ဇြဟတ်ပၠန်ဂတးမန်ဇၞော်ၜါ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ (ဗတိုက်သရိုဟ်တၠအဝဵုပၞာန်) (NMSP-AD) ကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးဍုၚ်မန် (MLA) ပံၚ်ကောံသ္ပမွဲတုဲ သွာၚ်ပၞာန်ဂှ် နကဵုယၟု “ဒပ်မန်ရာမည” (Ramonnya Mon Army-RMA) မွဲဒပ် မွဲပၟိၚ်ဟေၚ် စွံပ္တန်အာရောၚ် ပသာ် (၁၃) စွေက် (မေ ၂၄) ဂှ် လလောၚ်တြး ပ္တိတ်ကၠုၚ်လိက်ရ။

ထပ်ကလးမ္ဂး ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ (ဗတိုက်သရိုဟ်တၠအဝဵုပၞာန်) ကေုာံ ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးဍုၚ်မန် ပံၚ်ကောံတုဲ ဆက်သုၚ်စောဲအာ နကဵုယၟု “ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ (ဗတိုက်သရိုဟ်တၠအဝဵုပၞာန်)” တုဲ သွာၚ်ဒပ်ဂှ် ယၟုဒပ်သီုၜါရိုဟ်ပလီုတုဲ ကလေၚ်ခုတ် ကေတ်ယၟုတၟိ နကဵုယၟု “ဒပ်မန်ရာမည” (Ramonnya Mon Army-RMA) ဘာသာဗၟာ (ရာမညမွန်တပ်တော်) ရ။

နကဵုဂကောံအာက္ဍိုပ်မ္ဂး ဂကောံက္ဍိုက်ပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ပၞာန် နူဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ (NMSP-AD) ကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးဍုၚ်မန် (MLA) ပံၚ်ကောံတုဲ ကလေၚ်ဒက်ပ္တန်ဏာ ကမ္မတဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ပၞာန် (NMSP-AD) လၟိဟ် (၂၆) တၠရ။

ပ္ဍဲကဵုကမ္မတဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ပၞာန် (၂၆) တၠဂှ်ရ ကလေၚ်ဒက်ပ္တန်ဏာ ကမ္မတဳက္ဍိုက်ပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ပၞာန် (၉) တၠပၠန်ရ။ ပ္ဍဲကဵု ကမ္မတဳက္ဍိုက်ပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ပၞာန် (၉) တၠဂှ် ဥက္ကဌ နာဲဇဲယ၊ ဒုဥက္ကဌ နာဲလျးဂကူ၊ ညးအုပ်ကာ နာဲဗညာလဴ သီုပိတၠဂှ် နူဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ (ဗတိုက်သရိုဟ်တၠအဝဵုပၞာန်) ရ။ သှေ်ဂကောံကမ္မတဳတအ်ဂှ် ပံၚ်ပါလုပ်သီုၜါသွာၚ်ရောၚ် ချူဓမံက်လဝ်တုဲ လ္ပာ်တေံ လၟိဟ်ဂလိုၚ်လဵု လ္ပာ်ဏံ လၟိဟ်ဂလိုၚ်လဵုဂှ် ဟွံချူဓမံက်လဝ်ရ။

နကဵုသွာၚ်“ဒပ်မန်ရာမည”ဂှ် ပံက်ပ္တိုန်လဝ် ကမ္မတဳပၞာန် (၇) တၠတုဲ ညးဂအုပ်က္ဍိုက်ပ်ဒပ်ပၞာန်ဂှ် ဒုသ္ကိုပ်ပၞာန် စၠန်ထဝ် (ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ အေဒဳ)၊ ဒုညးဂအုပ်က္ဍိုက်ပ်ဒပ်ပၞာန် (၁) သ္ကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော် သဵုဝေန် (ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးဍုၚ်မန်)၊ ဒုညးဂအုပ်က္ဍိုက်ပ်ဒပ်ပၞာန် (၂) သ္ကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော် ကျဳဇြာန် (ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ အေဒဳ) သှေ်ဂကောံကမ္မတဳဂမၠိုၚ်တအ်ဂှ် ဟွံချူဓမံက်လဝ်ရ။

ရံၚ်ကေတ်ဗီုပြၚ်ပံၚ်ကောံဏံမ္ဂး သွာၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ပၞာန်ဂှ် နူလ္ပာ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ (NMSP-AD) ဂှ် ဂွံလဝ်ဒၞာဲအာက္ဍိုပ် (၃) တၠဒတုဲတုဲ၊ သွာၚ်ဒပ်ပၞာန် “ဒပ်မန်ရာမည” (Ramonnya Mon Army-RMA) ဂှ် နူလ္ပာ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ (NMSP-AD) ဂှ် ညးဂအုပ်က္ဍိုက်ပ်ဒပ်ပၞာန်ကဵု ဒုညးဂအုပ်က္ဍိုက်ပ်ဒပ်ပၞာန် (၂) ဂွံလဝ်ဒၞာဲတုဲ ဒုညးဂအုပ်က္ဍိုက်ပ်ဒပ်ပၞာန် (၁) ဂှ် နူလ္ပာ်ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးဍုၚ်မန် (MLA) ဂွံလဝ်ဒၞာဲရ။

ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ပံၚ်ကောံ ဇြဟတ်ပၠန်ဂတးၜါဂကောံဏံဝွံ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ (ဗတိုက်သရိုဟ်တၠအဝဵုပၞာန်) ဂှ် ဍတ်ပါ်တိတ်ကၠုၚ် နူဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတုဲ ဆဵုဂဗပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကြံၚ်ကီု၊ ဖျေံဂွံလဝ်သဇိုၚ်တိဍာ် ဗၞတ်ထေက်ကြိုက်ကီု၊ သီုဂွံလဝ်ပ ရေၚ်သ္ပစၟတ်သမ္တီအလုံဂကူမန်ကီု၊ သီုဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ်ကီု၊ သီုဂၠးတိမွဲရ။

ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးဍုၚ်မန် (MLA) ဂှ် ဍတ်ပါ်မံက်တိတ်ကၠုၚ် မွဲကရောံကဵုပၠန်ဂတးတမ်ကညၚ် ကြဴနူကဵုပၞာန်သီအဝဵု (၂၀၂၁) တုဲ အာကတ်လဝ်ပညာပၞာန် နူကဵုဒပ်မဟာမိတ် ဒပ်တအာၚ် ပလံၚ် ကော်ဂး “ဒပ်ပၠတရဴဗၠးၜးပလံၚ် PSLF/TNLA” တအ်ရ။ ပၞောဝ်ကဵုဂကောံပၠန်ဂတးမန်ဂမၠိုၚ်မ္ဂး ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးဍုၚ်မန် (MLA) ဝွံ ဒှ်ဂကောံပၠန်ဂတးဇြဟတ်ဇၞော်မွဲဂကောံရ။

ဒဒှ်ရ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ (NMSP-AD) ကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးဍုၚ်မန် (MLA) တံ ပံၚ်ကောံရောၚ်ပရိုၚ်တိတ်တုဲဂှ် “စၟတ်သမ္တီဏာ ဘဝပၠန်ဂတးတုပ်တုဲ ညံၚ်ဂွံစိုပ်တိုၚ်ကဴပြဟ်ပြဟ်မာန်ဂှ် ပံၚ်ကောံရေၚ်တၠုၚ်အာရောၚ်” ဒပ်ပၠတရဴဗၠးၜး ပလံၚ် PSLF/TNLA တအ်ဒုၚ်တၠုၚ်ပ္တိတ်လိက်လလောၚ်တြးရ။

ကဏ္ဍမဟာမိတ် အဓိက ဒပ်တအၚ်ပလံၚ် PSLF/TNLA အခိၚ်ပရေၚ်ဗ္တိုက်ပၞာန် ဇွိုန်လပှ်ဒုတိယ ၁၀၂၇ ဂှ် ဒေသရးဍုၚ်မန် ကရေၚ် ညံၚ်ဂွံပံက်မုက်ပၞာန် သၞောတ်စှေ်စှေ်မာန်ကီုဂှ် ဂကောံပၠန်ဂတးမန်ဂမၠိုၚ် ညံၚ်ဂွံပံၚ်ပကောံ ဒှ်မွဲဇြဟတ်တုဲ မွဲဒပ် မွဲပၟိၚ် ညံၚ်ဂွံပြုပြေၚ်ကောပ်ကာဲဖန်ဇန်မာန်ဂှ် နူကဵုဒပ်တအၚ် ပလံၚ်” ဒပ်ပၠတရဴဗၠးၜး ပလံၚ် PSLF/TNLA တအ် ကဵုကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဇြဟတ်ဓရိုဟ်အဆက်ဆက်ရ။

ဇြဟတ်ပၠန်ဂတးမန်ဂမၠိုၚ် ပံၚ်ကောံဒှ်မွဲမ္ဂး ပရေၚ်ရီုဗၚ်ထံက်ပၚ် နူကဵုမဟာမိတ်သကုတ်သၟဝ်ကျာ အဓိက တအၚ်ပလံၚ်တအ်ဂှ် စပ်ကဵုကွတ်ကီု၊ ကပေါတ်ကြိယာပၞာန်ကီု အစဳဇန်ထံက်ပၚ်ရီုဗၚ်ကီုဂှ် ဖျေံစွံလဝ်တုဲတုဲနွံမံၚ်ရ။ လ္တူဂှ် ဟွံပေၚ်ကဵုစိုတ် လ္တူဂကောံပၠန်ဂတးမန်ဂမၠိုၚ်ပံၚ်ကောံဂှ်တုဲ ပရေၚ်ရီုဗၚ်ထံက်ပၚ် နူဒပ်တအၚ်ပလံၚ်တအ်ဂှ် ဗၞတ်ညိညဟေၚ် ကဵုကၠုၚ်ရီုဗၚ်ထံက်ပၚ်ရ။

နူကဵုဂကောံမဟာမိတ်သၟဝ်ကျာ ဂကောံကောဒေံပိ (MNDAA,TNLA,AA) တအ် ဝေၚ်ပၞာန်ဇွိုန်လပှ်ဒုတိယ ၁၀၂၇ တုဲ သီဂွံဍုၚ် (တွဵုရးဍုၚ်သေံသၟဝ်ကျာ) ဂမၠိုၚ်တအ်ဂှ်တုဲ ကြုက်ကဵုကၠုၚ်ဇြဟတ်ဓရိုဟ် ကုဂကောံကောဒေံပိတအ် ထတ်သ္ကာတ်ကၠုၚ်ရ။ ပြဟ်ပြဟ်ဏံ ဒပ်ကိုဝ်က (MNDAA) တအ် ဒးကလေၚ်ပအပ်ဏာ ဍုၚ်လာယှိုဝ် တုဲအာတုဲ သွက်ဂွံဆက်ကဵုဇြဟတ်ဓရိုဟ် ကုဒပ်တအၚ်ပလံၚ်တအ်ပၠန်ရ။ လ္တူကြုက် ကေုာံ ကံၚ်သဳပၞာန်တအ် ကဵုဒၟံၚ်ဇြဟတ်ဓရိုဟ်ဏံဂှ် ဆက်ဒုၚ်ဒဝ်ဗ္တိုက်အာရောၚ် ဒပ်တအၚ်ပလံၚ်တအ် ဟီုဓမံက်လဝ်ရ။

အခိၚ်ဂကောံကောဒေံပိ အဓိက အဃောဒပ်တအၚ်ပလံၚ် PSLF/TNLA တအ် ဒးဒုၚ်ကဵုဒၟံၚ်ဇြဟတ်ဓရိုဟ် ကုကြုက်ကဵု ကံၚ်သဳပၞာန်တအ်တ္ၚဲဏံဂှ် ညးတအ် ဒးဒုၚ်ဒၟံၚ်အဖဳဘဲပၞာန် ဟွံသာလးလးဂှ်ရ သကုတ်သၠုၚ်ကျာ မန်၊ ကရေၚ်တအ် ညံၚ် ဂွံပံက်သၠုၚ်အသိၚ်မုက်ပၞာန်မာန်ဂှ် နူကဵုဒပ်တအၚ်ပလံၚ် PSLF/TNLA တအ် ပၟိက်နွံဒၟံၚ်ဇၞော်ဇၞော်ရ။

တ္ၚဲဏံ ဇြဟတ်ပၠန်ဂတးမန်ဇၞော်ၜါဂကောံ (NMSP-AD)-(MLA) ပံၚ်ကောံဒှ်မွဲတုဲ စပ်ကဵုကွတ်ပၞာန်ကီု၊ ကပေါတ်ဗ္တိုက်ပၞာန်ကီု ပရေၚ်ရီုဗၚ်ထံက်ပၚ် နူကဵုဂကောံကောဒေံပိ အဓိက တအၚ်ပလံၚ် PSLF/TNLA တအ် သွက်ဂွံကလိဂွံနွံမာန်ရ။

ဇြဟတ်ပၠန်ဂတးမန်ဇၞော်ၜါဂကောံ ပံၚ်ကောံတုဲ ဒေသဍုၚ်မန် မုဆက်ဒှ်မာန် ပ္ဍဲဒေသရးဍုၚ်မန်ဂှ် ဂကောံပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် ဒုၚ်သဇိုၚ်ပရေၚ်ဂကူမန် နွံ (၄) ဂကောံရ။ အပ္ဍဲဂှ်မ္ဂး ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးဍုၚ်မန် (MLA)၊ ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးကောန်ဂကူမန် (MNLA-AD) ဒပ်စဵုဒၞာဍုၚ်မန် (MSDF) ကေုာံ ဒပ်ပၠန်ဂတးဍုၚ်မန် (MSRF) တအ်ရ။ ပၞောဝ်ကဵုဂကောံပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် (၄) ဂကောံဏံမ္ဂး ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးဍုၚ်မန် (MLA)၊ ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးကောန်ဂကူမန် (MNLA-AD) ၜါဂကောံဏံဂှ် ဒှ်ဂကောံဇၞော်သီုၜါဂကောံရ။

ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဗတိုက်သရိုဟ်တၠအဝဵုပၞာန် (NMSP-AD) ဂှ် ဂွံလဝ်ပရေၚ်ထံက်ဂ လာန်ဂကူမန် ပေၚ်ဂၠိုၚ်ညိတုဲ ပရေၚ်ပူဗိုၚ်ကီု၊ ပရေၚ်ရီုဗၚ်ထံက်ပၚ် ကီု လၟုဟ်ပံၚ်ဒှ်မွဲဗော် မွဲဒပ် ကုဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးဍုၚ်မန် (MLA) တုဲမ္ဂး ပဵုတုဲစိုပ်တရဴဂၠိုၚ်ရ။ တုပ်သာ်ဂှ်ကီု ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးဍုၚ်မန် (MLA) ဂှ် လက္ကရဴညးတအ် ဂကောံမဟာမိတ် ဒပ်တအၚ်ပလံၚ် PSLF/TNLA နွံမံၚ်ပေၚ်ပေၚ်တုဲ ဂတဏံ ပရေၚ်ဗ္တိုက် ပၞာန်ဒေသရးဍုၚ်မန်၊ ကရေၚ် ပဵုတုဲ စိုပ်တရဴကၠုၚ်မာန်ရ။

ဆဂးဂှ် ရံၚ်ကဵုအခိၚ်ဥတုရာသဳကီု၊ ရံၚ်ကဵုပရေၚ်ပလေဝ်ပလေတ် ပံၚ်ကောံဏံတုဲ စပ်ကဵု ဗော်ကီု၊ စပ်ကဵုဒပ်ကီုဂှ် တၚ်ဒးပလေဝ်ပလေတ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ပၞာန် နွံတၟာဂလိုၚ်ဏီတုဲ ပ္ဍဲအခိၚ်ကသီုဏံ ဂွံသၠုၚ်ပ္တိုန်အသိၚ် ပရေၚ်ပေဲါပၞာန်ဒေသရးဍုၚ်မန် ဂွံဒှ်မာန် ဟွံညာတ်ဏီရ။

ဇြဟတ်ပၠန်ဂတးမန်ဇၞော်ၜါ ပံၚ်ကောံတုဲ နကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဗတိုက်သရိုဟ်တၠအဝဵုပၞာန် (NMSP-AD)၊ ဒပ်မန်ရာမည (Ramonnya Mon Army-RMA) ဏံ ကေတ်အခိၚ်ပလေဝ်ပလေတ် ဖျေံဗီုပြၚ် ဗော်၊ ဒပ်တုဲ အခိၚ်လိုက်ဝှ်တိကှ်ဂတတေံမ္ဂး ဒေသရးဍုၚ်မန် ပေဲါပၞာန် ဗွဲမစှေ်ကဵုသၞောတ်မဟာဗျူဟာ မပ္တံကဵု ပေဲါဗတိုက်သီဗဒိုပ်၊ ပေဲါဗတိုက်သီတမ်ဒပ်၊ ပေဲါဗတိုက်သီဍုၚ် ဒှ်ကၠုၚ်မာန်ဟာဂှ် ဒးဆက်မၚ်ခါတ်အကာဲအာပၠန်ရောၚ်။