လိက်ပရေင်သ္ရဳဂၠိပ်၊ မယံင် (ဍုင်မန်)

သၞာံ ၂၀၂၄ အိုတ် ကၠောံကၠုင် သၞာံတၟိ ၂၀၂၅ ပၠန်ရ။ ပ္ဍဲပွိုင်သၞာံ ၂၀၂၄ တုဲကၠုင်ဏံဂှ် အကာဲအရာ ပရေင်ဍုင်ကွာန်၊ အကာဲအရာပရေင်ပၞာန် ညးဍုင်ကွာန်ဂမၠိုင်တအ် ဒးတတ်ထပါ်ကၠုင် အကြာပ္ရံက် ပရေင်ဍုင်ကွာန်ပရေံ၊ အကြာဘဲပေါဲပၞာန်၊ အကြာဘဲအန္တရာဲနာနာသာ် တုဲအာမွဲသၞာံပၠန်ရ။

အကာဲအရာပရေင်ဍုင်ကွာန်မန်၊ ပရေင်ပၠန်ဂတးမန် ပ္ဍဲဗွိုၚ်သၞာံ ၂၀၂၄ တုဲကၠုင်ဏံ ဗီုလဵုကတဵုဒှ် ကၠုင်လဝ်၊ ညးဍုင်ကွာန်တံ ဗီုလဵုဒးဒုၚ်ဇီုကပိုက်ကၠုင်လဝ် ဘဲအန္တရာဲဇၞော်ဇၞော် မုနွံကၠုင်လဝ်ဂှ် ကလေင်ပတိုန်ထ္ၜးအာဗွဲခ္ဍန်ရ။

∆ ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးဍုင်မည် (MLA)

ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးဍုင်မည် (MLA) တံ မဗ္တောန်လဝ်ကွတ်ပၞာန်နူဒပ်တအာၚ်(TNLA)တေံဂှ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၄ ဖာမံက်ဂှ် ကလေင်စိုပ်လုပ်ဖျေံသဇိုင် ပ္ဍဲဒေသတိဍာ်မန်ကရေၚ် ကအ်ကြိက်ရ။ ဖျေံသဇိုင် ပ္ဍဲအကြာဒေသတိဍာ် မန် ကရေၚ်တုဲ မုဟွံလအ်မွဲသာ် ပ္ဍဲပေါဲဗတိုက်သီဗဒိုပ်ဗၠာဲသၟိင်ကွာန်ကအ်ဗိန်ဂှ် ပံၚ်တောဲကဵု ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ (အေဒဳ) ကေုာံ ဒပ်မဟာမိတ်လ္ရဵုတံ ချဳဒရာင်ကၠုင်ပရေင်ပေါဲပၞာန် ဂွံဆဵု ကေတ်အလန်ကၠာအိုတ်ရ။

∆ ဗော်ဍုင်မန်တၟိ (NMSP-AD)

သၞာံ ၂၀၂၄ မံက်တုဲ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၄ ဂှ် ပရေင်ဍုင်ကွာန်မန်၊ ပရေင်ပၠန်ဂတးမန် ချဳဂရိုက်ကၠုင်ဗွဲမထတ်သ္ကာတ် က္တဵုဒှ်ကၠုင်မွဲသာ်ဂှ် နူဗော်ဍုင်မန်တၟိ ကေၚ်ကာဗဟဵုလ္ရဵု ကေုာံ ကမ္မတဳဗဟဵုလ္ရဵု ညးဟွံစှ်ေစိုတ်ကဵုဂၠံင်တရဴ သဳကၠဳတက်ကျာ နနဲပရေင်ဍုင်ကွာန် NCA မွဲဂကောံ ပါ်တိတ်ကၠုင်နူဗော်မိမဇကုတုဲ နကဵုယၟု “ဗော်ဍုင်မန်တၟိ (ဗတိုက်သရိုဟ် တၠအဝဵုပၞာန်)” ဂှ် လုပ်အာပေါဲဗတိုက် နကဵုဂၠံင်တရဴပေါဲဗတိုက်ရပ်လွဟ် မွဲကရောံကဵု ဂကောံပၠန်ဂတးတမ်ကညင် ကေုာံ ကောန်ဂကူကောန်ဍုင်အရင်ဘဝတုပ်တအ်ရောင်ဂှ် လလောင်တြးကၠုင်ရ။

အပ္ဍဲကဵုဗော်ဍုင်မန်တၟိ (ဗတိုက်သရိုဟ်တၠအဝဵုပၞာန်) ပါ်တိတ်ကၠုင်ဂှ် နာဲဇဲယ ညးအုပ်ကာနာနာ၊ နာဲဗညာလဴ ကေၚ်ကာဗဟဵု၊ နာဲလျးဂကူ ကေင်ကာဗဟဵု၊ ဒုသကိုပ်ပၞာန် စၠတ်ထဝ် ကေုာံ ကမ္မတဳ ဗဟဵုလ္ရဵု၊ ညးတာလျိုၚ်သွာၚ်ဗော် သွာၚ်ဒပ်လ္ရဵု  ပံင်တောဲလဝ် ညးဒုင်ဂိုင်ကေတ်တုပ်တံတုဲ လလောင်တြးပတိတ် လုပ်အာပေါဲဗတိုက်ကုတၠအဝဵုပၞာန်တအ်ရောင်ဂှ်တုဲ နူကဵုပရေင်ဍုင်ကွာန် ပရေင်ပၞာန် ပ္ဍဲဗွိုင်ဂကူမန် ချဳလျတ်ထတ်ကၠုင်ရ။

ပရေင်ချဳဒရာင်ပၞာန်ဂှ် ပွိုၚ်ဍုင်ကျာ်မြဟ်၊ လှာဒကှ်၊ မုဟ်ဍုင်၊ ဇြပ်ဗု၊ ရေဝ် ကေုာံ ဒေသဍာ်ဗု ဖျေံလဝ် သဇိုင်နွံတုဲ မပ္တံကဵုဘာကွတ်ဗတိုက်တၟေင် (S.O.F) ၊ ဘာကောန်မေန်ဒိုဝ်၊ ဘာကွတ်ဒရုင်၊ ဘာသဇိုင် ပံက်ကၠုင်ဗွဲလၟေင်င်နွံကၠုင်ရ။

∆ ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန် MSDF ကေုာံ ဒပ်ပၠန်ဂတးဍုင်မန် MSRF

ပ္ဍဲပ္ရံက်သၞာံ ၂၀၂၄ ဂှ် ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန်ကီု ဒပ်ပၠန်ဂတးဍုင်မန်ကီု ချဳဒရာင်ကၠုင်ပရေင်ပၞာန် စန်ပကောံ ဇြဟတ်ပၞာန်တုဲ ပံက်ကဵုကွတ်ပၞာန်ကဆံင်င်နွံရ၊ ဆဂှ်သၟးဟွံက ပံင်တောဲကဵုဒပ်မဟာမိတ်လ္ရဵုတံတုဲသၠုင်အသိင်လုပ်ကၠုင်ပေါဲဗတိုက် ဗွဲမပြာကတ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။

ဗွဲတၟေင် ပ္ဍဲဂိတုအေဗရဴ ၇ သၞာံ ၂၀၂၄ တုဲကၠုင်ဏံ ကံင်ဇြဳဖေဝ်ဒရေဝ်ဍုင်မန် (MSFC)၊ ဒပ်ပၠန်ဂတးဍုင်မန် (MSRF)၊ ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန် (MSDF) ပိဂကောံတံ ဆဵုဂဗသဳကၠဳညးသ္ကံရ။ ပ္ဍဲကဵုဆဵုဂဗသဳကၠဳဂှ်မ္ဂး ညးအာက္ဍိုပ်ပရေင်ဍုင်ကွာန် ပရေင်ပၞာန် ပ္ဍဲဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန်လ္ရဵု ပံၚ်တောဲ ပါလုပ်ကေတ်အာတာလျိုင် အရာပရေင်ဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲကံင်ဇြဳဖေဝ်ဒရေဝ်ဍုင်မန်ဂှ်ကီု၊ ဒပ်ပၠန်ဂတးဍုင်မန် ကဵု ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန်တံဝွံ ပ္ဍဲအရာလုပ်အာပေါဲဗတိုက် ကုတၠအဝဵုပၞာန်ကဵု တၠအဝဵုနာနာတံကီု၊ ပ္ဍဲအရာဒက်ပတန်ဍုင်မန်ဂှ် နဒဒှ်မဟာမိတ်စဵုကဵုလအိတ်ပံၚ်တောဲအာဂှ်ကီု သာ်ဝွံ လလောင်တြးလဝ်ရ။

∆ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ(NMSP-AD) ကဵု ကံၚ်ဇြဳဖေဝ်ဒရေဝ်ဍုၚ်မန်(MSFC)

ဗော်ဍုင်မန်တၟိ (NMSP-AD) ကဵု ကံင်ဇြဳဖေဝ်ဒရေဝ်ဍုင်မန် (MSFC) ဝွံ ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲ ဂိတုအေဗရဴ ၂၂ (၂၀၂၄) ဂှ် ကောံဓရီုရေင်သ္ကံအလန်ပထမရ။ ပ္ဍဲကောံဓရီုဂှ်မ္ဂး – NMSP-AD ကဵု MSFC တအ်ဝွံ မပ္တံကဵုကဏ္ဍပရေင်ဍုင်ကွာန်ပရေင်ပၞာန်၊ ပရေင်ရီုဗင်ညးဍုင်ကွာန် ကေုာံ ကဏ္ဍနာနာတအ်ဂှ် ကဏ္ဍညးကုညး ကမၠောန်ထေက်ကြိုက် မဒးပံင်တောဲကၠောန်အာ ညးသ္ကအ်နွံတအ်ဂှ် ကၠောန်ၜိုတ်အာရောင်။

စပ်ကဵုကမၠောန် မဒးပံင်တောဲကၠောန်အာထေက်တအ်ဂှ် အကြာဂကောံၜါလပါ် ဂွံပညဳပညပ် ပရေင်ကမၠောန်မာန် ဒက်ပတန်အာ ＂ဂကောံပညဳပညပ်ပရေင်ကမၠောန်＂ မွဲဂကောံရောင် ရဴသာ်ဝွံ က္လိဂွံတင်တုပ်စိုတ်တုဲ လလောင်တြးလဝ်ရ။

∆ ဒပ်ပၞာန်မန် ၄ ဒပ် လလောင်တြးပံင်တောဲအာပရေင်ပၞာန်

တုဲကၠုင်ဒဳဇြေမ်ဗာ ၁၈ ဂှ် ဒပ်မန် ၄ ဒပ်တံ သ္ပကောံဓရီုပ္ဍဲတိဍာ်ပၠန်ဂတးမွဲဒၞာဲတုဲ ၁၉ ဂှ် အလုံသီု ၄ ဒပ်တံ ပတိတ်ကၠုင် လိက်လလောင်တြးပံင်တောဲရ။

ပ္ဍဲလိက်လလောင်တြးဂှ်မ္ဂး ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးဍုင်မည် (Mon Liberation Army- MLA)၊ ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးကောန်ဂကူမန် (Mon National Liberation Army- MNLA-AD)၊ ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန် (Mon State Defense Force -MSDF)၊ ဒပ်ပၠန်ဂတးဍုင်မန် (Mon State Revolutionary Force- MSRF) ၄ ဒပ်ဝွံ နူကဵုကဆံင်ပထမဏံ ပံၚ်တောဲချဳဒရာင်အာပရေင်ပၞာန်ဂှ်ကီု၊ နူကဵုဒပ်ပၞာန်မန် ၄ ဒပ်ဏံ ညံင်ဂွံဒှ်အာ ဒပ်ပၞာန်မန် ၁ ဒပ်မာန်ဂှ် ရေင်တၠုင်ဗမံက်အာရုပ်ရဴကီု သာ်ဝွံ ပတိတ်လလောင် တြးကၠုင်ရ။

∆ ၂၀၂၅ ဏံ ဇန်ပေါဲဗတိုက်သီတမ်ဒပ်၊ သီဍုင် ဒှ်မာန်ဟာ

လတူဒပ်ပၞာန်မန် ၄ ဒပ်တံ ချဳဒရာင်ကၠုင်လဝ် ပရေင်ပေါဲပၞာန်ကီု၊ ကသေအ်ကၟဝ်ကၠုင်ညးသ္ကံ ပရေင် ပံင်တောဲကီုမ္ဂး ပရေင်စန်ပကောံဓဝ်ညဳသာဂှ်ဟေင် ကဵုလဝ်ဖျုန်ကၠာရောင် သ္ရဳဂၠိပ်ဂွံရ။ ဇန်လးကမၠောန်ပၟိက်ကိစ္စဇၞော်ဇၞော်မွဲဂှ် ဇြဟတ်ဓဝ်ညဳသာ ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်မန်ဂမၠိုင်တံ ပၟိက်ဇၞော်မံင်ရောင်ဂှ် အလုံဒပ်မန်တံ စှ်ေစိုတ်တုဲ စန်ပကောံမံင် ဒပ်မန်တံ ညံၚ်ဂွံဒှ်မွဲဓဝ်မာန်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။

နူကဵုဇြဟတ်ပံင်တောဲ ဂွံစိုပ်ကဆံင်ပံင်ကောံဂှ် ညးအာက္ဍိုပ်ဒပ်ပၞာန်မန်ဂမၠိုင်တံဒးကေတ်အခိင်ညိဏီရ။ ဆဂး တော်ရံင်ကဵု သၞာံ ၂၀၂၄ ဖာမံက်ကဵု ကၠာသၞာံဟွံအိုတ်ဏံ ဒပ်ပၞာန်မန်တံ သီုဖအိုတ်ဂှ် ဝေင်ပၞာန်ဍိုဟ်ကေက်ကၠုင်၊ သိပ်ဂၠိပ်ကၠုင်၊ ဆောံလေင်အောန်ကၠုင်၊ ပံၚ်တောဲဂၠာဲသွဟ်တုဲ ပရေင်ပံင်ကောံဓဝ်ညဳသာမှဟေင် ကမၠောန်စိုပ်ဒတုဲပြဟ်ရောင် သွဟ်ဍေံမံက်ကၠုင် ရုပ်ရဴမံက်ကၠုင်ရ။

အတိုၚ်ဂွံမိၚ်ကေတ် ရမျှာင်ညးစၞးနူဗော်ပၠန်ဂတးဍုင်မန်ဂှ်ကီု၊ ရမျှာင်နူ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ (အေဒဳ) ဂှ်ကီုမ္ဂး ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၅ ဏံ ပေါဲဗတိုက်သီတမ်ဒပ်၊ သီဍုင်မာန် ဟီုလဝ်ဟွံမိင် ဟွံဆဵုရ။ ဒေသဍုင်မန်ဏံ သၠုင်ပတိုန်အသိင်ပရေင်ပေါဲဗတိုက်ရဟေင် ဟီုသွဟ်လဝ်ဂွံဆဵုကေတ်ရ။

ရံၚ်သရောပ်ကေတ်မ္ဂး အခန်ဒပ်ပၞာန်မန်ဂမၠိုင်တံ ရုန်ဂစာန်ကၠုင်လဝ်၊ စန်ပကောံကၠုင်လဝ် ညံင်ဂွံဒှ်မွဲဇြဟတ်၊ ဂစာန်ပပကောံဗဒှ်ကၠုၚ်ဇြဟတ် ၜိုတ်သၟဟ်အစောံ ဂစာန်ရေင်တၠုင်ကၠောန်ၜိုတ်လဝ် ဒပ်ညး ဒပ်ညးရ။ နကဵုကဏ္ဍညးဍုင်ကွာန်ဂမၠိုင် နွံတန်တဴဍုင်ဇဳဂမၠိုၚ်တံလေဝ် သွာင်ညးစိုန်သကီု၊ သွာင်ညးခံင် ကြက်သ္ဒးပါလုပ် သၠုင်အသိင် သ္ဒးပူဗိုင်အာ နကာယနတဲ၊ နကဵုရုပ်ဝတ္ထုရီုဗင်ပၞာန်နာနာဏီရ။

ပ္ဍဲပ္ရံက် ၂၀၂၅ ဏံ အလုံဒပ်ပၞာန်မန်တံ ဂွံသၠုင်အသိင်ပေါဲပၞာန်မာန်တုဲ ဂွံဖန်ဗဒှ်ပေါဲပၞာန်သီတမ်ဒပ်၊ သီဍုင်ဂှ် တန်တဴမံင်ကဵု ဇြဟတ်ပၞာန်ရ။ ဇြဟတ်ပၞာန်ဟီုဂှ် တိတ်ဒှ်သီုဇြဟတ်ပၞာန်၊ သီုဇြဟတ်ကပေါတ်ကြိယာပၞာန်ရ။ ဇြဟတ်ပၞာန်ကီု ဇြဟတ်ကပေါတ်ကြိယာဝေင်ပၞာန်ကီုဂှ် နူကဵု ဇြဟတ်သၟတ် ကေုာံ ညးဍုင်ကွာန် အလုံသီုဖ္အိုတ် စိုပ်အခိၚ်ကာလတၟေင်တုဲ ကြက်သ္ဒးပါလုပ်နတဲ ပူဗိုင်ဟေင်ရောင်။