မာံပိုန် – စပ္တံနူသၞာံ (၂၀၁၁ – ၁၂) ဒဵုကဵုစိုပ်ဂိတုအဝ်ဂါတ် သၞာံ (၂၀၁၃) ဂှ် နူကဵုဋ္ဌာနပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန် ၜိုန်ရကဵု ကၠုၚ်မံၚ်စရိတ်ထံက်ပၚ်သြန် ကုအ္စာ၊ အ္စာၝောံမန်ဂမၠိုၚ် လၟိဟ် (၂၀၀၀၀) ဒ္ကေဝ်မာန်ကီုလေဝ် စပ္တံနူဂိတုသေပ် တေမ်ဗာ ဒဵုစိုပ်နဝ်ဝေမ်ဗာ ပွိုၚ်ပိဂိတုတုဲကၠုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူခက်ခုဲကဵု သြန်ဘဏ္ဍာဂှ်ရ အယာံမာတ် (၁၂၀၀၀) ဒ္ကေဝ် ဟေၚ် ထံက်ပၚ်ဗပေၚ်ကဵုမာန်ရောၚ် ဂွံတီကေတ် နူဗွိုၚ်ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန်တံရ။

“စပ်ကဵုပရေၚ်စရိတ်ထံက်ပၚ်အ္စာ၊ အ္စာၝောံဘာကောန်ဂကူမန်ဂှ်တုဲ ကွာန်ညးကုညး၊ အ္စာ၊ အ္စာၝောံညးကုညး ညံၚ်ဂွံ ကေတ်တာလျိုၚ် ဘိုၚ်ဗပေၚ်အာကဵုမာန်ဂှ် ပိုဲစှေ်ပရေၚ်စန်ဒက် ဗက်သောၚ်က္လးကဵုမံၚ်ကုမိမညးဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲဒေသ ညးကုညးဖိုဟ်ရ။ သြန်ဂအုံပ္ဍဲကွာန်ညးတံ နွံမံၚ်ရရမ္ဂး ညံၚ်ဂွံထံက်ပၚ်ဗပေၚ်အာတုဲ ကွာန်ဟၟဲကဵုသြန်ဂအုံ ဏီတံဂှ် ညံၚ်ဂွံဂရၚ်အာအကြာမိမကွးဘာ၊ မိမညးဍုၚ်ကွာန်တံရောၚ်” ထဝ်နာဲအိန် ဋ္ဌာနပရေၚ်ပညာမန် ဟီုရ။

စရိတ်ထံက်ပၚ်သြန်ဂိတုအ္စာ၊ အ္စာၝောံ မဗ္တောန်ထ္ၜးမံၚ်လိက် ပ္ဍဲဘာကောန်ဂကူမန်တံ မက္လိဂွံကၠုၚ်လဝ်တုဲတုဲတေံဂှ် တန်တဴကဵုသြန်ဂအုံကွာန်ညးတံနွံ၊ ဟၟဲ၊ ဂၠိုၚ်၊ အောန်တုဲ ပံၚ်ထောံသီုကဵုသြန်ထံက်ပၚ် နူဋ္ဌာနပညာ (၂၀၀၀၀) ဂှ်မ္ဂး လ္ၚဵုဂှ်ဂွံမံၚ် (၅၀၀၀၀) ဠက်လေဝ်နွံ၊ (၆၀၀၀၀-၇၀၀၀၀) ဠက်ဒ္ကေဝ်လေဝ် နွံလဝ်ရ။

“ကိစ္စစပ်ကဵုဘာကောန်ဂကူမန်ဏံတုဲ လ္ပဆေၚ်ကဵုဋ္ဌာနပရေၚ်ပညာမွဲဓဝ်၊ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိမွဲဓဝ်ညိ။ အလုံဂကူမန် မပ္တံကဵု ဂကောံ၊ ဗော်မၞုံဗွိုၚ်အပ္ဍဲဍုၚ်၊ မ္ၚးဍုၚ်တံကီု၊ ဂကောံမန်နာနာတံကီု မိက်ဂွံကဵုလုပ်ကရိုၚ် ဘိုၚ်ကေတ်ကဵုတာ လျိုၚ်ကီုရောၚ်၊ ကာလဂှ်မှ ပရေၚ်ပညာဘာကောန်ဂကူမန်ဏံ ဂွံအာဍာ်ဇမၠိၚ်မာန်” သာ်ဝွံ ထဝ်နာဲအိန် ဋ္ဌာနပရေၚ် ပညာကောန်ဂကူမန်ဂှ် ဆက်ဟီုကဵုသၞံၚ်တိုၚ်ရ။

ဟိုတ်နူပရေၚ်ဇီုကပိုက်စပ်ကဵုက္လိဂွံစရိတ်ထံက်ပၚ်အောန်လောန်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်သာ်ဝွံတုဲ သွက်အ္စာ၊ အ္စာၝောံတြေံတြေံ တံမ္ဂး ၜိုန်ရဟွံဒးဒှ်ဓဝိၚ်ကွေံကွေံကီုလေဝ် သွက်အ္စာ၊ အ္စာၝောံတၟိတၟိတံမ္ဂး ဂွံဆက်အာဍာ်ဇမၠိၚ်မာန်ဂှ် ဒးဒှ်ဓဝိၚ်ဇၞော် ကဵုဇြဟတ်ရောၚ်ဂှ်လေဝ် ဟီုဂးမံၚ်အိုတ်ရ။

“ပြဟ်ဟ်ဏံ သွက်ဂွံထံက်ပၚ်အ္စာ၊ အ္စာၝောံဘာကောန်ဂကူမန်တံမာန်ဂှ် ဗက်လဝ်သြန်တုဲဒှ်အာရ။ သြန်ဗက်ဂွံ လဝ်တံလေဝ် ပၟပ်လဝ်ကဵုခရိုၚ်တေံရ။ ပ္ဍဲကဵုကွာန်ပိုဲဂှ်တှေ် သွက်ပွိုၚ်မွဲသၞာံ မွဲသ္ၚိမ္ဂး (၇၀၀၀) ဒ္ကေဝ် ဒးထံက်ပၚ်ရ။ ဆဂး တန်တဴကဵုအကာဲအရာတုဲ ကွာန်မွဲကဵုမွဲဂှ် ဒးပၠုပ်ကဵုသြန်ထံက်ပၚ် ဗ္ၜတ်ဟွံတုပ်ညးသ္ကံရောၚ်” သာ်ဝွံ ညးဒေသ ပွိုၚ်ဍုၚ်လှာဒကှ် ခရိုၚ်မတ်မလီု မွဲတၠ ဟီုရ။

ထံက်ပၚ်ကဵုမံၚ်စရိတ်သြန်ဂိတု ကုအ္စာ၊ အ္စာၝောံတံဂှ် ဒှ်သြန်မက္လိဂွံနၚ်နူညးတၠဒါန်ဂမၠိုၚ်ရောၚ်မဒှ်တုဲ တၠဒါန်နူဂ ကောံ၊ ပူဂဵုလ္ၚဵုတံ ဟိုတ်နူဍေံဒေံါဇူအာနွံဂှ်ရ သွက်ဂိတုသေပ်တေမ်ဗာ ဒဵုကဵုစိုပ်ဂိတုနဝ်ဝေန်ဗာအိုတ် ပွိုၚ်ပိဂိတုဂှ် နူကဵုဂကောံ Word Education မွဲဟေၚ် ကဵုဒါန်သ္ပလဝ်အထံက်ပၚ်သြန်ဂိတုအ္စာတံတုဲ ပိဂိတုလောန်ၜက်မ္ဂး အကာဲအရာသွက်ဍေံဂွံထပ်ကဵုအာအထံက်ပၚ်ပၠန်ဂှ် ၜိုန်ရနွံကီုလေဝ် အာဍာ်ဇမၠိၚ်မ္ဂး ပတှေ်စဟွံဂွံရောၚ်။

“အကာဲအရာလၟုဟ်ဏံ သွက်ပရေၚ်ပညာဘာကောန်ဂကူမန် ဒးဂွိၚ်တဴဗွဲမလောန်ရောၚ်။ မုဟိုတ်တှေ် ဂွံကၠုၚ်သြန် ဂအုံ၊ သြန်လုပ်ကၠုၚ်ညိညမ္ဂး ညးနွံတာလျိုၚ်ဘာရဲဘုံလ္တူတံ သုၚ်စောဲထောံ ပ္ဍဲပရေၚ်သိုၚ်ခၞံဘာ၊ ပယျေဝ်ဘာ သၟးဂၠိုၚ်၊ လ္ပသိုၚ်လ္ပပဠေဝ်ဂှ်လေဝ် ဟွံမိက်ကဵုဒှ်ရောၚ်။ ဆဂး လ္တူနူဂှ် သွက်ကဏ္ဍအ္စာ၊ အ္စာၝောံဗ္တောန်မံၚ် လိက်မန် တံ နဲလဵုဂွံအာဍာ်ဇမၠိၚ်မာန်ဂှ် မိက်ဂွံကဵုဖျုန်တုဲ ချပ်ကၠာရောၚ်” အ္စာချူလိက်ပတ်မန်မွဲတၠ နာဲကောန်ဆာန် နူကွာန် ဒူရာ ဟီုပ္တိတ်လညာတ်ညးရ။

စပ္တံနူသၞာံ (၁၉၇၂) ဒဵုကဵုစိုပ် သၞာံ (၂၀၁၃) ဏံ ဘာကောန်ဂကူမန်ကီု သီုကဵုဘာပံၚ်နှဴဖၟိုတ်ဂှ် နွံ (၂၅၀) ဘာပြၚ်၊ အပ္ဍဲဂှ် အ္စာ၊ အ္စာၝောံ ဗၞတ် (၁၀၀၀) တၠပြၚ်ၚ်နွံရ။ တုဲကၠုၚ်ဂိတုဂျောန်ဏံဂှ်ရ ဘာပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန် ဗၞတ်မသုန်ပွိုၚ်ဍုၚ် ဂကောံပံၚ်ကောံလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဗဟဵု ဗွိုၚ်အပ္ဍဲဍုၚ်တံ မဒုၚ်ကေတ်လဝ်တာလျိုၚ် နူ ကဵုသၞာံ ၂၀၁၀ အခိၚ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဒေံါပန်ပှော်လီု မအပ်ကဵုလဝ်ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူမန် (အခိၚ်တေံ) မွဲ က္ဆံၚ်ဂှ် က္လေၚ်သၠောဲပၟပ်ထောံကုဋ္ဌာနပရေၚ်ပညာဗော်ဍုၚ်မန်တၟိပၠန်တုဲ စပ်ကဵုစရိတ်အ္စာ၊ အ္စာၝောံသီုဖၟိုတ်တံဂှ်လေဝ် နကဵုဋ္ဌာနပရေၚ်ပညာဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဟေၚ် မ္ဒးကေတ်လဝ်တာလျိုၚ်ကဵုတဴဒၟံၚ်စရိတ်ထံက်ပၚ်လၟေၚ်ဂိတုဂမၠိုၚ်ရောၚ်။

ဟိုတ်ဂှ်ရ စပ်ကဵုကိစ္စဘာကောန်ဂကူဏံ ညးဍုၚ်ကွာန်တံမွဲလ္ပာ်ဓဝ် ဒးယိုက်လဝ်ဒၠေၚ်လ္ပာ်ဇြိုၚ် ညံၚ်ဟဂွံဒှ်အာဂှ် န ကဵုဋ္ဌာနပရေၚ်ပညာမန် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတံ မ္ဒးစွံသတိဇၞော်ဇၞော်ရောၚ်ဂှ်လေဝ် ညးခါတ်အကာဲပရေၚ်ပညာမန်တံ ဟီုအိုတ်ရ။

လဝ်သြန်တုဲဒှ်အာရ။ သြန်ဗက်ဂွံ လဝ်တံလေဝ် ပၟပ်လဝ်ကဵုခရိုၚ်တေံရ။ ပ္ဍဲကဵုကွာန်ပိုဲဂှ်တှေ် သွက်ပွိုၚ်မွဲသၞာံ မွဲသ္ၚိမ္ဂး (၇၀၀၀) ဒ္ကေဝ် ဒးထံက်ပၚ်ရ။ ဆဂး တန်တဴကဵုအကာဲအရာတုဲ ကွာန်မွဲကဵုမွဲဂှ် ဒးပၠုပ်ကဵုသြန်ထံက်ပၚ် ဗ္ၜတ်ဟွံတုပ်ညးသ္ကံရောၚ်” သာ်ဝွံ ညးဒေသ ပွိုၚ်ဍုၚ်လှာဒကှ် ခရိုၚ်မတ်မလီု မွဲတၠ ဟီုရ။

ထံက်ပၚ်ကဵုမံၚ်စရိတ်သြန်ဂိတု ကုအ္စာ၊ အ္စာၝောံတံဂှ် ဒှ်သြန်မက္လိဂွံနၚ်နူညးတၠဒါန်ဂမၠိုၚ်ရောၚ်မဒှ်တုဲ တၠဒါန်နူဂ ကောံ၊ ပူဂဵုလ္ၚဵုတံ ဟိုတ်နူဍေံဒေံါဇူအာနွံဂှ်ရ သွက်ဂိတုသေပ်တေမ်ဗာ ဒဵုကဵုစိုပ်ဂိတုနဝ်ဝေန်ဗာအိုတ် ပွိုၚ်ပိဂိတုဂှ် နူကဵုဂကောံ Word Education မွဲဟေၚ် ကဵုဒါန်သ္ပလဝ်အထံက်ပၚ်သြန်ဂိတုအ္စာတံတုဲ ပိဂိတုလောန်ၜက်မ္ဂး အ ကာဲအရာသွက်ဍေံဂွံထပ်ကဵုအာအထံက်ပၚ်ပၠန်ဂှ် ၜိုန်ရနွံကီုလေဝ် အာဍာ်ဇမၠိၚ်မ္ဂး ပတှေ်စဟွံဂွံရောၚ်။

“အကာဲအရာလၟုဟ်ဏံ သွက်ပရေၚ်ပညာဘာကောန်ဂကူမန် ဒးဂွိၚ်တဴဗွဲမလောန်ရောၚ်။ မုဟိုတ်တှေ် ဂွံကၠုၚ်သြန် ဂအုံ၊ သြန်လုပ်ကၠုၚ်ညိညမ္ဂး ညးနွံတာလျိုၚ်ဘာရဲဘုံလ္တူတံ သုၚ်စောဲထောံ ပ္ဍဲပရေၚ်သိုၚ်ခၞံဘာ၊ ပယျေဝ်ဘာ သၟးဂၠိုၚ်၊ လ္ပသိုၚ်လ္ပပဠေဝ်ဂှ်လေဝ် ဟွံမိက်ကဵုဒှ်ရောၚ်။ ဆဂး လ္တူနူဂှ် သွက်ကဏ္ဍအ္စာ၊ အ္စာၝောံဗ္တောန်မံၚ် လိက်မန် တံ နဲလဵုဂွံအာဍာ်ဇမၠိၚ်မာန်ဂှ် မိက်ဂွံကဵုဖျုန်တုဲ ချပ်ကၠာရောၚ်” အ္စာချူလိက်ပတ်မန်မွဲတၠ နာဲကောန်ဆာန် နူကွာန် ဒူရာ ဟီုပ္တိတ်လညာတ်ညးရ။

စပ္တံနူသၞာံ (၁၉၇၂) ဒဵုကဵုစိုပ် သၞာံ (၂၀၁၃) ဏံ ဘာကောန်ဂကူမန်ကီု သီုကဵုဘာပံၚ်နှဴဖၟိုတ်ဂှ် နွံ (၂၅၀) ဘာပြၚ်၊ အပ္ဍဲဂှ် အ္စာ၊ အ္စာၝောံ ဗၞတ် (၁၀၀၀) တၠပြၚ်ၚ်နွံရ။ တုဲကၠုၚ်ဂိတုဂျောန်ဏံဂှ်ရ ဘာပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန် ဗၞတ်မသုန်ပွိုၚ်ဍုၚ် ဂကောံပံၚ်ကောံလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဗဟဵု ဗွိုၚ်အပ္ဍဲဍုၚ်တံ မဒုၚ်ကေတ်လဝ်တာလျိုၚ် နူ ကဵုသၞာံ ၂၀၁၀ အခိၚ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဒေံါပန်ပှော်လီု မအပ်ကဵုလဝ်ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူမန် (အခိၚ်တေံ) မွဲ က္ဆံၚ်ဂှ် က္လေၚ်သၠောဲပၟပ်ထောံကုဋ္ဌာနပရေၚ်ပညာဗော်ဍုၚ်မန်တၟိပၠန်တုဲ စပ်ကဵုစရိတ်အ္စာ၊ အ္စာၝောံသီုဖၟိုတ်တံဂှ်လေဝ် နကဵုဋ္ဌာနပရေၚ်ပညာဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဟေၚ် မ္ဒးကေတ်လဝ်တာလျိုၚ်ကဵုတဴဒၟံၚ်စရိတ်ထံက်ပၚ်လၟေၚ်ဂိတုဂမၠိုၚ်ရောၚ်။

ဟိုတ်ဂှ်ရ စပ်ကဵုကိစ္စဘာကောန်ဂကူဏံ ညးဍုၚ်ကွာန်တံမွဲလ္ပာ်ဓဝ် ဒးယိုက်လဝ်ဒၠေၚ်လ္ပာ်ဇြိုၚ် ညံၚ်ဟဂွံဒှ်အာဂှ် န ကဵုဋ္ဌာနပရေၚ်ပညာမန် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတံ မ္ဒးစွံသတိဇၞော်ဇၞော်ရောၚ်ဂှ်လေဝ် ညးခါတ်အကာဲပရေၚ်ပညာမန်တံ ဟီုအိုတ်ရ။