နာဲကသုမန်
ကောံဓရီုပရေၚ်ဂကူမန်၊ ပရေၚ်ကမၠောန်မန်လဇုဲလဇ
အပ္ဍဲကဵု ဗွိုၚ်ဂကူမန်ပိုဲတံမ္ဂး ပူဂဵု ညးမကၠောန်ၜိုတ်မံၚ် ပရေၚ်ဂကောံ ပရေၚ်ဂကူ မပိုၚ်ပြဳလဝ် ဒြဟတ်ညးကဵုညး နွံရ။ ဒြဟတ်တံဏံ သီုဖအို်တ်ဂှ် ပံၚ်ကောံပံၚ်ဗစပ်ညးသကအ်တုဲဟေၚ် ဒှ်ဒြဟတ်ဂကူဟေၚ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ တ္ၚဲဏံ ရန်တၟအ်ကဵု သွက်ဂွံပညဳပညပ်အာ လညာတ်ဂကူမန်တံတုဲ ဒးကောက်ကောံဓရီုပရေၚ်ဂကူမန်ရောၚ်။
ရံၚ်အာမ္ဂး သွက်ဂွံကၠောန်သ္ပ ကောံဓရီုပရေၚ်ဂကူမန် မွဲမွဲအလန်ဂှ် ဒးပညဳပညပ်ညးသကအ် တၟာတၟာလအ်ရ။ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် (၂၀၁၃) တေံဂှ် ကၠောန်လဝ်ကောံဓရီုဇၞော်မွဲအလန် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် (၂၀၁၆) မွဲအလန်၊ လၟုဟ်ပၠန် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် (၂၀၂၂) ဂှ် မွဲအလန် ကၠောန်တုဲ ဂွံဂွံကၠောန် မွဲအလန်ဂှ် လအ်မံၚ် (၄-၅) သၞာံရောၚ် တၟော်ရံၚ်ကဵု ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တၞဟ်ဟ်တံမ္ဂး လဇုဲလဇတဴ တၟာဂလိုၚ်ရောၚ်။ ညးတၞဟ်တံဂှ် အောန်အိုတ် (၂) သၞာံ ဆဵုဂဗညးသကအ်တုဲ ဓမံက်ရုပ်ရဴ ပရေၚ်ကမၠောန်ညးတံရောၚ်။ က္လေၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်မ္ဂး ဓရ်ညဳသာ အကြာဂကူမန်ဂှ် လီုလာ်မံၚ် ဗွဲမလောန်ရောၚ်။
‘မာနကျမန်’ အရေဝ်ဏံဍာံရ။ အခိၚ်ပဒေသရာဇ်တေံလေဝ် မန်တံ ဟွံညဳတုဲ ကျကၠုၚ်ဍုၚ်ရောၚ်။ ဍုၚ်ဖာသီ ဒးဒုၚ်ဗတို်က်မ္ဂး ဍုၚ်လဂုၚ် ဂွံဗိုၚ်ရီုဟွံမွဲတုဲ အခိၚ်ဍုၚ်လဂုၚ် ဒးဒုၚ်ဗတိုက်ပၠန်လေဝ် ဍုၚ်ဗဂေါ ဟွံဗိုၚ်ရီုရ။ လဆောဝ်မ္ဂး ဇကုကဵုဇကု ဗတိုက်ညးသကအ်ရ။ ဗၟာတံ ပကောံနၚ်ဒြဟတ်တုဲ ဗတိုက်မန်မ္ဂး ဂကူမန်တံ ဒုၚ်ဒဝ်ဟွံမာန် ဒးကျရ။ ဂကောံညးကဵုညး ကွာန်ညးကဵုညး ဒေသညးကဵုညးဟေၚ် မာနညးကဵုညး သၠုၚ်လဝ်မ္ဂး အာယုက်ဍိက်ဂှ် သွက်ဂွံဂၠိၚ်အာဟေၚ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲကဵုကောံဓရီုဇၞော် ပရေၚ်ဂကူဏံမ္ဂး ဂွံဒှ်ဂုန်ဖဵုပရေၚ်ဂကူမ္ဂး အရာဗွဲသၟဝ်ဏံ ဒးဖျေံဗီု ဒးသဳကၠဳထေက်ရောၚ် ပတိုန်ထ္ၜးဏာရ။
မဟာဗျူဟာ ပရေၚ်ဂကူမန်
အလုံပူဂဵု ကေုာံ ညးစၞးဂကောံ မတို်န်စိုပ် ပ္ဍဲကဵုကောံဓရီုဇၞော်ပရေၚ်ဂကူမန်ဝွံ ဒှ်ညးမပၠတရဴဂကူ ဖအိုတ်ရောၚ် ပတှေ်ကေတ်ရ။ တ္ၚဲဏံ စပ်ကဵု ပရေၚ်ဗၠးၜးဂကူမန် ကံကုသဵုဂကူမန် မန်တံ သွက်ဂွံက္လေၚ်ဖန်ကေတ်မာန် သွက်ဂွံပါလုပ် ပ္ဍဲကဵုကၟိန်ဍုၚ်ဖေတ်ဒရာဇေတ်တ်မာန်ဂှ် ဒးဖျေံဂၠံၚ်တရဴ ဒးဖျေံအာ မဟာဗျူဟာဂကူ ဒးဗိုၚ်ကေတ်အာ တာလျိုၚ်ညးသကအ် မွဲစွံရောၚ်။
ၜိုတ်တီလဝ်မ္ဂး မဟာဗျူဟာ ပရေၚ်ဂကူမန်ဂှ် ချူဇန်လဝ် မူအပြောံ တုဲဒှ်ဒၟံၚ်ရောၚ် ဂွံတီကေတ်ကီုရ။ ရဲနူဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကီု ဗော်ညဳသၟဟ်မန်ကီု ရဲဂကောံမဟာဇန်တံကီု ပံၚ်ကောံကဵု တၠပညာမန်တံတုဲ ချူဇန်ကၠုၚ် မဟာဗျူဟာ သွက်ဂၠံၚ်တရဴဂကူတုဲ မဟာဗျူဟာတၞဟ်နာနာသာ် ပရေၚ်ပညာ ပရေၚ်ထတ်ယုက် ပရေၚ်တိဍာ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ပရေၚ်အခေါၚ်အရာမၞိဟ် အိုဿီုရောၚ်။ ဓမံက်ရုပ်ရဴ မဟာဗျူဟာဂကူမ္ဂး ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကဵု ပရေၚ်ပၞာန်ဂှ် ပၟိက်ဇၞော်ကီုလေဝ် ပရေၚ်တၞဟ် ပၟိက်ဇၞော်တဴ ဗွဲမလောန်ရ။ ဆဂး တ္ၚဲဏံ ရံၚ်အာ အကာဲအရာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မ္ဂး ပရေၚ်ပၞာန်ဂှ် ပၟိက်ဇၞော်ရ။ သွက်ဂွံစဵုဒၞာ ကေတ်အာ ပရေၚ်ဂီုကၠီု အလုံဂကူမန်မွဲ ဒြဟတ်ပၞာန် ဗၞတ်မုစိတၠ နွံပၟိက်ရောဂှ် ဒးတော်ဆအာတုဲ အလုံဂကူမွဲ ဒးကေတ်တာလျိုၚ်ရောၚ်။
မဟာဗျူဟာဂှ် ဖျေံတုဲ ဟွံဓမံက်ရုပ်ရဴမ္ဂး ဒှ်သၟးသၟးရ။ ဖျေံတုဲ ကၠောန်မှ စိုပ်တိုၚ်ပကဴရောၚ်။ ဟွံဓမံက်ရုပ်ရဴမ္ဂး မဟာဗျူဟာတံဂှ် သှေ်မံၚ် လတူစက္ခူရောၚ်။ ဓမံက်ရုပ်ရဴပၠန်မ္ဂး ညးညးအဲအဲ ဂကောံအလဵုဟွံဟီု ဒးပါလုပ်ကီုရောၚ်။ အောန်အိုတ် ဒးဗိုၚ်ထံက်ပၚ် စုတ်သြန် ညးသကအ်ရောၚ်။
ဒက်ပတန် အလဵုအသဳဍုၚ်မန်၊ သမၠဲပတိတ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်
တ္ၚဲဏံ သဘဴဓရ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကံကုသဵုဇကု ဇကုဖန်ဖက်ကေတ် ကေုာံ ဒက်ပတန်ကၟိန်ဍုၚ်ဖေဝ်ဒရာဂှ်မ္ဂး လညာတ်တံဂှ် ဍေံပြံၚ်သၠာဲအာ နွံကီုရောၚ်။ ဗက်အာ လပါ်ဂၠံၚ်တရဴ လပါ် ဂကူဝတံကဵု ဂကူရခေၚ်တံရ။ သရုပ်မ္ဂး ဒပ်ပၞာန်ဗၟာကီု ရဲဒဳမဝ်ကရေဇြဳတံကီု အခေါၚ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂှ် ဍေံတံ ကဵုဟွံသေၚ်ရောၚ်တုဲ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ် ဗီုညးကဵုညး ဒးပတန်ကေတ် ဒးပခိုၚ်ကေတ် ဒးလုပ်ဗတိုက်ကေတ်တုဲ ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်တိဍာ်ဇကုဂှ် ဇကုဒးဖန်က်အာ ကေတ်တ်ရောၚ်။ လၟုဟ်မ္ဂး ဒပ်ပၞာန်ရခေၚ် AA တံဂှ် ကေတ်လဝ်တၚ်တုပ်စိုတ် ကုကံၚ်သဳပၞာန်တုဲ ညးတံ ဒက်သမၠဲပတိတ်တိဍာ် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ညးတံရောၚ်။
ပိုဲဂကူမန်တံလေဝ် တ္ၚဲဏံ ဒုၚ်သဇိုၚ်ကဵု ပရေၚ်အုပ်ဓုပ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတုဲ သွက်ဂွံဆက်သမၠဲပတိတ် တိဍာ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ဂကူပိုဲကဵုပိုဲမာန်ဂှ် ဒးချပ်ကီုရောၚ်။ ပိုဲတံ သ္ပသဇိုၚ်ကဵု ဗီုကရေၚ်ဍာဲ ကရေၚ် ချေၚ်တံတုဲ ဒက်ပတန်ပတိုန် အလဵုအသဳဍုၚ်မန် (ဝါ) ကံၚ်သဳပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ဍုၚ်မန် ထေက်ရောၚ်။ အတိုၚ်အဲပတိုန်လဝ် ပ္ဍဲကဵုလိက်ပရေၚ်တုဲတုဲကၠုၚ်တေံဂှ်ရ နကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ (ဝါ) အလဵုအသဳဍုၚ်မန်ဂှ် သမၠဲပတိတ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ် နဲနာနာသာ်မာန်ရ။ သမၠဲပတိတ် ပရေၚ်ပညာ မပ္တံကဵု သိုၚ်ခၞံဘာကောန်ဂကူမန်ကီု ဂကူမန်တံ ဂွံကတ်လ္ၚတ်ပညာ ပ္ဍဲတက္ကသိုလ်မန်တံ မာန်ရ။ ပရေၚ်ထတ်ယုက်ပၠန်လေဝ် စကာအာစာဂဥုဲ တိတ်နူကဵု ဌာနပရေၚ်ထတ်ယုက်ဗော် ပံၚ်ဗစပ်ကဵု အာစာဂဥုဲဂကူမန်တုဲ သမၠဲပတိတ်ကဵုရီုဗၚ်ကု ညးဍုၚ်ကွာန်မာန်ရ။ တုပ်တဴသာ်ဝွံကီု ပရေၚ်သမၠဲပတိတ် သၞောဝ်ဓရ်၊ ဒုၚ်လျိုၚ်ပရေၚ်တိဍာ်ကီု သီုကဵု ဗၠာဲသၟိၚ် ရပ်စပ် အရာဂဥုဲၜူမာဲ ဒေသတိဍာ်မန်ဂှ် ကၠောန်မာန်ရ။ ဆဂး ကမၠောန်တံဏံ ဂွံကၠောန်အံၚ်ဇၞးဂှ် ဒပ်ပၞာန်မန် ဒးဗိုၚ်ကေတ်ကဵုတာလျိုၚ်ရောၚ်။
ပရေၚ်သ္ပသမ္တီ (Legitimacy) ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်မွဲမွဲဂှ် ဒးကၠုၚ်နူကဵုပေဲါရုဲမာဲတွဵု ဟွံသေၚ်ရောၚ်။ ယဝ်ရ ဂကောံမွဲမွဲ ကၠောန်ၜိုတ်ရေၚ်တၠုၚ် ဒတုဲဖဵုကုညးဍုၚ်ကွာန်တံမာန်မ္ဂး ဂကောံဂှ် ဒှ်အလဵုအသဳရ။ ဒးမၚ်ပေဲါရုဲမာဲ ဟွံသေၚ်တုဲ အခိၚ်အခါတ္ၚဲဏံ အဃောပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ကံၚ်သဳပၞာန်တံ ဍိုန်လျမံၚ် အတိုၚ်သၞောတ်ဝ်ဖေဝ်ဒရာဒဳမဝ်ကရေဇြဳချာတာတံ တုပ်လဝ်စို်တ် အခေါၚ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ် ပု်ိဲတံ ဒးဒက်ပတိုန် အလဵုအသဳမွဲထေက်ရောၚ်။
သၞောဝ်ဥပဒေ ဒက်ပတန်ဍုၚ်မန်ရာမည
သၞောဝ်ဥပဒေ ဒက်ပတန်ဍုၚ်မန်ရာမည (မူအပြောံ အလန်တတိယ) ဂှ် ဆက်တုဲ ဒးသ္ၚဳဂၠိပ် ဒးချူအာတုဲ ပလေဝ် ညံၚ်ဂွံဒှ်ဆၚ်ဍာ်ရောၚ်။ ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲဏံဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗၟာ (သီုအရာပ် သီုပၞာန်) အုပ်ဓုပ်ကၠုၚ်လဝ် ဗၞတ် (၇၅) သၞာံကီုလေဝ် ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဆလအ်ဟွံၜိုဟ်သြိုဟ်ရ။ ဒးကၠောန်ၜိုတ်ကေတ် ဒးဒက်ပတန်ကေတ် နကဵုဗီုပြၚ် ကၟိန်ဍုၚ်ဖေဝ်ဒရာဟေၚ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ပိုဲတံ ဒးပလေဝ်စလဝ် သၞောဝ်ဥပဒေဒက်တန်ဍုၚ်မန်ရာမည ပိုဲတံရောၚ်။ တုဲပၠန် မ္ၚးနူကဵု ဂကူမန်ပိုဲတံတုဲ ညးမၞုံ ဗဒဲါတိဍာ်ပိုဲ ကုဂကူကရေၚ် ဂကူပအိုအ် ဂကူဗၟာတံဂှ်လေဝ် ပိုဲတံ ဒးသဳကၠဳညးသကအ်တုဲ သာ်လဵုဂွံမံက်အာညးသကအ်မွဲစွံဂှ် ဒးဗပေၚ်စုတ်အာ ပ္ဍဲသၞောဝ်ဥပဒေဂှ်ရောၚ်။ တုဲမ္ဂး အဝဵုတွဵုရးဍုၚ်မန်ရာမညဂှ် ပိုဲတံ ကေတ်လဝ် ဂလိုၚ်အလဵု အဝဵုကၟိန်ဍုၚ်ဂှ်လေဝ် ပိုဲတံ ကဵုဂလိုၚ်အလဵုဂှ်လေဝ် ဒးကၠးမးရောၚ်။
ယဝ်ရ ပိုဲတံ ကၠောန်ၜိုတ်အာ ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပိုဲမ္ဂးလေဝ် ပိုဲတံ ဒုၚ်သ္ဇိုၚ် လတူ သၞောဝ်ဥပဒေ ဒက်ပတန်ဍုၚ်မန်ရာမညကီု ဖေဝ်ဒရာဒဳမဝ်ကရေဇြဳချာတာကီု ကၠောန်ၜိုတ်အာမာန်ရောၚ် ပတိုန်ထ္ၜးဏာရ။
0 Comments