ပ္ဍဲအခိၚ်ၚုဟ်ကပေါတ်ဖျာနာနာသာ်တိုန်မံၚ်ဂှ် ၚုဟ်လိၚ်ကမၠောန်တ္ၚဲလေဝ် မွဲတ္ၚဲ ဒှ်အာ မသုန်လက်(၅၀၀၀၀)ရရောၚ် တၠကၠအ်တအ် ဟီုရ။

ပ္ဍဲတ္ၚဲပၠန်ဂတးမန် (၇၈) ဝါတုဲကၠုင်ဏံဂှ် ကၠောန်စင်အသေအဟာန် ပ္တိတ်လိက်လလောင်တြး၊ လိက်သဝဏ်ဂမၠိုင်တုဲ ဗှ်ဖ္ဍောတ်၊ ပၠဒပ်တုဲ ဇက်ကရောင်ပၞာန်၊ တိုန်စိုပ်အသေအဟာန်တုဲ တက်ဗီု ပ္တိုန်ဗီု မပ္တံသာ်ဏံ မွဲသၞာံတုဲမွဲသၞာံ တတ်ၜက်ကၠုင်ဒၟံင် သၞာံဗွဲမလအ်လတုဲရ။

ဂကောံမန်ဍုၚ်ဝှတ်ဝှၚ်(Mon Community of Fort Wayne) မၞုံတန်တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲတွဵုရးအိန်ဒဳယာနာ ကၟိန်ဍုၚ်အမေရိကာန်ဝွံ သွက်သ္ဂောံကၠောန်ဗဒှ်အာတ္ရဲပၠန်ဂတးမန် မရနုက်ကဵု(၇၈)ဝါ နကဵုအစဳဇန်နာနာသာ်နွံရောၚ် ဂွံတီကေတ်နူ ညးတာလျိုၚ်ဂကောံမန်ဍုၚ်ဝှတ်ဝှၚ်တအ်ရ။

တ္ၚဲပၠန်ဂတးမန်ဂှ် စတမ်နူ ဗိုလ်တုင် နာဲပါန်တာ ကေုာံ သၟတ်လ္ၚဵုတအ် ပံင်ကောံတုဲ တ္ၚဲစဗတိုက်လုပ်သီလွဟ် ပ္ဍဲဗဒိုပ် ဒပ်စဵုဒၞာကွာန်ထဝ်ပၠင် ပွိုင်ဍုင်ဖာအင်ဂှ်တုဲ စိုပ်ဂိတုခ္ဍဲသဳပေင် (၁၃၈၇) ဏံမ္ဂး လုပ်ဂါမ်စိုပ်ကၠုင်ပွိုင်(၇၈)သၞာံရ။

စနူကျပၞာန်ဗၟာအံင်ဇဲယျတုဲ မန်တအ် လုပ်ကၠုင်ပၠန်ဂတးနာနာဂှ် သ္ကိုပ်ပၞာန်တၠဗာန် ဍိုက်ဍိုပ်တုဲ နဒပ်ဍာ်၊ ဒပ်တိုက် ပၠန်ဂတးကၠုင်ပဒေသရာဇ်ဗၟာအဆက်ဆက် ဒဵုစိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဗညာစိင် ဒဴစိုပ်ဍုင်ဒျူဒျာရ။

ပရေင်ဒးယိုက်ဂၠေင် ဒလေင်ပၞာန်ဍုင်ဂှ် ကံင်ဇြဳပၞာန်တံ ရပ်စပ်သုင်စောဲကၠုင် ၜိုန်ရမွဲသၞာံပြင်အာကီုလေဝ် ဒေသကွာန်မန်ပိုဲတံ ဒးကၠုင်ဒၟံင်နွံဂှ် နွံဒၟံင်ကီုရ။ ဆ္ဂး ဂွံဒးကၠုင်သ္ကာတ်တ်ဂှ် ဟွံမံက်ပြာကတ်တဴ ကွေံကွေံဏီရ။ အကြာဂိတုဂျူလာဲ၊ အဝ်ဂုက်ဏံ ပရိုင်သ္ကာတ်မြဟ်ကၠုင် အကြာကွာန်မန်တံ ဂွံမိင်ကေတ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးချူလိက် ဂွံတီကေတ်လဝ် ပရောပရာ ဒေသလ္ပာ် တွဵုရးသေံတေံ ဗီုဒးဒုင်ကၠုင်လဝ် ပရေင်ဒဒိုက်ယိုက်ဂၠေင် ဒလေင်ပၞာန်ဂှ် ပါ်ပရအ်ဏာကဵုကောန်ဂကူမန် ပိုဲတံ နကဵုလိက်ပရေင်ဝွံရ။