညာတ်ကေတ် ဗီုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ရောၚ်။ တၚ်ကိစ္စဇၞော် ဒးဇြိုဟ်နက်မံၚ် ပ္ဍဲပိုဲမၞိဟ်မွဲမွဲဂှ် “ကၠောန်မ္ဂး ဒးဒှ်ရောၚ်” ရ။
သၟတ်ဗြဴကောန်ဂကူသေံဇၞော် “ဏၚ်ဇျှာန်တောၚ်” အာယုက် (၂၃) သၞာံဓဝ်ဂှ် နဒဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ဂကောံညးဗြဴသေံ၊ သ္ပစၞးအလုံညးဗြဴသေံတုဲ လုပ်ဆဵုဂဗတက်ကျာ ကုသမ္မတအမေရိကာန် ‘ဗုတ်ရှ်’ ပွိုၚ်လလအ် (၅၀) ဗဳဇနာဂှ်ကီု၊ ပရူပရာ “ဏၚ်ဇျှာန်တောၚ်” တက်ကျာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် သွက်အခေါၚ်အရာ ညးဗြဴသေံ၊ သွက်အခေါၚ်ပၠန်ဂတး ဗၠးၜးဂကူသေံဇၞော်ဂှ်ကီု၊ မန်တံ ကေတ်ခန်လ္ၚတ် ဇၞော်ဇၞော်ထေက်ရ။ လစွံစိုတ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်၊ လဟီုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်၊ ကမၠောန်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ စိန်ဂၠက်မံၚ် အပ္ဍဲကောန်တၟံ “ဏၚ်ဇျှာန်တောၚ်” ၜိုတ်လဵုရောဂှ် ဒးသ္ၚဳဂၠိပ် ဂိုၚ်ကေတ်နဲကဲရ။
အဃောမန်တံ စၟဳမံၚ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ဖအိုတ်မံၚ်အခိၚ် ဇမၠိၚ်မံၚ်အာယုက်ဍိက်ဂကူဂှ် ဂကူ ဟွံကေၚ်ဇၞော်သၠုၚ်ကၠုၚ်ကဵုဝၚ်မွဲ ဍေံလွဳၜံၚ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ စိုပ်အာ အဆံၚ်အာဆဵုဂဗ သဳကၠဳကဵုသမ္မတ အဝဵုသၠုၚ် ဍုၚ်တောတက်အိုတ် ပ္ဍဲဂၠးတိဏံဂှ်လေဝ် ဒးစွံသတိကီုရ။ ဗီုဏၚ်ဇျှာန်တောၚ် ညးဗြဴသေံ အာယုက် (၂၃) သၞာံဏံ “ယဝ်သၟတ်ဗြဴမန်ပိုဲ ဒးဆဵုဂဗကဵုသမ္မတအမေရိကာန် စၞးညးဗြဴမန်၊ စၞးဂကူမန်မ္ဂး” ဗီုလဵုပိုဲမန်တံ စွံစိုတ်ရော၊ ဟွံမိပ်စိုတ် ဟွံကေတ်ဂုဏ်စရာဲအိုတ်ဟာ။
ချိုတ်ပၠိုတ်မွဲဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဟီုဂှ် စှေ်ကၠုၚ်နူအာကာသဟွံသေၚ်ရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မန်တံ စၟဳမံၚ်ဂှ် ၜံက်တိတ်ကၠုၚ် နူဂကူမန်ဟေၚ်တုဲ ဗွဲစၟတ်ဒးဒှ်ကောန်ဂကူမန်မွဲဟေၚ် ချိုတ်ပၠိုတ်ရ။ ပရေံအိုတ်မွဲဂှ် ဇကုဇကု-ဇကုဟွံပတှေ်ဂှ် ဒှ်ပရေံအိုတ်ရ။ ဇကုဇကုရ ဇကုဟွံပတှေ်မ္ဂး ညးဂမၠိုၚ် သ္ဂောံပတှေ်စဇကု ဟွံမွဲတုဲ သွက်ဂွံကၠောန်အာကမၠောန်ဂှ်လေဝ် သ္ၚောဲအာရ။ ဍုၚ်အနာဂတ်ဂှ်လေဝ် ဟွံမွဲ-ယဝ်ရဟီုမ္ဂး လ္ပဂိညိ မိက်ဂွံဟီုကဵုမန်တံရ။ မန်ဍိုဟ်ဟ် နွံမွဲဂကောံဂှ် ဆဵုဂဗရဲကၠောန်ကမၠောန်ဂကူတံမ္ဂး လဴတိုန် ပရူ- နပဝ်လဳယျာန်၊ လေန်ဂေါန်၊ ဟေတ်တဠာ၊ ဟဵုချဳမေန်တံတုဲ “ပိုဲစၟဳမံၚ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်လေဝ် ဂွံလုပ်ဗော်၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်လေဝ်ဟွံဆဵုတုဲ အာယုက်သၟးရ ဗျုမံၚ်၊ ဂၠံၚ်မန်ဂွံဍုၚ်ဂှ်လေဝ် ဟွံဆဵုကၠုၚ်ဏီဖိုဟ်” သာ်ဏံ ဟီုလဴဏာ ဗော်တေံ၊ ဂကောံဏံ၊ ခေတ်တေံ ခေတ်ဏံတုဲ သိက္ခာ၊ ပညာ၊ ဒဳဂရဳ တဆိပ်ကြာ ၜိုန်ရဂၠိုၚ် ဒဒှ်ဇကု မၞိဟ်ဇြိုဟ်နက်ဟွံမွဲ၊ ဒဒှ်ဇကုဟွံပတှေ်စဂှ် တုပ်ညံၚ်မလဴထ္ၜးကဵု ညးတၞဟ်ကီုရ။
ဒဒှ်ဏံဂှ် နိမိတ်ခိုဟ် သွက်ဒးမၚ်မွဲလဝ် ဟွံသေၚ်ရ။ မန်တံ ဟိုတ်အာယုက်ဍိက် ဂွံဂၠိၚ်သ္ၚောဲ၊ မန်တံ ဟိုတ်ဟွံဂွံဍုၚ်လောဲလောဲဂှ် ဟိုတ်ဏံရဏောၚ်ဂှ် ဟွံဂံၚ်ဒုၚ်ဝန်တုဲ ဇကုဇကု က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ရဂှ် သာတုဲ ကၠိုဟ်ကေတ်ဟွံမာန်ပၠန်ရ။ သွက်ကောန်ဂကူမန်ဍိုဟ်ဟ်ဗီုဏံဂှ် ၜံၚ်တိတ်ကၠုၚ် နူဆီသြိုဟ် မိမမန်ဇေတ်တ်ကီုလေဝ် ယဝ်ဒးဟီု အတိုၚ်ဒွက်ပါမောက္ခဆာန် “နာဲဟီုဂှ် နာဲဆာန်မန်ဂၠိုၚ်အိုတ် သွက်ဂကူမန် ဂွံဇၞော်မောဝ် မုနာဲကၠောန်လဝ် နွံကီုရော” မ္ဂး ၜိုတ်လေပ်လဝ်ဂၠိုၚ်ဂှ် ၜိုတ်ဒှ်မးမးဂၠိုၚ်ရ။ ဇေတ်ဍာံဂှ် ဒးလုပ်ဗော်တွဵုမှ ကၠောန်ပရေၚ်ကေတ်ဍုၚ်ဂွံ ဟွံသေၚ်၊ ဒၞါဲလဵုပိုဲဒးမံၚ် မုပိုဲဒးကၠောန် ယဝ်ကၠိုဟ်လဝ်မ္ဂး ဟွံဝါတ်လးလးရ။
သၟာဗ္ၚလ္ၚဵု ဘာမွဲတန်လေဝ်ဟွံမွဲ နကဵုစိုတ်ဇကုဇကု က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဇကုဂှ် ဒုၚ်စးတုဲ သၠးမံၚ်ဂုဏ်ဖဵု သွက်ဗၠးၜးမန် နွံဗွဲမဂၠိုၚ် သ္ဂောံဆဵုညာတ်ရ။ တဳလပိုန်သၚ်လ္ၚဵု ပိုဲရဲဆာန်ဂကူရ ၜိုန်ဟွံကြီု ဘိုၚ်ယိုက်ဂၠေၚ်မံၚ်တာလျိုၚ်ဂကူ အတိုၚ်ဝၚ်မကဵုဂှ် နွံဟွံသာရ။ သၟတ်မန်လ္ၚဵု သၟတ်ဗြဴကီု သီုသၟတ်တြုံ ဂိုတ်ဂစာန်မံၚ် ပရေၚ်ဗၠးၜးဂကူ ကတိုၚ်ကတိုၚ်ကၟဟ်ဟ် နွံဟွံအောန်ရ။ မန်တံ ဝိုတ်မံၚ်ဘဝဏောၚ် ဒးဟီုရ။ အေဿရေတံ ဍုၚ်ကၠေံမံၚ် (၂၀၀၀) သၞာံပြၚ်ၚ်ဂှ် “အေဿရေတံ ဒးနွံကဵုဍုၚ်ဗၠးၜးမွဲရောၚ်၊ ဍုၚ်ဗၠးၜးအေဿရေဟွံမွဲမ္ဂး ကာလလဵုလေဝ် အေဿရေတံ တိတ်ဗၠး နူဘဝ ဒးဒုၚ်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက်ကဵု ဂကူညးတၞဟ် ဟွံမာန်ရောၚ်” ဂှ် ဒှ်မဗဳဇပဋိသန္ဓိ သွက်ဍုၚ်ဗၠးၜးအေဿရေတံ ဂွံကၠုတ်ပါ်ကၠုၚ် လ္တူဂၠးတိဏံ ဗွဲကိုပ်ကၠာရ။
လညာတ်ညးတံ နွံကၠုၚ်သာ်ဏံတုဲ ဍုၚ်ဗၠးၜးအေဿရေတံ မံက်တိုန်ကၠုၚ်၊ အေဿရေတံ ဂွံကၠုၚ်ဍုၚ်ရောၚ်ဂှ် မန်စၟဳက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဒးညာတ်ထေက်ရ။ တုဲပၠန် အေဿရေတံ သ္ဂောံဂွံဍုၚ်ဂှ် ညးတံ ဒုၚ်လေၚ် ဒုၚ်သၠး ဒုၚ်ဗ္တိုက်ကၠုၚ်ဗီုလဵု၊ ရုန်ဂစာန်ကၠုၚ်အဆံၚ်လဵုရောဂှ် ဆက်လ္ၚတ်အာမ္ဂး ဍုၚ်မွဲ ဗိုၚ်ပန်ကေတ်ကဵုပၞာန်ကျာ အပ္ဍဲဝိုၚ်လက်ဖက်ဓဝ် ဂွံဟွံမာန်ရဂှ် တီကၠးရောၚ်။ မန်တ္ၚဲဏံ တုပ်ကဵုမတ်မၞိက် ဗၠိုက်မံၚ်ပ္ဍဲကတိုၚ်ကၠိက်ကီုရ။ ဂကူတၠအစောန်တံ ကောန်တၟံကၠေံမံၚ်မွဲဂှ် ဒးထ္ၜးမန်တ္ၚဲဏံရ။ ဂကူဇကု ဂကူအဆံၚ်လဵု ဒၟါနူဟွံတီကေတ်ဂှ်ရ ဂလာန်စၟဳက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂှ် ကၠေံအာ နူပါၚ်ဟွံမာန်။ “လ္ၚတ်ဝၚ်မန်အိုတ်ညိဂှ် မိက်ဂွံဖတိုက်ဖၟောဝ်ဏာ မန်တံရ။ မန်တံ တီပရူပရာဂကူမန် ဂၠိုၚ်မ္ဂး စိုတ်ဓါတ်ဂကူမန်ဇေတ်တ်ဂှ် စိုပ်ကၠုၚ်မန်တံမာန်ရောၚ်။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် နွံမံၚ်အလဵုရောဂှ်လေဝ် မန်တံ ပ္တိတ်ကၠုၚ်သွဟ်မာန်ရောၚ်”။
ဒဒှ်ဂကူမန်တံ ဆက်စှေ်ကၠုၚ် နူဂကူသရာဲဒယှ် “ဂျေန်ဂေတ်ခါန်၊ ဂူဗလာၚ်ခါန်” တံဂှ် မုပ ဂွံဝိုတ်မံၚ်အိုတ်ဂှ်ရော။ မန်တံ ဂွံကၠုၚ်ယၟုဂကူမန်တုဲပၠန်လေဝ် ပ္ဍဲကဵုခေတ်အဆက်က် ကာလနာနာဂှ် နကဵုစိုတ်ဓါတ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် လညာတ် “ကေတ်မ္ဂး ဒးဂွံ၊ ကၠောန်မ္ဂး ဒးဒှ်” ဂှ် ဇုဇဗဴလပိုဲ ညးတံသိုၚ်ခၞံကၠုၚ်ဂကူ၊ ဒက်ပ္တန်ကၠုၚ်ဍုၚ် ထပ်ကဵုထပ်တုဲ ဝၚ်ညးတံချူကၠုၚ်လဝ်ဂှ် မၞိဟ်မန်တံတ္ၚဲဏံ လ္ၚတ်ကေတ်ဆၜိုတ်ယၟုညးတံ “သုဓမာနဝ၊ မနုဟဝ်၊ မဂဒူ၊ ရာဇာဓိရာဇ်၊ ဗညာဓရာံ၊ လ္ဂန်အိန်၊ အမာတ်ဒိန်မၞိဟ်ရတ် ဆၜိုတ်ဏံဓဝ်ဂှ် ဟွံရုံဂပ်ရ။ စိုတ်ဓါတ်၊ လညာတ်ပတှေ် သတ္တိဂံၚ်သ္ကာ ကောန်တၟံညးတံလေဝ် ဇြိုဟ်ဟ်နက်က် ဇိပ်ဇိပ်ဂၠိပ်ဂၠိပ်ဂှ် မန်တံ ဒးဂိုၚ်သမ္တီကဵုထေက်ရ။
ဗီုဝၚ်ဇုဇဗဴလပိုဲ သှ်ၜေက်ကၠုၚ်ဂှ် ညိဟွံကဵုယောၚ် ပိုဲဒးကွာ်ဗက် ဆက်ချူဏာဝၚ်တၟိဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ်ပိုဲပေၚ်ၚ်ရောၚ်။ အခါဂှ်ဟေၚ် ဍေံကိတ်ညဳကဵုအရေဝ် “ကဒါတ်ဗက်ဗျ ကောန်ဗက်မိမ” ရောၚ်။ ဗီုညးဟီုစ “ ပတှေ်ရုပ်တှေ်ကၟာဲ၊ ပတှေ်အာဲတှေ်လေၚ်”ဂှ် မန်တံဟွံပတှေ် လ္ပကဵုဒှ်ညိ၊ “ဂကူမန် ဂကူမၚ်မွဲသာသနာရောၚ် ကာလလဵုဟွံကၠေံကၠက်” ကေမ်ဇျှာပ်လဝ်လညာတ်ဏံ ကၟောန်န်တုဲ တ္ၚဲဏံ ဒဒှ်ပိုဲစိုပ်မံၚ် ခေတ်ဂလောဗလာ်ဇြေယှေန် (Galobalization)ဂှ် ဟွံဂွံသတိမ္ဂး လေၚ်ရ။ မန်ဍုၚ်သေံမွဲဍုၚ်ဂှ် ဒၟါနူမန်မၚ်မွဲသာသနာကျာ်ရဟွံသေၚ်ဟာ? ဟွံသေၚ်မ္ဂး မုဟိုတ် ဂွံဗၠိုက်ကၠက်စှေ်အာဂတမတ်ဂှ် ပိုဲဒးညာတ်ရ။ ဒးဂိုၚ်ကေတ် ခန်လ္ၚတ်ဇၞော်ဇၞော်မွဲရ။
“ဖေက်” မွဲပါၚ်ဂှ် စိုတ်ဓါတ်မန်တံ ဟွံသေၚ်ရ။ “ဟွံဂံၚ်” ဟီုဂှ်လေဝ် ဇုဇဗဴလပိုဲ ညးတံဟွံဂွံလွဳၜံၚ်ကၠုၚ်လဝ်ပိုဲရ။ “ဂံၚ်” မွဲပါၚ်ဟေၚ် ညးတံပြေၚ်ရေၚ်ကၠုၚ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မွဲတုဲမွဲ၊ ခေတ်မွဲတုဲ မွဲတုဲ ညးတံသိုၚ်ခၞံဂကူ၊ ဒက်ပ္တန်ကၠုၚ်ဍုၚ်ရောၚ် ပိုဲဒးညာတ်ရ။ ပိုဲဂံၚ်အိုတ်ညိ၊ “အံၚ်ဇၞးပေါဲပၞာန် မၞုံကဵုဗိုလ်ပၞာန်လ္ၚီ၊ လ္ၚီဝါဂှ် ဟွံပြဲနူအံၚ်ဇၞးစိုတ်မွဲဝါရောၚ်”ဂှ် ကျာ်တြဲတွံလဝ်နွံရ။ ပိုဲကေတ်ဇၞး စိုတ်စၟဳက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်၊ စိုတ်ဟွံဂံၚ်တံတုဲ “က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပိုဲ စၟဳမံၚ်ဂှ် ပိုဲရရောၚ်” ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်သာ်ဏံတုဲ မန်အပ္ဍဲဍုၚ်မန်ကီု၊ မန်မစိုပ်ဋ္ဌာန်သ္ၚောဲဖအိုတ်ကီု လ္တူအကာဲအရာ မက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဒှ်ဖဵု ဍုၚ်ဗၠးၜးမန် ပိုဲဖန်ဇန် ဂိုတ်ဂစာန်အိုတ်ညိ၊ ဍောၚ်ပကဴကောန်ဂကူမန်သီုဖအိုတ် ဒးဒှ်မွဲဇဝ်ရောၚ်။ ပၠန်ဂတး ဗၠးၜးကောန်ဂကူမန် ဒးအံၚ်ဇၞး ဗွဲမပြဟ်ရောၚ်ဂှ် ……. “ပိုဲသ္ပအဓိဋ္ဌာန်အိုတ်ညိ …..မန်” ။ ။