ဝဏ္ဏမာန်၊ ဂိတုမာတ် ၂၀၊ ၂၀၂၀၁

“ဗော်ညဳသၟဟ်မန် လုပ်ကေတ်လျိုၚ်ပ္ဍဲ ကံၚ်သဳအုပ်ဓုပ်ကၟိန်ဍုၚ်-တွဵုရးဍုၚ်မန် တ္ၚဲဏံဂှ် လၟေၚ်ကမၠောန်ဒတုဲဖဵု သွက် ဂကူမန် မုက်ဂၞန်မွဲ ဂကောံရာမညနိကာယ ညံၚ်ဂွံမံက်၊ မုက်ဂၞန်ၜါ ဇြပ်သဘၚ်ဓရ်မန် ဒးဒုၚ်သီလဝ် ညံၚ်ဂွံ ကလေၚ်စိုပ်တဲဂကူမန်၊ မုက်ဂၞန်ပိ ကိစ္စယၟု ဒဒန်တကအ်ခၟိုၚ် ညံၚ်ဂွံပြံၚ်သၠာဲကဵု ပိသာ်ဏံ ပြဟ်ဟ်ဏံ ဗော် ညဳသၟဟ်မန် ညံၚ်ဂွံသဳကၠဳကဵု” ဂလာန်သာ်ဏံ တုဲကၠုၚ် ဂိတုမာတ် ၁၈ ဂှ် ဂကောံခမဳသၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာမွဲဇကုဂှ် သဳ ကၠဳပတိုန်ထ္ၜးကဵု ညးစၞးဗော်ညဳသၟဟ်မန် ပ္ဍဲကောံဓရီုမွဲဒၞာဲရ။
အတိုၚ်ခမဳသၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာမွဲဇကု ပတိုန်ထ္ၜးကု ညးစၞးဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဂှ် ညးစၞးဗော်ညဳသၟဟ်မန် ချူစၟတ်သမ္တီလဝ် ပ္ဍဲလိက်ရ။ ညးစၞးဗော်ညဳသၟဟ်မန်မွဲတၠဂှ် “အတိုၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတံ ပတိုန်ထ္ၜးဂှ် ပိုဲဍိက်တံ သဳကၠဳညးသ္ကံတုဲတှေ် ပတိုန်ထ္ၜးအာကဵု ညးကေတ်လဝ်တာလျိုၚ်ဂှ်ရောၚ်ကျာ်၊ ညံၚ်ဂွံဒှ်ဓမံက်ရုပ်ရဴ အတိုၚ်ကျာ်ဇၞော်တံ နွံပၟိက်ဂှ်လေဝ် ပိုဲဍိက်တံဆက်ရုန်ဂစာန်အာရောၚ်ကျာ်” ဂလာန်သာ်ဝွံ ကဵုဂတိပါၚ်ကုကျာ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲပေဲါကောံဓရီုဂှ်ရ။
နူဗော်ညဳသၟဟ်မန် ဒုၚ်တဲကေတ်လျိုၚ် ပ္ဍဲကံၚ်သဳအုပ်ဓုပ်ကၟိန်ဍုၚ်-တွဵုရးတုဲဂှ် အကြာပ္ဍဲဗော်ညဳသၟဟ်မန်ကီု၊ အကြာ ညးဍုၚ်ကွာန်ဂကောံမဟာဇန်တံကီု ဟီုဂးပါ်ပဲါကၠုၚ်၊ ရမျာၚ်ဒစဵုဒစးကၠုၚ် နာနာသာ်နွံကၠုၚ်တုဲ ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ဗက် စှေ်မံၚ်ပရေၚ်သောၚ်ကလး ဟိုတ်သ္ဒးဒုၚ်တဲကေတ်လျိုၚ် ပ္ဍဲကံၚ်သဳအုပ်ဓုပ်ကၟိန်ဍုၚ်-တွဵုရးဂှ် နွံကၠုၚ်ရ။
ဂိတုမာတ် ၁၈ ဂှ် ဆဵုဂဗကဵု ဂကောံခမဳသၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာနွံကဵုသြဇာပရေၚ်ဂကူဂမၠိုၚ်တုဲ ကျာ်ဇၞော်အ္စာမွဲဇကု ပတိုန် ထ္ၜးကၠုၚ်ဂလာန်သွက်ဂွံ သွက်အခေါၚ်အရာဂကူမန် ပ္ဍဲပ္ၚံက်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တ္ၚဲဏံရ။
နကဵုညးစၞးဗော်ညဳသၟဟ်မန်ပါလုပ်ကေတ်လျိုၚ် ပ္ဍဲကဵုကံၚ်သဳအုပ်ဓုပ်ဍုၚ်ဂှ် လ္ပာ်ညးထံက်ဂလာန်နွံ၊ လ္ပာ်ညးဒစဵုဒစး လေဝ်နွံဂှ် ဒှ်သဘာဝဓမ္မတာလိုက်လောကရ။
လတူကျာ်ဇၞော်အ္စာမွဲဇကုအာတ်မိက်ပတိုန်ထ္ၜးဂလာန် ကုဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဂှ် သၚ်သၟတ်မန်ချဳဓရာၚ်ဒၟံၚ်ပရေၚ်ဂ ကူမွဲဇကု ဟွံဒုၚ်တဲရ။ “အခိၚ်တ္ၚဲဏံဂှ် ဂကောံအလဵုအသဳညးတံရရ ဂကောံခမဳသၚ်ဇၞော်အိုတ် သြဇာနွံသၠုၚ်အိုတ် ဗီုကဵု ‘ဂကောံသံဃနာယက’ ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ညးတံပလီုထောံဂကောံတုဲ ညးတံ မုဟွံကၠောန်ကမၠောန်ရ၊ ရံၚ်ကဵု ဂကောံသံဃနာယကဂှ်တှေ် ကျာ်ဇၞော်အ္စာ အာတ်မိက်ပတိုန်ထ္ၜး သွက်အခေါၚ်အရာဂကူမန် ၜိုန်ဒှ်ကၠာရ၊ နကဵု အဲညာတ် ဟွံဒှ်စၞးအလုံခမဳသၚ်ရောၚ်၊ ဟွံစှေ်စိုတ်ရောၚ်” တၠဂုဏ်အ္စာမွဲဇကု ဟီုတးပဲါကၠုၚ်ကုညးချူလိက်ပရေၚ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုပ္ၚံက် ကံၚ်သဳအုပ်ဓုပ်ဍုၚ် တံကေတ်လဝ်လျိုၚ်မွဲကာလဏံဂှ် သၞောဝ်ဥပဒေပေဲါရုဲမာဲ ဟွံစှေ်ကဵုဗဗွဲဓဝ်လ္ၚဵု စပ်ကဵု သၞောဝ်သၟာကမၠောန်ဆုဲပြံၚ် ဂွံအခေါၚ်စုတ်မာဲ ပ္ဍဲဒေသကောန်ဂကူတံကီု၊ သၞောဝ်ဥပဒေ ၂၀၀၈ စပ်ကဵု ၝောံပိုဒ် ၂၆၁ အခန်ရုဲစှ် သကိုပ်ဝန်ဇၞော်ပ္ဍဲတွဵုရး၊ သမ္မတတိုက်ရိုက် ခါန်ကၞက်ဟွံသေၚ် ညးစၞးဇၞးမာဲပ္ဍဲဒေသတွဵုရးညးကဵုညး ညံၚ်ဂွံခန်ကၞက်ပတိုန်ဂှ်ကီု ကံၚ်သဳအုပ်ဓုပ်ဍုၚ်တံ ပလေဝ်အာမာန်ရောၚ် ကမ္မတဳကေၚ်ကာဗော်ညဳသၟဟ်မန်တံ စှေ် မံၚ်စိုတ်ရ။
ပြဟ်ဟ်ဏံမ္ဂး အဝဵုပိတန် အဝဵုချူခၞံသၞောဝ်ဥပဒေ၊ အဝဵုကုတ်သၞောဝ်ဒတန်သၞောဝ်၊ အဝဵုစဳရေၚ်ဂဗုတ် သီုပိသာ်ဂှ် ကံၚ်သဳအုပ်ဓုပ်ဍုၚ်တံ ဖန်ဖက်ပြုပြေၚ်မံၚ်တုဲ စၠတ်ထဝ်ဟွံမွဲလေဝ် သၞောဝ်ဥပဒေညးတံမိက်ဂွံပလေဝ်၊ ၝောံပိုဒ် ဒးပလေဝ်ထေက် (ပၟိက်စိုတ်ညးတံ) တံဂှ် ပလေဝ်အာမာန်ရောၚ်ဂှ် ဗော်ညဳသၟဟ်မန် စၟဳညာတ်လဝ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုလုပ်ကေတ်လျိုၚ် ကရောံကံၚ်သဳအုပ်ဓုပ်ဍုၚ် တ္ၚဲဏံဂှ် တၚ်စၟဳစလဝ် စပ်ကဵုအခေါၚ်အရာပရေၚ်ဍုၚ် သွက်ဂကူမန် ၜိုတ်ဂပ်ဂဝ်ထေက်ကြိုက်ဒးဂွံမာန်ရ။ ကၞောတ်တဲ ၜိုတ်စၟဳလဝ်ယဝ်ဟွံဂွံ ယဝ်ဖန်ဖက်ဟွံဂွံမ္ဂး ညံၚ်ဂွံ နုက်တိတ်နူကဵုကံၚ်သဳဂှ်လေဝ် ညးစၞးဗော်ညဳသၟဟ်မန် ကဵုလဝ်ဂတိပါၚ် ကဵုခမဳသၚ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံနွံတုဲတုဲရ။
လတူဏံ ဥက္ကဌဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နာဲဟံသာ ဟွံစၟဳညာတ်ကေတ် အတိုၚ်ဗော်ညဳသၟဟ်မန် စၟဳလဝ်ဂှ်ရ။ “ၜိုတ်ပိုဲကေၚ် ပံၚ်သဳကၠဳကၠုၚ်လဝ် မွဲဒမြိပ် အေန်သဳအေဂှ်တှေ် စပ်ကဵုအခေါၚ်အရာ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ မွဲဒမြိပ် ပိုဲတက်မံၚ်ကျာ တှေ် လညာတ်တေၚ်အိုတ်ဂှ် ဒပ်ပၞာန်တံရဏောၚ်၊ စပ်ကဵုဖေဝ်ဒရေဝ်တှေ် ဟလဵုပလေဝ် ဍေံဗက်ကဵုမာန်ဟွံသေၚ် ပုဟ်၊ ဆဂး ညးတံဗီုလဵုညာတ်ဂှ် အဲဟီုဟွံဒးလေဝ် အခေါၚ်အရာကောန်ဂကူဂွံဏောၚ်ဟီုဂှ် လ္ပခယျ အဲညာတ် ကေတ်တှေ် ဒှ်ဟွံမာန်ပုဟ်” ညးဟီုရ။
နကဵုဗော်ညဳသၟဟ်မန် ပါလုပ်ကေတ်လျိုၚ် ပ္ဍဲကံၚ်သဳဂှ်လေဝ် အဓိပ္ပဲါ ကမ္မတဳကေၚ်ကာညးတံဟီုဂှ် ဂုန်ဖဵုပရဲပရၚ် အခေါၚ်အရာဂကူဟွံမွဲ ဒှ်သာ်ဂှ်မ္ဂး ညးစၞးညးတံနုက်တိတ်ရောၚ် ဟီုကဵုလဝ်ဂတိပါၚ်ထပ်ကဵုထပ်ရ။
နူကဵု ကံၚ်သဳအုပ်ဓုပ်ကၟိန်ဍုၚ်တံ ကော်ဘိက်ကၠုၚ် ညးစၞးဗော်ညဳသၟဟ်မန် ပ္ဍဲကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ကီု၊ ကဆံၚ်တွဵုရးကီုဂှ် ဗော်ညဳသၟဟ်မန် စၟဳညာတ်လဝ်သွက်အခေါၚ်အရာဂကူ ၜိုတ်ဂွံမာန် ပါလုပ်ပ္ဍဲဂှ်တုဲ သဳကၠဳပညဳပညပ်အာအခေါၚ်အ ရာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂကူမန် ၜိုတ်ဂွံရောၚ် သ္ဂးလဝ်ရ။
မာတ် ၂၂ ဂှက ဒံက်တာဗညာအံၚ်မဵု သွက်ဂွံစတိုန်ရုၚ် (နစက) ကော် ကံၚ်သဳအုပ်ဓုပ်ကၟိန်ဍုၚ် ပ္ဍဲရုၚ်နေပျဳဒဝ် ရဒှ်တုဲ အခေါၚ်အရာ ပ္ဍဲကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ကီု၊ ပ္ဍဲကဆံၚ်တွဵုရးကီု သာ်လဵု ချပ်လဝ် သွက်ဂွံသဳကၠဳပတိုန်ထ္ၜး၊ တၚ်လဵုသ္ဒးဓမံက် ရုပ်ရဴကၠာ သၟာန်ဏာတုဲ ညးသွဟ်ကဵုသာ်ဝွံရ။
“စလုပ်ကေတ်တာလျိုၚ်တုဲ ဂွံအခေါၚ်သဳကၠဳပတိုန်ထ္ၜးမ္ဂး မုက်ဂၞန်မွဲဂှ် စပ်ကဵုပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် ဒးကၠောန်ကၠာ၊ တုဲ ပၠန် ပ္ဍဲကဵု ဌာနကမ္မယှေန်ရေၚ်တၠုၚ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဂှ် ညးစၞးဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ညံၚ်ဂွံပါ၊ ဗီုဂှ်ကီု ပ္ဍဲကမ္မယှေန် ပေဲါရုဲမာဲကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်-ကဆံၚ်တွဵုရး ညးစၞးကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဒးပါ၊ ဗီုကဵုဌာနပရေၚ်ပညာကီု၊ ဌာနပရေၚ် ထတ်ယုက် ဌာနအိုတ်သီုဂှ် ညးစၞးကောန်ဍုၚ်အရၚ် ညံၚ်ဂွံပါ သဳကၠဳပညဳပညပ်အာရောၚ်၊ ကာလဒးကေတ်လဝ် တာလျိုၚ်ဏံဂှ် ဗီုပြၚ်အလဵုအသဳ ပံၚ်ကောံဂကူဂလိုၚ် (ညႊန်းပေါၚ်းအစိုးရ) မွဲ ဂွံဒှ်ကၠုၚ်မာန် ဂစာန်ရေၚ်တၠုၚ်အာ ဏောၚ်” ဒံက်တာ ဗညာအံၚ်မဵု ဟီုကၠုၚ် အဃောသ္ပသၟာန်သွဟ်ညးရ။
နူစ ဖေဖဝ်ဝါရဳ (၁) ဒပ်ပၞာန်တံထိၚ်ကေတ်ဏာ အဝဵုအုပ်ဓုပ်ဍုၚ်တုဲ စဵုတ္ၚဲဏံဂှ် ရေၚ်တၠုၚ်ပြေၚ်ရေၚ်ဖျေံဒၟံၚ်ဒၞာဲ ကု ညးတာလျိုၚ်ဌာနနာနာတံနွံရ။ ပ္ဍဲကဵု ဌာနဝန်ဇၞော်နာနာတံကီု၊ ဌာနစက်ယန်လၟေၚ်ကမၠောန်အလဵုအသဳ အိုတ်သီုဂှ် ညးစၞးကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဒးပါ ဇၟာပ်ဌာနရောၚ် ပၟိက်ဆန္ဒ ဒံက်တာဗညာအံၚ်မဵု ဟီုပတိတ်လဝ်ရ။
လတူရန်တၟံဆန္ဒ ဒံက်တာဗညာအံၚ်မဵု ဒှ်မာန် ဟွံမာန်ဂှ် ကာလရုပ်ရဴကမၠောန် နတဲထ္ၜးတေံမှ ဒှ်မာန် ဟွံမာန် ဖျေံ စိုတ်ဂွံရ။
ကာလပြဟ်ဟ်ဏံဂှ် အကြာဇြဟတ်ၜါလ္ပာ် ဇြဟတ်ဒဳမဝ်ကရေသဳ အေန်အေဝ်ဒဳတံကဵု ဇြဟတ်ကံၚ်သဳပၞာန် တံၜါလ္ပာ်ဂှ် ပြိုၚ်ပကာန်ကော်ဘိက်ကၠုၚ် ညးစၞးကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဂွံဆဵုကေတ်မံၚ်ရ။ မွဲသာ်ပၠန်ဂှ် ပြိုၚ်ကော်ဟီုစ ကာကၠုၚ် ‘ဖေဝ်ဒရေဝ်’ ဂှ်လေဝ် ဂွံမိၚ်-ဂွံဆဵုကၠုၚ်ရ။
အခိၚ်ဇြဟတ်ၜါလ္ပာ် (ဒပ်ပၞာန်-အေန်အေဝ်ဒဳ) တံ ဝေၚ်ပြိုၚ်ပ္ကာန်ဒၟံၚ် အဝဵုအုပ်ဓုပ်ဍုၚ်ဂှ် ဓမံက်ထ္ၜးကၠုၚ် အခေါၚ် အရာကောန်ဍုၚ်အရၚ်၊ ပတိတ်ကၠုၚ်လိက် သွက်အခေါၚ်အရာကောန်ဍုၚ်အရၚ်၊ ဟီုဂးကၠုၚ် အခေါၚ်အရာကောန် ဍုၚ်အရၚ် ပြာကတ်နွံကၠုၚ်ရ။ ဆၜိုတ်ဟီုဓမံက်-ပတိတ်လိက်သၟးဟွံတုဲ ဇြဟတ်လ္ပာ်လဵု ဖန်ဇန်ပြုပြေၚ်၊ စဳရေၚ်ဖန်ကဵု သွက်အခေါၚ်အရာကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဍာံဍာံဂှ် ဒှ်ဇြဟတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံရ။