လညာတ်သ္ရဳဂၠိပ်၊ မယံင်(ဍုင်မန်)

သၞောဝ်ဥပဒေညးဍုင်ကွာန် ဒးယိုက်ဂၠေင်သ္ပပၞာန်ဗၟာဂှ် ဒှ်ဒၟံင်ဂုန်ဖဵုသွက်ကံင်သဳပၞာန်ဗၟာတံ ဇၞော်ဇၞော်မွဲတုဲ ကာလလဵုဟွံရုဲ လမျီုသၞောဝ်ဥပဒေဏံ ညံင်ဂွံဂျိုင်အာမာန်၊ ညံင်ဂွံဖန်ဇန်ဓမံက်အာရုပ်ရဴလၟိုန်မာန်ဂှ် ကံင်သဳပၞာန်တံ ဖန်ဇန်မံင်ရ။

ပေါဲရုဲမာဲဟွံဒှ်ကီုဒှ်၊ ပေါဲရုဲမာဲဒှ်တုဲ စၠတ်ထဝ်မံက်ကၠုင်ကီုဒှ် သၞောဝ်ဥပဒေညးဍုင်ကွာန်ဒးယိုက်ဂၠေင်ပၞာန်ဗၟာဏံ ညံင်ဂွံ လုပ်အဝေါင်သၞောဝ်ဥပဒေဂစိုတ်မွဲ ကံင်သဳပၞာန်တံ လးဖန်ဒၟံင်နွံ အကြာဂကောံကံင်သဳပၞာန်တံ ဟီုဂးကၠုင်ရ။

ကိစ္စညးဍုင်ကွာန်ဒးယိုက်ဂၠေင်ပၞာန်ဗၟာဂှ် ဟိုတ်ကံင်သဳပၞာန်တံ ဂစာန်လးဒၟံင် ညံင်ဂွံဒှ်သၞောဝ်ဥပဒေဂစိုတ်(ဒတန်)မွဲဂှ် တုဲ ညးအာက္ဍိုပ်ဂကူမန်တံကီု၊ ညးဍုင်ကွာန်မန် မတီကၠိုဟ်တံကီု လတူဏံ ညံင်ဂွံဂွံဒလာဲမွဲမွဲသာ်ဂှ် မွဲနဲမွဲဗီု ထေက်ကဵု ဒးဂၠာဲနဲကဲထေက်ရောင် သၟာပရေင်ဍုင်ကွာန်လ္ၚဵု ဟီုထံက်ထ္ၜးကၠုင်နွံရ။

ရံင်ကဵုအကာဲအရာပရေင်ဍုင်ကွာန်ပကတိရုပ် ဒှ်ဒၟံင်တ္ၚဲဏံမ္ဂး ပ္ဍဲဂကူမန်ဂှ် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဒတူလိုင်ဒၟံင် ပရေင်ဍုင်ကွာန် အကြာ ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ ပရေင်ၜိုဟ်လလမ်ညံင်ဟွံလီုဂှ် ထိင်လဝ်တုဲ ကမၠောန်ၜိုတ်ကၠောန်ဂွံဂှ် ၜေတ်ဖန်ကၠောန်မံင် အတိုင်တြေံရ။

ကိစ္စသၞောဝ်ဥပဒေညးဍုင်ကွာန် ဒးယိုက်ဂၠေင်ပၞာန်ဗၟာဂှ် နကဵုဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဗတိုက်သရိုဟ်ပၠာမ်ဗဇးဂွံမာန်ဟွံသေင် ကၠာလေဝ် မွဲနဲမွဲဗီု ကေတ်တင်တုပ်စိုတ်ကဵု က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပရေင်ဘာသာ၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော် ဂကူတံတုဲ လးဖျေံပရေင်က မၠောန် ညံင်သၟတ်မန်တံ ဂွံပါဲဗၠးဘဲ ဒးယိုက်ဂၠေင်ပၞာန်ဗၟာဂှ်ထေက် ညာတ်ရ။

က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော်ဍုင်မန်တၟိ၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခမဳသင်၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော်ပ္ဍဲဍုင် ကေုာံ ညးပါလုပ်ထေက်တံ ချပ်ဇန်သ္ၚိတ်တ်တုဲ သဳကၠဳကေတ်ဓဝ်ပလိုဟ်ရေင်သ္ကအ်တုဲ ဖန်ဇန်လးကမၠောန် ညံင်သၟတ်တံ ဂွံဗၠးဘဲဒးယိုက်ဂၠေင်ပၞာန်ဗၟာဂှ်ရ။

ရံင်ကဵုအကာဲအရာတ္ၚဲဏံမ္ဂး ဗော်ဍုင်မန်တၟိဟေင် ထေက်ကြိုက်အိုတ်တုဲ နူဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဒးကေတ်တာလျိုင် ဒးဖန်ဇန်လးကမၠောန် ကိစ္စဝွံရ။ အခန်ဏံဝွံ ဂကောံပၠန်ဂတးတၞဟ်ဟ်တံလေဝ် ဒးကၠိုဟ်ကဵုတုဲ သ္ဇက်ဒးဒစဵုဒစးဟွံ မွဲရောင် စှ်ေစိုတ်ရ။

အတိုင်ဗီုကံင်သဳပၞာန်တံ လးချပ်ဇန်ဒၟံင် ကိုန်စဳဇန် ဥပဒေညးဍုင်ကွာန်ဒးယိုက်ဂၠေင်ပၞာန် လအိတ်ဏံဂှ် ညးအာဂတ ပရေင်ဂကူမန်တံ နကဵုကိုန်စဳဇန်ပရေင်ရုန်ဂစာန်ဂကူမွဲမွဲ ဒးချပ်ဖန်တုဲ ဒးဓမံက်ရုပ်ရဴထေက်ကီုရောင်ဂှ် မိက်ဂွံဟီုရ။

ညးအာဂတပရေင်ဂကူသွာင်နာနာတံ ကေတ်တင်စိုတ်ရေင်သ္ကအ်တုဲ နကဵုဗော်ဍုင်မန်တၟိ ညံင်ဂွံကေတ်တာလျိုင်ဂှ် ဒးဖန်ရ။ နဲလၟေင်ကမၠောန်ဒးကၠောန်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော်ဍုင်မန်တၟိတံ ဒးချပ်လးရောင်။

သွက်ဂွံဒုင်သောင်ကလးကုကံင်သဳပၞာန်ကီု၊ သွက်ဂွံကေတ်တာလျိုင် သီဗ္ၜောဝ်သၟတ်တံတုဲ ညံင်ဂွံဗ္ဂေတ်စက်ယန် က မၠောန်သၟတ်တံဂှ် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဒးချပ်ဖန်ဇန်ရ။ အဝဲတၞီလုပ်ပ္ဍဲကဵု အဝဲဒးလုပ်ပၞာန်ဗၟာဂှ် ညံင်ဂွံစိုပ်အာ ပ္ဍဲတဲဗော်ဍုင်မန် တၟိဖအိုတ်မာန်ဂှ် ဒးဖျေံဗီုရ။

ပရေင်ကမၠောန်ဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် သ္ဒးဒှ်ကိုန်စဳဇန်ပရေင်အလုံဂကူတုဲ အတိုင်ကိုန်စဳဇန်ဂကူ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်သွာင်ဇဳတံ တုပ် စိုတ်ဖန်လးလဝ်ဏံ နူလ္ပာ်ကံင်သဳပၞာန်တံ ရုန်မဵုသ္အဵုသ္အာ်ကၠုင် နဲၜတ်ၜတ် ညံင်ဂွံသောင်နဲၜတ်တ်၊ ယဝ်ရဒစဵုဒစးကၠုင် နဲသ္ကာတ်တ်မ္ဂး ညံင်ဂွံတဝ်စၞေဟ် ကမၠောန်အလုံဂကူဂှ်လေဝ် ဒးဖန်လးလဝ်ဂၠံင်ထေက်ရ။

ဥပမာ- ဇၟာပ်သၟတ်မန် အယဲစိုပ်တံ အတိုင်သၞောဝ်ဥပဒေဒက်ပဒတန်ဍုင်မန်ရာမည သဳကၠဳသ္ပလဝ်ဒတန်ထပ်ကဵုထပ်ဂှ် တိုန်ဘာပၞာန်သဇိုင်တုဲ အောန်အိုတ် ၂ သၞာံ ညံင်ဂွံကေတ်တာလျိုင် ပ္ဍဲဗော်၊ ပ္ဍဲဒပ်ရ။ တာလျိုင်ပြေတုဲအာလေဝ် စရင် ညံင်ဂွံလုပ်လဝ် ဗော်၊ ဒပ် မွဲမွဲဒၞာဲ မွဲမွဲဌာနတုဲ စရင်ဂှ် ဒးနွံပ္ဍဲဗော်ဟေင်ရ။

ပါဲနူတိုန်ဘာပၞာန် ကေတ်တာလျိုင်သွာင်ပၞာန်တုဲ ဌာနပ္ဍဲဗော်ဍုင်မန်တၟိ၊ ပရေင်ဂကူသွာင်နာနာ ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဖန်ဇန် ပြေင်ရေင်အာ ဂွံဖအိုတ်ရောင် ညာတ်ရ။

လတူကိစ္စဏံ နကဵုခမဳသင် ညးဍုင်ကွာန်တံလေဝ် ညံင်ဂွံဒုင်တဲ ဂွံစှ်ေစိုတ်ဂှ် ပၟိက်ဇၞော်ရ။ မံင်ဒၟံင်သာသာသ္ပအ်သ္ပအ် ဟွံ ထေက်ရ။ ညးဒးတှ်ေ ညးဒုင် စိုပ်အလန်ညးတှ်ေ ညးအာ စွံစိုတ်ဗီုဏံ ဟွံထေက်ရ။

အစဳဇန်ပရေင်ဂကူ ဒးဒုင်ကေတ်တုဲ ဇၟာပ်သၟတ်အဝဲပေင် ၁၈ သၞာံ၊ ၁၈ သၞာံတုဲ စဵုကဵုအာယုက်တၞီလုပ် မၞိဟ်တြုံသၟဝ် ၃၇ သၞာံ၊ မၞိဟ်ဗြဴသၟဝ်အာယုက် ၂၇ သၞာံ သီုဖအိုတ်ဂှ် ညံင်ဂွံလုပ်ကေတ်တာလျိုင် ပ္ဍဲဗော်ဍုင်မန်တၟိမာန် လဟီု ကေတ်ဟွံသေင် နတဲကွေံကွေံဂှ် ဒးဖန်ဇန်လးကမၠောန်ရ။

သၟတ်မန်တံ စၞးဒးဒုင်ကအ်ကဵု ပၞာန်ဗၟာဂှ် လုပ်ကေတ်တာလျိုင် ပ္ဍဲဗော်ဂကူဇကု၊ ပ္ဍဲဒပ်ဂကူဇကုမ္ဂး ဒှ်မၞိဟ်ပြဲ လုပ်ဝင်မွဲ ပ္ၚံက်သၟးဟွံက သီုကဵုဒှ်လုပ်ပေါဲဗတိုက်သွက်ဘဝ ပွမဟွံလုပ်ကဵုဗဗွဲဓဝ်တံဂှ်ရ။

ပရေင်တးပါဲဘဲညးဍုင်ကွာန် ဒးယိုက်ဂၠေင်ပၞာန်ဗၟာဏံ ညးအာဂတဂကူသွာင်ဇဳတံ ချပ်ဇန်ဒှ်မွဲကသပ်တုဲ နကဵုသွာင်ညး ဍုင်ကွာန် သၟတ်လုပ်အဝဲတံလေဝ် ဗွဲမကတိုင်ကၟိုဟ်ဒုင်တဲမ္ဂး သီုဂွံထ္ၜးစရာဲ ဒစဵုဒစးကမၠောန်ဟွံလုပ်ကဵုဗဗွဲဓဝ်ဂှ်သၟးဟွံ က သွက်ဂွံဒုင်ဒဝ် ပရေင်တဝ်စၞေဟ်ဗၠးၜးဂကူလေဝ် ဒှ်ဇြဟတ်ဇၞော်ဇၞော်မွဲရောင် ပတှ်ေစှ်ေစိုတ်ရ။

ဟိုတ်ဂှ်ရ ကိစ္စညးဍုင်ကွာန်ဒးယိုက်ဂၠေင်ပၞာန်ဗၟာဏံ ကၠာအခိင်သၞောဝ်ဥပဒေလအိတ်အာယုက် ကံင်သဳပၞာန် ဟွံတိတ် ကၠုင်ဏီဏံ ညးအာဂတပၠတရဴပရေင်ဂကူသွာင်ဇဳတံအိုတ်သီု ချပ်ဇန်လးပတိုန်ကမၠောန် နဒဒှ် ကိုန်စဳဇန် ပရေင်ဂကူ ဗွဲတၟေင်တုဲ နကဵုသၟတ်တံလေဝ် ဇၟာပ်သၟတ်မတၞီလုပ်အဝဲလုပ်ပၞာန်(၁၈-၃၅)တံသီုဖအိုတ် လုပ်ဗ္ဒဗ္ဒာဲ သၟဝ်သၞိင်ဒလာဲ ဗော်မိ ဗော်မဂကူဇကုအိုတ်ညိဂှ် မ္ဒးသရုပ်တၞုင်ကၞေဟ်ဆဝွံရ။