ဝဏ္ဏမာန်၊ မေ ရ၊ ၂၀၂၀

လောန်ကၠုၚ်ဂိတုမေ ၄ ဂှ် ကောန်ကွာန်ဟံဂါမ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်သၠုၚ်ကျာမွဲတၠ လိုန်ဒးမခတိုဟ် (မာၚ်ဗမ်) ပ္ဍဲဒေသ ‘ဂြိုပ် ဝါဂြၚ်အေက်’ ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ဍာ်ဗု ဗၟံက်ကွာန်ဌာန်ဇၞူတုဲ ကအ်ဇိုၚ်လ္ပာ်ပုၚ်မွဲဒိုဟ် ပိုတ်သကုတ်အာရ။
ညးလိုန်ဒးမခတိုဟ်ဝွံ မၞုံယၟု နာဲမျဵုထောန် (က) အထောန် အာယုက် (၃၇) သၞာံ၊ အာကၠအ် ပ္ဍဲ ‘ဂြိုပ်ဝါဂြၚ်အေက်’ ကၠောန်ဗဒှ်လဝ်ကၠအ် ဗၟံက်ကွာန်ဌာန်ဇၞူ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဍာ်ဗုဂှ် အဃောလ္ပာ်ကလေၚ်စဴနူကၠအ်ဂှ် လိုန်ဒးမခတိုဟ်တုဲ ပ္ဍဲကအ်ဇိုၚ်လ္ပာ်ပုၚ်ဂှ် ပိုတ်အာရ။
နူကဵုဂြိုပ်ကၠအ်တေံဂှ် ဒမြိပ်ဖျဴနၚ် စိုပ်ကွာန်ဌာန်ဇၞူတုဲ နူကွာန်ဌာန်ဇၞူဂှ် ဒမြိပ်ပလံၚ်ဏာ ရုၚ်ဂဥုဲဍုၚ်မတ်လီုရ၊ စိုပ်ရုၚ် ဂဥုဲတုဲဂှ် ဒးကုတ်ဏာဇိုၚ်သၟဝ်တံၚ်က္ၜံၚ် အာစိုပ်ဘဝဒုက္ခိတ ညးအဝဲလီုမွဲရ။
ဘဲဒဏ် ညးဒေသကောန်ကွာန်တံ ဒးဒုၚ်စသိုၚ် ပရေၚ်မခတိုဟ်ဂှ် လံပေၚ်ကၠုၚ် ဗၞတ်ၜါသၞာံရ။ ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ၜါသၞာံဂှ် ဒးဒုၚ်အိုတ်အာလမျီုနွံ၊ ဒးဒုၚ်ကုတ်ဏာဇိုၚ် ဒှ်အာဘဝဒုက္ခိနွံ၊ ဒးဝပ်ဓမ္မတာလေဝ်နွံ၊ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဒးဒုၚ်ကုတ်ဏာဇိုၚ် တုဲ ဒှ်အာဘဝဒုက္ခိတဂၠိုၚ်ရ၊ ဘဲဒဏ်မခတိုဟ်ဏံဖအိုတ် သီုကောန်သ္ဂံၚ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိမ္ဂး ဒးအာဟွံအောန်နူ ၁၀ တၠရ။
ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဒးဒုၚ်ဒၟံၚ်ဘဲဒဏ် မခတိုဟ်အဆက်ဆက်သာ်ဏံဂှ် အလဵုအသဳကီု၊ ဗော်ရပ်လွဟ်တံကီု၊ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံကီု၊ ဂကောံမဟာဇန်တံကီု၊ ဟွံကေတ်ကဵုလျိုၚ် ဟွံဘိုၚ်ဂၠာဲကဵုသွဟ်မွဲသာ်၊ ဟွံချဳဒရာၚ်ကဵု ပရေၚ်ဓဝ်ဍာံမွဲသာ်ဏီဖိုဟ်ရ။
ဟိုတ်နူဘဲဒဏ်မခတိုဟ် ပ္ဍဲဒေသပွိုၚ်ဍုၚ်ဍာ်ဗုဂှ် ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဒးဒုၚ်ဒၟံၚ်အဆက်ဆက်၊ ဒးဒုၚ်ကုတ် ဏာဇိုၚ် မွဲတၠတုဲမွဲတၠ ဗီုဏံဂှ် ဂကောံမဟာဇန်လ္ၚဵု၊ ဂကောံပူဂဵုခမဳသၚ် ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ် ပရေၚ်ကမၠောန်ပရဟိတလ္ၚဵု၊ သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လ္ၚဵု၊ အ္စာကၞေဟ်လ္ၚဵု စိုတ်ဒှ်ဒုၚ်ဟွံမာန်တုဲ ဟီုဓမံက်ကၠုၚ် ချပ်ဇန်ကၠုၚ်လၟေၚ်ကမၠောန်ရ။
“ကိစ္စမာၚ်ဗမ်ခတိုဟ်မံၚ် ပ္ဍဲဒေသဍာ်ဗုဂှ် မွဲအလန်လေဝ် ဟွံသေၚ်ရပုဟ် သီုအလန်ဏံတှေ် ပ္ဍဲပွိုၚ် ၂ သၞာံဏံ ပေၚ် အာ ၁၀ တၠပြၚ်ယျဏောၚ်၊ ရဲဇိုၚ်ပိုတ်အာလေဝ် ဒှ်အာ ၈-၉ တၠယျဏောၚ်တှေ် ညးဍုၚ်ကွာန်ဖအိုတ်ဒး ပဲါနူကောန် ပၞာန်မန် ဒးလဝ်ကၠာအိုတ်တုဲတှေ် သှေ်နူဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်ဖအိုတ်ရဏောၚ်၊ ဒးဟီုတှေ် ပ္ဍဲဂကောံစဵုဒၞာမခတိုဟ်ဂၠးတိ ဂှ် ဒဒှ်ပ္ဍဲပိုဲဏံ ဒးချူပတိုန် ဗတ်ဘာသာအေၚ်္ဂလိက်ဏောၚ်၊ ဒးပတိုန်ထ္ၜးလိက် ထေက်မံၚ်ဏောၚ်၊ အဓိပ္ပဲါဂှ် ပိုဲဒးထ္ၜး ဆန္ဒကဵု အလဵုအသဳကၟိန်ဍုၚ်၊ အလဵုအသဳတွဵုရးကဵု အလဵုအသဳရးတနၚ်္သဳ ညံၚ်ဘိုၚ်စဵုဒၞာဘိုၚ် ကေတ်ကဵုတာလျိုၚ် ဏောၚ်၊ ဒပ်ပၞာန်ဗမာ၊ ဒပ်ပၞာန်မန်၊ ဒပ်ပၞာန်ကရေၚ် ပိဏံ ဒးဓမံက် ဒးဂၠာဲကဵု သွဟ်ဓဝ်ဍာံဏောၚ်၊ ယဝ်ရဟွံဓ မံက်ပတိတ်တှေ် ဒှ်အာဓဝ်သၠေဟ်ပၟာအိုတ်ဏောၚ်” သာ်ဝွံ ညးချဳဒရာၚ် ပရေၚ်ပရဟိတ တၠဂုဏ်အဇ္ဇ ဟီုမြော်ရ။

ပရေၚ်မခတိုဟ် ညးဍုၚ်ကွာန် ဒေသပွိုၚ်ဍုၚ်ဍာ်ဗုတံ ဒးဒုၚ်ဒၟံၚ် ဘဲဒဏ်အန္တရာဲ အာစိုပ်ဘဝဒုက္ခိတ မွဲတၠတုဲမွဲတၠပၠန် ဂှ် အကြာခမဳသၚ် မဟာဇန်ညးဍုၚ်ကွာန်မန်တံ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် စိုတ်ဂိ ဒှ်ဗဟေက်စိုတ် လတူဂကောံရပ်လွဟ် ညးပါမ်လဝ်မာၚ်ဗမ် မခတိုဟ်တိုပ်တိ ပ္ဍဲမွဲဒမြိပ်ဒေသဂှ်ရ။
“ပရေၚ်ကိစ္စ မခတိုဟ်ဒေသဍာ်ဗုဂှ် ဍိုပ်သကိုပ်ညးအာမံၚ်ဂတပရေၚ်ဂကူတံ ချပ်စညးသ္ကံတှေ် သွဟ်ဍေံတိတ် ဏောၚ် အဲညာတ်၊ အတိုၚ်ပ္ဍဲသၞောဝ်ဥပဒေ မုကၠောန်ဂွံဂှ် ဒးကၠောန်ဗွဲမပိုတ်သကုတ်ဏောၚ်၊ ဗီုကဵုအ္စာၝောံဗၟာ ပ္ဍဲ ရခေၚ်တေံ ဒးအာမခတိုဟ်မွဲတၠဓဝ်ဂှ် ပရိုၚ်တံပြာကတ်ကၠုၚ် အတိုၚ်မွဲဂၠးတိ၊ ဠမန်ပိုဲဒးဒုၚ်မံၚ် ဇိုၚ်ပိုတ်အာ ဂၠိုၚ်ကဵု တၠရ မုလေဝ်ဟွံပြာကတ်ပုဟ် ပရိုၚ်တံမွဲလေဝ် ဟွံဓမံက်ပုဟ်၊ ညးနွံကဵုအခေါၚ်ဟီုဂွံတံဂှ် ဒးဓမံက်ပ္တိတ်ကဵု ပရိုၚ်ဓဝ် ဍာံထေက်” သာ်ဏံ အ္စာကၞေဟ် နာဲအံက်သာ ဟီုရ။
ဒဒှ်ဗီုကဵု ညးဒးဒုၚ်ဘဲမခတိုဟ် ဒးကုတ်ဏာဇိုၚ်တ္ၚဲဏံဂှ် တုဲကၠုၚ်ဂိတုမာတ် ၁၈ ဂှ်လေဝ် ဒေသကၞောတ်ၜဳရေဝ် (ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ကော် ပွိုၚ်ဍုၚ်ကၞောတ်ၜဳရေဝ်) ကွာန်တၟံက္ၜၚ်ဂှ် မၞုံယၟု နာဲအလအ် အာယုက် ၄၀ သၞာံ ဇာတိနူကွာန်ကာန်နဳ အဃောအာဂၠာဲကဂှ် လိုန်ဒးမာၚ်ဗမ်တိုပ်တိတုဲ လမျီုမ္ဒးအိုတ်အာရ။
တုဲပၠန် ဂိတုမာတ် ၁၁ ဂှ်လေဝ် နာဲဗာဲကဵု နာဲဝေန်လှာၚ် ကၠောန်မံၚ်ကၠအ် ဒေသပွိုၚ်ဍုၚ်ဍာ်ဗု ရးတနၚ်္သဳဂှ် လိုန်ဒး မခတိုဟ်တုဲ ဒးဒုၚ်ကုတ်ဏာဇိုၚ် ညးမွဲ မွဲဒိုဟ်ရ။
ဟိုတ်နူဘဲမခတိုဟ် ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်သၞာံ ၂၀၂၀ ဏံသၟးဂှ် နာဲမျဵုထောန် (က) ထောန် ဒးကုတ်ဏာဇိုၚ် ဒှ်အာဘဝဒုက္ခိတ၊ နာဲအလတ် မ္ဒးအိုတ်လမျီု၊ နာဲဗာဲ ဒှ်အာဘဝဒုက္ခိတ၊ နာဲဝေန်လှာၚ် ဒှ်အာဘဝဒုက္ခိတ၊ ဗီုဏံ ဒးဒုၚ်ကၠုၚ်အဆက် ဆက်ရ။
တုဲကၠုၚ်ပွိုၚ်သၞာံ ၂၀၁၉ တုဲကၠုၚ်ဂှ် စတံနူပ္ဍဲဂိတုအံက်တဝ်ဗာ ၁၅ (၂၀၁၉) ဂှ် စတုဲ ကောန်သ္ဂံၚ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နာဲ မန်ဆာန်နာဲ လိုန်ဒးမခတိုဟ်တုဲ မ္ဒးကုတ်ဏာဇိုၚ်မွဲဒိုဟ် ကိုပ်ကၠာအိုတ်ရ။ တုဲဂှ် အံက်တဝ်ဗာ ၂၈ ဂှ် နာဲဆာန်မန် (က) အဗၠာဲ ထပ်လိုန်ဒးမခတိုဟ်တုဲ မ္ဒးကုတ်ဏာဇိုၚ်မွဲဒိုဟ်ရ။
တုဲပၠန် ဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ ၁၀ ဂှ် နာဲအတေတ် နူကွာန်ဟံဂံါဂှ် ကွဳလိုန်ဓာတ်သရိုဟ်အာတုဲ မၞိဟ်ဒးအာဝပ်ညိညရ။ အဆက်ဂှ် ဂိတုအေဗရဴ ၂၃ ဂှ် မိနှေန်ယဳ ၝောံဇိုၚ်ကဵု လပှော်ဇိုၚ် ဒးအာဝပ်ရ။
ပ္ဍဲဗွိုၚ်သၞာံ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ ပွိုၚ်သၞာံၜါသၞာံဂှ် ၜိုတ်ဂွံတၚ်ဂၞၚ် စုတိချိုတ်အာ ၁ တၠကဵု အာစိုပ်ဘဝဒုက္ခိတ ဇိုၚ်တဲလီု ၅ တၠကဵု ဒးအာဝပ်ညိည ၂ တၠ ပံၚ် ဒးအာ ၈ တၠတုဲရ။ ပဲါနူဏံဂှ် ဟွံဂွံတၚ်ဂၞၚ်ပရိုၚ်၊ ညးဆေၚ်စပ်တံ ဟွံဓမံက်ပရိုၚ် လေဝ် နွံမံၚ်ရ။
ဒေသမခတိုဟ်ဏံဂှ် အကြာဒေသဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ၊ ဒေသဗော်ကေအေန်ယူတုဲ ဆက်စပ်ဒေသပယျဵုဒၞက် အကြာ တွဵုရးဍုၚ်မန်ကဵု ရးတနၚ်္သဳရ။ ဒေသဝွံ ဂကောံရပ်လွဟ်မန် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကဵု ဂကောံရပ်လွဟ်ကရေၚ် ကေအေန် ယူတံ ချဳဒရာၚ်အာကၠုၚ် အုပ်ဓုပ်လဝ်ရ။
ပရေၚ်မခတိုဟ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဒးဒုၚ်ဒၟံၚ်ဘဲဒဏ် လမျီုအိုတ်၊ ဘဝလီုတံဂှ် လံအာကဵုသၞာံရလေဝ် ပရေၚ်ဒဒှ်ဓဝ်ဍာံ ဟွံမံက်ဏီဖိုဟ်ရ။ ဂကောံဂွံဘိုၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ဂၠိုက်ဂၠာဲကဵု ဒဒှ်ဓဝ်ဍာံလေဝ် ဟွံမွဲဏီဖိုဟ်ရ။
ခတိုဟ်ကၠုၚ်မွဲအလန်မ္ဂး ညးတာလျိုၚ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကဵု ညးတာလျိုၚ်လ္ပာ်ဗော်ကရေၚ်ကေအေန်ယူတံ ဆဵုဂဗသဳ ကၠဳတုဲ ပတိတ်လိက်လလောၚ်တြး တုဲအာဆဂှ်ဟေၚ်ရ။ တုဲဂှ် မခတိုဟ်ထပ်ခတိုဟ်ပၠန်၊ ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ထပ်ဒးဒုၚ်ဘဲပၠန် ဒှ်မံၚ်သာ်ဂှ်ရ။
မခတိုဟ်ပါမ်လဝ်ပ္ဍဲဒေသ ခတိုဟ်ကၠုၚ်အဆက်ဆက်ဂှ် ကိုပ်ကၠာဂှ် ကၠောန်လဝ်ကဵုတဲ မာၚ်ဗမ်ကမၠောန်ရ၊ ပ္ဍဲကဵုသၞာံ ၂၀၂၀ ဏံဂှ် ဆဵုတိုန် မခတိုဟ် တိတ်နူရုၚ်စက် မခတိုဟ်ပၞာန်တံစကာ ပ္ဍဲမုက်ပၞာန်ရ။ ဗွဲကြဴနူမခတိုဟ် တိတ်နူရုၚ် စက်ပၞာန်တံစကာဂှ်တုဲ ညးဒးဒုၚ်ဘဲဒဏ်တံ ပဵုတုဲဒးအသိၚ်သ္ကာတ်ကၠုၚ်ရ။
အတိုၚ်ဏံမ္ဂး မခတိုဟ်တံဂှ် ဆက်သှေ်မံၚ်ဏီရ (ဝါ) ဆက်ပါမ်မံၚ်ဏီရ။ ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဆက်အာဒေသ ဂှ်ဏီမ္ဂး သွက်ဒးဆက်တုဲ ဒးမံၚ်ဏီရ။ ပဋိပက္ခဟိုတ်ဖဵုဍာံဍာံဂှ် ဂကောံလဵု-ညးလဵု ဂွံသှ်ကလးကဵုဂှ် စဵုတ္ၚဲဏံ ဂၠံၚ်ဍာန် ကၟာတ်မံၚ်ဖိုဟ်ရ။
ပရေၚ်ဒဒှ်ဘဲဒဏ် မခတိုဟ်ဂှ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်၊ ဂကောံမဟာဇန်မန်၊ ခမဳသၚ်မန် ပံၚ်ကောံတုဲ ညံၚ်ဂွံဂၠိုက် ဂၠာဲဓမံက်ပတိတ် ပရေၚ်ဒဒှ်ဓဝ်ဍာံတုဲ ဒးဘိုၚ်စဵုဒၞာ အန္တရာဲကုညးဍုၚ်ကွာန်တံရောၚ်။