လိက်ပရေင်၊ ယက္ခဂုမ္ဘဏ်

တရဴအာရုယှာ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင် အလန်ဏံဂှ် ဒှ်တရဴတၟေင်ရ။ နူကဵုသီအဝဵုတုဲ လုကဴကာလပွိုင် ၄ သၞာံဂှ် ဟွံဂွံဒုင်သ္ပစၟတ်သမ္တီ နူကဵုဍုင်သ္အာင် နဒဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မွဲဏီတုဲ အလန်ဏံဂှ် ဒှ်အလန်ကိုပ်ကၠာအိုတ် အလဵုသဳရုယှာ ဘိက်ပၟိင်ညးတေံ ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်ရ။

အပ္ဍဲကဵုပွိုင် ၄ သၞာံဏံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင် အာစိုပ်လဝ်ရုယှာ ၄ ဝါတုဲ အလန်ဏံမွဲဝါဟေင် ဂွံအခေါင်အာစိုပ် ဒးဒုင်ဘိက်လုပ်သၞောဝ်ရ။ ဍုင်ရုယှာဂှ် ဒှ်ဍုင်သ္ပစၟတ်သမ္တီကဵု ကံင်ဇြဳပၞာန်သီအဝဵု ဗွဲကိုပ်ကၠာအိုတ်ရ။ ဍုင်ကြုက်ဂှ် ပရေင်ဆက်ဆောံကြပ်ပ် ၜိုန်ရနွံကီုလေဝ် ဒဵုအခိင်လၟုဟ် အလဵုအသဳကြုက် ဟွံဂွံကော်ဘိက် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင် ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်ဏီရ။

နူကဵုသီအဝဵုတုဲတေံ စဵုကဵုလၟုဟ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင်ဂှ် နွံပၟိက်ဒၟံင်ကဵုဍုင်သ္အာင် သ္ပစၟတ်သမ္တီတုဲ တရဴဍုင်ရုယှာ အလန်ဏံဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင် ဒှ်ဒၟံင်ပဳတိ ဗွဲမလောန်ရ။ ၜိုန်ရမၞိဟ်သ္ပစၟတ်သမ္တီ ကုညးတေံဟွံမွဲကီုလေဝ် နကဵုဇကုဇကုညးတေံ အပ်ပြာပ်ကဵုအဆံင် နာနာသာ်တုဲ အုပ်ဓုပ်ကၠုင်ဍုင်ရ။

အလဵုအသဳဍုင်ဗၟာ အဆက်က် ကဵု ရုယှာဂှ် ပရေင်ဆက်ဆောံ တန်ကြန်ဒၟံင်အတိုင်လၟေင်တုဲ ကိစ္စဆက်စပ်ကဵုဍုင်နာနာမ္ဂး ရုယှာဂှ် ဒတူလိုင်ကဵုလ္ပာ်ဍုင်ဗၟာ မွဲကရောံကဵုဍုင်ကြုက်လၟိုန်ရ။ ကံင်ဇြဳပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ဍုင်သ္အာင်ဂမၠိုင်တံ ၜိုန်ရဟွံသ္ပစၟတ်သမ္တီကီုထေဝ် ရုယှာသ္ပစၟတ်သမ္တီ ဆက်ဆောံဒၟံင် ဟွံသ္ကုတ်ခြာရ။ အကြာအလဵုအသဳပၞာန်ဗၟာ ကဵု ရုယှာ ပရေင်သွံရာန် ကပေါတ်လွဟ်လက်နက် ကေုာံ ပရေင်ပ္ကတ်ပ္ကေင် နွံကၠုင်ကၠုင်ဒၟံင်အဆက်က် ဗွဲမခိုင်ကၠိုက် သၞာံဗွဲမဂၠိင်သ္ၚောဲရ။

အဃောဍုင်သ္အာင်ဂမၠိုင် ဟီုဂးပျုတ်ဗဒေက်ဒၟံင် အလဵုအသဳကံင်ဇြဳပၞာန် စပ်ကဵုပန်ဂစိုတ်ဒၟံင်ညးဍုင်ကွာန် ထ္ၜးဆန္ဒ သီလဝ်အဝဵု ပ္ဍဲကဵုသၞာံ ၂၀၂၁ ဂိတုမာတ်ဂှ် အထံက်ဝန်ဇၞော်ပရေင်စဵုဒၞါ ဍုင်ရုယှာ ကၠုင်စိုပ်ဍုင်ဗၟာရ။ သၞာံ ၂၀၂၁ ဂိတုဂျောန်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင် အာစိုပ်ဍုင်ရုယှာရ။ အာဍုင်ရုယှာဂှ် အာနဒဒှ်ညးဒးဒုင်ဘိက်လဝ် ဟွံသေင်တုဲ အာစိုပ်နကဵုပရေင်သွံရာန်လွဟ်လက်နက် ဆဵုဂဗကဵု ဝန်ဇၞော်ပရေင်စဵုဒၞါရုယှာ ဇြာဂေယှိုင်ဂုရ။

သၞာံ ၂၀၂၂ ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင် တိုန်စိုပ်ကောံဓရီု ပရေင်ဂီုကၠီုလိုက် မကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲဍုင်မဝ်သဂဝ်တုဲ ထပ်ဆဵုဂဗကဵု ဝန်ဇၞော်ပရေင်စဵုဒၞါရုယှာပၠန်ရ။ အာစိုပ်အလန်ဂှ် ထံက်ဂလာန်ကဵုဒြဟတ် လ္ပာ်ရုယှာ စပ်ကဵုပေါဲပၞာန်ယူကြိင်တုဲ ဂွံတင်တုပ်စိုတ် ပရေင်ရေင်တၠုင်ပံင်ဗ္စပ် လွဟ်လက်နက် ကေုာံ နဲကဲပညာရ။

က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင် ဆဵုဂဗကဵုသမ္မတရုယှာ ပလာဒဳမာဗူဒေန် အလန်ကၠာအိုတ်ဂှ် သၞာံ ၂၀၂၂ ဂိတုသေတ်တေန်ပါ ၇ ပ္ဍဲကဵုကောံဓရီု (Eastern Economic Forum) မကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲကဵုဍုင်ပလာဒဳဗအ်သတအ်ရ။ တိုန်စိုပ်အလန်ဂှ် ဆဵုဂဗကဵုဗူတေန် နကဵုဗွဲပလးရ။ နူကဵုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင် သီအဝဵုတုဲဂှ် ဒးဒုင်ဘိက်လုပ်သၞောဝ်ကၠာအိုတ်ဂှ် ဍုင်ရုယှာမွဲဟေင်ရ။

သၞာံလောန်ကၠုင်တေံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင် ၜိုန်ရအာစိုပ်ဍုင်ကြုက် တိုန်စိုပ်လဝ် ကောံဓရီု မာဲဃံင် – လာန်ချာန်ဂှ် နွံကီုလေဝ် အလဵုအသဳဍုင်ကြုက် ဂွံဘိက်ပၟိင် ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်ဂှ် ဒဵုကဵုလၟုဟ် ဟွံမွဲကၠုင်ဏီရ။ သမ္မတဍုင်ကြုက် ယှဳကျေအ်ဖျေန်ဂှ် ဒဵုကဵုခိင်လၟုဟ် ဟွံဂွံဆဵုဂဗလဝ်ကဵု က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင် ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်ဏီရ။

တရဴတိတ်ဍူင်မ္ၚး က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင် နကဵုမသ္ပစၞးကဵုအလဵုအသဳဟီုမ္ဂး ပ္ဍဲကဵုဂိတုအဝ်ဂုက် သၞာံ ၂၀၂၁ တေံ တိုန်စိုပ်လဝ်ကောံဓရီု အာဇြဳယာန် ဍုင်အေန်ဒဵုနဳယှာ အခိင် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင် ဒုင်လဝ်တဲ တင်တုပ်စိုတ် အာဇြဳယာန် ၅ တင်တေံ မွဲဝါဟေင်နွံရ။ ပ္ဍဲဍုင်ဇကုရဂှ်လေဝ် ဒၞါဲအာဂွံ ကြပ်ဟွံမွဲဒၟံင်ရဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင် ဂွံအာအခေါင် တရဴရုယှာ ဗွဲမလုပ်သၞောဝ် ဗီုဗီုဏံဂှ် မိပ်သၠောင်ဒၟံင် သွက်သ္ဂောံဒးဟီုဟွံမွဲရောင်။

နူကၠာက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင် ဟွံဂွံတိတ်တရဴရုယှာက္ဍင်ဂှ် ညးဇၞော်နူကဵုဌာနဝန်ဇၞော် ပရေင်ဖောအ်ဗြဳတဴတက်ပိုန်ဒြပ်ရုယှာ ကၠုင်စိုပ်လဝ်ဍုင်ဗၟာတုဲ သွက်သ္ဂောံသိုင်ခၞံ သၞေဟ်က္ၜင်ဍာ်ဇြိုဟ် ကေုာံ ရုင်စက်သ္အးကၠေင်ဍေန် ပ္ဍဲကဵုထဝါဲဂှ် ဒ္စးဒုင်တုဲ ထပက်လဝ်စၟတ်တဲနွံရ။

ပ္ဍဲကဵုဂိတုမာတ် ၃ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင်ဂှ် စိုပ်ကၠုင်ဍုင်မဝ်သဂဝ်တုဲ ဂိတုမာတ် ၄ အခိင်သဝ်တ္ၚဲဂှ် ဆဵုဂဗကဵုသမ္မတရုယှာ ဗူဒေန် ပ္ဍဲကဵုၝောံဗဒမ် သ္ၚိနန်ကရေန်မလေန်ရ။ သမ္မတဗူတေန်လေဝ် ဒုင်တဲဆဵုဂဗကဵုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဗၟာ ပ္ဍဲကဵုၝောံဗဒမ်သ္ၚိနန် အလန်ကိုပ်ကၠာအိုတ်ရ။

သမ္မတဗူတေန် ဟီုဂလာန်တင်ဂုဏ် ကုက္ဍိုပ်သ္သိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင် ကဵုလဝ်တၟာဲတဲ စိင် ၆ ဂှ်ရ။ ညံင်ရဴစိင် ၆ ဂှ်ကီု ပ္ဍဲကဵုသၞာံဏံ က္ၜင်ကျာဗတိုက်ပၞာန်ရုယှာ ၆ မ အပ်လဝ်ကဵုဗၟာတုဲရောင် သ္ဂးရ။ က္ဍိုပ်သ္သိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင်ဂှ် ဟီုပတိုန်စသမ္မတဗူတေန် လွဟ်လက်နက်ပၞာန်ရုယှာ ဍာ်ဒကေဝ်ခိုဟ်တုဲ ဒှ်မံင်ပေါဲပၞာန်ကဵုယူကြိင်ဂှ် သ္ဒးမာန်ဟေင်ရောင် မတှ်ေကေတ်တုဲ လ္တူပေါဲပၞာန်ဂှ် ထံက်မံင်ဂလာန်လ္ပာ်ရုယှာရောင် သ္ဂးရ။

က္ဍိုပ်သ္သိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင် ကဵု သမ္မတဗူတေန် ဆဵုဂဗရေင်သ္ကံဂှ် ပရောပရာတၟေင်မွဲသာ်ပၠန်ဂှ် “သမ္မတဗူတေန်ဂှ် နူကဵုလက်ထက် ကျာ်တြဲတေံ ကတဵုဒှ်သၟိင်ကၞိသောမတုဲ ဂွံကၠုင်လဝ်ပယျးဒိုဟ် ဂတနူဏံ ၂၀၀၀ သၞာံပြင်မ္ဂး ပ္ဍဲဍုင်ရုယှာတေံ သမ္မတဗူတေန် ဒှ်တၠညးစက္ကဝဝ်လွဟ်လက်နက် မပိုင်ပြဳ မလေပ်လဝ်ကွတ်လွဟ်စက္ကဝ်နာနာသာ်ရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ဒှ်မဟာမိတ် ဆာန်ကၟိန်ရေင်သ္ကံကဵုသၟိင်ဗၟာတံရောင်” သီုကဵုလိက်အုပ် သက်သဳသာဓက က္ဍိုပ်သ္သိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင် သောင်ထ္ၜးကဵု သမ္မတဗူတေန်တုဲ သမ္မတဗူတေန် ဓညိက်ဒၟံင်က္ဍိုပ် အမ်သဝ်မံင်ရ။

က္ဍိုပ်သ္သိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင် ကဵု သမ္မတဗူတေန်တံ က္လိဂွံတင်တုပ်စိုတ် ၁၀ သာ် သီုကဵုသွက်သ္ဂောံသိုင်ခၞံ ရုင်ဓာတ်လလဳ အနုလက်ကၠိုက်တဲဍောတ် ပ္ဍဲဍုင်ဗၟာရ။ ပ္ဍဲကဵုဂိတုမေ ၉ တေံ ရုယှာကၠောန်အသေအဟာန် အံင်ဇၞးလဝ်ပၞာန် ဏာဇြဳ ဂျာမနဳ ပဍဲပၞာန်ဂၠးတိ အလန်ဒုတိယ ပေင် ၈၀ သၞာံတေံမ္ဂး နူဒပ်ပၞာန်ဗၟာ အလဵုအသဳမေန်အံင်လှာင် ဂွံအခေါင်ပါလုပ်ကီုတုဲ က္ဍိုပ်သ္သိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင်လေဝ်တိုန်စိုပ်ကီုရောင် သ္ဂးရ။

က္ဍိုပ်သ္သိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင် ဟိုတ်နူဒှ်ဒၟံင်ညးက္ဍိုက်ပ် သီလဝ်အဝဵုတုဲ ဍုင်ဂမၠိုင် ဟွံသ္ပလဝ်သမ္တီ နဒဒှ် အလဵုအသဳလုပ်သၞောဝ်ဂှ် အခိင်လၟုဟ် သမ္မတဗူတေန် ဒုင်တၠုင်ဗန်ကအ်ရေင်သ္ကံ ပ္ဍဲသ္ၚိနန်ကရေန်မလေန်တုဲ ပ္ဍဲကဵုမွဲဘဝ က္ဍိုပ်သ္သိုပ်ပၞာန် မေန်အံင်လှာင်ဂှ် ဒှ်ဒၟံင်ပဳတိ ဒှ်လာဘ်ပြဲ သွက်ဘဝညးတေံရောင်။