အဲဂှ်အ္စာချူစဳဇန်လိက်ဒယှ်တှ်လေဝ်ဟွံသေၚ် ဂွံကေၚ်ဗှ်လဝ်ဂျာနေဝ်မန်ပိုဲ လိက်အုပ်မန်ပိုဲတအ်တုဲ စိုတ်ဓါတ် မုဂွံချူလိက်အိုဿီု ညံၚ်ဂွံဇၞော်မောဝ်အာ ဟွံဂွံကၠေံဗဒန်အာ စွံဓရ်မေတ္တာစေတနာ မပြဲပြဲတုဲ ချူပြၚ်ဏာ လိက်ပရေၚ်မဒှ်ရ။
ဋ္ဌာန်ဒေသကွာန်ပိုဲ အရာပ်ပိုဲတအ်ကဵု ဋ္ဌာန်ဒေသတၞဟ်တၞဟ်တအ် ဟီုအရေဝ်ဟွံကိတ်ညဳလေဝ်နွံရ၊ ဇုဇဗဴလဲပိုဲတအ် အဆက်ဆက် သုၚ်စောဲကၠုၚ်လဝ်အရေဝ် ကွန်းထမ်း(ကမ္မဋ္ဌာန်) ကွန်းစိုး(သ္ၚိပကုသဵု) ၊ သ္ၚိစပုၚ်ဂှ်(ဟညွန်႕) ဟွံကဏီပုဟ် နွံဒၟံၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ ဆဂးအရေဝ်တုဲတုဲ အဓိပ္ပါယ်နွံမံၚ်သီုဖအိုတ်ရ။ သာဓက ထ္ၜးဏာကဵု အရေဝ်မွဲသာ်ရ ကမ္မဋ္ဌာန်(ကွန်းထမ်း)ဂှ်တှေ် မိမအပါဇၞော်မိဇၞော်ပိုဲတအ် စုတိ(ချိုတ်)အာမ္ဂး ကောန်ဇာတ်ကလောဝံသပိုဲတအ် ဒးယိုက်ဗလံၚ်(ကွန်းထမ်း)ဏာ ဒဵုကဵုစိုပ်သုသာန်ရ၊ ဗီုလဵုဒှ်ဒှ် ဂကူမန်ပိုဲတအ် အဆက်ဆက်သုၚ်စောဲကၠုၚ်လဝ် အရေဝ်ပိုဲ ဒေါဝ်လၟုဟ်သှေ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် မိပ်စိုတ်ဗွဲမလောန် ဍာံဍာံရလေဝ်အဴ။
တၠဳမၞုံကဵုကုပိုန်ကျာ်တြဲပိုဲတအ် ကၠာဟွံဂွံက္တဵုဒှ်ကျာ်ဏီတှေ် ဂကူမန်ပိုဲတအ် နွံဒၟံၚ်ရဟွံသေၚ်ဟာ ကျာ်တြဲပိုဲအာစိုပ်က္တဵုဒှ်ကျာ် ပ္ဍဲကဵုမဟာ သက္ကရာဇ်(၁၀၃)သၞာံတေံ အာစိုပ်ဒှ်ကျာ်တုဲ (၄၉)တ္ၚဲဂှ် ဂကူမန်ပိုဲ ကောကဵုဒေံၜါ(တပေါ တဗဝ်)စိုပ်အာဇရေၚ်တၠဳပိုန်ကျာ်တြဲတုဲ ရှေ်သှေ်ရဴဂဴ စိုတ်စေတနာသဒ္ဓါမံက်ကၠုၚ်တုဲ ကဵုဏါဒါန်ကွာၚ်(မုန်႕ဆွမ်း)မဒှ်ရ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒါယကာကျာ်တြဲပိုဲကၠာအိုတ်ဂှ် ဂကူမန်ပိုဲ တပေါကဵုတဗဝ်ရဟွံသေၚ်ဟာ တၠဳမၞုံကဵုပိုန်ကျာ်တြဲရံၚ်ကေတ်အာ အနာဂတ်ဂတနူဏံ ဋ္ဌာန်ဒေသ တပေါကဵုတဗဝ်တအ် တန်တဴနွံဒၟံၚ်ဂှ် သာသနာဂဵုလဟဵုတဴတက်ဏောၚ်တီကေတ်တုဲ ကဵုဏာဓါတ်သော် ဒ္ဓာံတၞုၚ်မဒှ်ရ။ ဂကူမန်ပိုဲတအ်ဂွံနၚ်ဓါတ်သော်တုဲ ပ္တန်ကၠုၚ်ကျာ်လ္ဂုၚ်ရ၊
လက်ကြဴပၠန်ကောန်သၟိၚ်ဂၞကျာ်မန်ပိုဲ မိစဴဗုဆက်တုဲ ပလေဝ်ကၠုၚ်ကျာ် ကဵုဒါန်ကဵုကျာ်စေတဳ ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ပၠန်ရ။ တၠပညာဂဗဆဵုတအ် ချူထ္ၜးလဝ်မွဲအဆက်တုဲမွဲအဆက် အဲဂွံကေၚ်ဗှ်လဝ်ရ၊ ကျာ်တြဲကၠာဟွံဂွံက္တဵုဒှ်ကျာ် အခိၚ်တေံ ဂကူမန်ပိုဲတအ်ကီု၊ က္တဵုဒှ်ကျာ်တြဲတုဲ(၄၉)ဝှ်ကီု၊ သ္ပပရိနိဗ္ဗာန်တုဲ သာသနာနူကဵုမွဲသၞာံတေံလၟုဟ်စိုပ်ကၠုၚ် သာသနာသက္ကရာဇ်(၁၅၅၉)သၞာံ၊ သက္ကရာဇ်သၞာံပံၚ်သီုဖအိုတ်တှေ် သၞာံ(၃၀၀၀)ပြၚ်ၚ်ထေၚ်ကေတ်လဝ်အောန်အောန်ရ၊ ညးမဆာန်ဂကူမန်ပိုဲ အာဇာနဲမပြဟ်လလုဲအာတအ် ထိၚ်ဒက်ကၠုၚ် ဂကူဘာသာယေန်သၞာၚ်ပိုဲအရေဝ်မန်ပိုဲတအ် ဂွံကၠုၚ်ပိလ္ၚဳသၞာံပြၚ်ပြၚ်ရ၊ စနူတ္ၚဲဏံ သၞာံဏံတုဲ ဒေါဝ်ကဵုသၞာံဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ် ပိုဲကောန်ဂကူမန်သီုဖအိုတ် စွံစိုတ်ဓါတ်ဆာန်ဂကူဍာံဍာံတုဲ ဒးထိၚ်ဒက်အာဏောၚ် ဒးမၚ်မွဲအာဏောၚ်၊ ခေတ်ဏံ၊ အခိၚ်ဏံ ညးညးအဲအဲအာကၠောန်စ ဒၟံၚ်ဍုၚ်မ္ၚး(သၟာၚ်) ဗွဲမဂၠိုၚ်ကွေံကွေံရ၊ ရံၚ်ကေတ်အာလ္ပါ်ခိုဟ်မ္ဂးတှေ် ပ္ဍဲကဵုကွာန်ပိုဲတအ် မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ကၠောန်စဒၟံၚ်တိဗၚ ဝါဗၚသီုဖအိုတ်ရ။
မွဲသၞာံပိုန်မှ ဂွံနၚ်သြောံဂှ်တော်ကေတ်အာၚုဟ်မးခေတ်ဏံတှေ် ကၠိဂွံသြန်(၅-၆)ဒကိုတ်ဓရ်ရ။ သွက်ကောန်ဇာတ်တအ် ဂွံစသုၚ်ကီု၊ ကယိုၚ်ကယျဝ်ကီု ဂွံရပ်စပ် နာနာသာ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုသြန်ဂှ်ရ၊ ရဲအာကၠောန်စဍုၚ်သၟာၚ်တေံ မွဲဂိတုၜါဂိတုဓရ်သြန်(၅-၆)ဒကိုတ်ကၠိဂွံအာယျဟွံသေၚ်ဟာ။
လ္ၚဵု လ္ၚဵုတအ် အာကၠောန်စဒၟံၚ်ဍုၚ်သၟာၚ်လအ်အာတုဲ ဆဵုဒးမိပ်ဒါန်ပံၚ်ဖက်ပ္တဴအိန်ထံၚ် “ပရူဆာန်ဂှ် မတ်ဟွံမွဲ” အရေဝ်ဂှ်ဍာံဒၟံၚ်ဒှ်ကီုရ၊ ဂကူမန်ပိုဲကဵုဂကူမန်ပိုဲတအ်ပံၚ်ဖက်အာ ကေတ်စညးသကအ်တှေ် အရေဝ်မန်ပိုဲ ဘာသာမန်ပိုဲလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်ပိုဲ ဆလံဟွံကၠေံရ၊ ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်ပိုဲတအ်ဂှ် ဂကူမန်ပိုဲနွံဒၟံၚ်(၁)သာ်ဓရ်ရ၊ ဂကူချေၚ်ဂှ် နွံဒၟံၚ်(၅၃)သာ်၊ ဓရ်လ္ပကဵုကၠေံထောံအိုတ်ညိ၊ မိပ်ဒါန်စိုပ်ကၠုၚ်ပံၚ်ဖက်ကဵုဂကူတၞဟ်တၞဟ်မ္ဂး ကၠိဂွံကောန်တှေ် စုတ်ပြၚ်နၚ်ကဵု မိနော်အပါနော်ဇကုအိုတ်ညိ၊ မိဇၞော်အပါဇၞော်ဇကုတအ်လေဝ် ကောန်စဴဇကုနွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲဇကုတှေ် အရေဝ်မန်ပိုဲတအ်လေဝ်လေပ်အာဏောၚ်ဟွံသေၚ်ဟာ အာဘာ တိုန်ကျာ်မ္ဂး ကောန်စဴပိုဲ ပိုဲကော်ဏာမ္ဂး စိုတ်ဓါတ်လေဝ်ခိုဟ်အာဏောၚ် မိနော်အပါနော်တအ် ကောန်စဴဇကု ဇကုဟွံဒုၚ်တဲမ္ဂး ကောန်စဴဂှ် စိုပ်အာပ္ဍဲတဲ မိဇၞော်အပါဇၞော်ချေၚ်၊ ကချေၚ်တအ်တှေ် ဂကူမန်ပိုဲစကၠက်အာမွဲသာ်ရ။ပရေံအိုတ်နွံမွဲသာ်ဏီ ကောန်စဴမန်ပိုဲ စိုပ်အာပ္ဍဲတဲ မိဇၞော်အပါဇၞော်(ဂလာ- သော်ပါၚ်မုၚ်)မ္ဂး ဂကူပိုဲဟွံက ဘာသာပိုဲတအ်လေဝ် လီုလာ်အာဏောၚ်ဂှ် ဖျေံလဝ်စိုတ်ဍာံဍာံအိုတ်ညိ။
ပ္ဍဲကဵုကွာန်မန်ပိုဲ၊ ဋ္ဌာန်ဒေသတၞဟ်တၞဟ်ဂှ် အဲဟွံဟီုပုဟ် ပ္ဍဲကဵုကွာန်ပိုဲတအ် အခိၚ်ကာလ မွဲအခိၚ်တေံ လ္တူပွိုၚ်ဍုၚ်(၁၀)ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ပိုဲတအ် ဟီုစအရေဝ်မန်ဂၠိုၚ်အိုတ် အခိၚ်လၟုဟ်ရံၚ်အာကေတ်အာ ပ္ဍဲကဵုကွာန်ပိုဲတအ် ဂၠံၚ်တုဲတုဲဂကူမန်ပိုဲကဵုဂကူတၞဟ်တၞဟ် နှဴကၠုၚ်ဒၟံၚ်ယျ ပပ္တံကဵုအခိၚ်ဏံအခါဏံတုဲ ညးညးအဲအဲ ဆာန်ဂကူဍာံဍာံမ္ဂးတှေ် ဒးထိၚ်ဒက်အာဂကူပိုဲ၊ ယေန်သၞာၚ်ပိုဲအိုတ်ဏောၚ် စိုပ်ကၠုၚ်ဥတုက္ညၚ်လိက်မန်ပိုဲပံက်မ္ဂး ကောန်ညးကောန်အဲ ကောန်စဴညးကောန်စဴအဲကဵုဗ္တောန်လိက်ပတ်ဘာသာ မန်ပိုဲအိုတ်ညိ ညးမဆာန်ဂကူမန်ပိုဲ မပြဟ်လလုဲအာတအ် ထိၚ်ဒက်ကၠုၚ်ဂကူဘာသာမန်ပိုဲဂွံကၠုၚ် သၞာံ(၃၀၀၀)ပြၚ်ပြၚ်တုဲ စိုပ်ကၠုၚ်အခိၚ်လၟုဟ်မှ ဂကူပိုဲကၠေံအာတှေ် ဂိကွေံကွေံရ၊ ဂကူပိုဲညံၚ်ဟွံဂွံကၠေံဗ္ဒန်အာဂှ် ညးညးအဲအဲထိၚ်ဒက်အိုတ်ညိဂှ် စွံဓရ်မေတ္တာစေတနာမပြဲပြဲတုဲ ချူပြၚ်ဏာ ဗ္ကန်ဏာကဵုလိက်ပရေၚ်မဒှ်ရအဴ
ဂကူမန်ပိုဲသီုဖအိုတ် ကဵုဂွံဍိုက်ပေၚ်တဴတသိုက်စိုတ်၊ တသိုက်ကာယ ၜါပြာကာအိုတ်ညိ