ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန် သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန် သွက်ဂွံညဳသာ ဒှ်အာ ဗော်သ္ပစၞးကဵု ကောန်ဂကူမန်မာန်ဂှ် နူကဵုကောံဓရီု ဝှဝ်ရာမ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳကဵု ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် မကၠောန်သ္ပဒၟံၚ် ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်အဝ်သတေလျာတံ ဖ္တိုက်ဖၟောဝ်လဝ်နွံရ။

ကောံဓရီုဝှဝ်ရာမ် ဍုၚ်အဝ်သတေလျာဏံဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော် ကောန်ဂကူမန်ကဵု ဗော်ဒဳမဵုကရေဇြဳအလုံရးမန်တံ တိုန်စိုပ် သီု (၂) ဗော်တုဲ ညးတံ ဒုၚ်စဳရေၚ် စပ်ကဵု ဗော် (၂) ဗော် ဖျေံလဝ်အစဳအဇန် သွက်ဂွံပံၚ်ကောံအာ ဗွဲမပြဟ်ရောၚ် ညးအုပ်ကာနာနာ ဗော်ကောန်ဂကူမန် နာဲလျးတၟး ဟီုရ။

ဆဂး ကောံဓရီုဇၞော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂကူမန် ကၠောန်ဗဒှ်လဝ် စၟတ်တ္ၚဲ (၁၃-၁၄) ဂိတုဂျာန်ဂျဝါရဳတုဲကၠုၚ်ဏံဂှ် အာတ်မိက်လဝ် သွက်ဂွံချူသၞောဝ်ဒက်ပတန်အာ ဗော်သ္ပစၞးကဵု ကောန်ဂကူမန်ဂှ်လေဝ် ခါန်ကၞက်လဝ် ကမ္မယှေန်မွဲ ပါလုပ်မံၚ် (၂၁) တၠတုဲ သာ်လဵု ဂွံဆက်စပ်ကဵု ဗော် (၂) ဗော်ကီု ဗီုပြၚ်လဵု ဂွံဒက်ပ္တန်အာ ဗော်သ္ပစၞးကဵုဂကူမန်ဂှ် ညးစၞးတိုန်စိုပ်ဝှဝ်ရာမ်တံ သဳကၠဳလဝ်နွံကီုရ။

ဒံက်တာအံၚ်နာၚ်ဥု ဇြဟတ်ရာမညဂှ် “သွက်ဂွံဒက်ပ္တန်အာ ဗော်သ္ပစၞးကောန်ဂကူမန်ဂှ်တှေ် နူကဵုဗော်ဒဳမဵုကရေဇြဳအလုံရးမန်ဂှ် ဗၞတ် (၃၀) တၟအ်ကၠံ၊ ဗော်ကောန်ဂကူမန်ဂှ် ဗၞတ် (၃၀) တၟအ်ကၠံ၊ ဗော်ညးဗြဴ (မန်) ဂှ် (၅) တၟအ်ကၠံ ကဵုဇြဟတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လ္ပာ်မ္ၚး ဗၞတ် (၃၅) တၟအ်ကၠံ ပါလုပ်မ္ဂး ပြေပြံၚ်မာန်ရောၚ်” သာ်ဝွံ ထံက်ထ္ၜးရ။

ဗော်သ္ပစၞးကဵု ကောန်ဂကူဂှ် ဒးဒုၚ်သဇိုၚ်ကဵု ညးစၞးနူကဵု သဇိုၚ်ဒေသကွာန်၊ နူကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်တံတုဲ ဒက်ပ္တန်မာန်မ္ဂး အလုံဂကူတံ ပါလုပ်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ် ညးမပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ် စပ်ကဵုသၞောတ်ဝ်ဒက်ပ္တန်ဗော်/ဂကောံသ္ပစၞးကဵုဂကူမန်မွဲတၠ ညးစၞး ဂကောံမန်ဍုၚ်အဝ်သတေလျာ နာဲဍေန်ပၠဟံသာ ဟီုရ။

“နကဵု ဂကောံ/ ဗော်သ္ပစၞးဂကူမန်ဂှ် စပ္တံကဵု ညးအုပ်ဓုပ်ကွာန်သၟဝ်တေံ ပိုဲတံ ဒးသီဗ္ၜောဝ်ကေတ်မာန်ဏောၚ်၊ ကာလဂှ်မှ ပိုဲဇၞးမာဲမာန်ဏောၚ်” ရဴဝွံ ညးဆက်ကဵုလဝ်ကသပ်ရ။

အတိုၚ်ညးစၞးနူကဵုဍုၚ်မန်မွဲတၠ နာဲအံၚ်ထူဟီုလဝ်ဂှ်မ္ဂး ဗော် (၂) ဗော် လၟုဟ်တက်ကျာညးသ္ကံတုဲ ပတိတ်ကၠုၚ်လဝ် လိက်လလောၚ်တြးနွံကီု၊ ဗော် (၂) ဗော်ဏံ လ္တူကောံဓရီုဇၞော် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂကူမန် ကၠောန်ဗဒှ်လဝ်ဂှ် ညးတံ ဟွံသ္ပလဝ် စၟတ်သမ္တီနွံကီုဂှ်ရ နကဵုကမ္မယှေန်မံက်တိတ်ကၠုၚ် နူကဵု ကောံဓရီုဇၞော်ဂှ် သွက်ဂွံကေတ်အဆက် ကုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ သွက်ဂွံတက်ကျာဂှ်လေဝ် ဖျေံလဝ်နွံရ။

ကောံဓရီုဖဝ်ရာန်ဝွံ ကၠောန်ဗဒှ်ပ္ဍဲကဵုပွဳဗွိုၚ်တက္ကသိုလ်ကောန်ဂကူအဝ်သတေလျာ (Australia National University) တုဲ ပ္ဍဲကဵု တ္ၚဲပတမဝွံ ညးစၞးနူဍုၚ်မန်တံ ပတိုန်ထ္ၜး အကာဲအရာနာနာ စပ်ကဵု အခေါၚ်အရာမၞိဟ်၊ အခန်ကဏ္ဍညးဗြဴ၊ ပရူပေဲါဗတိုက်လက်သန်ဂကူ ပ္ဍဲကဵုဒဒန်တကအ်ခၟိုၚ်၊ ပရေၚ်ပညာ၊ ပရေၚ်အုပ်ဓုပ် သၟဝ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကဵု ပရူသၟာကမၠောန်မန် ကၠောန်စပ္ဍဲကဵုဍုၚ်သေံ/ ဍုၚ်မလေဝ်ရှာတံပါလုပ်ရ။