ပၞာန်အပ္ဍဲဍုင် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာဏံ ပၠိုတ်အာဟၟဲဏီ နွံကၠုင်မံင်နူကဵုသၟိင်အဂႅလိက်တအ် ကဵုဗၠးၜးကဵုသ္ကိုပ်ဗိုလ်အံင်ဆာန်တေံတုဲ ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ။ လုပ်ကၠုင်မံင် နကဵုပေါဲဗတိုက် ဂစိုတ်ဂယိုင် နကဵုလွဟ်ဂှ်မွဲဗီု၊ နကဵုတက်ကျာသဳကၠဳဂှ် မွဲနဲ နကဵုနဲကဲဗီုပြင်နာနာသာ် တက်ကၠုင်မံင်ကျာအဆက်က် ပန်ပှော်ဂစိုတ်ဂယိုင်ကၠုင်ညးသ္ကံအဆက်က် ၜိုန်ရနွံကၠုင်ကီုလေဝ် ပရေင်ၜိုဟ်လလမ်ဍာံဇေတ်ဂှ် ဒဵုကဵုတ္ၚဲဏအ် ဟွံမံက်ကၠုင်ဏီရ။

သၟိက်မိက်ဂွံတီ ဒဒှ်ပရေင်ဍုင်ကွာန်ဍုင်ဗၟာမ္ဂး ပရေင်ဒက်ပတန်လဝ် ဍုင်တၠအဝဵုနေပျဳဒဝ်လေဝ် ဒးတီလဝ်ထေက်ကီုရောင်။ နူကဵုသၞာံ ၂၀၀၅ စပြံင်ပဆုဲဏာ သၞာဲဒဴနူကဵုဍုင်လ္ဂုင် စိုပ်အာ နေပျဳဒဝ်တေံ အပ္ဍဲပွိုင် ၂၀ သၞာံ ကျောဝ်သ္ၚဳရံင် ပ္ၚံက်ပရေင်ဍုင်ကွာန် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်မ္ဂး သ္ဂောံဆဵုညာတ်ကေတ် အဆံင် ၅ အဆံင်ရ။ အဆံင်မွဲဂှ် ဒက်ပတန်၊ ၜါဂှ် ပြံင်လှာဲ၊ ပိဂှ် တောတက်၊ ပန်ဂှ် ဆုတ်သဝ်စှ်ေ၊ မသုန်ဂှ် လီုလာ် သာ်ဝွံ ဂွံဆဵုကေတ်ရ။

တွဵုရးဍုင်သေံ ဍုင်လာယှဵုဝွံ တုဲကၠုင်အေပရဴ (၂၂) ဂှ်စတုဲ နူကဵုဒပ်ကံင်သဳပၞာန်ဗၟာ ၜိုတ် (၂၀၀) ကွဳစက် နကဵုဇြ ဟတ်ဗၞတ် (၂၀၀၀၀) လုပ်ကၠုင်ဍုင်လာယှဵုတုဲ ကလေင်ပြေင်ဖျေံဒၞာဲဗီုပြင်ပရေင်အုပ်ဓုပ် ကောပ်ကာဲ အာဍုင်ပၠန် ဏောင် ဂွံဗှ်လ္ရတ်ကေတ် ပ္ဍဲမုက်လိက်ပရိုင်ဂမၠိုင်ရ။

အဃောရုန်ဂစာန်ဒၟံင် သွက်ဂွံဒက်ပတန်အာ ကၟိန်ဍုင်ဖေဝ်ဒရေဝ်တေံဏီ ဗွိုင်ကာလပၠန်ဂတး တ္ၚဲဏံ သွက်ဂွံအုပ်ဓုပ်အာ ဒေသ တိဍာ် ညးကဵုညးဂှ် “လိက်စံင်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်” (Governing Document) သွက်ဂွံချူအာနွံ နူကဵုဂကောံပၠန်ဂတး ၉ ဂကောံတံ တုဲကၠုင် ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၂ ဂှ် ပတိတ်လိက်လလောင်တြးရ။  

နူကဵုတၠအဝဵုပၞာန်ဗမာတံ ပ္ကင်ရင်သီကေတ်လဝ်အဝဵုအုပ်ဓုပ်ဍုင် နူသၞာံ ၂၀၂၁ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳတေံတုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၃-၂၀၂၄ ဂှ် ဒေသရးဇၞော်လ္ၚဵုကီု၊ ဒေသကောန်ဂကူကောန်ဍုင်အရၚ်သကုတ်သၠုၚ်ကျာ သေံသၟဝ်ကျာတံကီု၊ ဒေသရခေင်ကီု၊ ဒေသချေင် ကေုာံ ကချေင်၊ ကရေင်ဍာဲတံကီု ပေါဲပၞာန်သီတမ်ဒပ် သီဍုင်ကတဵုဒှ်တုဲ ဂကောံပၠန်ဂတးတံ သီုကဵုသီကၠုင် ဌာန်ဂအုပ်ပၞာန် ၂ ဒၞါဲကီု ကတဵုဒှ်ကၠုင်ရ။

ဝဏ္ဏမာန်၊ ၁၃၈၄၊ ဂိတုဘတ် ၁၄ စွေက် အခိၚ်အကာဲအရာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်တ္ၚဲဏံဂှ် ခမဳသၚ်၊ ညးဍုၚ်ကွာန်ဂကူမန်ဗွိုၚ်ပ္ဍဲဍုၚ်တအ် စှေ် ကၠုၚ်စိုတ်ကဵု ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန်တုဲ သိုၚ်ခၞံပ္တန်ကၠုၚ် ဘာကောန်ဂကူမန် ဗီုပြၚ်နာနာသာ်...