နာဲကသုမန်

ဂကောံအုပ်ဓုပ်ဍုၚ် (ဝါ) အလဵုအသဳမွဲမွဲ ကာလအုပ်ဓုပ်ဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်ဟီုမ္ဂး အရာဒးထိၚ်ဒဝ်ရံၚ်စံၚ်အာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်သၟး ဂွံညိၚ်ဝတ်အာ ဟွံသေၚ်ရ။ အရာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ဒးညိၚ်ဝတ်ကီုရောၚ်။ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကဵု ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တံဂှ် ဍေံဆက်စပ်ဒၟံၚ်ရောၚ်။ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ညိၚ်ဝတ်မ္ဂး ပရေၚ်ပို်န်ဒြပ်လေဝ် ဒးညိၚ်ဝတ်ရောၚ်။ အကာဲအရာဍုၚ်ပိုဲ ပၞာန်ဗၟာတံ ထိၚ်အဝဵုတုဲ ပွိုၚ် (၇) ဂိတုဂှ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ယောၚ်ယာအာတၟာဂလိ်ုၚ်တုဲ အနာဂတ်တေံလေဝ် ဒှ်မံၚ်ဂဗုၚ်ဂဗုၚ်ရ။

ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကဵု ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်

အရာထိၚ်ဒဝ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဝွံ ဒးကေတ်ပရေၚ်ထံက်ဂလာန် ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်တံတုဲ ပ္ဍဲအရာဖျေံသၞောတ်ဝ် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ဂှ် ဍေံစှေ်ဗီု ဒးရးတုဲမ္ဂး ညးဂမၠိုၚ်တံ ဒုၚ်တဲမာန်ရောၚ်။ အရာ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ်မ္ဂး နကဵုအလဵုအသဳ မဆေၚ်စပ်တံဂှ် ဖျေံပရေၚ်ကမၠောန် သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်လေပ်ရောၚ်၊ ထိၚ်ဒဝ်အာ ဗွဝ်ဖျာလေပ်ရောၚ်၊ သီုကဵုကောပ်ကာဲအာ ပရေၚ်ဘဏ္ဍာ အလုံဍုၚ်ရောၚ်။

အကာဲအရာဍုၚ်ပိုဲဝွံ စပတံနူကဵု လက်ထက်သမ္မတဥူတိၚ်သိ်ၚ် (ဦးသိန်းစိန်) တံတုဲ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ညိၚ်ဝတ်ကၠုၚ်ရ။ အကာဲအရာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဍေံခိုဟ်ကၠုၚ်တုဲ (၅) သၞာံမွဲဝါ ကၠောန်ပေဲါရုဲမာဲမာန်ကၠုၚ်ရ။ ဟိုတ်နူကဵု ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ညိၚ်ဝတ်ကၠုၚ်တုဲ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ခိုဟ်တိုန်ရ။ အခိုက်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဍုၚ် ဂွံတဴတက်ဟီုဂှ် ဒးပံက်ကဵု ပရေၚ်ဓလိုက်တံရိုဟ် နူကဵု ဍုၚ်သအာၚ်တုဲ ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်ဇကု သွက်ဂွံကလိဂွံ ကကၠောန်ကၟိတ်ဂှ် ဒးဖန်ကဵုရောၚ်။ ဗွဝ်ဖျာတံ ညံၚ်ဂွံဂေတ်ကီုတံဂှ် ကပေါတ်အပ္ဍဲဍုၚ်ပတိတ်ဂှ် သွက်ဂွံသွံကဵု ဍုၚ်သအာၚ်တံမာန်တုဲ သြန်လုပ်သွက်အပ္ဍဲဍုၚ်ဇကု သ္ဂောံလုပ်ဂှ် ဒးဖန်ဇန်အာရောၚ်။ မွဲအခိၚ်ဓဝ် ဘဏ္ဍာဍုၚ် သွက်ဂွံညိၚ်ဝတ်ဂှ် မၚ်မွဲထိၚ်ဒဝ်အာရောၚ်။

ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ် (၁၀) သၞာံဂှ် အကာဲအရာ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲတံ ခိုဟ်တိုန်တၟာဂလိုၚ်ရ။ ပရေၚ်တံရိုဟ်ဍုၚ်သအာၚ်တံ နွံတိုန်တၟာဂလိုၚ်တုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဂွံကမၠောန်ရ။ ကပေါတ်ကညောတ် မၞိဟ်စကာတံ တိတ်ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ရ။ ပရေၚ်ကူသာန် သွံရာန် ကုဍုၚ်သအာၚ်တံ ဍေံခိုဟ်တိုန် ဗွဲမလောန်ရ။ နူကဵုအမေရိကာန်တံ ထပိုတ်လဝ်အဆက် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ် က္လေၚ်ပံက်ကဵုတုဲ ဍုၚ်ဗၟာဂှ် က္လေၚ်ဒလေံသြန် နူကဵုတိုက်သြန်ဗာဏ်ဂၠးကဝ် (World Bank) ကေုာံ သြန်ဗာဏ် နူကဵုတၞဟ်ဟ်တံရ။

ဆဂး အဃောအသိၚ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဍုၚ် ခိုဟ်တိုန်မံၚ်သိုက်က်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ စၟတ်တ္ၚဲ (၁) ဂှ် ပၞာန်ဗၟာတံ ထိၚ်ထောံအဝဵုတုဲ အကာဲအရာ ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲတံဂှ် ဍေံပရေံစှေ်အာ၊ အကာဲအရာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပရေံအာတုဲ အကာဲအရာ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဍုၚ်လေဝ် ဟွံခိုဟ်၊ ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ် (၇) ဂိတု ကြဴနူကဵုထိၚ်အဝဵုတုဲ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဍုၚ် သာ်လဵုကတဵုဒှ်ရောဂှ် ဆက်ပတိုန်ထ္ၜးအာပၠန်ရောၚ်။ အရာပတိုန်ထ္ၜး အိုဿီုတံဂှ် ဒုၚ်သဇိုၚ်ကဵု တၠပညာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တံ ချူဆာဲဟီုဂးလဝ်ဂှ်ရောၚ်။

ပရေၚ်ဂယိုၚ်လမျီု၊ ကမၠောန်ကၟိတ်
အတိုၚ်နူကဵု တိုက်သြန်ဗာဏ်ဂၠးကဝ် (World Bank) ချိၚ်ဆလဝ်မ္ဂး စပ်ကဵု အကာဲအရာ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဍုၚ်ဗၟာဂှ်တှေ် ပ္ဍဲကဵုသၞာံ (၂၀၂၁) ဏံဂှ်မ္ဂး ဍေံယအ်စှေ်အာ ဗၞတ် (၁၈) တၟအ်ကၠံ ဒှ်အာ လ္ပာ်နုက် (-) ရောၚ် ဂးရ။ ယဝ်ရ အကာဲအရာ ပရေၚ်ပို်န်ဒြပ် အပံၚ် (+) တဴတက်တိုန်ဂှ် စပ်ကဵုကမၠောန်ကၟိတ်တံ နွံကီု၊ ၚုဟ်ကပေါတ်ခိုဟ်တိုန်၊ သြန်လုပ်တံ ဂၠိုၚ်တိုန်၊ ကူသာန်သွံရာန် ခိုဟ်တိုန်ရောၚ် ဂးရ။ ဟီုစတှေ် မံၚ်စဒးရးတိုန်ရ၊ သွက်ဂွံစသုၚ်အာ ပ္ဍဲကဵုသ္ၚိဇကုကီု သွက်ဂွံလွဳဝတ် ပရေၚ်ထတ်ယုက်ကီု သွက်ဂွံစွံဘာ ကောန်ၚာ်ဇကုကီု ပြေပြံၚ်၊ ခတှ်အောန်တုဲ ဒဒိုက်စိုတ်သာရ။
ယဝ်ရ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ဆုတ်စှေ်အာ ဗၞတ် (၁၈) တၟအ်ကၠံဟီုဂှ် ဟိုတ်ဍေံဂှ် သောၚ်မံၚ်ရ။ ဟိုတ် (၁) ဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ပၞာန်တံထိၚ်ထောံအဝဵု နူကဵုအလဵုအသဳဒဳမဝ်ကရေဇြဳတုဲ ဍုၚ်စှေ်စိုတ်ကဵု သၞောတ်ဒိမဝ်ကရေဇြဳ ဟွံစှေ်စိုတ်ကဵု ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန်တုဲ ရုပ်သီကၠေံ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ညးတံ ပရေၚ်ဓလိုက်တံရိုဟ်ညးတံ နွံရ။ ဟိုတ် (၂) ဂှ်မ္ဂး ဟိုတ်နူကဵုဍုၚ်ကွာန် ရုသံၚ်အာ မဒှ်ရ။ ပေဲါပၞာန်တံ ကတဵုဒှ်ကၠုၚ် ဂၠိုၚ်ကဵုဒၞာဲတုဲ ဍေံအာဇီုကပိုက်ကဵု ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကီုရ။
အတိုၚ်ဒါရိုက်တာ တိုက်သြန်ဗာဏ်ဂၠးကဝ် ဆေၚ်ကဵု ဍုၚ်ဗၟာ၊ ဍုၚ်လဴကဵု ဍုၚ်ကာမ်ဗဝ်ဒဳယျာဟီုမ္ဂး
“ယဝ်ရ မၞိဟ်ပိုဲတံ ကမၠောန်ကၟိတ်ဟွံမွဲ၊ သြန်လုပ်အောန်ရောၚ်ဟီုတှေ် ဍေံဇီုကပိုက်ကဵု ပရေၚ်ထတ်ယုက်ကဵု စၞစသုၚ် မၞိဟ်ပိုဲတံကီု စပ်ကဵုပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ် လၟေၚ်တ္ၚဲရ။ အဓိ်က ညးဝါတ်ဒိုက်တံကဵု ညးဗြဴ၊ ကောန်ၚာ်၊ သီုညးဗျုထဴ ဒးဘဲဏံ ဂၠိုၚ်ညိရောၚ်” ရဴဝွံ ဟီုဂးဏာရ။
အတိုၚ်တိုက်သြန်ဗာဏ်ဂၠးကဝ်ဟီုတှေ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဆုတ်စှေ်အာ ဗၞတ် (၁၈) တၟအ်ကၠံဟီုဂှ် ဍေံအာဇီုကပိုက်ကဵု ပရေၚ်ကမၠောန်ဂယိုၚ်လမျီု ညးဍုၚ်ကွာန်၊ ဘဝမံၚ်စံၚ်၊ အရာဝါတ်ဒိုက် ကေုာံ ပရေၚ်တဴတက် အဓာန်ဂတရ။ ညးဍုၚ်ကွာန် ဗၞတ် (၁) ပြကောတိကိုဋ် (ရဲကၠောန်ဂူဗ္ၚဟွံသေၚ်) ကမၠောန်ကၟိတ် အိုတ်အာမာန်ရ။ သွက်ညးဝါတ်ဒို်က်တံဂှ် ကမၠောန်ကၟိတ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ဟၟဲတုဲတုဲ ဍေံအာဇီုကပိုက် ကုပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ် ဇွောံမစၞအာဟာရ ညးတံရောၚ်။ သ္ၚိဌာန်တံဂှ် ဟွံဂွံသိုၚ်ခၞံခိုဟ်ဟ် ရာန်သ္ၚု ရာန်စၞစသုၚ် ဟွံမာန် ဒှ်ကၠုၚ်မာန်ရ။ မွဲသာ်ပၠန်ဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ၚုဟ်မးသြန်တံ ဟွံညိၚ်ဝတ်ကွေံတုဲ ခရိတ်စသုၚ်ဂှ် တိုန်အာပၠန်တုဲ သီုကဵုဇီုကပိုက် ကုညးဝါတ်ဒိုက်တံ ဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ရ။

ၚုဟ်မးသြန်၊ တိုက်သြန်ဗာဏ် ဟွံညိၚ်ဝတ်
စပ္တံနူကဵု အခိၚ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ ထိၚ်အဝဵုတုဲဗက်ဟွံဂတာပ် ၚုဟ်မးသြန်ဗၟာဂှ် စှေ်အာရ။ ဟီုဘာသာအၚ်္ဂလိက် သြန်ဖောဝ် (Currency Inflation) ရ။ ၚုဟ်မးသြန်စှေ် (ဝါ) သြန်ဖောဝ်တံဂှ် ဍေံတော်ဆကဵု သြန်ဒဝ်လာရ။ အတိုၚ်မွဲဂၠးကဝ်ဂှ် တော်ကဵုသြန်ဒဝ်လာဂၠိုၚ်ရ။ မုဟိုတ်ရောဟီုမ္ဂး အခိၚ်တေံ ကၠာဟွံဂွံထိၚ်အဝဵုဂှ်တှေ် ၚုဟ်မးသြန်ဗၟာဂှ် သွက်သြန်မွဲဒဝ်လာဂှ် နွံ (၁၃၀၀) နွံရ။ ပ္ဍဲလၟုဟ်မ္ဂး အတိုၚ်နှေန်ဗာဏ်ဗဟဵုဍုၚ်ဗၟာ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မဖျေံလဝ်ဂှ်မ္ဂး သြန်မွဲဒဝ်လာဂှ် နွံၚုဟ်မး ဗၞတ် (၁၈၅၀) ဒကေဝ်ရ။ အတိုၚ်လၟေၚ် ပ္ဍဲသၞောဝ်တှေ် ၚုဟ်ဍေံတိုန်အာ စဵု (၃) ဂအုံ (၁) ဂအုံရ။ ဆဂး ဖျာဒမၠုပၠန်ဂှ် စဵုကဵုဒှ်အာ မွဲဒဝ်လာမ္ဂး ဗၞတ် (၂၀၂၀) ဒကေဝ်ရ။ သြန်သေံမွဲၜါတ်တှေ် ဒတုံအာသြန်ဗၟာ စဵုကဵု (၅၅) ဒကေဝ်ရ။
သြန်ဖောဝ်သာ်ဏံတှေ် မုဒှ်ရော။ ၚုဟ်ကပေါတ်ဖျာနာနာသာ်တံ ၚုဟ်မးဍေံ သၠုၚ်တိုန်ရောၚ်။ ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ကပေါတ်အပ္ဍဲဍုၚ်ဇကု ပတိတ်အောန်ရ။ မ္ၚးနူသြောံ ထၜိုတ်ကဵု ကၚုဲတုဲ ကပေါတ်တၞဟ်ဟ်တံ အိုဿီုဂှ် ဒးရာန်ကေတ် နူကဵုဍုၚ်သေံကဵု ဍုၚ်ကြုက်တံ ဂၠိုၚ်ရ။ စပ္တံနူကဵု ကပေါတ်စသုၚ်နာနာ ကပေါတ်စက် ကပေါတ်သိုၚ်ခၞံ ကေုာံ ကပေါတ်စကာဒၟံၚ် လၟေၚ်တ္ၚဲတံဂှ် ဒးရာန်နူကဵု ဍုၚ်ညးတၞဟ်တုဲ ဒးကဵုၚုဟ်ဂၠိုၚ်ရ။ မွဲအခိၚ်တေံ ယဝ်ရကပေါတ်မွဲမွဲ ၚုဟ်ဍေံ နွံမံၚ် ဗၞတ် (၁၀၀၀) ဒကေဝ်ရောၚ်တှေ် လၟုဟ် ဒးကဵု ဗၞတ် (၁၂၅၀) ဒကေဝ်ရောၚ်။ သြန်လုပ်သ္ၚိဌာန်ဇကုဂှ် အတို်ၚ်တြေံရ၊ ဆဂး ဒးရာန်ကပေါတ်တံဂှ် ၚုဟ်မးဍေံ သၠုၚ်တိုန်တုဲ ဒှ်အခက်အခုဲ သွက်ဇၟာပ်သ္ၚိဌာန်ကီုရ။
လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ် သြန်ဒဝ်လာ လုပ်နူကဵုဍုၚ်မ္ၚးတံ အောန်ကီု ဟိုတ်နူကဵု သြန်ဖောဝ်မံၚ် အရိုဟ်လၟေၚ်တ္ၚဲတုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဟွံဂံၚ်ပတှေ်စ စွံသြန်ဗာဏ်တုဲ လၟိဟ်သြန် အပ္ဍဲဗာဏ်ဂှ် အောန်စှေ်ရ။ ဟိ်ုတ်ဂှ်ရ သြန်ဇကုပၠောပ်လဝ် ပ္ဍဲဗာဏ်ကီုလေဝ် ဗီုဇကုဒးစိုတ် ပတိတ်ကေတ် ဟွံဂွံရ။ သၟာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တံ ဒးဗဂေတ်သြန်ဂၠိုၚ်တုဲ ဒှ်အခက်အခုဲ နွံကီုရ။

ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ယောၚ်ယာ ဆုတ်စှေ်
ပ္ဍဲခေတ်ပၞာန်တုဲတုဲကၠုၚ်တေံ ကေၚ်ဆဵုလဝ်ဂှ်မ္ဂး ပ္ဍဲလက်ထက်ပၞာန်ဂှ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဆလအ်လေဝ် ဟွံခိုဟ်ရ။ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ရဲပၞာန်တံဟေၚ် ခိုဟ်ရ။ ရဲပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ညးဗဒဂွံလဝ်ပၞာန်တံဂှ် ပြေပြံၚ်ရ။ ရဲဗဒဗဒဲါလဝ်ပၞာန်တံတုဲ ဂွံအခေါၚ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်နာနာသာ် ရဲလောဲအာတံဂှ် မကော်ခဴစ ‘ခရဵုနဳ’ ရ။ ပ္ဍဲလက်ထက်ပၞာန်ပၠန်လေဝ် မသကလောကောဒေံ ကြပ်ကဵုပၞာန်တံ သွက်ဂွံကလိဂွံ အခေါၚ်အရာသာ်ဏံ နွံဒၟံၚ်ဏီရောၚ်။
ဍုၚ်မွဲမွဲ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် သွက်ဂွံဇၞော်မောဝ်ဟီုဂှ် သၟာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တံ ပ္ဍဲကဵုသၟဝ်သၞောဝ်ဂှ် အခေါၚ်ပြိုၚ်ပကာန်ညးသကအ် ဗွဲမသၠးပွး ဒးနွံရောၚ်။ လၟေၚ်ကမၠောန်ဏံဂှ် ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်စကာသၞောဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳမ္ဂး ဍေံဒှ်မာန်ရောၚ်။ ဥပမာ – ကမ္မဏဳသိုၚ်ခၞံသ္ၚိဌာန်ဟီုတှေ် နွံဂၠိုၚ်ကဵု ကမ္မဏဳမာန်တုဲ ပူဂဵု/ သ္ၚိကၟိန်တံကီု ရုၚ်တံကီု ယဝ်ရ ကၠောန်ပရေၚ်သိုၚ်ခၞံရောၚ်တှေ် ကမ္မဏဳဇကု ဒးအဂၞပ်စိုတ်ဂှ် ရုဲစှ်ကေတ်မာန်ရ။ ၚုဟ်လေဝ် ဒးရး၊ ကမၠောန်လေဝ် ခိုဟ် ရုဲစှ်ကေတ်ဂွံရ။ ဆဂး ပ္ဍဲကဵု လက်ထက်ပၞာန်ဏံဟီုတှေ် ခရိ်တ်နာနာတံ ဒးတိုန်ကၠုၚ်ကီု ကပေါတ်သိုၚ်ခၞံတံလေဝ် ဍေံက္ဍၚ်တိုန် အိုဿီုတုဲ သွက်ကမ္မဏဳတံဂှ် ဍေံဟွံကိတ်ရ။ အခိၚ်တေံ သ္ၚိမွဲမ သိုၚ်ခၞံတှေ် အိ်ုတ်သြန် ဗၞတ် (၅၀၀) ကိုဋ်တှေ် လၟုဟ်အိုတ် ဗၞတ် (၇၀၀) ကိုဋ်ရောၚ်တုဲ မၞိဟ်လိ်ၚ်သိုၚ်သ္ၚိတံဂှ် အောန်အာ ချိုတ်ပၠိုတ်ရ။ ကမ္မဏဳလ္ၚဵုတံ စဵုကဵု ဒးဒေံါဇူ ရုပ်ဇာ ဒှ်မာန်ရ။
ကဵုလဝ် ဥပမာဏံဂှ် သွက်ကမ္မဏဳ သိုၚ်ခၞံမွဲဟေၚ်ရောၚ်။ တုပ်တဴသာ်ဂှ်ကီု ကမၠောန်ကမ္မဏဳတၞဟ်ဟ်တံလေဝ် နွံတဴ ကၠောန်မံၚ်ကမၠောန် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တံဂှ်တှေ် ပ္ဍဲကဵု အကာဲအရာဏံဂှ် ကၠောန်ဝါတ်ဂါတ်ကၠုၚ်ရ။ အကြာဂှ် သွက်ကမ္မဏဳလ္ၚဵု ဒးပတှေ် သြန်ဗာဏ်အိုဿီုတံဂှ် ဒလေံသြန်ဗာဏ်လေဝ် ဟွံလောဲသွာ၊ သြန်ဇကု သၠဲဏာတံဂှ် ဂွံပတိတ်ဟွံလောဲသွာ၊ သြန်တံ ဟွံဂံၚ်စွံ ပ္ဍဲဗာဏ် ဒှ်ကၠုၚ်သာ်ဝွံတုဲ သြန်အောန်န်တှေ် ဂိုၚ်ဒိပ်လောဲသွာကီုလေဝ် သြန်ကဵုလက်ကိုဋ် လ္ၚီကိုဋ်တံဂှ် ဂိုၚ်ဒိပ်ဟွံလောဲသွာရ။ ဟိုတ်နူကဵုဗဂေတ်သြန် ဟွံလောဲသွာတုဲ ဍေံအာဇီုကပိုက်ကဵု ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် သွက်ဂွံတဴတက်တိုန်ရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ယဲကပ် Covid-19 အလန်တတိယ ဇၟာပ်ပ်ဍုၚ်ဂှ် ဒးဆဵုဂဗ ကုပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဍုၚ် ဆုတ်ယောၚ် ပရေံစှေ်ကီုရ။ ဆဂး ဍုၚ်ညးတၞဟ်တံဂှ် ယဲကပ်ဏံ အိုတ်အာမ္ဂး သာ်လဵု ညးတံ က္လေၚ်ပလေဝ်ပတိုန် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ညးတံရောဂှ် ဖျေံလဝ်လၟေၚ်ကမၠောန်နွံရ။ ဥပမာ – ဍုၚ်သေံဟီုတှေ် သွက်ဂွံပံက်ပတိုန် ဒၞာဲအာဝေၚ်ဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်ဇၞော်ဇၞော်တံတုဲ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ညးတံ သွက်ဂွံက္လေၚ်ယာတိုန်မွဲဝါဂှ် ဖျေံလဝ်ကမၠောန်နွံတုဲ စဒလေံပတိတ်သြန်ကဵု တၠကမၠောန်တံရ။ ဆဂး ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ဖျေံလဝ် လၟေၚ်ကမၠောန် သာ်ဏံ ဟွံမွဲရ။

ဂကူပိုဲ ဇီုကပိုက် ဗၞတ်အလဵုရော?
ဂကူမန်တံလေဝ် စပ်ကဵုပရေၚ်ဇုှီကပိုက်တံဂှ်မ္ဂး ဒးဆဵုဂဗ တုပ်ကဵုညးဂမၠိုၚ်ရောၚ်။ ဂကူပိုဲ အဝဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဟွံမွဲကီုတုဲ သာတုဲ ကၠောန်ၜိုတ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဝါတ်ရ။ အတိုၚ်ဟီုလဝ်ရ ယဝ်ရ အာမံၚ်အတိုၚ်ဏံဟီုတှေ် ညးမကြပ်ကဵု ကံၚ်ဇြဳပၞာန်၊ ညးမထံက်ဂလာန်ဍေံဂှ်တှေ် ကၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် လောဲသွာရ။ ဂွံအခေါၚ်အရာတၟေၚ် ဒှ်မာန်ရ။
ဆဂး ဂကူမန်ပိုဲ အာလုပ်စဒၟံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်သေံတံကီု ဍုၚ်မလေဝ်ယှာ ကေုာံ ဍုၚ်သအာၚ်တၞဟ်ဟ်တံဂှ် ဆက်တုဲ ဒးပလံၚ်ဖျဴသြန် သွက်မိမကလောကောဒေံတံ သ္ဂောံတန်တဴအာရောၚ်။